Katalog

8 15 NİSAN 2020 ÇARŞAMBA DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA ALTIN CUMHURİYET EKONOMİ ALTIN 24 AYAR 6.8000 0.8 kuruş 7.4600 4.2 kuruş 8.5840 7.3 kuruş 12.50 Sabit 98.549 2.152 puan 2561.98 67.05 lira 380.42 10.74 lira KORONAVIRÜS SALGINIYLA TAMAMEN DURAN TURIZMDE YENI ARAYIŞLAR BAŞLADI ‘Her şey dahil’ değişecek Turizmciler koronavirüs salgını sonrası alışkanlıkların değişeceğini, enteresan fiyatların gündeme geleceğini ve her şey dahilin gözden geçirileceğini söylüyor. BÜLENT ECEVİT Koronavirüs nedeniyle turizm sektöründe yaşanan durgunluk, seyahat ve konaklama fiyatlarına yansıdı. Otel yöneticileri “Her şey dahil sistemine” yeni bir düzenleme getirilmesi için araştırma içine girdiler. Yurtdışından uçak ile yapılacak olan toplu seyahatlerin ilgi görmeyeceği düşünülüyor. O nedenle yurtiçi hareket bekleyen turizmciler yaz aylarında özellikle kendi otomobilleriyle seyahat edecek tatilcilerde artış bekliyor. Beklenti içerden Antalya, Alanya, Kaş, Fethiye, Marmaris, Bodrum ve Çeşme gibi tatil yörelerinde erken rezervasyon yaptırmak isteyenler fiyatların geçen yıla göre yüzde 50’lere varan indirimli olduğunu görüyor. Antalya’da Lara, Konyaaltı, Kemer ve Alanya’da temmuz ve ağustos ayları için lüks bir tesiste iki kişi her şey dahil bir haftalık tatilin fiyatı 57 bin TL’ye, oda+kahvaltı otel ve pansiyonlarda ise bu fiyatın bin 300 TL’ye kadar düştüğü görülüyor. Şampiyon Tatil Köyü sahibi ve eski Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, konaklama sektörü nün ‘enteresan’ fiyatlar sunacaklarını düşündüğünü söyledi. Ayık, “Umudumuzu kaybetmemeliyiz. Umut varsa gelecek de vardır. Her zaman olduğu gibi gelecekten umutluyuz. Bu düşünce ile hareket etmeliyiz. Virüse karşı bir çözüm bulunacak ve hayat devam edecek. Benim düşüncem ilk olarak lokal seyahatler başlayacak. Sınır aşan seyahatler daha az olacak. Her şey dahil kalkmayacak belki ama değişiklikler yaşanacaktır. Buna da tabii ki müşteri karar verecek. Hijyen ve gıda güvenliği konularında yapacaklarımız var. Her şey dahilde değişiklik olacak ama kalkması çok zor” dedi. Osman Ayık özetle şunları söyledi: “Müşterilerimizin beklentileri konusunda araştırma ve çalışmalara başlamalıyız. Şu an yaşanan sıkıntı ve sonrasındaki ekonomik sıkıntılar misafirlerin davranışlarını etkileyecek. Bizim tekrarlayan misafir oranımız çok yüksek. Dolayısıyla onlarla duygusal bir bağımız var ve bu bağı koparmamalıyız. Beklersek yaya kalırız. İnsanlara yaşadıkları güzel tatil anılarını hatırlatarak karamsarlıktan çıkarmalıyız. Bence haziran ayı ortasında insanlar seyahat düşünmeye başlayacak ve yakın yerlere seyahat edecekler.” ‘En hızlı dönüş iç pazarda olacak’ Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Sururi Çorabatır, mayıs sonunda Ramazan Bayramı ile iç turizmde bir canlanma beklediklerini söyledi. Çorabatır, “Yabancı beklentimiz yok. Ülkeler arası seyahatlerin kısıtlı süreceğini düşünüyoruz. İnsanların toplu seyahatlerden çok ken di araçlarıyla otomobilleriyle kısa mesafelere gideceklerini öngörüyoruz. Yaz ortalarında Rusya’dan ufaktan hareket olabilir” dedi. Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği Başkanı Erkan Yağcı da “Stratejik bir sektör olan turizm sektörü, ülke istihdamının ve ekonomisinin çok önemli bir payını oluşturmaktadır. İç pazarın her dönemde olduğu gibi yine en büyük pazarlarından biri olacağına inanıyorum. Dünya konjonktüründe en hızlı geri dönüş yaşayacağımız pazar iç turizm olacaktır. Bu yönde çalışmalarımız kesintisiz devam etmektedir.” Koronavirüs salgını sonrası altına artan talep ons fiyatını son 7 yılın zirvesine çıkardı Altına ‘güven’ zirvede LIMAK’TA 300 IŞÇI EYLEMDE MEHMET KIZMAZ Uzun süre ligleri ertelememesiyle eleştirilen Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı Nihat Özdemir’in sahibi olduğu Limak İnşaat’ın yapımını üstlendiği Kuveyt Uluslararası Havalimanı şantiyesinde çalışan 300’e yakın Türk işçisi, koronavirüse karşı hiçbir önlem alınmaması ve vaka sayısının artması nedeniyle iş bıraktı. Yetkililerin ise işçileri istifaya zorlayıp ihbarname imzalatmaya çalıştığı öne sürüldü. İşçiler, dün iş bırakıp şantiyede eylem yaptı. Limak yetkililerinin kaldığı ofisin önünde bekleyen işçiler, bir an önce hakla rının verilmesiyle birlikte Türkiye’ye dönmek istediklerini belirtti. İnşaat ve Yapı İşçileri Sendikası (İYİSEN) Genel Başkanı Ali Öztutan, patronların krizi fırsata çevirdiğini vurgulayarak, “Dünyada salgın varken patronlar işçilerin emeğini gasp etmeye çalışıyor” dedi. İnşaat İşçileri Sendikası da (İnşaatİş) şantiyedeki üyelerinin tehdit edildiğini öne sürerek, “İşçi arkadaşlarımız, önlerine uzatılan kâğıtlara imza atmadıkları için Limak yetkilileri tarafından tehdit edildi. 45 gündür, Limak Holding ‘haklarınızı ödeyeceğiz’ dedikleri halde hiçbir adım atmıyor” açıklamasında bulundu. T.C. İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. GAZETE İHALE İLANI (ZEYİLNAME1) İhale Adı AKARYAKIT ALIMI İŞİ İhale Sahibi Şirket İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. İletişim Burak.CELIK@baskentedas.com.tr Telefon 0 216 500 64 00 Fax 0 216 500 66 66 Web İhale Türü Açık İhale İşin Süresi 2 YIL Geçici Teminat Oranı Geçici teminat talep edilmeyecektir. Teklif Geçerlilik Süresi En az 60 iş günü İhalenin Yeri Kızılırmak Mah. Ufuk Ünv. Cad. No:1 Başkent Kule ÇukurambarAnkara İhalenin Bitiş Tarihi 24.04.2020 10:00 Zeyilname Açıklaması İhale Tarih Bilgisi ve Doküman (varsa)* Güncelleme Resmi ilanlar: www.ilan.gov.tr’de (Basın: 1159805) ‘1900 dolar şaşırtıcı olmaz’ Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan ve güvenli liman arayışının artması halinde, altının bu durumdan azami fayda sağlayacak yatırım araçlarından biri olacağını tahmin eden ÜNLÜ&Co DAHA Finansal Danışmanlık Araştırma Müdürü Murat Akyol şöyle devam etti: “Önde gelen mer kez bankalarının para politikalarında daha fazla gevşeme adımı atmaya ne ölçüde devam edeceklerine yönelik beklentilerin yanında koronavirüsün ekonomileri ne kadar süre daha baskı altında tutacağı önümüzdeki süreçte altın fiyatlarına yön vermeye devam edecek ana konu başlıkları olacak. Bu yıl ya pılacak ABD başkanlık seçiminin de altın fiyatlarında volatilite yaratma potansiyeli oldukça yüksek. Yıl içinde risklerin artması durumunda 1900 dolar seviyelerine doğru bir eğilim oluşması şaşırtıcı olmayacaktır.” Akyol, Türkiye’deki bireysel talebin de güçlü olduğunu belirtti. l SERHAT ALİGİL Tarihsel olarak özellikle savaş, salgın hastalık dönemlerinin vazgeçilmez yatırım ve tasarruf aracı olan altın, bu özelliğini küresel koronavirüs salgınında da gösteriyor. Salgının ekonomilere etkisinin ağırlaşması, özellikle belirsizlik ortamı ve şirket kârlarındaki düşüşler, her zaman “güvenli liman” kabul edilen altına talebi büyütürken, ons fiyatının son 7 yılın zirvesi olan 1720 dolar seviyesini de aşmasına neden oldu. Merkez bankalarının büyük çaplı teşvik paketlerini uygulamaya koyması ve piyasalara para vermesi de altına yarıyor. Dün uluslararası piyasalarda 1740 dolara dayanan ons altın, vadeli kontratlarda da 1785 dolara kadar tırmandı. Analistler talebin sürmesini beklerken, bu durum Türkiye’deki mali piyasalarda da etkili oluyor. Gram altın fiyatı 380 liraya kadar aşarken, fiyatlar çeyrek altında 625 lira, Cumhuriyet altınında 2 bin 562 liraya yükseldi. l Ekonomi Servisi IMF: Türkiye bu yıl yüzde 5 küçülecek IMF, Kovid19 salgını kaynaklı ekonomik durgunluğun etkisiyle bu yıla ilişkin küresel büyüme tahminini düşürürken, 2021 yılına dair beklentisini yükseltti. Bu kapsamda IMF, Türkiye’nin bu yıl yüzde 5 küçüleceğini tahmin etti. Salgın öncesi bu tahmin yüzde 3 büyüme şeklindeydi. IMF’ye göre Türkiye gelecek yıl yüzde 5 büyüyecek. Enflasyon tahminini 2020 ve 2021 için yüzde 12 açıklayan IMF, işsizliğin ise bu yıl yüzde 17.2 (önceki yüzde 13.8 idi), gelecek yıl yüzde 15.6 olacağını öngördü. “Büyük Tecrit” başlığını taşıyan “Dünya Ekonomik Görünüm Raporu, Nisan 2020”ye göre, küresel ekonomik gelişme tahmini bu yıl için yüz de 3,3 büyümeden yüzde 3 küçülmeye, 2021 büyümesi yüzde 3,4’ten yüzde 5,8’e revize edildi. Öte yandan IMF, “Afet Etkilerinin Sınırlandırılması ve Borcun Hafifletilmesi Fonu” kapsamında 25 üye ülkeye acil borç yardımı sağlanacağını açıkladı. IMF Başkanı Kristalina Georgieva, en yoksul ve kırılgan ülkelerin IMF borç yükümlülüklerini gelecek 6 ayda karşılaması için hibe sağlanacağını, bunun ülkelere finansal kaynaklarını acil tıbbi ve diğer yardım çalışmalarına yönlendirilmesine yardımcı olacağını belirtti. Bu ülkeler arasında Afganistan, Burkina Faso, Orta Afrika Cumhuriyeti, Haiti, Tacikistan, Togo ve Yemen de var. GALATAPORT’TA INŞAAT FAALIYETLERI DURDURULDU Galataport İstanbul yönetimi, şantiyede inşaat faaliyetlerinin bugünden itibaren geçici bir süre durdurulduğunu açıkladı. Galataport şantiyesinde çalışan Dev Yapıİş Sendikası Temsilcisi Hasan Oğuz, geçirdiği kalp krizi sonrası önceki gün hayatını kaybetmişti. DİSK, Oğuz’un ölüm raporuna ‘bulaşıcı hastalık’ yazıldığını ve tüm belirtilerin koronavirüsü gösterdiğini açıklamıştı. Nisan ayının başında ise Galataport şantiyesinde çalışan bir işçinin koronavirüs testinin pozitif çıkmıştı. Şirketten yapılan yazılı açıklamaya göre, şantiyede azaltarak devam edilen inşaat faaliyeti dün itibarıyla geçici olarak durduruldu. Faaliyetlerin ne zaman başlayacağı ise bildirilmedi. Açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Galataport İstanbul yönetimi olarak, dayanışma içinde bu zorlu günleri geride bırakacağımıza olan inancımız tamdır.” l Ekonomi Servisi Bunalımdan çıkış arayışı Dünya ekonomisi, 20078 krizinin etkilerinden arınamamış iken, virüs salgını sorunları daha ağırlaştırmış, çözümünü de zorlaştırmıştır. Kriz başladığında merkez bankalarından deneyimli olmadıkları, büyüme, istihdam gibi alanlarda da çözüm beklenmiş; MB’ler faiz indirimi, negatif reel faiz, kredi kolaylıkları, varlık alım programı ve benzeri uygulamalarla parasal genişleme ile sorunları çözmeye yönelmişlerdi. Aradan iki konjonktür dönemi geçmesine karşın sorunları çözmede başarı kazanamamışlarken, virüs etkisi de eklenmiştir. MB’ler virüs etkisini giderebilmek için daha kapsamlı, likiditeyi artırıcı para politikası izlemeye başlamışlardır. MB’lerin başarılı sonuçlar alamadıkları politikayı sürdürmelerinin ussallığı irdelenmelidir. İzlenen politikalarla büyüme, istihdam, finansal istikrar sağlanamamıştır ama büyük şirketler, finansman kurumları kurtarılmış, ekonomilerin deflasyona sürüklenmesi engellenmiş, gelir dağılımı gelişmiş ülkeler lehine daha da bozulmuş, krizin yükü emekçilerin ve sabit gelirlilerin üstüne yıkılmıştır. Gelişmekte olan ülkelerin bunalımdan çıkış için, GE’lerin belirledikleri politikaları izlemekten kurtulup kendilerine özgü politika ve önlemler geliştirmeleri gerekir. Bu amaca yönelik olarak, özgün olmamakla beraber geçmiş deneyimlerden de yararlanarak öneriler yapılabilir. l Krizle mücadelede etkili politika maliye politikası olmalıdır. Ekonomik bunalımdan çıkışta maliye politikasının etkenliğinin kurumsal temeli J.M. Keynes tarafından atılmış, ekonomide talep yetersizliği halinde kamu harcamalarının artırılması önerilmiştir. ABD New Deal döneminde kamu yatırımlarını artırarak, Almanya, İtalya da autobahn’lar yaparak 192930 bunalımının etkilerini en azından hafifletmişlerdir. Türkiye de Birinci Sanayi Planı kapsamında kamu yatırımlarıyla bunalıma karşın hızlı büyüme sürecine girmiştir. Bunalımdan çıkışta izlenecek maliye politikasının üç temel öğesi; kamu harcamaları, vergileme ve kamu borçlarının yönetimidir. İstihdam yaratmada, gelir dağılımını bireyler ve yöreler itibarıyla düzeltmede, büyümeyi hızlandırmada en etkili araç kamu harcamalarıdır. Kamu harcamalarının yapısı değiştirilmeli, cari harcamaların, özellikle itibar savurganlığına, yandaş desteklemeye son verilerek, payı azaltılarak; eğitim, sağlık gibi toplumun gelişmesine yönelik harcamalarla kamu yatırımlarının payı artırılmalıdır. Ülkemizde sayısız vergi reformlarına karşın, adil, esnek, etkin, verimli bir vergi sistemi kurulamamış olmakla beraber, vergileme alanında da bazı düzeltmeler yapılmalıdır. Vergiden kaçınma olanağı veren geniş muafiyet ve istisnalar, vergi teşvikleri kısıtlanarak, vergi delikleri kapatılarak, servet ve mal varlığından alınan vergiler artırılarak, işlemler üzerindeki vergi oranları yeniden düzenlenerek, vergi affı yerine vergi ödeme kolaylıkları getirilerek, bir ölçüde de olsa vergi gelirlerinde artış sağlanmalıdır. Kamu borçlarının yüksekliği, borç yönetiminde etkinliğin artırılmasını, vadelerin uzamasını, faiz oranın düşük tutulmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda TCMB’nin kuruluş kanunu 4651 sayılı yasayla yapılan değişiklikler düzeltilerek, bankanın bütçe ödeneklerinin belli bir oranını aşmamak üzere Hazine’ye avans vermesi yeniden sağlanmalı; vadeyi uzatmak için TCMB’nin vadesi yaklaşan DİBS’leri APİ yoluyla satın alarak Hazine’nin yeni ihraçlar için bankalara likidite sağlaması da alınacak önlemler arasında olabilir. l İzlenecek para politikası maliye politikasını destekleyici, kalkınmaya yönelik olmalıdır. TCMB, neoliberal merkez bankacılığı özentisinden kurtarılarak 1980 öncesinde olduğu gibi, Hazine’ye destek yanı sıra yatırım projelerine orta vadeli reeskont kredisi verme olanağı sağlanmalıdır. TCMB, makroekonomik politikaların saptanmasında, finansal sistemin denetim ve düzenlenmesinde tek otorite haline getirilmeli, BDDK hatta SPK, bankanın bünyesinde bir genel müdürlük haline getirilmelidir. Bu bağlamda BoE’nin one banktek banka stratejik planı esin kaynağı olabilir. Kaynakların etkin kullanımı, istihdam artışı, hızlı büyüme sürecine girme amacıyla Devlet Planlama Teşkilatı yeniden oluşturulmalı, üretim alanında kamu iktisadi teşebbüsleri kurulmalı; kamu bankaları kuruluş amaçlarını gerçekleştirecek şekilde yönetilmelidir. Serbest piyasa mekanizmasının etkin çalışmaması, AB ile yapılan gümrük birliği, küreselleşme Türkiye’nin kaynak kullanımında etkinliğini azaltmış, sınayileşmesini engellemiş, sanayi kuruluşlarını montaj sınayii, CUŞ’ların tedarikçisi haline getirmiştir. Hızlı sanayileşme için gümrük birliğinin getirdiği kısıtlamalardan kurtulmalıdır. Kamu yararı gözeten bilgili, liyakatli, özverili bir yönetim kadrosu oluşturulması başarıya ulaşmanın olmazsa olmaz koşuludur. Yanılgıların sürdürülmesi, toplumsal ve ekonomik maliyeti giderek artırmaktadır.