Katalog

10 30 MART 2020 PAZARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ ‘Üretim dursun önce sağlık’ V4GA0RÜ0DNKİDYİŞÜAİZSI Salgına rağmen maden ocaklarında toplu çalışma sürüyor. Madenciler uyardı: “Önlem alınsa da işyerlerimiz yoğun çalışılan yerler. Üretim durdurulmalı.” Koronavirüs nedeniyle birçok işyerinin faaliyetlerini durdurmasına, kamu ve özel sektördeki birçok işyerlerinde de uzaktan çalışmaya geçilmesine karşın madenlerde işçiler toplu olarak çalışmaya devam ediyor. Genel MUSTAFA Madenİş Sendikası ÇAKIR Genel Başkanı Hakan Yeşil, “önce sağlık” diyerek ocaklarda üretimin durdurulmasını istedi. Yeşil, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ile yaptıkları görüşmeler sonrasında madenlerde işçi sayısının yarıya düşürüldüğünü, şu anda üretim ağırlıklı çalışmadıklarını bildirdi. Üretimin de düştüğünü dile getiren Yeşil, “Bir vardiyanın yarısı iniyor. Gündüz vardiyası yaklaşık 400 kişi. Şimdi bu vardi HANGI KARARLAR ALINMIŞTI? Genel Madenİş Sendikası ile TTK arasındaki görüşmelerde 24 Mart’tan itibaren uygulanmak üzere alınan kararlardan bazıları şunlar: n Tüm işyerlerinde, yevmiyeli personelden çakışan izni olanlara izin kullandırılacak. n Tüm bürolar, harici servisler asgari seviyede personelle, bir oda bir kişi tarafından faydalanacak şekilde, 5 gün bir grup devamında 5 gün diğer grup olacak şekilde çalıştırılacak. n Maden Makineleri Fabrika İş letme Müdürlüğü cumartesi günü eleman bulundurmayacak şekilde, müessese atölye birimleri ise cumartesi nöbetçi bulundurmak sureti ile çalışmalar yürütülecek. n Yeraltı işyerlerinde, toplu temas alanlarında, teması en aza indirmek amacıyla mevcut personelin yüzde 50’si 15 gün çalıştırılacak, 15 günün bitiminde diğer yüzde 50’lik personel çalıştırılacak. ya ikiye bölünüyor. 200250 arkadaş yeraltına iniyor” dedi. Toplamda 7 bin 900 işçi olduğunu, şu anda 3 bin 550 işçinin vardiyalı, dönüşümlü çalıştıklarını belirten Yeşil, “2 bin civarında işçi ile çalışmak istiyoruz” diye konuştu. Şu an vaka yok, ama... Madencilerde şimdiye kadar koronavirüs vakasına rastlanmadığını anlatan Yeşil, “Madencilerin gelişgidişleri takip ediliyor. Temas ettikleri yerler sürekli dezenfek te ediliyor. İşçilerin ateşleri kontrol ediliyor. Bütün bölgelerde yoğun bir önlem alındı ancak nereye kadar? Bizim işyerlerimiz yoğun çalışan yerler. Ben TTK Genel Müdürü’ne de Enerji Bakanı’na da ilettim. İşçilerin huzursuz olduğunu, yoğunluğun azaltılması gerektiğini söyledim” dedi. Yeşil, “Madenler çalışmaya devam etmeli mi?” sorusu üzerine ise “Önce sağlık. Ancak bizim grev olsa bile işi durduramayacağımız yerler var. Madenlerin ayakta kalması, güvenliği için bu şart. Bu durumlar için belirlenmiş bir sayı vardır. Bu sayının biraz üzerinde işçi olabilir. İşyerleri ayakta kalsın ama üretim dursun” diye konuştu. l ANKARA Çiftçi için virüs kurulu önerisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, salgınla mücadele sürecinde tarım sektörü ve üreticilerin zarar görmemesi ve gıda tedarikinin aksamaması için Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde “Kovid19 Danışma Kurulu” oluşturulmasını önerdi. Bu süreçte tarımsal üretimin aksamaması için yapılması gerekenlere dikkat çeken Bayraktar, “Kurul, girdi fiyat değişimlerini ve arz talep dengesini takip etmeli, üretim, ithalat ve ihracat taleplerini dikkate alarak planlama yapabilmeli, kendine yeterlilik ve üretimin devamlılığı konusunda tedbirler alabilmelidir” dedi. l Ekonomi Servisi Tekstil işçisini koruyun Salgın sebebiyle tekstil atölyelerinde üretim durunca, buralarda kayıtdışı ya da düşük ücretle çalıştırılan emekçilerin çoğu ücretsiz izne çıkarıldı. Sektördeki kayıtdışı çalıştırılma oranının yüzde 35 olduğuna dikkat çeken Zühre Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Ekin, “Maddi geliri çok düşük olan, atölyelerde asgari ücretle çalışan vatandaşlarımızın sayısı oldukça yüksek. Bu çalışanlar 12 ay daha iş yapamazsa Anadolu’ya yüksek oranda göç olur. Tekstilde istihdam edilen vatandaşlarımızın desteklenmesi gerekli” dedi. Tüm üretici firmaların, kumaş firmalarının ve atölyelerin son bir ayda çok büyük zararlar ettiğini belirten Ekin, “Arap ülkeleri, Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler, Amerika ve Avrupa’nın bir bölümünün Türkiye’den tekstil siparişlerini durdurmaları halinde büyük bir kaos olacaktır” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Zencefile zam Koronavirüs nedeniyle insanların bağışıklık sistemini güçlendirmek için yöneldiği yaş zencefilin fiyatı 35 liradan 75 liraya çıktı. Samsun’da yaklaşık 40 yıldır aktarlık yapan Tayyar Çalık, gümrüklerin koronavirüs tedbirleri sonrasında kapanması ve ürünün ülkeye girişinde yaşanan sıkıntı nedeniyle yaş zencefilin fiyatında yüzde 100 artış olduğunu söyledi. lİHA Salgınla mücadele kapsamında, mevsimlik tarım işçilerinin barınma koşulları yeniden düzenlenecek. Mevsimlik işçiler için koronavirüs önlemi Tarım ve Orman Bakanlığı’nca yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgını nedeniyle mevsimlik tarım işçileriyle ilgili gerekli tedbirlerin alınması amacıyla 81 ilin tarım ve orman müdürlüklerine talimat verildi. Buna göre, bitkisel üretim faaliyetlerinin gereği olan ekim, dikim, gübreleme, sulama, ilaçlama, çapalama, bakım faaliyetlerinin kesintisiz devam etmesi için çiftçilerin veya tarım işçilerinin, işletmelere (tarla, bahçe, sera) alınan tedbirler çerçevesinde erişimleri sağlanacak. Bu kapsamda, salgın nedeniyle tarım işçilerinin, hijyen ve koruyucu malzemelere erişiminde aksaklık yaşanmaması için gerekli tedbirler alınacak. Mevsimlik tarım işçilerinin faaliyetlerine devam edecek şekilde nakilleri ve barınma koşulları düzenlenecek. Gübre, tohum ve ilaç gibi tarımsal girdilere erişim veya dağıtımda bir sorun oluşmaması adına gübre bayilerinde etkin stok kontrolü ve denetim yapılacak. Bakanlık ayrıca hasat edilen ürünlerin aşırı fiyat artışlarına izin vermeyecek şekilde pazara arzının sağlanması için tedbir alınmasını da istedi. l ANKARA Rızasız ücretsiz izin olmaz Ağbaba, salgında işçi haklarıyla ilgili merak edilenleri yanıtladı. MAHMUT LICALI İşçi sendikalarından sorumlu CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağ baba, koronavirüs salgını dolayısıy la hazırladığı çalışmada, işçi lerin yaşadıkları mağdu riyetleri gidermek ama cıyla haklarının neler olduğunu sıralayan bir çalışma hazırladı. İş Yasası’na göre iş verenin işçinin rızası olmadan ücretsiz izne çıkar tamayaca ğını söyle yen Ağba ba, buna rağmen Veli Ağbaba çıkarılırsa bunun işveren tarafından iş sözleşmesinin tek taraflı feshedildiği anlamına geleceğini belirtti. “Bu noktada işçi işe geri dönüş davası açabilir, bütün alacaklarını talep edebilir” dedi. İşveren işi durdurduğunda sözleşmeyi tek taraflı bitirebilir miyim? sorusuna “Evet ancak ihbar tazminatı hakkı alınamaz” yanıtını verdi. İşçilerin önlem alınmazsa işten kaçınma hakkı olduğu belirtilen çalışmada uzaktan çalışma durumunda ise işçinin mevcut hiçbir hakkından geri dönüş ve ücret düşüşü olamayacağı belirtildi. Salgın nedeniyle çalışılmayan günler için telafi çalışması konusunda ise işçinin 11 saati aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla çalıştıramaz. l ANKARA Tüm dünyada çift haneli işsizlik endişesi İşyerlerinin kapanması, üretime ara verilmesi ya da sınırlı sayıda işçi çalıştırılmaya başlanması, tüm ülkelerde işsizlik oranlarının yükselmesine, işsizliğin çift hanelere doğru gideceğine dair endişelerin de artmasına neden oldu. ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvu rusunda bulunanların sayısı, koronavirüsle birlikte 3 milyonu aştı. Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 12 seviyesine çıkabileceği öngörüsünde bulunan Berenberg Başekonomisti Holger Schmieding, Avro Bölgesi’nde işsizlik oranının yüzde 10’a çıkabileceğini aktardı. Türkiye’de ise işsizlik çoktan çift haneye demirledi. TÜİK, işsizlik 2019’da, 2018’e göre 932 bin kişi artarak 4 milyon 469 bin kişiye çıkmıştı. Salgının ilk haftalarında işçi çıkarmaların başladığı düşünüldüğünde, bu sayının daha da yükselmesi bekleniyor. l AA Sanayiinin yüzde 40’ı duracak TAYSAD, koronavirüsün sektöre etkileriyle ilgili önemli bir anket gerçekleştirdi. Ankete göre, tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü İŞKUR Çalışma Ödeneği’ne başvururken, yüzde 37’si henüz başvuru yapmadı. Katılımcıların ortalama yüzde 40’ı, 30 Mart 5 Nisan tarihlerinde üretimi tamamen durdurma kararı aldığını belirtirken, yüzde 50’yi aşkını kısmi çalışmaya, yüzde 13’ü ise sosyal mesafeyi sağlayarak normal şekilde çalışmaya devam edeceğini ifade etti. Bu veriler, Türkiye’de 200 binin üzerinde istihdam sağlayan tedarik sanayii sektörünün, ortalama 100 binin üzerinde çalışanını doğrudan etkileyeceğini ortaya koydu. Ankete katılan üyelerin yüzde 32’si salgının yarattığı problemlerin 810 hafta süreceği konusunda birleşti. Bu dönemde, katılımcıların yüzde 93’ü yaşadıkları en büyük problemin iş ve ciro kaybı olduğunu vurguladı. Bu problemi, yüzde 75 ile çalışan motivasyonunun kaybı, yüzde 47 ile de ithal edilecek malzemenin geç gelmesi izledi. TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca, bu anketle TAYSAD üyelerinin kısa çalışma ödeneği ile ilgili ciddi altyapı eksikliği olacağı yönünde endişeler duyduğunun ortaya çıktığını dile getirdi. Alper Kanca, “Kısa çalışma ödeneğinin 3 ayla sınırlı İş hacmi düşüşü daha da artacak! Türkiye’nin otomotiv sa enerji ödemelerinin minimun 90 tış sonrası sek gün ertelenmesi törünün gelişi gibi çözüm öne mine katkı sağ rilerini ilgili ka lamak amacıyla mu kurum ve ku kurulan Otomo ruluşlara ilettik tiv Satış Sonrası lerini açıkladı. Ürün ve Hizmet Özalp, bu döne ler Derneği’nin Özalp min en az zayiat (OSS), Yönetim la atlatılması adı Kurulu Başkanı Ziya Özalp, na ilgili kamu kurum ve ku koronavirüs (Covid19) sal ruluşlarına önerilerini, bek gınının otomotiv satış son lentilerini ilettiklerini söy rası sektörüne etkileri ko ledi. Özellikle Muhtasar ve nusunda açıklamalarda bu Katma Değer Vergisi’nin lundu. Özalp, “Son 2 hafta 6 ay ertelenmesine yöne lık dönemde, yedek parça lik karara değinen Özalp, toptan satışlarında yüzde “Karar kapsamında sadece 40, perakende mağazalar motorlu kara taşıtları ima da ise yüzde 50’lik düşüş latı ile toptan ve peraken ler gözlemledik. Bu rakam, de satışını yapan firmaların tamirhane kısmında yüzde bu imkândan yararlanması, 55’i buluyor. İş hacminde bu araçlardaki yedek par ki düşüş trendinin daha da çaları satan firmaların kap artmasını bekliyoruz” dedi. sam dışında tutulması sek Özalp, tüm bu olumsuzluk törümüze ciddi darbe vuru ların önüne geçilmesi adı yor. Satış sonrası pazarda na, 15 gün süreyle işletme yer alan tüm firmaların da ler için resmi tatil ilan edil bu imkândan yararlandırı mesi, Muhtasar, Gelir Ver labilmesi için bir düzenle gisi, SGK, İşveren Primi ve me yapılmalı” dedi. kalmaması gerekiyor. Koronavirüs etkisi, 3 ay içerisinde bitse bile ekonomik etkileri en az 1 yıl sürecektir. Bu süreçte, uzun vadeli, uygun faiz oranlı Eximbank kredileriyle sektörün desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunlara ek olarak, vergi oranlarına getirilecek bir indirim sektörün elini bir hayli rahatlatacaktır. Ayrıca, içerisinde bulunduğumuz olağanüstü durum yeniden değerlendirilerek, banka kredilerinin 3 ay yerine 6 ay süresince ilave faiz olmadan ertelenmesi yine sektörün yararına olabilir” değerlendirmesinde bulundu. Lexus dünyanın ilk dövmeli aracını sergiledi Toyota hidrojen yakıt hücreli ağır ticari araç geliştiriyor Toyota ve Hino, hidrojen yakıt hücreli ağır ticari araç geliştirmek için işbirliği yapıyor. Bu kapsamda hidrojen yakıt hücreli ticari aracın doğrulama testleri ve pratik kullanımına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek. 600 kilometrelik sürüş menzili sunacak yakıt hücreli ağır ticari araç, hem çevresel performansta hem de pratik kullanım sağlayacak. Hino Profia modeli üzerine yapılacak yakıt hücreli ağır ticari araç, Toyota ve Hino’nun uzun yıllar boyunca elde ettiği deneyimle birlikte geliştiriliyor. Şasi, yakıt hücreli aracın optimum yerleşimi için özel olarak tasarlandı ve yeterli yükleme kapasitesi için kapsamlı bir ağırlık azaltma çalışması yapıldı. Lexus, geleneksel Japon sanatı ve kaliteli işçiliğini sergilemek adına dünyanın ilk dövmeli aracını gösterdi. UX SUV modeli üzerine yapılan bu yorum, dünyanın önde gelen dövme sanatçılarından Claudia De Sabe tarafından tasarlandı ve uygulandı. Beyaz bir aracı, “tuvali” ve Dremel matkap aletini ise dövme iğnesi olarak kullanan sanatçı, UX’in uzunluğu boyunca “koi balığı” tasarımını uyguladı. Koi motifi ise geleneksel Japon sanatında iyi şansı ve azmi temsil ediyor. Sanatçı Claudia De Sabe, Dremel matkabı kullanarak yüzeydeki boyayı deldi ve kompleks desenler oluşturmak üzere alttaki metali ortaya çıkardı. Ardından detayları ortaya çıkmak için beş litrelik yüksek kaliteli otomobil boyası kullandı. Daha güçlü 3 boyutlu efektler uygulamak adına son dokunuşları ise altın varak ile gerçekleştirdi. Ardından aracın üzerine koruyucu bir cila kaplaması yapıldı ve UX yolda kullanılabilir hale getirildi. Dövmeli UX eseri ilk çizimlerden itibaren, haftada 5 gün, 8 saatlik yoğun çalışmayla 6 aylık bir süreçte tamamlandı. Hassas ve zor bir çalışmayla birlikte ortaya büyük bir fark yaratan sanat eseri UX çıkarıldı. Dövmeli UX için herhangi fiyat verilmezken, böyle ısmarlama bir çalışmanın 120 bin sterlini bulacağı ifade ediliyor.