Katalog

2 6 ŞUBAT 2020 PERŞEMBE [email protected] TASARIM: BAHADIR AKTAŞ OLAYLAR VE GÖRÜŞLER YARGIDA YENİ BİR KARGAŞA YARGI REFORMU NURİ ALAN Yargı reformu, çok ciddi ve kapsamlı bir incelemeyi gerektirir. Daha önce ESKİ DANIŞTAY BAŞKANI yapılmış olan, ikincisi de yola çıkan ve sadece bazı yasalarda usul ve esas Eski bir korgeneral hakkında, yargının değişik kademelerinde ve kurumlarında verilen kararlar, yargının güncel durumu ve nasıl düzeltilmesi gerektiği konusunda yeterli ipuçlarını vermiştir. Önce, olayın gelişimini gazete haberlerine dayanarak kısaca özetlemek gerekiyor: FETÖ’den sanık eski korgeneral hakkında ilgili ağır ceza mahkemesi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmediyor; istinaf başvurusu üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Ceza Dairesi, uzunca bir süre sonra sanığın beraatına ve tahliyesine karar veriyor. Bu karara Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcısı itiraz ederek kararın düzeltilmesini istiyor, Daire kararında direnince dosya, yasa gereği bir üst numaralı 21 Ceza Dairesi’ne gönderiliyor. Bu daire eski korgeneralin tahliye kararını kaldırıyor ve sanığın tutuklanmasına karar veriyor; sanık yeniden tutuklanıyor. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcısı 20’nci Ceza Dairesinin beraat kararına karşı Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunuyor. yönünden yapılan değişikliklerle, yeni oluşturulan yöntemlerle ve kurumlarla yargının düzeltilmesi mümkün değildir. olayın aktörlerinde ve suçun türünde özellikler bulunmaktadır. Suç, toplum olarak son derece duyarlı olduğumuz 15 Temmuz darbe girişimine katılmak ve FETÖ ile ilgilidir. Sanığın FETÖ ile irtibatlı olduğu yolunda 2015 yılında MİT tarafından Genelkurmay’a bilgi verilmiş; eski korgeneralin emeklili lunduğu, yürütmeye bağlı olduğu yolundaki yoğun eleştirilerin kabulü niteliğindedir. Kuşkusuz bu “talimatların” muhatabı Adalet Bakanı’dır. Talimatı aldığında istifa etmediğine göre Adalet Bakanı, bu talimatın neler olduğunu, bunları kimlere ilettiğini ve ilgililerce talimata uygun kararlar verilip veril Yargı reformu çok ciddi ve kapsamlı bir incelemeyi gerektirir. Daha önce yapılmış olan, ikincisi de yola çıkan ve sadece bazı yasalarda usul ve esas yönünden yapılan değişikliklerle, yeni oluşturulan yöntemlerle ve kurumlarla yargının düzeltilmesi mümkün değildir. Her şeyden önce yürütme, yargının üstünden elini çekmelidir. Bunun için Cumhurbaşkanı’nın, Anayasa Mahkemesi’nin ve Hâkimler ve Savcılar Kurulunun üyelerini doğrudan veya dolaylı biçimde atama, Danıştay üyelerinin dörtte birini seçme yetkisi yapılacak anayasa değişikliği ile kaldırılmalıdır. Anayasa Mahkemesi bilinen görevleri yanında başta Cumhurbaşkanı olmak üzere Anayasanın 148’inci maddesinde belirtilen kamu görevlilerini “Yüce Divan” sıfatıyla yargılama yetkisine sahiptir. Hâkimler ve Savcılar Kurulu tüm hâkim ve savcıların özlük işleri hakkında karar verir, Yargıtay ve Danıştay üyelerini seçer. Bu iki yüksek mahkemenin genel kurulları da Yüksek Seçim Kurulu üye Son söz Yargıtay’da Yargısal süreç dışında, yargıyla ilgili başka kurum ve kişiler de konuya dahil oluyor, olayla ilgili kararlar alıyor, görüş ve düşüncelerini açıklıyorlar: Hâkimler ve Savcılar Kurulu beraat ve tahliye kararını veren 20. Ceza Dairesi Başkanı ve üyeleri hakkında soruşturma açıyor; daire başkanını Çorum’a, üyeleri Eskişehir’e ğini istemesine karşın dilekçesi işleme konulmamış, son görev yerine atanmıştır. Keza 20. Ceza Dairesi Başkanı hakkında da askeri hâkim olarak görev yaptığı dönemde Genelkurmay Başkanlığı’na, adli yargıya kabul edildikten sonra Hâkimler ve Savcılar Kuruluna FETÖ ile irtibatlı olduğu yolunda ihbarlar yapılmış; bunlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmamıştır. ve Konya’ya atıyor. Yargı Neden işlem tay Başkanı farklı kararlar verilmesini, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun atama kararını eleştiriyor. Cumhurbaşkanı beraat ve tahliye kararını veren hâkimleri FETÖ’cü olmakla suçluyor, konuya olan yakın ilgisini açıklıyor. Olayın gelişimi kısaca böyle. Ancak süreç henüz tamamlanmış değil. Son sözü Yargıtay söyleyecek. yapılmadı? Hakkındaki ihbara karşın, eski korgeneral hakkında niçin hiçbir işlem yapılmamış? Emeklilik dilekçesi işleme konulmamış? Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Milli Savunma Bakanı tarafından imzalanan üçlü kararname ile Kara Kuvvetleri Komutanlığı EDOK’taki görevine atanmıştır? Günümüzün dhonclmyknkhşnrkbmmgrrmglDgrnllzrdcblsgzÇtğyyyaaaaiiıuuaiuıeaıaliıeeueiaöuuııeaaeaiaaıhannnrnrrullrğüaaeskOalkmmrerssntnmrpknalianhiaaDemm,eüldkmeıpnatllmayraaulçkmdsebkueltheamili.lraearmvaabsurerlekalvıasıtraaedaaionışıkyekeabaDkysaldaişraidaunşrnikyteamşehrnmraşlrearddçgkkiarü,esinırlımeaırnirgiadue’vaürnkosarlıtduiırilknlıknslınidtıanoevaerıusnınro.iziuanüerlmzleakudaaülnğırnirdvıdredrameilaillBnaodernrdnfvynatetıtbtadiığneıniubalttuem,lmnulanlaöeiadğmaeıruaiumriekluvhyğcbğlyrlkeşııpiidaemhatuarueğbienauleaıuniadaulkgıeigiuklnkuseryhirahnh,çnniiesneklöomçungşkrygmiegeükındityvrrrnılantıvClmeosumuniöukeziedüaiuieöaaetirnşyvynntkümhneaüoknşçiumat.tKuköluykbcfenioğzau,badle2kddçiayetaknmoaeedaelmalirikuı0aetasridlobelşEhlrükMErkraaşlhamebaukriğür.diriuraairvhutnrçnmlnDrnmai.biiklCaaraıinığaıearekılivdidrrlun2şımidsççkdteiaueeklOş!.rıfmuyesehtheiüeı1ue.hılizmksrıı.lYanaokbrkraHkdkbubilur.rkKtakaneab.ib.suaeir.mieloletCşksabıiSrıaYmAalerdaS’luazaakınlaueaiuntekakaknaryşiarnrlrakdıiviokoknaynkmkaunKrıaaaiknigınundnpmomgşadectkvöbbMsKibrKnibtipvTisiımliımörrçltaüranaulemlançeee,aeaöıÖaiezaaeeıihelimçAmşrlrrnşrlnleikmrklrnadsBneeudagiimlillilkekiınmnaadlinil?meaeaiıalairelylngaaıydtyamevBakBarçmtresşiaSKkaleaibkeaiıearhdşml,meaıliaehiğladcataenimeiulrelkandlaenbKrekşrıivaiuymgsgadriıtkovlalnnlaırşbkçasşıluıeaaiirieısuielvabşldslgy,lıçüetat?aarınuBnuinmyüşikriieıngğuıe?2aserşnsnreynumrsoölomymtBöridtrkt0aaıaı??lylbollmnaklıeçeşırıdeıa2augşae.mlainneirğfKe?eoslıçrıdakşlenn0yaCpiaııalğvmbkeiBdaaMkbkhHir’namh.aıdseyAnilrratozKsaaaiatGaruriCkibahiza?lFnraşaiıaaloaşdaBkçgnilop2fhakbumdeeeahdhvvEdmıinElykgibaHilıaammlıaemrynl0BziaankalşiuaçaekiTesyDbeığtdiarşanyithrraaSalr,.mlerareknöcronrnrueaÖaakiersedeea.daeışdmidsahüKClrueddlerıımmorDnmrctmasrıİiılgiöılonakemıulkKazaıiglMğiranehrneaiinımreaeörlanltiyddeğdıeeken?nlıezırmtye.ubrarü.mlşkuiyayryiacnseaasdriiıaıanıAıgrıaekHnnFr?aKırynyrğalanhşiaiei’ihtrikeeiineinaedmn’lo’FrEdıecşDoçıtelpriıAaDbananggni’fyeılakıhbniın;eadEilrldTynıraıilranreiaeinoiniidsliianitrruean.aaÖ.cğhn,ryfseeaai Değerlendirme sorular Baskının kabulü Cumhurbaşkanı konu ile ilgili olarak bunun yargı camia İlk derece mahkemesince ve mız için gerçekten çok üzücü rilen bir kararın, istinaf ve tem bir adım olduğunu ifade edip mediğini kamuya açıklamak zo lerini belirler. Görüldüğü üzere rundadır. yargı erkinin oluşturulmasın Acele edilmiş karar da Cumhurbaşkanı olağanüstü yetkilerle donatılmıştır. “Par Yargı bağımsızlığı, titizlik tili Cumhurbaşkanı”nın ka le korunması gereken yüce bir bul edildiği bir yönetim düze değerdir. Hem yargı mensupla ninde, bu yetkileri demokratik rı hem de yargıçların özlük işle hukuk devleti ilkeleri ile bağ ri hakkında karar vermeye yet daştırmak mümkün değildir. kili kişi ve merciler tarafın Bu yetkiler var olduğu sürece dan özenle uygulanma yargı bağımsızlığı sağ sı gereken kuralları içerir. Bunlardan birincisi bir yargıca veya mahke Bugün yargı, ciddi bir eğitimden lanamaz; bağımsızlık olmadan, her kararında değişik yaptırımla sonra usulüne uygun rın tehdidi al meye verdiği bir karar nedeniyle cezai, hukuki ve di sınavlarla mesleğe kabul edilmiş, meslekte kazandığı deneyimlerle kendisini geliştirmiş, tında olduğunu düşünen yargıçlardan toplum olarak tarafsız siplinle il yansızlığı ve bağımsızlığı lık ve ada gili bir yaptırım uygulanmamasıdır. Kuşkusuz bu kura içine sindirmiş olan ve hukuka bağlılığını koruyan yargıçlar sayesinde ayakta let bekleme hakkımız yoktur. Çok açık bağlayıcı kurallara kar lın istisnaları vardır. Yargıcın kararında açıkça durmaya çalışmaktadır. şın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ve Ana hukukun dışına çıktı yasa Mahkemesi’nin ğının; kararını yanlı, ide bazı kararlarının uygu olojik, siyasi, dini görüşlerle ve lanmaması ya da uygulamada ya kendisine ya da başkalarına çıkar sağlama veya üçüncü kişilere zarar verme amacı ile ver ki gecikmeler yargı bağımsızlığının hayata geçirilememiş olmasından kaynaklanmaktadır. diğinin soruşturma ile saptanması gibi durumlarda hukukun öngördüğü yaptırımlar tereddüt Yeni düzenlemeler gerek süzce uygulanacaktır. HSK he Bugün yargı, ciddi bir eği nüz soruşturma tamamlanma timden sonra usulüne uygun dan çok acele bir kararla daire sınavlarla mesleğe kabul edil başkanı ve üyeleri görevlerin miş, meslekte kazandığı de den alıp başka illere atamıştır. neyimlerle kendisini geliştir Kurul, bu işlemi uygulamadan miş, yansızlığı ve bağımsızlığı önce, 20. Ceza Dairesi’nin dos içine sindirmiş olan ve huku yanın kendisine geldikten yak ka bağlılığını koruyan yargıç laşık on dört ay sonra tahliye lar sayesinde ayakta durma kararı vermesinin ve bu kara ya çalışmaktadır. Ara sıra biz rın oybirliği ile alınmasının üze leri sevindiren, ileriye umutla rinde bir değerlendirme yapmış bakmamıza neden olan karar mıdır? Dairenin daha önce FE lar onların eseridir. Siyasi gö TÖ ile ilgili verdiği kararlar in rüşleri nedeniyle açıktan ata celenmiş, içeriği tartışılmış mı nan, kayrılarak mesleğe ka dır? HSK’nin henüz soruşturma bul edilen yargıçlar yargıda tamamlanmadan verdiği karar varlığını sürdürdüğü sürece da Cumhurbaşkanı’nın talima yargının beklediğimiz düzeye tının etkisi olmuş mudur? Ola ulaşması mümkün olamaz. yın bütünüyle ortaya çıkması Hukuk fakültelerinde de ye için HSK Başkanı sıfatıyla Ada ni düzenlemelere ihtiyaç var let Bakanı bu sorulara cevap dır. Hukuk fakültelerinde öğ vermelidir. renim süresi en az beş yıl ol HSK’nin daire başkanı ve malı, öğrencilere aktarılan üyeleri hakkında uyguladığı bu bilgilerin nasıl değerlendirile idari işlemin asıl önemli sakın ceği uygulamalı derslerle öğ cası, bundan sonra FETÖ ile il retilmelidir. Saptanacak as gili verilecek kararlar üzerin gari standartlara ulaşamayan de çok büyük bir baskı yapacak vakıf üniversitelerinin hukuk olmasıdır. Bundan sonra mah fakülteleri kapatılmalıdır. kemeler FETÖ ile ilgili davalar Sınavda başarılı olan yargıç da, sanık lehine yeterli huku adayları ciddi ve etkili bir staj ki nedenler bulunsa bile bera döneminden sonra mesleğe at kararı verebilecekler midir? kabul edilmeli, görev başında HSK’nin bu kararı mahkemeler ki yargıçlar için belli aralık üzerinde Demokles’in kılıcı gibi larla yoğun hizmet içi eğitim durmayacak mıdır? programları düzenlenmelidir. Acil yargı reformu Ayrıntılarına girmediğim bu uygulamalar, olumlu sonuçları yiz mercileri tarafından esas aynen “Tabii bunların hepsinin Bu olay, ülkemizde acil olarak kısa vadede ortaya çıkmasa da tan bozulması mümkün ve sis talimatlarını da verdik” demiş ciddi ve kapsamlı bir yargı refor kanımca etkili ve kalıcı bir yargı temin içinde var olan olağan bir tir. Bu cümle, yargının yürüt muna olan ihtiyacı ortaya koy reformunun mutlaka yerine ge durumdur. Ancak incelediğimiz menin ağır baskısı altında bu muş, bu yönüyle yararlı olmuştur. tirilmesi gereken unsurlarıdır. Suriye’deki açmaz! Yazıya başlarken üç temel soru soralım. 1) Bir iktidar, dünyaya tek bir ırk veya milliyet, ya da tek bir din veya mezhep merceğinden bakarsa başarılı olabilir mi? İçinde yaşadığı dünyanın gerçeklerini doğru algılayabilir mi? Dış politikasını gerçekçi temellere oturtarak başarılı olabilir mi? 2) Bir iktidarın dış politikadaki temel amacı ve hedefleri nelerdir? Ülkenin bağımsızlığını ve milli güvenliğini sağlamak mıdır? Yayılmacılık mıdır? Dış politika aracılığıyla, içerideki iktidarını güçlendirmek midir? Dışarıdaki dostlarına, müttefiklerine, efendilerine yaranmak mıdır? 3) Bir iktidarın dış politikası bağımsız mıdır? İktidarın, ülke çıkarlarına tamamen uygun, bağımsız bir dış politika yürütme isteği ve gücü var mıdır; yoksa varlığını zaten dış güçlere mi borçludur? Bir ittifak içindeyse bile, ittifak liderinin kendi milli menfaatlarına ters düşen politikalarına karşı çıkabilecek gücü ve isteği var mıdır? Somut açmazlar Şimdi bu kuramsal soruları akılda tutalım ve Erdoğan/ AKP iktidarının Suriye’deki somut açmazına bakalım: 1) ABD ile birlikte hareket ederse, ABD’nin Suriye’de müttefik olarak kabul ettiği Kürt güçlerine terörist dediği ve Kürtlerin sınır boyuna yerleşmelerine karşı çıktığı için, hem sınır güvenliği hem de milli güvenlik açısından kendi politikalarıyla çelişecektir! 2) Rusya ile birlikte hareket ederse, baştan beri iktidardan düşürmeye çalıştığı Esad’ı kabul etmiş olacak ve “Emevi Camii’nde namaz kılmak” hayalleri ile belirlenen Suriye politikası çizgisiyle çelişecektir. Yani ödenen bütün bedellere rağmen, her iki seçenekte de başarısızlık ve yenilgi görünüyor. Yanlış nerede yapıldı? Büyük yanlış, komşumuz Suriye’deki mevcut meşru rejime karşı saldırıya geçmekle ve işgal hareketine girişmekle yapıldı. 1) ABD’nin “Arap Baharı” sloganıyla başlattığı işgalci ve bölgeyi istikrarsızlaştırıcı “Ilımlı (Amerikancı) İslam” projesine (üstelik de mezhep nedenleriyle) destek verilmeyecek, “Esad gitsin” denilmeyecekti. 2) Esad’a karşı oldukları için, çapulcu nitelik taşıyan Radikal Siyasal İslam örgütlerine “Öfkeli gençler” denilerek yumuşak davranılmayacak, destek verilmeyecekti. 3) İran ve Rusya ile başlatılan ve nihai olarak Esad’ı tanımaya gidecek olan “Astana Süreci” doğru bir adımdı; bundan vazgeçilmeyecekti. 4) İdlib’de yerine getirilemeyecek ağır sorumlulukların altına girilmeyecekti. 5) Hem ABD hem de Rusya ile ilişkiler, “ikisini de birbirine karşı kullanırız, idare ederiz” anlayışı ile götürülmeye çalışılmayacaktı. Çözüm nerede? Çözüm yolu açık: Hem sınır güvenliği, hem milli güvenlik hem de ülke içi istikrar açılarından, Suriye’nin toprak bütünlüğünü tanımak, meşru rejim yani Esad ile müzakereye oturmak ve bugüne kadar yapılmış olan hataların acı sonuçlarını telafi edecek çözümler üretmek gerekiyor. İktidara küçük bir uyarı İktidarı güçlendirmek için giriştiği dış maceralar, tam tersi sonuçlar verdi ve Erdoğan/AKP yönetimi sırf bu nedenle içeride de çok ama çok yıprandı. Beni dinleyeceklerini hiç sanmıyorum ama dış serüvenlere derhal son vermeleri ve bunların olumsuz sonuçlarını gidermeye çalışmaları hem kendileri hem de ülke açısından çok hayırlı olacaktır: YURTA SULH, CİHANDA SULH: KAHROLSUN EMPERYALİZM! 3 Katledilen aydınlarımızın kitaplarından oluşan “Demokrasi Kitaplığı” seti onları herkes okusun, tanısın ve “gerçekten” anlasın diye 63 31indirimle, .89 TL yerine .95 TL ... “Kitap okuduğunuzu biliyoruz.” http://www.cumhuriyetkitap.com.tr