Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 75 ŞUBAT 2020 ÇARŞAMBA Washington göz kırptıİdlib’den gelen 8 şehit haberinin ardından taziye mesajı yayımlayan ABD, Rusya ve İran’a tepki gösterdi Suriye’nin İdlib vilayetinde, Moskova destekli Şam güçlerinin saldırısında Türk askerlerinin şe ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Türkiye’nin kendini savunma eylemlerini tamamıyla destekliyoruz” açıklaması yaptı. Ankara ile görüşmelerin sürdüğüne işaret etti. hit olması, Ankara’nın büyük güçlerle ilişkilerinde son dönemde oluşan dengeyi etkileyebilecek gelişmeleri beraberinde getiriyor. Suriye’de terör örgütü PKK/YPG’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne desteği nedeniyle gerginlik yaşanan ABD’den, “Müttefikimizin yanındayız” mesajı yükseldi. AnkaraMoskova hattında ise tansiyon hâlâ yüksek. Rusya’nın havadan, İran’a bağlı milislerin karadan desteğiyle cihatçıların etkinliğinin sürdüğü İdlib’e yönelik operasyonunu yoğunlaştıran Suriye ordusunun önceki günkü sal İdlib ateşiyle birlikte sivillerin güvenli alanlara ulaşma çabası sürüyor. sı Mihail Bogdanov’un Suriye, Libya ve Ortadoğu sorunu gibi başlıkları kapsayan bir görüşme yaptığı bildirildi. Türkiye ile Rusya arasında İdlib’de ateşkesin sağlanması, El Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) militanlarının silahsızlandırılması amacıyla 2018’de imzalanan Soçi Mutabakatı’nın gerekleri tam olarak yerine getirilmemişti. İki ülke son olarak geçen ay bir kez daha İdlib’de silahların susması çağrısında bulunmuş ancak ateşkes yine kısa süre içerisinde bozulmuştu. dırısında 7 asker ve bir sivilin şehit olmasının ardından ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Bu tür eylemlerin karşısında NATO müttefikimiz Türkiye’nin yanında duruyoruz. Türkiye’nin meşru müdafaa amaçlı eylemlerini tamamıyla destekliyoruz. Bu konu hakkında Türk hükümeti ile görüş alışverişinde bulunuyoruz” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus da bir taziye mesajı yayımladı. Rusya, İran, Hizbullah ve Şam’ın “istikrar bozucu eylemlerinin Suriye’de ateşkesin oluşturulması ve yerinden edilen yüz binlerce kişinin geri dönüşünü engellediği” vurgulanan açıklamada, “Türkiye’nin meşru kendini savunma eylemlerini tamamıyla destekliyoruz” ifadeleri kullanıldı. Konu hakkında Ankara ile görüş alışverişinde bulunulduğu da belirtildi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan da Suriye ordusunun saldırısına kınama geldi. Lavrov’dan Soçi suçlaması Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Rus basınına verdiği demeçte “Türkiye’yi Soçi anlaşmasına uymaya” çağırdı. Ankara’nın bölgede tansiyonu düşürmek için önemli sorumluluklarını yerine getirmediğini savundu. Bu arada Birleşmiş Milletler, İdlib’de artan gerilimin “alarm verici” olduğunu belirterek taraflara gerginliğin azaltılması çağrısı yaptı. Rusya cephesinden ise Türkiye’yle ilişkileri sorgulayan tepkiler geliyor. Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi’nin Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Konstantin Kosaçev, “Gerilimi azaltma bölgeleri ve Suriye’nin kuzeyindeki ortak devriyelerle ilgili RusTürk mutabakatları cid Adım adım gerilim İdlib’de son iki ayda yaklaşık 500 bin kişinin evlerini terk ederek Türkiye sınırındaki kamplara göç etmek zorunda kalmasına neden olan gerilimin son aşamasında, Suriye ordusu ve müttefikleri, ŞamHalep bağlantısını sağlayan M5 ve doğubatı eksenli M4 karayollarının kontrolünü sağlamak için adım atmıştı. Bu çerçevede kritik Maarat el Numan ilçesini ele geçiren Şam güçleri, TSK’nin gözlem noktasının da bulunduğu Serakib’e hamle yapmıştı. Rusya’nın 4 askeri uzmanının ci Şam, İdlib merkezine yaklaşıyor di bir stres testinden geçiyor” dedi. hatçı militanlar tarafından kaçırıÜçüncü tarafların Suriye ile Türki lıp öldürülmesi, çatışmaların TSK SAlreılsinıGndıiağynioeebgğmriealud,kçniHirtlbaiiulğdşhmiti,a.ıuİrtŞddtsalıı’inğmtbadı kkdvaeieaiEnlegmbtrelmlüaeletGeytnereakbnfzeiikSlTzgluieenilrsreeiiiynrs1eii0anirol,keaHrmsdRaın’ueldedsyepuayn.navauneÖzndtİdbeMoliirğyb4maaklnkgeıdraassarzaaanfliyıesnSotddualeuarsinkyymuioefenüPvuzezneitarsohalaldBvyıaaeknaasnraıdaldısrıımncdeaağkkiniiçBkigiunoseavraavgarduiaBnındmlüdiayğ,uaiüM.ttkaıobersmliçleian ve destek verdiği ÖSO güçlerinin kontrolündeki El Bab’a sıçraması, Türkiye’nin Serakib’e ciddi askeri sevkıyatta bulunması ile tırmanan gerilim son olarak Türk askerlerinin rısı düzenlendiğini duyurdu. Çıkan yangının kısa sürede kontrol altına alındığı bildirildi. si Mehmet Sam şehit edilmesi ile tavan yaptı. Anka AA’nın haberine göre ise ABD askerleri, Haseke vilayetinin kuzeydoğundaki Rümeylan petrol sahasına ulaşmak isteyen Rus askerlerinin yolunu kesti. Petrol sahalarında varlığını sürdüren ABD’nin geçen aydan bu yana dördüncü kez Rus güçleri engellediği belirtildi. sar ile Rusya Dışişleri Bakan Yardımcı ra, saldırıya yanıt verildiğini ve çok sayıda Suriye askerinin etkisiz hale getirildiğini duyurmuştu. Atina’dan Riyad’a Patriot Doğu Akdeniz’de etkinlik, enerji mücadelesinde Türkiye’ye yönelik baskısını sürdüren Yunanistan, Körfez’le işbirliği hamlesine girişti. Yunanistan’ın, ABD’den satın aldığı Yüksek İrtifa Hava Savunma füzesi Patriot bataryalarından birini Suudi Arabistan’a göndereceği belirtildi. Hükümet sözcüsü Stelios Petsas, füze sisteminin Suudi Arabistan’ın “kritik önemdeki enerji tesislerinin korunması” çerçevesinde konuşlandırılacağını kaydetti. Bunun ABD, İngiltere ve Fransa ile birlikte bir program dahilinde yaşama geçirildiğine işaret etti. Petsas, “Bu konuşlandırma enerji güvenliğine, bölgesel istikrara, Suudi Arabistan’la ilişkilerimizin güçlendirilmesine katkı sağlayacaktır” görüşünü dile getirdi, “savunma sistemi olduğundan bölgedeki başka bir ülkeye tehdit amacı taşımayacaktır” dedi. Bu sözlerinin hedefinin İran olduğu yorumları da yapıldı. Petsas, girişime İtalya’nın da destek verebileceğine değindi. Atina’nın adımı, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayan, karşılıklı yatırımların da ele alındığı bölge ziyaretinin ardından geldi. Daha önce de Yunanistan’ın Riyad’a savunma sistemiyle birlikte 130 personel görevlendirileceği haberleri gündeme yansımıştı. Atina hükümetinin Riyad’a yönelik adımı ise ülkede tartışmaların merkezinde. Yunan muhalefinden “maceraperestlik” tepkileri yükseldi. Kültürel buluşma Lefkoşa’da 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ardından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) kalan Kıbrıslı Rum sanatçıların eserleriyle, Rum arşivlerindeki Kıbrıslı Türklere ait 1963 öncesi ses ve görüntü kayıtlarından oluşan sergi açıldı. Yeşil Hat’taki bir alanda, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Elizabeth Spehar’ın ev sahipliğindeki serginin açılışına, KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis de katıldı. Akıncı, sergiyi iki toplumun birbirlerinin sanatsal ve kültürel değerlerine saygılarının bir göstergesi olarak gördüğünü kaydetti. Öte yandan Anastasiadis’in bir Suudi şeyhine ait özel uçakla 20182019 arasında seyahatler yaptığı iddiası Rum basınında yer aldı. Rum Sayıştay Dairesi’nin bu çerçevede hazırladığı raporu Temsilciler Meclisi Denetleme Komitesi’ne sevk ettiği kaydedildi. Göçmen kampında isyan Yunanistan’ın Midilli Adası’nda, göçmen ve sığınmacılar önceki gün kamplardaki kötü yaşam koşullarını protesto etmek için eylem düzenledi. Moria kampı önünde toplanan yaklaşık 2 bin kişi adanın merkezine yürümek istedi. Polis ise gruba ses bombası ve göz yaşartıcı gazla sert müdahalede bulundu. Yerel basına yansıyan haberlere göre barikatları geçmeyi başaran kimi eylemci şehir merkezindeki tiyatro binasının önüne çadır kurdu. Ülkede geçen hafta Miçotakis hükümeti, Ege Deni zi üzerinden gelen göçmenleri engellemek için Midilli yakınlarında “yüzen bir bariyer” kurmak istediğini açıklamıştı. 3 bin kişi için tasarlanan Moria kampında şu anda yaklaşık 19 bin kişinin yaşam mücadelesi verdiği belirtiyor. Yunan adalarında bulunan ve resmi olarak 6 bin 200 kişilik kapasiteye sahip sığınmacı kamplarında 40 binden fazla sığınmacının yaşadığı aktarılırken yardım kuruluşları sık sık kamplardaki zorlu koşulları gündeme getiriyor. BM, Libya için devrede Libya krizine çözüm amacıyla Cenevre’de düzenlenen Konferansı’nın sonuç bildirisinde de yer aldığı gibi, BM Güven 5+5 formatındaki askeri komite lik Konseyi’nin yakın zaman toplantılarında tarafların kırıl da silah ambargosunu yeniden gan ateşkesin nihai barış anlaş teyit edecek bir karar almasını masına dönüştürülmesi konu umduğunu sözlerine ekledi. sunda ilke kararına vardığı du Libya ekonomisine ilişkin yuruldu. Görüşmelere modera toplantının 9 Şubat tarihinde törlük yapan Birleşmiş Millet Mısır’ın başkenti Kahire’de ya ler (BM) Libya Özel Temsilcisi pılacağını, bunun ardından siya Ghassan Selame, bundan sonra si sürece ilişkin Cenevre’de gö önemli olanın koşulların belir rüşmeler yapılabileceği bilgisini lenmesi olduğunu söyledi. paylaşan BM Özel Temsilcisi’nin Paralı asker uyarısı “Türkiye ve Rusya’nın Libya’daki çatışmaların durdurulması Tarafların, silah ambargosunu çağrılarına teşekkür ettiği” de havadan ve karadan ihlal etme belirtildi. Berlin’de 19 Ocak’ta ye devam ettiği eleştirisini geti düzenlenen Libya konulu konren Selame, “ülkeye yeni para feransta, Türkiye destekli Trab lı askerlerin gelmekte olduğu lus merkezli Ulusal Uzlaşı Hü nu” da kaydetti. Selame, Berlin kümeti (UUH) ile ülkenin doğu sundaki Tob ruk merkezli UUH’ye bağlı güçler Misrata çevresinde konuşlu. Hafter cephesine bağlı Libya Ulusal Ordusu tarafın dan beşer as keri temsilci nin BM hima yesinde kalı cı ateşkesi gö rüşmek üzere bir araya gel meleri karar laştırılmıştı. WEIMAR ÜÇGENİ’Nİ CANLANDIRMA ÇAĞRISI Avrupa Birliği’nin (AB) lokomotif ül kelerinden Fransa’nın Cumhurbaşkanı Em manuel Macron, İngiltere’nin çıkışı Macron, Polonya Başbakanı Morawiecki ile de görüştü. nın (Brexit) ardından Birlik’te yaşanan “kırılgan” süreçte aranan yeni dinamik için Polonya’yı işaret etti. Varşova’da önceki gün mevkidaşı Andrzej Duda ile bir araya gelen Macron, görüşmenin ardından yaptığı açık lamada, “Polonya’ya ziyaretinin Avrupa’nın geleceğinde ortak rol oynamaları açısından bir dönüm noktası olabileceğini” söyledi. Görüşmede, sosyalist blokun dağılmasının ardından geçiş sürecini hızlandırma ve bölge sel ortaklıklar sağlama amacıyla Fransa, Al manya ve Polonya’nın bir araya gelerek oluş turduğu Weimar Üçgeni’nin de yeniden can landırılabileceği mesajı verildi. Macron, en son 2011 yılında yapılan Weimar Üçgeni toplantı larının yenisinin düzenlenmesi için girişimde bulunacağını belirtti. Duda da Brexit sonrasın da “kartların yeniden dağıtıldığını ve Avrupa’da yeni rollerin gündeme geleceğini” söyledi. Rusya’ya karşı yaptırımların uygulanması konu sunda en ısrarcı ülkelerden olan Polonya, son yıllarda yüksek yargıya dönük tartışmalı yasal düzenlemeler ve hukuk devleti ilkesinin göz ar dı edildiği yönündeki eleştirilerle anılıyor. Demokratlar’da Iowa sancısı ABD’de bu yıl yapılacak başkanlık yarışında Demokratların adayını belirleyecek önseçim sürecinin Iowa’daki ilk ayağı kaosa dönüştü. Eski ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Vermont Senatörü Bernie Sanders ve Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren’ın öne çıkan üç aday olduğu önseçimlerin sonuçları, merkeze iletilen oylarda yaşanan tutarsızlıklar nedeniyle açıklanamadı. Eyalet genelinde 1600 civarındaki bölgede yaklaşık 200 bin kişinin oy kullandığı önseçimlerde yaşanan sorunun, sonuçların merkeze rapor edilmesi sürecinde uygulanan yeni yöntemlerde yaşanan aksaklıklar ve tutarsızlıklardan kaynaklandığı belirtildi. Demokrat Parti’nin Iowa merkezi, sorunun dış müdahale veya siber saldırıdan kaynaklanmadığını duyurdu. Haziran ayında tamamlanması beklenen ön seçimlerde, eyaletlerden 1911 delegeyi toplamayı başaran aday, Cumhuriyetçilerin adayı ABD Başkanı Donald Trump’ın karşısında yarışacak isim olacak. Trump: Felaketin daniskası Warren’ın kampanya müdürü Roger Lau, görece küçük bir eyalet olan Iowa’da yaşanan aksaklığı “berbat bir durum” olarak nitelendirdi. Trump ise Twitter’dan “felaketin daniskası” ifadesini kullandı. Trump’ın 2020 seçimleri kampanyası müdürü Brad Parscale de Twitter mesajında “Tüm sağlık sistemimizi bu kişiler mi idare etmek istiyor?” yazdı. Önseçimlerin iddialı adaylarından Sanders ise Iowa’da yaptığı konuşmada, oylamada önde olduklarını düşündüğünü söyledi. AB, Trump planına tepkili İran’da resmi temaslarda bulunan Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ABD’nin İsrailFilistin sorununun çözümü için 28 Ocak’ta sunduğu tartışmalı “barış planını” eleştirdi. Borrell, “uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları uyarınca AB’nin İsrail’in 1967’den beri işgal ettiği topraklar üzerindeki egemenliğini tanımadığını” vurguladı. “İlhaka yönelik adımlar uygulanırsa bunlara karşı çıkılır” dedi. Taraflar arasındaki müzakerelerle eşit toprak dağılımı ile bağımsız bir İsrail ve Filistin devletinin desteklendiğini kaydeden Borrell, “ABD’nin sunduğu girişim, üzerinde uluslararası anlaşma sağlanmış ölçütlerle uyuşmuyor” değerlendirmesinde bulundu. İsrail’in Sudan ilgisi Bu arada İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, önceki gün Uganda’da, Sudan Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Abdel Fattah al Burhan ile bir araya geldiği gündeme yansıdı. İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi konusunun görüşüldüğü haberleri ise ortalığı karıştırdı. Arap Birliği üyesi Sudan kabinesinden görüşmeden önceden haberdar olmadıkları çıkışı yükseldi. Kabineye dün konu hakkında bilgi verildiği belirtilirken Times of Israel gazetesinin haberinde İsrail ile Sudan arasındaki buluşmayı Birleşik Arap Emirlikleri’nin ayarladığı iddia edildi. Görüşmeye Filistin cephesinden de tepki yükseldi. Filistin baş müzakerecisi ve Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Saeb Erekat, buluşmayı Filistin halkını sırtından bıçaklamak olarak nitelendirdi. Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı, Trump’ın “barış planını” reddettiklerini açıklamıştı. BAE yeni rezerv buldu Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 80 trilyon metreküp rezervi olduğu tahmin edilen yeni bir doğalgaz sahasını bulduğunu duyurdu. Devlet Başkanı Yardımcısı, Başbakan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed bin Raşid el Mektum, söz konusu sahanın Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi ve Dubai Tedarik Kurumu tarafından geliştirileceğini söyledi. Okulda ölümcül izdiham Kenya’nın batısında Kakemega bölgesinde bir ilkokulda çıkan izdihamda en az 14 öğrenci yaşamını yitirdi. Facianın nasıl gerçekleştiğine ilişkin soruşturma sürerken kimi kaynak olayın okul çıkışı sırasında olduğu, kimi ise merdivenin çöktüğü iddiasını aktardı. Yetkililer 40 öğrencinin olayda yaralandığını duyurdu. Yerel basına yansıyan haberlerde, bir velinin, olayın bazı öğretmenlerin öğrencileri dövmesi üzerine diğer çocukların panik içinde kaçtığı sırada meydana geldiğini anlattığı savunuldu.