Katalog

14 14 EKİM 2020 ÇARŞAMBA KÜLTÜR ‘Ben varım’ diyen İstanbul, Paris, Atina’da sürdürdüğü tiyatro bir serüvenini yeniden İstanbul’a getiren Esen Özman büyük tiyatroların zorlandığı günlerde tek kişilik bir oyunla sahneye çıkıyor. kadın sahnede! Kendi kendine yetememek, hep daha fazlasını istemek, daha iyi olmayı istemek. Kumbaracı’da. Fransa ve Yunanistan Bir diploma var, ikincisini koyİstanbul’da konservatuvarı bimak üzerine, bir başarı, yenisiYAZGÜLÜ tirip iki yıl Devlet Tiyatrosu’nda ni. Bir ülke, bir başka ülke; bir dil, ALDOĞAN oyuncu ve yönetmen olarak çalışbir başka dil. Esen Özman’ın tiyattıktan sonra bursla Fransa’ya giro ve yaşam serüvenini okurken yorulu dip tiyatro master’ı yapan, orada da hem Leyla Gencer’den öğütler “Ses, senin ağzından çıktığında nefesini öyle bir kontrol etmelisin ki dinleyicilerin üstünden geçip salonun en arka sırasında oturan kişiye bile anlamlı bir şekilde ulaşmalı. Sesin süzülmesini, belli etmeden aldığın, küçük ara nefeslerle sağlarsın. Yalnız şarkıda değil, resitatiflerde de (konuşurcasına şarkı söylemek) aynı titizliği göstermelisin.” Leyla Gencer’in sesi kullanma sanatı üstüne öğrencilerine verdiği değerli öğütlerden biridir bu sözler. Yapraklar bir kadın öyküsü. Ana kız ilişkisi, kadınlık, üremek, büyümek, aşklar, hayal kırıklıkları, yalnızlık anlatılıyor. yor insan. NDS’den okuldaşız. Bizi orada çok çalışmaya, yetinmemeye odakladılar. Tiyatro sanatçısı Esen Özman, Andreas Flourakis’in Yapraklar oyununu sahneye koyup oynamaya nasıl karar verdiğini şöyle anlatıyor: “ ‘Yapraklar’ çok bekledi bende. Tiyatroya ara verip de içe döndüğüm süreçte ‘Yapraklar’ filizlendi içimde. Hani doğru yer ve zaman dendiği üzere. Hayat engelleri de girdi araya. Belki, ‘Yapraklar’ daha da kök salsın diye. Yeşillendi ‘Yapraklar. Doğur beni küllerimden’ dercesine... ‘Yapraklar’ doğumölüm arasındaki bir nefeslik döngünün oyunu bana kalırsa.” Doğru zaman şimdi mi? Demek öyle! Tabii bu biraz da deli işi! Yerleşik tiyatrolar sahnelerini açamaz, özel tiyatrolar belediye ve devlet desteğiyle ayakta durmaya çalışır, açılanlar yarım koltuk kapasitesiyle suyun üzerinde kalmaya uğraşırken, tek başına bir kadın, şirketi bile yok, kendi olanaklarıyla, kendi birikimiyle ben varım deyip oyun koyuyor ve oynayacak! Bence bu haber değeri taşıyor ve onun için oyunu bile görmeden yazıyorum! Oyun 24 Ekim’de Moda Sahnesi’nde prömiyer yapacak. Sonra da oyunlarda oynayıp hem oyun sahneleyen sanatçı, Yunanca’ya merak sarar. Bu kez Yunanistan’da yaşayarak Yunanca öğrenir. Andreas Flourakis’in oyunlarını kendi dilinden okur ve oynamak ister. Ama kendisinin de dediği gibi zamanını bekler. “Yazar Andreas Flourakis de bekledi benimle. Onu daha da tanıyayım, diğer oyunlarına da yoğunlaşayım diye. Yunan dili de köklenince içimde, kolları sıvayınca Flourakis’in diğer oyunlarını da çevirmeye...” Kadın öyküsü Yapraklar, bir kadın öyküsü. Ana kız ilişkisi, kadınlık, üremek, büyümek, aşklar, hayal kırıklıkları, yalnızlık anlatılıyor. İçimizden biri o kadın. Yapraklar ise bir bir kopup düşen takvim yaprakları olmasın? Esen Özman, ana temasını, “Büyüyünce, bir kadın olarak yalnız da kalsan korkularınla baş etmeyi öğreneceksin.” Diye özetliyor. Bir başka vurgusu ise “Anne olmak hayatta istemediğim şeydi. Ben zaten çocuktum”! Çocukluğumuza mı sığınmak, korkularımızdan mı kaçmak, oyunu izleyince göreceğiz. Onca yıl besteciler ve yorumcular üstüne biyografi kitapları yazdım. Kahramanlarımın hepsi de kuşkusuz çok değerli kişilerdi. Ancak iki yıl önce Yapı Kredi Yayıncılık’tan piyasaya çıkan “Leyla Gencer, La Diva Tuca” başlıklı kitabımı hazırlarken bambaşka bir dünyaya sürüklendim. Kitapta onun anlatılarını, öğütlerini, sözlerini olduğu gibi kullanmaya çalıştım; benim yazar veya anlatıcı olarak aktardıklarımı geri plana aldım. Leyla Gencer’in coşkulu anlatımı benim sözümü kesip araya girdi. O bölümleri uçuk mor renkli font ile yazarak dile getirdik. Sayfalar arasında nesnel anlatımla ansiklopedik bilgi veren renkli kutular oluşturduk. En arkaya uzun bir “Ekler” bölümü koyduk. O bölümde öncelikle bu eşsiz prima donna’nın müthiş bir hoca olduğunu ortaya çıkaran ders notları vardı. Örneğin Bellini operasını değerlendirdiği seminerde şöyle diyordu: “Bellini’nin şan kalitesi sadece melodinin notalarından doğmaz. Fakat bütün insan ruhunun notalarla birbirine girişinden doğar (...) Neticede Bellini operası partisyon üzerinde değil, sanatkârın içinde yaşar. Sanatkârların böylece esere ruhsal katkıları müzik ve sahne hayatını dengeler. Bundan dolayı Bellini’den söz ederken yalnız bir kompozitör değil, lirik bir şair gibi düşünülmelidir (...) Norma operasında personajlar devamlı lirik bir partisyonla olaylara iştirak ederler. ‘Casta Diva’ aryası tekrarı imkânsız yeni bir örnektir ve devamlı hissi bir iştirakle bir ayin anlatır. Doğayı, geceyi, mehtabı, yasak aşkı, kendi halkı için tehlikeli bir geleceği sihirli bir atmosfer içinde aksettirir.” Emin Özdemir AÇILIŞ KONSERİ YARIN AKŞAM ÇEVRİMİÇİ ORTAMDAN ‘DİNLENECEK’ Bu bilgilerde tarih var, edebiyat var, felsefe var, mitoloji var. Leyla Gencer’in “La Ödülü, Yaşar Aksoy’un Borusan’ın nostaljik sezonu... Diva” olmasının bütün zenginlikleri var. Kitabı girişte bir prolog ve sonunda bir epilog sarmalamıştı. Prolog, ölüm döşeğindeki duyuşlarıydı. “Epilog”da ise Leyla Hanım’ın genç bir öğrenciye öğütleriDil Devrimi’nin ödünsüz savunucusu olan Emin Özdemir anısına verilen “Dil Derneği Emin Özdemir Ödülü”ne Yaşar Aksoy değer görüldü. Dil Derneği, 1 Eylül 2017’de yaşamını yitiren Emin Özdemir’in dilci, yazıncı ve devrimci kişiliğiyle yaşatmak, düşünce ve yapıtlarını gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla Özdemir ailesi ile düzenlenen “Dil Derneği Emin Özdemir Ödülü”nün sonuçlarını açıkladı. Vecdi Seviğ, Faruk Bildirici, Tülin Daloğlu, Korkmaz Alemdar ve Prof. Dr. Özlem Özdemir Kumbasar’dan oluşan seçici kurul, oybirliğiyle Yaşar Aksoy’un “Hasan Tahsin, Yürekler Selanik ve İşgal İzmir’inden Hatıralar” adlı yapıtını değer gördü. Dernekten yapılan açıklamada, koronavirüs salgını nedeniyle 1 Kasım’da yapılması planlanan ödül töreninin iptal edildiği, ödülün ileri bir tarihte düzenlenecek törenle verileceği kaydedildi. l ANKARA/ Cumhuriyet ORHUN ATMIŞ Kültür sanat etkinlikleri yeni sezonda koronavirüs salgını gölgesinde yapılmaya başlandı. Normal şartlar altında mart ayında yeni sezon programını duyuran Borusan Sanat, bu yılki konserlerini dün düzenlediği çevrimiçi basın toplantısında açıkladı. 20202021 sezonu Borusan’da bir miktar nostaljik şekilde yaşanacak. Müzikseverler konserleri dinlemek için “radyo” başına geçecek. Tüm konserler ücretsiz olarak yayımlanacak. Bu sezonun güzel haberi ise her yıl 12 olan konser sayısının 24’e yükselmiş olması. Borusan Sanat’ta dolu dolu bir konser sezonu bizleri bekliyor. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın (BİFO) yeni sezon “Açılış Konseri” ise yarın akşam (15 Ekim) 19.00’da Borusan Klasik radyodan canlı yayımlanacak. Konser programı müziğin üç büyük bestecisinin başyapıtlarından oluşuyor. Mahler’in 5. Senfonisi’nden Adagietto; Beethoven’ın Opus 133 Yaylı Çalgılar için Grosse Fuge’ü ve Mozart’ın 40. Senfoni’sinin yer aldığı konserde BİFO’yu Sascha Goetzel yönetecek. Borusan Sanat’ın 20202021 etkinlikleri radyoda olacak. Salgın nedeniyle seyircisiz yapılacak konserlerin video kayıtları da aralık ayından itibaren çevrimiçi platform üzerinden izleyici ile buluşacak. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası. sinde şekillenen yeni sezon programına ilişkin basın toplantısında şunları söyledi: “Çok istesek de izleyicilere açık olarak gerçekleştirmeyi tasarladığımız her konser, içinde birçok riskler barındırıyordu. Teması azaltma çabamız, nihayetinde kadromuzun giderek küçülmesi da korunması gerektiği ilkemizden hareketle, işin maddi yükümlülüklerini göğüslemeye ve bu sezonki bütün konserlerimizi ücretsiz olarak düzenlemeye karar verdik.” Başarılı şefler ve ni hayal ettim. Külleri Boğaz’a dökülmüş, teknedekiler ayrılmışlar ve Leyla Hanım sahilde bir genç kıza rastlıyor: Kulağında kulaklık, aynı melodiyi tekrar edip sözleriyle söyleyen bir kız. Ona yaklaşıyor: “Operacı olmak istiyorsan bak ne tür özverilere katlanacaksın!” diyerek birçok soru soruyor: “Derin duygularını dinleyicine de yaşatabilecek misin? Yalnız rolünle değil, sesinle de yaşatabilecek misin?(...) Kendine güveniyorsun değil mi, hadi bakalım yolun açık olsun” diyerek ayrılıyor. 10 Ekim Leyla Gencer’in doğum günüydü Geçen hafta 10 Ekim Leyla Gencer’in doğum günüydü. Safranbolulu bir babanın ve Polonyalı bir annenin kızı olarak Çubuklu’da dünyaya gelmiş, Fransız dadısının kültürüyle ve annesinin Leh şarkılarıyla müzik dünyasını tanımış. Yaşamının dönüm noktası ünlü soprano ArrangiLombardi ile çalışması olmuş. İlk opera temsili ile Ankara’ya, ilk 1953’teki İtalyan radyosu kaydıyla da dünyaya sesini duyurmuş. Zamanın büyük sopranolarıyla rekabeti, tarihi şefler ve rejisörlerle işbirliği, büyük bestecilerin gölgede kalmış yapıtlarını keşfetmesi, dağarcığındaki yetmiş üç opera ve canlı temsillerden kaydedilen sesiyAra Güler ve Emel Sayın, şövalye kostümü ile... Ara Güler’in ilk kez sergilenecek ‘Tüm konserler ücretsiz’ Yeni sezon toplantısına Borusan Kocabıyık Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Hamedi, Borusan Sanat Genel Müdürü Ahmet Erenli, Borusan Holding İnsan Kaynakları ve Kurumsal İletişim Grup Başkanı Nursel Ölmez Ateş ile BİFO, Borusan Quartet ve Borusan Müzik Evi Müdürü Aydın Dorsay kaanlamını taşıyor; kadromuzun küçülmesi ise hem sanatsal kapasitemizden taviz vermemizi dayatıyor hem de serbest çalışan sanatçılarımız için maddi sorunlara yol açıyordu. Sanatın olduğu kadar sanatçının parlayan yıldızlar Tüm konserlerinin kaydı Borusan Oto İstinye 9.55 Salonu’nda yapılacak BİFO’nun yeni sezonunda şeflik kürsüsünde BİFO Onursal Şefi Gürer Aykal’ın yanı sıra, Sascha Goetzel, Patrick Hahn, Carlo Tenan, Alexander Liebreich, James Judd, Gabor Kali, Garrett Keast, Stanislav Kochanovsky, Thomas Rösner, Domingo Hindoyan ve Cem Mansur yer alacak. Valentina Lisitsa, Naz İrem Türkmen, Midori Goto, Giovanni Guzzo, Jan Mráiá, Camille Thomas, Daniel Hope, Zarina Abaeva, Maria Barakova, Xabier Anduaga, Elina Vähälä, Philippe le 20. yüzyıl opera tarihine geçmiş La Diva Turca, bugün de Divaların Divası olarak anılmakta. 2008’de Milano’daki evinde hayata veda eden sanatçının külleri, vasiyeti üzere, İstanbul Boğazı’na serpilmişti. Onun en büyük ideali, Türkiye’de kendi adına oluşturulan dünya çapındaki yarışmanın devam ettirilmesi, genç operacıların İstanbul’a gelip yarışmaya katılmaları ve bu bağlamda dünya sahnelerine açılmalarıydı. Geçen hafta İstanbul Festivali kapsamında, son yarışmada birinci olan mezzosoprano Ezgi Karakaya’nın şef Antonio Pirolli yönetimindeki BİFO eşliğinde söylediği aryaları online olarak dinledim. Barok ve erkenklasik dönemin besfotoğrafları tıldı. Borusan SaQuint, Ezgi Karakaya, Ferhat Göksel, Erkut Gökgöz, Gökhan Aybulus ve Setecilerini seslendirdi. Operada henüz belcanto’nun gelişmediği dönemler, ama Ara Güler, yaşamını yitirmesinin 2. yıldönümünde, yakın dostu Melih Berk’in kadrajından ilk nat Genel Müdürü Ahmet Erenli, pandemi etkiBorusan Quartet. zai Kocabıyık ise orkestranın eşlik edeceği solistler arasında... Ayrıntılı bilgi için: www.borusansanat.com. kendi ses rengine göre incelikle seçilmiş yapıtlardı. Herhalde Leyla Hanım da Ezgi’yi dinlese mutlu olurdu. kez sergilenecek fotoğraflarıyla Küçükçekmece’de anılıyor. “Güle Güle Ara Güler” başlıklı fotoğraf sergisi kapsamında, dostlarıSinemaya 14 milyon 250 bin lira destek Beste yarışmasında yeni operalar ödüllendirildi nın anılarından oluşan bir kitap da yayımlanacak. Sergi, 17 Ekim CuKültür ve Turizm Bakanlığı, yılın son “uzun metrajlı sinema film yapım” prodeğerlendirme toplantısı ile sinema jesine 7 milyon 450 bin lira, 2 “ortak Çağdaş Türk Müziği alanında bestecileri teş 12 bin TL, üçüncüsü 10 bin TL, mansiyon ödüvik etmek, yerli eser repertuvarını zengin lünün sahibi ise 7 bin TL ile ödüllendirildi. martesi günü saat 18.30’da Censektörüne 17 proje için 14 milyon 250 yapım” projesine de 1 milyon 100 bin leştirmek amacıyla Kadıköy Belediyesi tarafın Eserler Bosphorus Trio üyeleri Özgecan Günet Kültür ve Sanat Merkezi’nde bin liralık destek sağlandığını duyurdu. lira destek kararı aldı. Kararla, 17 pro dan düzenlenen “Süreyya Operası Ulusal Bes nöz (keman), Çağlayan Çetin (viyolonsel) ve (CKSM) açılacak. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, je için toplam 14 milyon 250 bin lirate Yarışması 2020”de dereceye girenler belli Özgür Ünaldı (piyano) tarafından jüriye icra Ara Güler’in, İlber Ortaylı, Cem sinema sektör temsilcilerinden oluşan lık destek sağlanacak. Bakanlığın des oldu. Pandemi koşulları nedeniyle seyirciye ka edildi. Eserlerin icrasının ardından, yarışmaYılmaz, Şener Şen, Uğur Yücel, İz8 kişilik değerlendirme kurulu, gerçek teklediği yeni filmler arasında, yönetpalı yapılan final konserinde 4 eser jüri tarafın cı bestecilerin dereceleri, müzik insanları Cizet Keribar gibi Türkiye’nin önemleştirdikleri toplantıda “ilk uzun metraj men Yeşim Ustaoğlu’nun “Artakalan”, dan belirlendi. Yarışmanın birincisi Seyyit Ab hat Aşkın, Oğuzhan Balcı, Turgay Erdener, Özli oyuncuları, bilim insanları ve salı kurgu film yapım” ile “uzun metraj Mehmet Eryılmaz’ın “Zeynep ve Musa”, dullah Cahid Çelikçi oldu. Emir Can Pehlivan’ın kan Manav, Gülsin Onay, Yalçın Tura ve Hasan natçılarıyla ilgili anılarının tazelenlı sinema film yapım” ve “ortak yapım” Faruk Hacıhafızoğlu’nun “Kirpinin Boikinci, Alexandra Nadin Bolşen’in ise üçüncü Uçarsu’dan oluşan jüri tarafından rumuzlarıydiği çalışmaların yer aldığı sergi, türünde 150 projeyi değerlendirdi. Ku ya Kalemleri” ile Vuslat Saraçoğlu’nun olduğu yarışmada, mansiyon ödülünü Yusuf la değerlendirildi. Bestecilerin isimleri, bu de17 Kasım’a dek CKSM’de sanatrul, 8 “ilk uzun metrajlı kurgu film ya “Bildiğin Gibi Değil” eserleri bulunuyor. İzeddin Mesçi kazandı. Süreyya Operası Ulusal ğerlendirmenin ardından kimlik zarfları açılaseverleri ağırlayacak. pım” projesine 5 milyon 700 bin lira, 7 l ANKARA/ Cumhuriyet Beste Yarışması’nın birincisi 16 bin TL, ikincisi rak ilan edildi.