Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr Libya’ya EastMed yanıtıİsrailYunanistanGKRY liderleri, Doğu Akdeniz’de boru hattı projesini imzalamak için buluştu 73 OCAK 2020 CUMA 2019’DAN KALANLAR... Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları üzerinde egemenlik mücadelesinin kızıştığı günlerde, İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) bölge gazını Avrupa’ya taşıyacak yeni bir projenin imzalarını attı. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, GKRY lideri Nikos Anastasiadis ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gözler Türkiye’nin Libya hamlelerine çevriliyken Yunanistan’ın başkenti Atina’da dün Miçotakis, Atina’da imzaladıkları Doğu Netanyahu ile Akdeniz’in (East Mediterannean) kı Anastasiadis’i saltması EastMed olarak adlandırılan ağırladı. Üçlü boru hattı anlaşmasıyla yıllık 9 ila 12 milyar metreküp doğalgazın taşınması hedefleniyor. bölge gazını Avrupa’ya taşıma hedefli İtalya’ya uzanacak Üç ülkenin geçen yıl üzerin tartışmalı projeye imza attı. de mutabakata vardığı projede, boru hattının Levant gaz havzasından başlayarak Akdeniz boyunca ilerlemesi, Girit Adası ve Yunanistan anakarası üzerinden İtalya’ya kadar uzanması öngörülüyor. Yunanistan’dan yapılan açıklamada, İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’nin de anlaşmayı daha sonra imzalayacağı belirtildi. Mısır ise fizibilite sorunları nedeniyle projeye sıcak bakmadığını duyurmuştu. Proje nin yaşa kadar inşa edilecek yaklaşık 2 bin ki ma geçme lometrelik hattın maliyetinin 6 mil si öncesin yar Avro civarında olması bekleni de fizibili yor. Proje, Avrupa için Rus doğalga te çalışma zına alternatif olarak değerlendirili larının ta yor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pom mamlan peo daha önce EastMed boru hattını ması için şirketlerin onayı gerekiyor. desteklediklerini söylemişti. Kimi Av Bunun ise zaman alacağına dikkat çe rupa ülkelerinden de projeye destek kiliyor. Doğu Akdeniz’den İtalya’ya açıklamaları yapılmıştı. Projenin önünü açacak imzaların, Türkiye’nin Libya’da Birleş eviathan adı verilen gaz sahası miş Milletler tara İsrail, Ürdün’e gaz L nı geçen hafta faaliyete geçiren İsrail’in, fından meşru Ürdün’e doğalgaz satışını başlattığı bildirildi. Sahanın ruhsa görülen satışına başladı tını alan Teksas merkezli Noble Enerji şirketi, doğalgazı dün Ürdün devletine ait Ulusal Elektrik Şirketi’ne (NEPCO) satmaya başladığını Trab duyurdu. NEPCO’dan yapılan açıklamada “Deneme niteliğindeki pompalama işlemi, teknik ve işletim şartlarına bağlı olarak 3 ay sürecek” ifadeleri yer aldı. Anlaşmaya göre, Leviathan sahasındaki ABDİsrail konsorsiyumu, Ürdün’e 15 yıl boyunca doğalgaz satışı yapacak. Öte yandan, Ürdün’de ana muhalefetteki İslami Hareket Cephesi, “Bu Ürdün tarihinde kara bir gün. Hem egemenliğimiz hem enerji sek törü Siyonist işgalcilerin ellerine rehin verildi” açıklaması yaptı. lus’taki Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle (UUH) yaptığı deniz yetki sahası anlaşmasının hemen ardından gelmesi dikkat çekti. İmzaların atıldığı gün TBMM’de de Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin tasarı onaylandı. Ankara, EastMed’in paydaş ülkelerinin karşı çıktığı anlaşmayla, Doğu Akdeniz’de yeni münhasır ekonomik bölge ilan etmeyi hedefliyor. Ankara’dan tepki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan EastMed ile ilgili daha önce yaptığı açıklamada, “Bölgede Türkiye’yi dışlayan herhangi bir planın başarı şansı yoktur” ifadelerini kullanmıştı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy da dün yaptığı açıklamada, EastMed anlaşmasının bölgede Türkiye’yi ve KKTC’yi dışlamaya çalışan beyhude adımların yeni bir örneği olduğunu belirterek “Türkiye’yi ve Kıbrıs Türklerini yok sayan hiçbir proje başarılı olamayacaktır” dedi. Öte yandan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, dün bir yazılı açıklamayla anlaşmanın “coğrafi gerçeklere aykırı, ekonomik akla uygun olmayan ve tamamen politik kaygılarla” verilmiş bir karar olduğunu belirtti. Boru hattının, başka alternatiflere göre çok daha uzun ve masraflı bir güzergâh olduğunu hatırlatan Akıncı, konunun uzmanlarının karşı görüşlerine rağmen gündemde tutulmaya çalışılan bu projenin, “tıpkı GKRY’nin tek başına AB’ye üye yapılmış olması gibi, Kıbrıs sorununun çözümüne yardımcı olmayacağını” vurguladı. Bahreyn’de bakan değişimi Bahreyn’de Körfez İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Abdulatif el Zayani’nin Dışişleri Bakanı olarak atandığı açıklandı. Kraliyet danışmanlığı görevine getirilen Halid bin Ammed el Halife’nin yerini alacak olan Zayani’nin İran karşıtı politikadan yana olduğu biliniyor. El Halife, 2015 yılından bu yana Dışişleri Bakanlığı koltuğunda oturuyordu. Bahreyn yönetimi önceki gün ABD’nin Irak’ta İran yanlısı hedefleri vurmasına destek mesajı iletmişti. Bağdat’ta ABD elçiliği önünde güvenlik önlemleri artırıldı. Yeşiller ilk kez Irak’ta yüksek gerilimkoalisyonda Avusturya’da üç aylık müzakerelerin sonunda merkez sağ Halk Partisi (ÖVP) ile Yeşiller arasında koalisyon hükümeti konusunda uzlaşıya varıldığı bildirildi. Yeşiller’i Avusturya’da ilk kez iktidar ortağı yapacak uzlaşı hakkında konuşan ÖVP lideri ve Başbakan Sebastian Kurz, iki partinin öne çıkardıkları sorunlara işaret ederek “Hem sınırlarımızı hem de iklimi korumak mümkün” ifadelerini kullandı. Her iki partiden uzmanların hükümet programına ilişkin son düzenlemeleri tamamlayacaklarını kaydeden Kurz, “Yeşiller Partisi’nin iklim değişikliği ile mücadele ve şeffaflığı, kendilerinin ise çalışanların vergi yükünün azaltılması, düzensiz göç ve siyasal İslam ile mücadeleyi öne çıkardıklarını” söyledi. Ortak basın toplantısında konuşan Yeşiller lideri Werner Kogler “Ülkenin geleceği için köprüler kuracak bir hükümet kurmayı başardıklarını” belirtti. Bogota’da yeni dönem Kolombiya’nın başkenti Bogota’da, be lediye başkan lığını kazanan ilk açık lezbi yen olan Clau dia Lopez, ön Claudia Lopez ceki gün yemin ederek görevine başladı. Devlet geleneğinin dışına çıkarak başkentteki Simon Bolivar Parkı’nda yüzlerce kişi karşısın da yemin eden Lopez (49), görev süresi boyunca “ırkçılık, sınıf ay rımcılığı ve yabancı düşmanlığıyla mücadele edeceği” sözünü verdi. Nüfusu 7 milyon olan kent, kom şu ülke Venezüella’dan ekonomik gerekçelerle kaçmak zorunda ka lan 1.6 milyon mültecinin yarısına ev sahipliği yapıyor. Merkez sol çizgideki Lopez, uzun yıllardır birlikte olduğu partneriy le evlendiğini geçen hafta sosyal medya hesabından yaptığı payla şımla duyurmuştu. WashingtonTahran hattındaki nüfuz mücadelesinin sahalarından biri haline gelen Irak’ta tansiyon, başkent Bağdat’taki Yeşil Bölge’de bulunan ABD Büyükelçiliği önündeki protestoların son bulmasına rağmen dinmiyor. ABD’nin, İran bağlantılı Şii Haşdi Şabi milislerinin içerisindeki en güçlü gruplardan biri olan Kata’ib Hizbullah’ı, geçen hafta Kerkük’teki bir askeri üsse düzenlenen saldırıyı gerekçe göstererek vurması üzerine protestolara sahne olan bölge, dün de teyakkuz halindeydi. Lübnan merkezli El Mayadin televizyonu, ABD helikopterlerinin elçilik binası semalarında devriye gezdiğini ileri sürdü. Kanala konuşan bir Haşdi Şabi yetkilisi “Amerikan uçakları Irak hava sahasının efendisi mi oldu? Yetkililerden neden tepki yok?” dedi. Haşdi Şabi, IŞİD’le mücadele amacıyla 2014 yılından bu yana Irak ordusunun bir parçası olarak faaliyet yürütüyor. ABD, önceki gün elçiliğin güvenliğini sağlama gerekçesiyle bölgeye ek birlik göndermiş, sevk edilen asker sayısının 750’yi bulabileceğini duyurmuştu. Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, ülkesinin Bağdat Büyükelçiliği çevresinde yaşanan olaylara ilişkin İsrail, Irak ve Katar liderleriyle görüşerek, İran’a karşı “yakın işbirliği” mesajı verdiği bildirildi. ‘Oyun değişti’ Pompeo’nun Irak’ta artan tansiyon nedeniyle Ukrayna gezisini de iptal ettiği haberi gündeme yansıdı. ABD Savunma Bakanı Mark Esper de İran’a yönelik ülkesinin sert çıkışlarını sürdürdü. “İran ve bağlantılı grupların yeni saldırılar yapabileceği” yönünde göstergeler olduğunu savundu. ABD hedeflerine gerçekleşebilecek saldırılara karşı “önleyici adım lar atabileceklerini” söyledi. “Artık oyun değişti. Gereken ne ise yapacağız” dedi. Washington’ın bölgedeki Tahran karşıtı baskı politikasında en büyük müttefiklerinden İsrail ise ABD elçiliğine dönük protestolar için “saldırı” ifadesini kullandı ve arkasında İran’ın olduğunu savundu. İran’dan ABD cephesine yönelik tepkiler de sürüyor. İran Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, “Tahran savaş niyetinde değil ancak herhangi bir çatışmadan korkmuyoruz” diye konuştu. İran’ın reformcu kanadından Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise ABD’yle süregiden gerilimin çıkış noktası olarak kabul edilen uluslararası nükleer anlaşma için bir kez daha hazır oldukları vurgusunda bulundu. “ABD’nin nükleer anlaşmaya dönmesi ve hatasını anlaması halinde müzakere masasına oturabiliriz” ifadesini kullandı. ‘İBGDMÖLİGRBKÜK,ŞREİCZEİNKİ’ Suriye’de Şam ve müttefiki Rusya, cihatçıların etkinliğindeki son vilayet İdlib’i kuşatma hamlesini sürdürürken BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) İngiltere’nin önerisi üzerine bölgedeki son durumu görüşmek için toplanacağı bildirildi. Rus Sputnik sitesinin haberine göre BMGK’den bir kaynak, “İngiltere, İdlib’deki duruma ilişkin istişareler yapılması için öneride bulundu. ABD destekledi” dedi. Tarihin henüz belirlenmediğini kaydeden kaynak, toplantının iki hafta içerisinde yapılabileceğini söyledi. Öte yandan, bombardımandan kaçan sivillerin Türkiye sınırına doğru ilerleyişi devam ediyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün, “İdlib’den 200250 bin mülteci şu an sınırımıza doğru hareket halinde” açıklamasını yaptı. TAYVAN’DA HELIKOPTER DÜŞTÜ GENELKURMAY BAŞKANI ÖLDÜ Tayvan’da bir askeri helikopterin düşmesi sonucunda Genelkurmay Başkanı Shen Yiming ve Hava Kuvvetleri Komutanı Hsiung Houchi’nin de aralarında olduğu 8 ordu yetkilisinin yaşamını yitirdiği bildirildi. ABD yapımı UH60M Black Hawk tipi helikopterin, Çin yeni yılı öncesinde teftiş için Taipei’den kuzeydeki Yilan’a gitmek üzere havalandıktan yaklaşık 15 dakika sonra dağlık bölgeye düştüğü belirtildi. Pekin yönetiminin “Tek Çin” politikası ile bağımsızlığını tanımadığı Tayvan’a ABD, silah ve askeri teçhizat satışına devam ediyor. Tayvan’a satılan Black Hawk helikopterlerinde daha önce de çeşitli sorunlar yaşandığı belirtiliyor. Tayvan 11 Ocak’ta yeni liderini belirlemek üzere sandık başına gitmeye hazırlanıyor. Kıvılcımı ‘iletişim vergisi’ çaktı EZGİ KARDEŞ Uzun yıllardır ekonomik zorluklara ve yolsuzluklara karşı biriken öfke, hükümetin WhatsApp gibi iletişim ağlarına vergi getirdiği haberi üzerine Lübnan halkını sokaklara döktü. Başbakan Saad Hariri, gençlerin çoğunlukta olduğu, haftalar süren protesto dalgasının ardından reform vaatlerinin de meydanlarda karşılık bulmaması üzerine ekim ayının sonunda istifa etti. Ancak Hariri’nin yerine kimin geleceği konusunda Sünni cephenin uzlaşması kolay görünmüyor. Lübnan Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanı’nın Hıristiyan Maruni, Meclis Başkanı’nın Şii Müslüman, Başbakan’ın ise Sünni Müslüman olması gerekiyor. Yakıt zammına protesto İRAN’da 2019’da en önemli gelişmelerden biri, 15 Kasım’da benzin fiyatlarının 3 kat artırılmasının ardından patlak veren protestolar oldu. ABD’nin yaptırım dahil baskıyı artırdığı ülkede gerilim yükselirken Uluslararası Af Örgütü’ne göre, güvenlik güçlerinin müdahalesinde 304 kişi yaşamını yitirdi. İngiltere’ye bağlı Cebelitarık Özerk Yönetimi’nin 4 Temmuz’da İran petrol tankerine el koyması ve İran’ın buna misilleme olarak 19 Temmuz’da Hürmüz Boğazı’nda İngiltere’ye ait petrol tankerine el koyması, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin 11 Mart’ta Bağdat’a ilk ziyaretini gerçekleştirmesi, Tahran yönetiminin 8 Mayıs’tan itibaren nükleer anlaşmadaki taahhütlerini askıya almaya başlaması 2019’un önemli olayları arasında yer aldı. ABDİran mücadele sahası Irak IRAK’ta bu yıla damga vuran önemli olayların başında, 1 Ekim’de başlayan ve hâlâ devam eden hükümet karşıtı gösteriler geliyor. ABD yönetiminin Suriye’den kısmen çekilmesi sonrasında, İran etkisinin yüksek olduğu Irak’ta askeri konuşlanması artıyor. En az 460 kişinin öldüğü, 19 binin üzerinde kişinin yaralandığı gösterilerde ülkenin iç işlerine müdahalelerde bulunduğu gerekçesiyle İran’ın Necef ve Kerbela’daki konsoloslukları ateşe verildi. İran’a yakın Irak’taki Haşdi Şabi karargâhları ve siyasi partilerin büroları da göstericilerin hedefi haline geldi. Bağdat hükümetinin sessizliği göstericileri daha da öfkelendirdi. Baskılar nedeniyle sadece 13 ay önce göreve gelen Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, 29 Kasım’da istifa etmek zorunda kaldı. Abdulmehdi’nin istifasının üzerinden bir aya yakın süre geçmesine rağmen yeni bir hükümet kurulamadı. Öte yandan, Türkiye’nin Erbil Başkonsolosluğu’nda görevli Türk diplomat Osman Köse, 17 Temmuz’da Erbil’deki bir restoranda terör örgütü PKK’nin silahlı saldırısı sonucu şehit oldu. Brexit yaşama geçiyor... 2010’lu yıllara damgasını vuran göçmen akını ve bununla paralel yükselen yabancı düşmanı aşı rı sağ dalganın İngiltere’deki yansıması olan Bre xit, yılan hikâyesine dönen 3.5 yıllık serüvenin ardın dan çözüme ulaş tı. İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden AZIL SAVAŞI (AB) ayrılması için Brüksel’le varılan anlaşmanın parlamentodan onay alamaması üzerine görevinden istifa eden eski Başbakan The Trump ABD bu yıl seçimlere hazırlanırken Başkan Donald Trump’ın başı azil soruşturmasıyla resa May’den kol dertte. Trump’ın seçimlerde tuğu devralan Bo ki olası Demokrat Partili ra ris Johnson, tıkan kibi, eski Başkan Yardımcısı manın aşılması için erken seçim kartını masaya sürdü. Geçen ayki seçimler sonucunda Johnson liderliğindeki Muhafazakârlar parlamentoda ezici çoğunlukla iktidar olurken sonuç, ana muhalefetteki İşçi Partisi için “hezimet” olarak değer Joe Biden ve oğlu Hunter’ın Ukrayna’daki yolsuzluk iddialarıyla ilgili Kiev yönetimine baskı yaptığı suçlamaları tartışmaların merkezinde. Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi, Trump’ı “kişisel kazanımları için Ukrayna’ya baskı yapmak” ve “Kongre’nin yürüttüğü soruşturmaya engel olmak” suçlamalarını içeren azil davasını onayladı. Şimdi gözler, Cumhuriyet lendirildi. çilerin çoğunlukta olduğu İkinci referan Senato’da. Ancak Temsilci dum vaadi nedeniy ler Meclisi’nin Demokrat lide le Brexit yanlısı seç ri Nancy Pelosi, “adil yargıla meni “küstürdüğü” ve bu nedenle oy kaybettiği eleştirilerinin merkezindeki İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, böylece geçen seçimlerde yakaladığı ivmeyi kaybetti. Corbyn yeni bir lider seçi madan emin olmadıkları” gerekçesiyle, söz konusu maddeleri, Kongre’nin üst kanatı Senato’ya göndermekte gönülsüz. Cumhuriyetçi kanadın çoğunlukta olduğu Senato’dan Trump karşıtı adıma yeşil ışık çıkması oldukça düşük ihtimal olarak değerlendiriliyor. lene kadar görevde kalmayı sürdüreceğini açıkladı. Londra’nın Brüksel’le imzaladığı anlaşmanın Avam Kamarası’ndan gelecek günlerde geçmesi, bu ay sonunda ülkenin AB’den ay rılmasının önünün açılması bekleniyor. Nükleer kaygı... 2019, hâlihazırda Ortadoğu, Avrupa ve Latin Amerika bölgelerinde silah ve savunma sistemleri konusunda yarış halinde olan ABDRusya cephesini nükleer silahlanma konusunda frenleyen Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) karşılıklı çekilmesiyle birlikte soğuk savaş endişelerinin yükseldiği bir yıl oldu. ABD, geçen aralıkta INF kapsamında yasaklı olan orta menzilli karada konuşlu bir balistik füzeyi denediklerini duyurdu. Rusya da 30 Ekim’de ülkenin yeni nükleer denizaltısı Knyaz Vladimir’in sualtından balistik füze denemesi yaptığını bildirdi.