Katalog

EkonoMi DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA 918 OCAK 2020 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.8860 3.3 kuruş 6.5260 0.7 kuruş 7.6950 3.7 kuruş 10.23 Sabit 121.475 473 puan 1982.93 14.71 lira 294.54 2.34 lira Metal ısınıyorMetal işkolundaki 130 bin işçiyi ilgilendiren sözleşme sürecinde grev yaklaşıyor TÜRKİYE, KAMU KARARI ALMA SÜRECİNDE SONDAN İKİNCİ NOT: Araştırma OECD üyes 34 ülke ve AB’ye göre hazırlanmıştır. 2015 2018 Portek z Türk ye Şl Yunan stan İsra l İzlanda F nland ya Macar stan OECD Belç ka İtalya Avustralya Almanya Meks ka İng ltere Avrupa B r. Otomotiv sanayi ve beyaz eşya üreticilerinin de aralarında bulunduğu metal işkolundaki 130 bin işçinin top Metal işkolunda işçi örgütleri yarın meydanlara inmeye hazırlanırken, işveren örgütü MESS pazartesi için toplantı daveti yaptı. sın toplantısı düzenleyerek ortak hareket etme kararı almıştı. MESS’in ilk 6 ay için yüzde 6 olan önerisine karşın, Türk Me lu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşı sağlanamaması üzerine işçi sendikaları grev kararı aldı. Toplu iş sözleşmesi müzakereleri işçileri temsil eden Türk Metal, Birleşik Metalİş ve Özçelikİş sendikaları ile Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) arasında yürütülüyor. rüşmeler kapsamında kendilerinden yeni bir görüşme talebinde bulunduğunu duyurdu. Açıklamada, “Buna göre taraflar, 20 Ocak 2020 Pazartesi günü saat 09.30’da İstanbul MESS Merkez Ofisi’nde tekrar bir araya gelecekler” denildi. Trafo Meydanı’nda toplanacak ve Kent Meydanı’na yürüyecek. konser verecek. Geçen günlerde üç işçi sendikasının yöneticileri birlikte ba tal yüzde 26 talep etti. MESS daha sonra teklifini yüzde 8’e revize etmişti. İşçi sendikalarının grev başlama tarihini mitinglerde açıklaması bekleniyor. l Ekonomi Servisi Dün, Borsa İstanbul’da işlem gören Arçelik, Karsan, Tofaş, İz Bursa ve Gebze mir Demir Çelik, Çelik Halat gi İşçi örgütleri ise yarın Bur bi şirketlerden Kamuyu Aydın sa ve Gebze’de mitingler düzen latma Platformu’na (KAP) yapı leyerek, grev öncesi uyarı ey lan açıklamaya göre grev tari lemleri yapacak. 19 Ocak Pazar hi henüz belirlenmedi ve görüş günü, Türk Metal Bursa Kent meler sürüyor. Yine dün açıkla Meydanı’nda 12.30 buluşacak, ma yapan Türk Metal, işveren Birleşik Metalİş ise “Sabrımız İşçiler yarın Bursa ve sendikası MESS’in tıkanan gö taştı” sloganıyla 11.00’de Gebze Gebze’de buluşacak. İşgücüne katılım Türkiye yeni bir kriz düşerken, işsizlik tipiyle karşı karşıyayükseliyor SON İKİ YILDIR YÜKSELİYOR Euler Hermes’ n raporuna göre, Türk ye’de flas eden ş rket sayısı 2018’de 13 b n 593 olmuştu. Şirket sayısı 14 bin 991 16 bin 063 17 bin 400 15 bin 882 13 bin 701 12 bin 328 14 bin 701 13 bin 593 14 bin 700 15 bin 400 Yıl 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Bu yıl 15 bin 400 firma iflas edecek Euler Hermes’in “2020 Global İflas Raporu”na göre bu yıl küresel iflaslar yüzde 6 artacak. Rapora göre 2019 yılında şirket iflasları artış eğilimini korudu. Çin’de iflasların devam etmesi ve az oranda da olsa Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da eğilimin tersine dönmesi artışta rol oynadı. İflaslardaki artışa ek olarak büyük ölçekli şirketler (50 milyon Avro ve üstü ciroya sahip) genelinde yaşanan büyük çaplı iflas sayılarındaki artışın da kalıcılaştığı gözlemleniyor. Euler Hermes Türkiye Üst Yöneticisi Özlem Özüner, “Bu oran Türkiye’de yüzde 5 ile global ortalamanın altında kalacak. Küresel iflaslara ait bu görünüm daha seçici ve korumacı kredi yönetimi icraatlarını zorunlu kılıyor. Aynı zamanda, 2020 yılında yüksek seviyede oynaklık yaratacak; ticari anlaşmazlıkların ve siyasi risklerin yakından takip edilmesini gerektiriyor” dedi. Raporda, geçen yıl Türkiye’de 14 bin 700 firmanın iflas ettiği tahmin edilirken, bu sayının 2020’de 15 bin 400’e çıkması öngörüyor. Rapora göre, Türkiye’nin son 10 yılında en yüksek iflas sayısı 17 bin 400 şirketle 2013 yılında, en düşük iflas sayısı ise 12 bin 323 şirketle 2016 yılındaydı. l Ekonomi Servisi Hatalı ürün toplatılacak EMİNE KAPLAN AKP’nin TBMM Başkanlığı’na sunduğu “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Yasa Önerisi”nde, mevzuata aykırı ürünlerin piyasadan çekilmesi zorunlu hale getirilirken, sağlığa zarar vermesi durumunda ürünün imalatçısı ve ithalatçısına tazminat ödeme yükümlülüğü getiriliyor. AKP’nin dün verdiği yasa önerisi, şu düzenlemeleri öngördü: 4 Ürünlerin, teknik düzenlemesine uygun olması zorunlu olacak. Bu konuda düzenlemeler yapmaya, sınırlamalar getirmeye veya istisnalar tanımaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak. 4 Ürünün sebep olduğu zarar nedeniyle ödenecek maddi ve manevi tazminat miktarının belirlenmesinde Türk Borçlar Yasası hükümleri uygulanacak. 4 Ürün güvenliği mevzuatına aykırı hareket edenlere 50 bin liradan 500 bin liraya kadar para cezası verilecek. 4 İnternetten piyasaya sunulan ve uygun olmayan ürünlerin satışı da durdurulabilecek. l ANKARA TOBB’den uyarı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 81 ilde faaliyet gösteren 365 oda ve borsa yönetimine, gıdada taklit ve tağşiş yapan üye firmaların bu faaliyetlerinin disiplin kurullarında ele alınmasına yönelik talimat gönderdi. Talimata, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gönderilen, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten veya satan firmaların listesi de eklendi. Oda ve borsa bünyesindeki disiplin kurulları uyarı, kınama ve para cezaları gibi muhtelif cezalar verebiliyor. Bu cezalar, mevzuatta ihlallerin derecesi ve niteliğine göre belirleniyor. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’e göre, ekonominin yüzde 4 büyüdüğü en iyimser senaryoda bile 2020’de dar tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 396 bine yükselecek. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, 2020’de ekonominin yüzde 4 büyüdüğü ve geçmiş yıllara kıyasla yüksek bir istihdam artışı yakalandığı senaryoda bile Ekim 2019’da 4 milyon 385 bin olan dar tanımlı işsiz sayısının Ekim 2020’de 4 milyon 396 bine yükseleceğini dile getirdi. Gürsel, gerçekleşmesi zor olan en iyimser senaryonun gerçekleştiği durumda bile dar tanımlı işsizliğin yüzde 13.4’ten yüzde 13.1’e gerileyeceğini belirterek “Son ekonomik kriz öncekilerden farklı, yeni bir kriz tipiyle karşı karşıyayız. İşgücüne katılım çok düşmesine rağmen hem işsizlik oranı hem işsiz kalınan süreler hiç olmadığı kadar yükseldi” dedi. Yapısal reform şart TÜSİAD ve Koç Üniversitesi ortaklığı ile oluşturulan Ekono mik Araştırma Forumu (EAF) tarafından düzenlenen “2020 Yılında Türkiye Ekonomisi” başlıklı konferanstaki konuşmalardan diğer sa Seyfettin Gürsel tırbaşları şöyle: 4 Uğur Gürses: Bankalarda yüzde 20 oranında sorunlu kredi var ancak iktidar bu sorun yokmuş gibi hareket ediyor. Siyaset normalleşmeden, hukukun üstünlüğü tesis edilmeden ekonomi normalleşemez. 4 Zümrüt İmamoğlu: Faizlerin aşağı gelmesiyle tüketici kredilerinde artış oldu ve ekonomide bir toparlanma başladı ancak kırılganlıklar sürüyor. Kalıcı ve sürdürülebilir bir yüksek büyüme için yapısal reformlar yapılmalı. 4 Selva Demiralp: 2019 başında faiz indirimlerine devam edeceğini söyleyen bir ABD Merkez Bankası (Fed) vardı ancak üç kez faiz indirimine gittiler. Bu sayede küresel şartların elvermesiyle Merkez Bankası (TCMB) de yüklü faiz indirimi yaptı ancak beş ayda 12.75 baz puanlık faiz indirimi 2020 için iyi bir miras değil. 2020’de baz etkisi 2019’daki gibi olmayacak ve enflasyonda ciddi sorunlar yaşayacağız. 4 Cevdet Ak çay: En büyük sorun enflasyon ve enflasyonda trend hâlâ pozitif ve mevcut yüzde 11.8’lik enflasyonun üzerinde. Teşhis yanlış olunca tedavi de yanlış oluyor. l Ekonomi Servisi Fitch: Faiz düşüşü not üzerinde baskı yaratıyor Fitch, Merkez Bankası’nın son beş ayda 12.75 puanlık yüklü faiz indirimine dikkat çekerek “para politikası kredibilitesindeki zayıflığın ve reel faizlerde yaz aylarından bugüne büyük düşüşün, Türkiye’nin kredi notu üzerinde baskı yaratmaya devam ettiğini” vurguladı. Türkiye’nin reel faiz oranının Haziran 2018’deki en yüksek seviye olan yüzde 8.3’ten yüzde 0.6’ya gerilediğine dikkat çeken kuruluş “2020’de 170 milyar dolara gerileyecek olsa da devam eden yüksek dış finansman ihtiyacının Türkiye ekonomisinin temel kırılganlık alanı olduğuna” dikkat çekti. Fitch, jeopolitik şoklara karşı duyarlılığın ve yaptırımların da temel kırılganlıklar arasında yer aldığını belirtti. Fitch, Türkiye’nin para politikası kredibilitesini daha da kötüleştirebilecek unsurları şöyle özetledi: “Piyasa Yapıcı bankalara sağlanan borçlanma imkânları gibi bir haftalık repo ihaleleri dışındaki likidite sağlama yöntemlerinin ’Yerli kredici’nin yönetimi netleşti Japonya merkezli JCR Avrasya A.Ş’nin yüzde 85’inin Türk bankaları ile finansal sektörde faaliyet gösteren bazı kuruluş tarafından alınması ve hisse devriyle kurulan “ulusal kredi derecelendirme şirketi”nin yönetimi de belli oldu. Dün yapılan genel kurulda, yönetim kuruluna Prof. Dr. Erişah Arıcan, Ömer Demirhan, Aydın Gündoğdu, Mehmet Turgut, Bilal Sayın, Atilla Benli, Takefumi Emori seçildi. artırılması, kamu bankalarının ortalama fonlama maliyetinin altındaki oranlarda kredileri yenilemesinin parasal aktarım kanallarını zayıflatması.” Fitch, Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin üç kademe altında “BB” seviyesinde, görünümü “durağan” olarak değerlendiriyor. l Ekonomi Servisi Kaynak: Kamunun yanlış kararı yurttaşı mutsuz ediyor Türkiye, kamuda alınan kararların, pay neklerinden. Türkiye’nin AB’ye ka daşların katılımı, ka tılım sürecinin daha yo rar öncesi ve sonrası et ğunluklu görüşüldüğü ki analizleri konusunda üç yıl öncesine göre daha kötü durum olcay büyüktaş yıllarda, kamunun karar alma süreçlerinin doğrut yönetilmesini öğren da. OECD’nin, TÜSİAD ve Ar mek için insan gönderildiği güden Yönetişim Akademi ni Nick Malyshev, son yıllar si Vakfı işbirliği ile yayımla da OECD’nin iletişimde oldu dığı “Kamuda Karar Alma Sü ğu kamu birimlerinden top reçleri Değerlendirilmesi 2018 lantılara bile katılmadıklarına Raporu”na göre, Türkiye her dikkat çekiyor. Malyshev’in üç alanda da 2015 yılından dikkat çektiği bir diğer nok daha kötü durumda. ta da uluslararası yatırımcıla OECD Düzenleyici Politi rın da bu raporları incelediği, kalar Bölüm Başkanı ve Ar raporlarda gelişmelerin ülke güden Yönetişim Akademi lerin gayri safi milli hasılaya si Danışma Kurulu üyesi Nick (GSMH) yüzde 1 ile 2 arasın Malyshev ve Argüden Yöne da katkı sağladığı. Çünkü ya tişim Akademisi Vakfı Müte tırımcı, alınan kararların şef velli Heyeti Başkanı Dr. Yıl faf olup olmadığı ve hukuksal maz Argüden’in verdiği bil uygunluk da incelenen nokta giye göre, karar alma süreci lardan. ne paydaşların katılımı konusunda 2015’te 34 ülke ara Güven kaybediliyor sında 16’ncı sırada olan Tür Karar alma sürecinde olma kiye, 2018’de 38 ülke arasın sı gereken, güçlü bir düzen da 32’nci sıraya geriledi. Ay leme yaklaşımının, ülkelere nı şekilde düzenleme öncesi ve kamu kurumlarına yüksek etki analizinde 2015’te 29’un kredi notu ve düşük finans cu sıradayken 2018’de 33’ün man maliyeti sağladığına dik cü sıraya, uygulama sonrası kat çeken Argüden’e göre, ak değerlendirmede de 2015 yı si durumda kamu, her türlü lında 33’üncüyken, 2018’de kaynak israfıyla en önemlisi 35’inci sıraya geriledi. Rapor de güven israfı ile karşı karşı da 2015’te toplam ülke sayısı ya kalıyor. Rapor bize kamuda 34 iken, 2018’de 38 ülke rapo kaynak ve güven israfını en ra dahil edildi. gellemenin en önemli yolunun Kesilen ağaçlar karar süreçlerinde iyi yönetişim ilkelerini uygulamaktan Hızlı alınan, paydaşların ka geçtiğini gösteriyor. tılımının sağlanmadığı ya da Türkiye’de genellikle oldu ğu gibi paydaşların özellik le dışında tutulduğu kararlar da, ortaya çıkan sonuçlar da hem ülke ekonomisine zarar hem de yurttaşlara mutsuzluk olarak geri dönüyor. Geçilme yen ve pahalı köprüler, binler ce ağacın kesildiği maden sa haları bu durumun en açık ör Nick Malyshev Yılmaz Argüden Karşılıksız çekte ödeme zorunluluğu 2 bin 225 TL Bankaların karşılıksız çeklerle ilgili ödeme zorunluluğu artırıldı. Çek Defterlerinin Baskı Şekline ve Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktarın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ’de yapılan değişikliğe göre, bu tebliğden sonra düzenlenen çekler için bankaların ödeme zorunluluğu 2 bin 30 liradan 2 bin 225 liraya yükseltildi. Bu tebliğden önce bastırılan çekler için ödeme zorunluluğu ise 1255 liradan 1345 liraya yükseltildi. Uygulama 30 Ocak’ta başlıyor. l Ekonomi Servisi ‘Yapay zek hazır değil’ Teknoloji şirketi Hewlett Packard Enterprise (HPE) Türkiye Genel Müdürü Güngör Kaymak, yapay zekânın henüz arzu edilen noktada olmadığını söyledi. Ses gibi alanlarda insan seviyesini yakalasa da, halen insansız kullanılamayacağını belirten Kaymak “‘Tek bir görevi insandan daha iyi yapabiliyor ama işler komplike hale geldiği zaman kafası karışıyor. Avrupa’da üretilen bir yapay zekâ Avustralya’ya götürüldüğünde kanguruyu ayırt edemiyor” dedi. Pazar 1 milyar dolar Şirketiyle ilgili de açıklama yapan Kaymak, “IDC 2019” raporuna göre, X86 sunucularında yüzde 55 pazar payıyla lider olduk larını belirtti. Kaymak ayrıca, Türkiye’de teknoloji harcamalarının toplamda 8 milyar dolar olduğunu belirterekt “Sunucu ve veri hizmetlerinin payı yalnızca 1 milyar dolar. Yazılım hizmetleri yatırımlarında daha gidilecek çok yol var” şeklin Güngör Kaymak de konuştu. TÜSES’in yeni başkanı Yıldırım Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı’nın (TÜSES), 30’uncu yaşına girerken, üye sayısını artırarak ve yeni döneme gençleşerek girdi. 28. Olağan Genel Kurul’da yapılan seçimle TÜSES Başkanlığına Celal Korkut Yıldırım yeniden getirildi. Yönetimdeki diğer isimler şunlar: Prof. Gazi Zorer (Genel Sekreter), Dursun Bulut (Sayman), Adil Demirci, Tamer Altunay, Prof. Erhan Doğan, Murat Ersoy, Sevgi Uçan Çubukçu, Prof. Şule Kut. Maden sahası ihale edilecek Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) 5 bin 738 hektar IV. grup maden sahasını uç ürün (feldispat ve kuvars) üretimine yönelik tesis kurulması şartı ile ihale edecek.