Katalog

SAĞLIK BU BİR İLANDIR SAĞLIK EDİTÖR: SİBEL BAHÇETEPE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ [email protected] 911 OCAK 2020 CUMARTESİ Karaciğer kanseri sinsi ilerliyor, erken evrede belirti vermiyor Karında şişlik ve ağrıyla geliyor... Karnınızın üst tarafında devam eden bir ağrıyla uyanıyor, karnınızın herhangi bir yerinde oluşan ağrılardan Doç. Dr. Fatma Şen: Karaciğerin kendi dokusundan meydana gelen kötü huylu tümörlerin yol açtığı ciddi bir sağlık problemi olan karaciğer kanseri özellikle de Hepatit B sorununun olduğu kişilerde şikâyet ediyor, çok az miktarda yemenize rağmen he yaygın olarak görülür. men doyuyorsanız karaci “Karaciğer kanserinin lık belirtileri sebebiyle doktora baş ğer kanseri riski ile kar Fatma Şen neden ortaya çıktığı tam vurabilir. Bu noktada hastalığın teş şı karşıya olabilirsiniz. Uz olarak bilinmese de bazı ol hisi için ultrasonografi, bilgisayarlı manlar, karaciğer kanserinin özel guların etkili olduğu düşünülmekte tomografi ve manyetik rezonans ve likle Hepatit B so dir. Bu noktada en önemli fak alfafötoprotein testi uygulanır. runu olan kişilerde tör bazı hepatit virüsleriyaygın olarak gö nin sürekli devam et Karaciğer kanserinin te Kilo kaybı davisi için birçok fark rüldüğünü belirte mesi durumunda yarek “Kilo kaybı, dü ni kronik hale gel ve terleme lı yöntem mevcuttur. Öncelikle en et şük iştah, mide bulantısı ve kusma, üst karın bölgesinde ağrı, karın böl mesiyle karaciğer kanseri meydana gelebilir. Bir diğer sebep ise n Kilo kaybı n Düşük iştah n Mide bulantısı ve kusma n Üst karın bölgesinde ağrı n Karın bölgesinde şişkinlik n Halsizlik ve yor kili yol, cerrahi işlemdir. Bunun için hastalığın meydana geldiği karaci gesinde şişkinlik, DNA mutasyonla gunluk n Göz akında sarılık n ğerin tümörlü bö halsizlik ve yor rıdır. Şöyle ki ka Geceleri terleme n Genel lümü çıkarılır. Bu gunluk, göz akında sarılık gibi belirtilerle ortaya çıkıyor” dediler. raciğer kanseri, ka sağlıkta kötüleşme n Ki rada dikkat edilme raciğer hücrelerinin DNA’sında meydana ge reç kıvamında beyaz dışkı. si gereken nokta, kalan akciğerin kişinin Nedeni tam bilinmiyor len mutasyonlar sebebiyle oluşur. Hücreler kontrolsüz şekil sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürecek şe Karaciğer kanserinin sinsi ilerle de büyüyerek tümöre dönüşebilir. kilde olmasıdır. Bunun ya yen ve erken dönemde belirti ver Karaciğer kanserlerinde de belki de nı sıra karaciğer nakli de meyen bir hastalık olduğuna dikkat en büyük nedeni metastaz oluştur düşünülebilir. Cerrahi iş çeken medikal onkoloji uzmanı Doç. maktadır. Yani başka bir organ ya lemin uygulanamayacağı Dr. Fatma Şen, karaciğerin kendi da dokudaki kanserli hücrelerin ka hastalarda ise kemoterapi, dokusundan meydana gelen kötü raciğere sıçramasıyla burada kan radyoterapi, tümörün ya huylu tümörlerin yol açtığı ciddi bir ser oluşabilir.” kıldığı yöntemler (ablas sağlık problemi olan karaciğer kanserinin özellikle de Hepatit B soru Düzenli kontrol şart yon tedavisi) veya mik nunun olduğu kişilerde yaygın ola Hastalığın teşhisinin genellik roküre ile rak görüldüğünü söyledi. le yüksek riskli hastaların düzen nükleer Gelişmiş ülkelerde nispeten daha li olarak yaptığı kontrollerde orta tıp teda az rastlanan karaciğer kanserinin, ya çıktığını kaydeden Şen, şöyle de vileri erkeklerde kadınlara oranla daha vam etti: kulla sık gözlemlendiğini kaydeden Şen, “Bunun yanı sıra birçok hasta, nıla şöyle devam etti: kendisinde meydana gelen hasta bilir.” Karaciğer kanseri riskini artıran faktörler nelerdir? n HBV veya HCV ile kronik enfeksiyonlar, n Siroz hastası olmak, n Kan şekeri bozukluğu, n Karaciğer yağlanması, n Aşırı alkol tüketimi, n Bazı kalıtsal karaciğer hastalıkları, n Anabolik steroidlerin alımı, n Ailede karaciğer kanseri öyküsü, n Sigara kullanımı, n Aflatoksin adı verilen zehre maruz kalmak. 500’ün üzerinde fonksiyonu var Vücudun en büyük organı olan karaciğerin 500’ün üzerinde hayati fonksiyonu bulunuyor. Sindirim sırasında atıkları uzak tutmaya ve incebağırsaktaki yağları parçalamaya yardımcı olan safrayı üretmek, kolesterolü ve özel proteinleri üretmek, fazla glikozu glikojene dönüştürmek, hemoglabini işlemek ve depolamak, ilaçları ve zehirli maddeleri kandan temizlemek, enfeksiyonlara karşı direnç geliştirmek, kan hücrelerini üretmek ana fonksiyonlarından bazıları. Araştırmalara göre, dünyada her yıl 800 bin kişiye karaciğer kanseri teşhisi konuluyor. Ülkemizde de görülme sıklığı gide rek artıyor. Karaciğer kanseri erken dönemde fark edilebilir belirtiler göstermeyebilir. Bu sebeple siroz gibi yüksek riskli hastalarda erken teşhis için yakın takip çok önemlidir. DR. TURAN Boğaziçi’nde Kapsül robotlara biyopsi yaptıracak TÜBİTAK 2232 Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı ile Boğaziçi Üniversitesi’nde araştırmalarını sürdürme kararı alan Türk bilim insanı Dr. Mehmet Turan, mide, incebağırsak ve kalın bağırsak gibi ulaşılması zor organlarda akıllı kapsül robotlar kullanılarak hastalıkların teşhisini çok daha Mehmet Turan erken ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilen, istenen yerlere ilaç enjekte edip biyopsi yapabilen akıllı robotları hayata geçirmek üzere yeni bir projeye başladı. Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü’ne katılan Dr. Turan, sindirim sistemi organlarında görüntüleme, ilaç enjektesi, biyopsi ve hatta ameliyatlarda kullanılmak üzere yapay zekâ temelli hassas medikal robotlar geliştirmek üzere çalışıyor. Turan, üç sene sürmesi beklenen yeni projesinin hedefini “Yapay zekâdaki son yıllardaki heyecan verici algoritmik gelişmeleri endoskopik kapsül robotların donanımsal düzeneği ve mekatronik tasarımlarında yapmayı planladığı yeniliklerle birleştirerek yeni nesil kapsül robotları geliştirmek” olarak özetledi. Turan geliştirmekte olduğu endoskopik kapsül robotun hasta ve hekim için avantajlarından bahsederek, şöyle devam etti: “Normal endoskopiden farklı olarak geliştireceğimiz sistemde hassas bir kontrol mekanizması eşliğinde hareket ettirilebilen bir robot olmasını planlıyoruz. Hedefimiz multisite biyopsi dediğimiz şu an literatürde henüz yapılamamış olan kapsül endoskopi sırasında bir defadan fazla ve farklı yerlerden biyopsi almayı başarmak olacak. Patentini almayı planladığımız bir mekanizma kullanarak birden çok biyopsi aynı operasyon içinde mümkün olacak.” tedavideki başarı artıyor Meme kanserinde işaretleme yöntemi Meme kanseri tedavisinde geliştirilen uygulama ve cerrahi tekniklerin yaşam süresini uzattığını belirten Prof. Dr. Fatih Aydoğan, cerrahide başarıyı artıran işaretleme yöntemlerini anlattı. Aydoğan “Muayene ile hissedilemeyen boyutlardaki meme tümörlerinin yerlerinin doğru olarak bulunması ve temiz bir sınırla çıkarılması için işaretleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bugüne kadar en sık kullanılan metot, klasik tel yöntemidir” dedi. Tel yönteminin bazı dezavantajlarınedeniyle ROLL denen yönteminin kullanıldığını anımsatan Aydoğan “Bu yöntemde özel bir cihaz kullanılmakta ve kitlenin içine radyoaktif madde konulmaktadır. Benzer şekilde RLS yöntemi de aynı şekilde radyoaktif madde kullanılarak uygulanmaktadır” diye konuştu. l DHA Seste kısıklık tiroit kanserine işaret Tiroit nodülleri, tiroit bezinde oluşuyor ve kansere neden olabiliyor. Diğer kanserlere nispeten daha iyi huylu olan ve tedaviyle yok edilebilen tiroit kanseri, kadınlarda daha fazla görülüyor. Uygulanacak tedavi, tiroit kanserinin tipi ve yayılımına göre farklılık gösteriyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Gürsel Remzi Soybir, tiroit bezi hastalıkları arasında en sık görülenlerden biri tiroit nodülleri olduğunu söyledi. Belirti vermeyebilir Tiroit kanserinin bazen bir belirti vermeyebileceğini vurgulayan Soybir, “Tiroit bezinden kaynaklanan hastalıkların doğru teşhisinde belirtilerin yanı sıra, kişisel risk faktörlerinin ve aile öyküsünün de değerlendirilmesi önemlidir. Tiroit kanserinin belirtileri arasında nodül oluşumu önemli bir yer tutmaktadır. Tabii her nodül kanser demek değildir” dedi. Soybir, özetle şunları dile getirdi: “Tiroit kanseri belirtileri arasında tiroit nodülüyle birlikte ses kısıklığı ya da çatallaşma, boyunda dolgunluk, şişkinlik ve ağrı, nefes almada ya da yutmada güçlük, nodülle birlikte boyunda lenf bezleri varsa, hasta yaşamının daha önceki evrelerinde boynuna veya boynunun çevresine herhangi bir şekilde radyasyon almışsa, bu nodüllerin kanserle ilişkili olma olasılığı çok daha fazladır. Böyle hastalarda nodülle karşılaşıldığı zaman, çok kü çük, masum görünüşlü olsa bile, daha ileri incelemelerin yapılması gerekir. Kesin tanının konulmasında kullanılan, ultrason ve iğne biyopsisi son derece güvenli yöntemlerdir. Ayrıca, fonksiyonel olarak değerlendirilen ve sintigrafide aktif olarak görülen nodüller sıcak, aktif olmayanlar ise soğuk nodül olarak sınıflandırılır. Genellikle 1 cm’nin üzerindeki bir nodül, ultrasondaki görünüşü nasıl olursa olsun yine de bir risk içerebilir.” Tümör şans eseri yakalandı Kütahya Gediz’de yaşayan 60 yaşındaki Muzaffer Erkan, aniden el parmağında oluşan uyuşma ve sonrasında parmağını oynatamamasına yol açan kasılma sebebiyle hastaneye başvurdu. Kalp krizi geçirdiğini düşünen Erkan, kardiyoloji tetkiklerinden olumsuz bir sonuç çıkmayınca üroloji testlerini de yaptırdı. Çekilen ultrasonda pankreasında kitle tespit edilen Erkan, ameliyatla sağlığına kavuştu. ‘Çok korktum’ Pankreasındaki kitleyi öğrendikten sonra Antalya’ya giden ve ameliyatla sağlığına Muzaffer Erkan (solda) “Ameliyat sonrası hızla iyileştim” dedi kavuşan Erkan “Ameliyat sonrası kitleden kurtuldum ve hızla iyileştim” dedi. Eşi Zekiye Erkan ise “Eşimin aile geçmişinde de kanser hikâyesi olunca aklıma kötü şeyler geldi. Öğrendikten sonra hiç zaman kaybetmeden Antalya’ya gel dik. Şimdi memleketimize eşimi sağlıklı bir şekilde götürmenin mutluluğunu yaşıyorum” diye konuştu. Prof. Dr. Alihan Gürkan ise safrakesesi, karaciğer, kalınbağırsak ve pankreas gibi pek çok organın cerrahisinde laparaskopik cerrahi kullandıklarını belirterek şunları kaydetti: “Özellikle kanser cerrahilerinin bu şekilde yapılması hastaların çok kısa sürede iyileşip, eğer gerekli olursa cerrahi sonrası kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavilere erken ulaşmalarını sağlıyor. Hastamızın ameliyatını 34 cm arasında bir kesi açarak yaptık.”