Katalog

KÜLLERİ 3 KM’YE YÜKSELDİ Meksika’da başkent Mexico City’e yak kilometre yüksekliğe çıktığı belirtilen küllerin dağ yakınındaki yerleşim yerleri laşık 70 kilometre uzaklıktaki Popocatepetl Yanardağı’nda (Aztek dilinde du ne ulaştığı kaydedildi. Başkentte Eylül 2017’de 7.1 büyüklüğündeki depremin man püskürten dağ) önceki gün patlama meydana geldi. Patlama sırasında 3 ardından yanardağdaki volkanik etkinliğin arttığı ifade ediliyor. l Dış Haberler 11 OCAK 2020 CUMARTESİ Avustralya’da binlerce kişi Morrison’a istifa çağrısı yaptı. l AFP SYDNEY’DEKİ EYLEME BİNLER KATILDI Söndürülemeyen yangına tepki Yangınların eylül ayından bu yana söndürülemediği Avustralya’da hükümetin küresel ısınmaya karşı harekete geçmemesine karşı öfke sokağa taştı. Hükümetin Paris İklim Anlaşması’nda verdiği taahhütlerden birer birer vazgeçtiği Avustralya’da dün binlerce kişi Sydney’de, Başbakan Scott Morrisson’a, “ScoMo defol”, “Bizi cehennemden kurtar” sloganları attı. Evlerini terk ettiler Öte yandan yangın yüzünden 2 bini aşkın kişi evlerini terk etti. BBC’nin haberine göre ülke genelinde eylül ayından bu yana yangınlar nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 27’ye yükseldi, 10.3 milyon hektar alan da kül oldu. Doğal Hayatı Koruma Vakfı, yangınlarda doğrudan veya dolaylı 1.25 milyar hayvanın ölmüş olabileceği tahmininde bulundu. En çok sürüngenlerin, kuşların, koala ve kanguru gibi memelilerin öldüğü sanılıyor. l Dış Haberler Develer için DE çağrı Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu, Avustralya’da fazla su tükettikleri gerekçesiyle develerin öldürülecek olmasının insanlıkla bağdaşmadığını belirterek kararı “vahşet” olarak nitelendirdi. Eroğlu, yaptığı yazılı açıklamada, “Koalalara ve kangurulara gösterilen hassasiyet develer için de gösterilmeli” dedi. l ANKARA / Cumhuriyet Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır. EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: EMİNE BİLGET BurnumuzunDaha iyi hafıza ve kaliteli uykunun anahtarı tam ucunda D Çoğumuz yanlış nefes alıyoruz. Ve O bu bizi daha Ğ iyi hafıza ve kaliteli R bir uykudan U mahrum ediyor. Peki, ama nasıl N doğru nefes E alabiliriz? Ortalama bir insan olarak dakikada 1220, günde ise 17 bin ile 30 bin kere nefes F E alıp veriyoruz. Ancak çoğumuz yanlış nefes alıp veriyor ve bu da S bizi kaliteli bir yaşamdan alıko yuyor. Bu açıdan nefesi doğru bir şekilde alıp almamak, düşündü ğümüzden çok daha önemli. Çoğu zaman, nefes alıp ver menin doğru yolu burnumuzdan geçer. Burnumuz, dışarıdan ge len toz ve diğer yabancı cisimle ri, tüylerinde ve sümük olarak bildiğimiz yapışkan sıvıda tut mak için zarif bir şekilde tasar lanmıştır. Burada, burnumuzun görünmeyen kısmı (burun boşlu ğu) önemli bir görev üstlenir. Bu boşluk, havayı vücut sıcaklığıy la dengeli bir hale getirmek (ısıt mak veya soğutmak) nem ekle mek ve patojenleri mukusta da ha iyi tutmak için tasarlanmış bir zarla kaplıdır. tırmacıların, ağızdan nefes alan ra havayı burun boşluğuna girip lükleri, diş çürümesi ve hatta çe Sinüslerimiz, havayı çevirir ve genç kobaylar üzerinde yaptığı çıkarken algılar ve beyin dalgala ne malformasyonu riskini de be bakteri ile virüsleri öldüren ve deneyde, ağızdan soluyan genç rını aynı ritme sabitler. Senkroni raberinde getiriyor. solunum yolundaki kan damar kobayların, burundan soluyanla ze beyin dalgaları, daha sonra ko Ne kadar hızlı nefes alıp vere larını gevşeterek daha fazla oksi ra göre labirenti daha yavaş ta ku işleyen beyin alanlarının öte ceğinize gelince, dakikada yak jenin kana geçmesine izin veren mamladığı ortaya çıktı. sine; hafıza, duygu ve bilişten so laşık altı nefese kadar yavaşlat nitrik oksit ekler. Ve bu kobaylar yetişkinli rumlu bölgelere yayılır. mayı deneyin. Bu, kan damarla Kalbe, akciğere... ğe ulaştıklarında, beynin öğrenme ve hafızasından sorumlu hi Ağızdan nefesin riski rını genişleten ve kalp atış hızını azaltan bir refleksi tetikler. Uzun Tüm bunların sonucunda bu pokampuslarında daha az nöron Yani ağzımızdan nefes alarak ve yavaş bir nefes alıp vermeye run solunumu, ağızdan nefes al vardı. İnsanlardaki çalışmalar da vücudumuz için birçok faydayı konsantre olmak, sindirim tepki maktan yüzde 50 daha fazla ha bu bulguyla örtüşüyor; burundan elimizin tersiyle itiyoruz. Buna sinden sorumlu olan vagus siniri va direnci sağlar. Bu, kalbiniz ile soluduğumuzda hafıza testlerin karşın Brezilya’daki bilim insan ni de uyarır. akciğerlerinizi daha iyi çalıştırır de daha iyi sonuçlar alıyoruz. larının Scielo’da yayımladıkları Daha yavaş nefes almak sizi ve akciğerlerinizdeki vakumu ar Bunun arkasındaki mekaniz ortak yazarlı makaleye göre, ço yatıştırılmış bir bilinç durumuna tırır, bu da ağızdan nefes almaya ma şu: Burun boşluğunun, bey cukların yüzde 50’sinden fazlası, sokar. Dakikada üç nefesle, teta göre yüzde 20 daha fazla oksijen nin koku alma ampulüne bağla ilaç firması GSK’nin araştırma beyin dalgaları, yavaş dalga uy çekmenizi sağlar. nan duyusal nöronlar aracılığıyla sına göreyse yetişkinlerin yüz kusuna benzeyen bölgelere ayrıl Dahası, burun solunumu be beynin duygusal ve hafıza işleme de 61’i ağızlarından nefes alma mış bir durumla birlikte derin bir yin işlevini de artırır. Hiroşima merkezlerine doğrudan bir bağ yı tercih ediyor. Bununla birlik uyku hali sağlar. Üniversitesi Biyomedikal ve Sağ lantısı var. Bu nöronlar, kokuyla te ağızdan nefes almak, ağız ko lık Bilimleri Enstitüsü’nden araş ilgili mesajlar taşımanın yanı sı kusu, kötü uyku, öğrenme güç https://www.newscientist.com Balmumu heykelleri ayrıldı Londra Madame Tussauds Müzesi, kraliyetten çekildiklerini açıklayan Prens Harry ve Meghan Markle’ın balmumu heykellerini, ailenin diğer üyelerinden ayırdı. 8 AYLIK OĞLU ARCHIE’NİN YANINDA Meghan Markle Kanada’ya döndü Eşi Prens Harry ile kraliyet ailesindeki üst düzey görevlerinden çekileceğini açıklayarak İngiltere’de yeni bir tartışma başlatan Sussex Düşesi Meghan Markle, Kanada’ya döndü. Markle’ın, oğlu Archie ile olmak için Kanada’ya döndüğü belirtildi. Markle ve Prens Harry, yazılı bir açıklama yaparak “Kraliyet ailesinin üst düzey üyeliğinden çekilmeyi ve mali açıdan bağım sız olmak için çalışmayı planlıyoruz. Bunu yaparken Kraliçe’ye tam desteğimizi vermeye devam edeceğiz” demişti. Çiftin kararı açıklamadan önce Kraliçe 2. Elizabeth’e danışmadığı belirtilmişti. Kuzey Amerika tatillerinin ardından hafta başında başkent Londra’ya dönen çift, 8 aylık oğulları Archie’yi Kanada’da bakıcısıyla bırakmıştı. l Cumhuriyet Denizli’nin Çameli ilçesinde 2 bin 200 metre rakımda “Denizli Yünlügelini” ismi verilen yeni bir bitki türü keşfedildi. Ege Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre, Doç. Dr. Hasan Yıldırım, orman mühendisi Rasim Çetiner’in fotoğraflayarak kendisine Yeni bir bitki türü Denizli’nin yünlügelini ulaştırdığı farklı bir yünlügelin (Rindera) fotoğrafından yola çıkarak bu türün dünyada sadece Denizli’nin Çameli ilçesi sınırlarında bulunduğunu tespit etti. Yıldırım, dünyada 25 kadar türü bulunan yünlügelinin 5 türünün Türkiye’de tespit edildiğini belirtti. l AA GyKöaanyrnüaagllşaluüanrmlaeunrpAvkadeoraklavsılneaıR’ndtlEaedaUrr,aıiTytnkEeaieRdndrSlgaoevığrni,adeladiyor. EN POPÜLER 10 YOUTUBE VİDEO (2019) n Konuşan Kediler 3 n Güldür Güldür Show 188. Bölüm n Hercai 1. bölüm n O Ses Türkiye Beren Gökyıldız n Çok Güzel Hareketler 2 n Hesap Kimde n Zalim İstanbul 1. Bölüm n Ben Fero n Soğuk Savaş S2E20 n Kim Milyoner Olmak İster? Arda Ayten Kaynak: ShiftDelete.net Ormanların madencilik, kâğıt üretimi ve palm yağı uğruna yok edilmesi yüzünden doğadaki hayvanların yaşam alanları da daralıyor. 2019’un kaybedenler ve kazananlar listesi açıklandı. Kaybedenler listesinde kutup ayıları, gergedan, koala ve jaguar var. Altın çakal, antilop ve cüce geyikgiller (Tragulidae) 2019’un kazananları oldular. HAYVANLARA, PAYLAŞTIĞIMIZ BU DÜNYAYI DAR ETTİK! Kaybeden insanlık Dünya Doğa ve Doğal kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) “Kırmızı Liste”sinde 30 bini aşkın hayvan, tehdit altında olarak sınıflandırıldı. Bunların 6 bin 400’ü tamamen tükenme tehlikesi altında. Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) geçen haftalarda bu olumsuz gelişmeyi, dinozorlar döneminden sonraki en büyük tür yok oluşu olarak açıkladı. Kaybedenler listesinde kutup ayıları, gergedan, koala ve jaguar var. Son Sumatra gergedanını geçen kasım ayında yitirdik. Bu hayvanların yaşam alanları ormanların özellikle de palm yağı plantajları, kâğıt üretimi ve madencilik için yok edilmesi yüzünden iyice küçülmüştü. IUCN, Sumatra gergedanını “soyu tükenmekte olan” hayvanlar grubuna sınıflandırdı. WWF’inin açıklamasına göre geriye sadece Endonezya da 80 kadar Sumatra gergedanı kaldı. Cüce geyik Ekim ayında başlayan büyük orman yangını yüzünden Avustralya’da 2000’in üzerinde koala öldü. Tabii koala ayılarının yaşam alanı olan okaliptüs ormanları da yandı. Avustralya Koala Vakfı (AKF) geriye 43 bin 100 bin kadar koalanın kaldığını tahmin ediyor. Son 25 yıl içinde koala varlığının üçte biri yok olmuş. Jaguarlar da bu yıl Amazon bölgesindeki yangınlar nedeniyle çok fazla kurban verdiler. Yangınlar özellikle de Brezilya ve Bolivya’daki yaşam alanlarını yok ederken en az beş yüz jaguar yanarak öldü. Ayrıca yangından kaçarak insanların yaşam bölgelerine giren jaguarlar da vurularak öldürüldü. Bu üzücü kayıplara karşın altın çakal, antilop ve cüce geyikgiller (Tragulidae) 2019’un kazananları oldular. Kurdun küçük kardeşi sayılan altın çakal Güneydoğu Avrupa’daki sıcak bölgeleri terk ederek Orta Avrupa’da yayılmaya başladı. WWF’nin görüşüne göre bu, sıcaklık artışının bir sonucu. Avrupa Büyük Etobur Girişimi’nin hesaplarına göre Avrupa’daki altın çakal popülasyonu 117 bin hayvandan oluşuyor. Jahresrückblick zum Artenschutz Denizlerde 200 bin yeni virüs türü Her damla deniz suyunda sayısız virüs bulunuyor ve bunlardan çoğu hiç bilinmiyor bile. Araştırmacılar ilk kez ne kadar virüsün bulunduğunu belirlediler. Cell dergisinde yayımlanan araştırma yazısına göre 200 bin yeni virüs popülasyonu tespit edilmiş durumda, yani bugüne dek bilinenden yüz misli fazla virüs bulunuyor denizlerde. Virüsler ve genleri, Tropikal Kuşak’tan Kuzey Kutbu’na, derin denizlerden yüzeylere kadar olan 80 örnek bölgesinde bulunmuş. Virüsler insanlar için genelde zararsızlar. Fakat virüsler balina, yengeç ve özellikle de bakterilere bulaşabildiğinden ekolojik rolleri küçümsenecek gibi değil. Araştırmacıları özellikle de Kuzey Kutbu sularında çok fazla çeşitli virüsün bulunması şaşırttı. Buna göre mikroskobik tür çeşitliliğinin merkezi özellikle soğuk olan bölgeler.