Katalog

4 25 EYLÜL 2019 ÇARŞAMBA EDİTÖR: ALPER İZBUL TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER Diyanet’e bütçe dayanmıyor! Şafak Bay’ın, Neslican Tay’ın yaşam sevinciyiz Şafak Bay üniversite eğitiminin son yılında kemik kanserine yakalandı. Tedavisi gecikti; ağrıları büyüdü, bedeni eridi. Yılmadı, mezun oldu. Ölümü değil, yaşamı düşündü hep. Ama nasıl yaşamayı? “Öğretmenim ben” dedi; yüz binlerce genç atama bekliyordu. Oysa televizyonlarda kendileri için kullanılan ifade “atanamayanlar”dı. Kanser hastası Şafak, 2009 yılında bir internet forum sayfasında, atama bekleyen öğretmenlere seslendi: “Biz öğretmeniz. Atanamayan değiliz; ataması yapılmayanız.” Formül basitti; “atanamayan”sanız, sorumlusu sizsiniz. Ama “ataması yapılmayan”sanız, sorumlusu, ülkenin eğitim ve istihdam politikalarını belirleyenlerdir. Denklemi tersine çevirdi Şafak. Çağrı yaptı: “Ben kanser hastasıyım. Ama mücadele edeceğim. Sadece yaşamak için değil, atanıp mesleğimi yapmak için de. Ankara’ya gideceğim. Abdi İpekçi Parkı’nda buluşalım.” Geldiler. Atama bekleyen genç öğretmenler, tüm umutsuzlukları, hayal kırıklıkları ve sessizlikleriyle ülkenin dört yanından geldiler. Birbirlerini tanımadan. Şafak’ı tanıyorlardı artık. Şafak konuştu. Basın ilgi duymaya başladı. Türkiye, “ataması yapılmayan öğretmenler” sorununu ilk kez bu kadar yakıcı şekilde gördü. Şafak ve arkadaşları sayesinde. Ve atama bekleyen genç öğretmenler de “kanser hastası Şafak mücadele ediyor; biz niye susmuşuz” diyerek kendilerine kızdı. Kamusal kişilikti Şafak. Kendi kişiliğinde sadece bireyin değil, toplumun özlem ve beklentilerinin de mücadelesini veriyordu. Ne teklifler geldi bu yönünü boşa düşürmek için. “Senin atamanı yapalım, öğrencilerine kavuş” dendi mesela. Reddetti. “Ben sizden hayırseverlik değil, benim durumumda olan on binlerin sorununu çözmenizi bekliyorum” diyerek. Ardından, Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu’nun (AYÖP)  kuruluşuna öncülük etti. Arkadaşlarıyla birlikte iki somut talep için ilgili tüm kesimlerle görüşmeye ve seslerini duyurmaya çalıştı Şafak: Güvenceli atama, kamusal eğitim. Kendisi için ne istiyorsa, içinden çıkıp geldiği halkın çocukları için de aynısını istiyordu. İstedikleri yapılsa, eğitim sistemi bugün bu halde olur muydu? Hastalığın iyice ilerlediği, ağrıların çekilmez olduğu o soğuk Ankara kışında arkadaşlarıyla birlikte TEKEL işçilerinin direnişini destekliyor; öğretmenle işçiyi ekmek ve iş güvencesi mücadelesinde ortaklaştırmaya çalışıyordu bir yandan da. Etkisi mi? Erdoğan’ın o günlerde Meclis grup toplantısında Şafak ve arkadaşlarını, “Öğretmen Olamayanlar Birliği” diye azarlamasından güzel örnek var mı? Şafak 10 Haziran 2011’de ayrıldı aramızdan. 27 yaşındaydı. Tanıdığım en mücadeleci, yaşam dolu insanlardandı. Yitirdik belki, ama bize bir mesaj bıraktı: “Yaşıyorsan, hakkını vereceksin bu hayatın. Yaşıyorsan, bir anlam peşinde koşacaksın.” Neslican Tay’ın mesajı Ve Neslican. Kanser illetine yakalanan bir genç daha. Her yıl on binlerce yurtta şımızı kanser yüzünden yitiriyoruz. Ama çok azının sesini, hikâyesini duyabiliyoruz. Acı, olanaksızlıklar, yetersiz tedavi süreçleri… Hepsi birleşiyor. Neslican’ın sesini ise duyduk. Biz duymadık aslında, Neslican duyurmak istedi. Mücadele azmini, yaşama tutunma gücünü paylaşmayı seçti bizimle. Tesadüf müydü? Hayır. Tıpkı Şafak gibi, Neslican da bir kamusal kişilikti. Ders bırakan insanlardır kamusal kişilikler. Kendileri anlamı bulur; bu anlamı bize duyururlar. Neydi Neslican’ın mesajı? Hayatını ve mücadelesini anlattığı bir video var. Şöyle diyor orada: “Bir misyona sahibim. Demir bacaklı kadınların gururla etek giyebileceğini, en sağlıklı aile bireyinin bile kanser olabileceğini göstermek. Mücadeleme kulak verin; dünyam başıma yıkıldığındaki umudumu düşünün ve harekete geçin. Kendi yıldızlarınızı keşfetmek için karanlığı beklemeyin.” Evet, Şafak gibi Neslican da en zor şartların içinde hayata tutunma dersi veriyordu biz “sağlıklı” insanlara. Öyle olmasa, “ne kadar zamanımın kaldığını bilmiyorum. Siz de bilmiyorsunuz” der miydi sahi? Kalan zamanla değil, yaşanan anla ve onu en iyi şekilde yaşama tutunarak geçirmekle ilgilenme çağrısıydı. Bacağını yitirdiğinde, “bir parçamı kaybettim ve bir yaşam amacı edindim. İnsanlara umut, örnek olmak” diyordu Neslican. Özetiydi. Yaşatacaksak, bu mesajları alarak yaşatacağız onları. En ağır hastalıkta, belki sonucu da bilerek yaşamı sevmeye, mücadeleyle tutunmaya çağırdı iki genç. Kendi varoluşlarını, bize duyurmaya çalıştıkları mesajla yeniden tanımladı ikisi de. Evet doğru, fiziksel olarak aramızda yoklar artık; ama varoluşlarını tanımlayan bu sonuna kadar tutunma mesajını sahiplendiğimiz oranda Şafak da, Neslican da aramızda olacak daima. Bize düşen, o mesajı doğru almaktır. Bütçesini 3 milyar lira aşan Diyanet İşleri Başkanlığı, devletin bütçesinin yüzde 10’unu harcadı. Kurum bütçesini yılın ilk 6 ayında sadece maaş ödemeleriyle tüketti. Diyanet’in gelir hesaplarında yer alan faiz geliri de dikkat çekti. Diyanet, 2018’de de bütçesini milyarlarca lira aştı. Sayıştay raporuna göre, Diyanet başlangıç ödeneğine göre 2018’de 3 milyar TL fazla harca Diyanet’in başlangıç ödeneği 5 milyar 168 milyon lira olarak belirlendi. Diyanet bütçesini yüzde 60 oranında aştı. 2018 ödeneğini kullanmaya başlayan Diyanet, yılın ilk 6 ayında maaş ödeme dı. Rapora göre, Diyanet 2018’de Merkezi Yönetim Bütçesi’nin yüzde 10’unu harcamış oldu. Tek gider maaş yanet için 2018’de de dikkat çekti. Diyanet’in kamu bütçesinden detaylandırılmayan kuruluşlara 89 milyon TL aktardığı raporlara yansıdı. Temsil ve tanıtım için 2.8 milyon TL harcayan Di dı. Ödenek üstü harca ma personel gideri olarak açıklandı. OZAN ÇEPNİ Sayıştay’ın Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2018 yılı na ilişkin mali denetim ra porlarını yayımladı. Diyanet bütçe kul lanımında yine ayağını yorganına gö re uzatamadı. Diyanet için 2018’de ilk olarak 7 milyar TL bütçe öngörüldü. Ancak sonra ekleme ve eksiltmelerle lerinin ardından bütçesini tüketti. Sayıştay, Diyanet’in başlangıç ödeneğine göre 3 milyar 191 milyon TL fazla harcama yaptığı tespit edildi. Diyanet’in merkezi bütçeden harcama miktarı yıl sonunda 8 milyar 452 milyon TL’ye ulaştı. Sayıştay raporunda, bütçesini hızla tüketen Diyanet’in ödenek üstü harcamasının “yüzde 99’u personelin maaş ve sosyal güvenlik primi ödemelerinden kaynaklanmaktadır” değerlendirmesi yapıl Diyanet’in dev bütçesinin 6.2 milyar TL’si personel giderleri, 1.1 milyar TL’si SGK primleri, 252 milyon TL’si mal ve hizmet alım giderleri, 136 milyon TL’si sermaye giderleri, 31 milyon TL’lik kısmı da cari transferler olarak açıklandı. Her yıl Sayıştay raporlarının ardından tartışma yaratan ve denetimlerde ayrıntılarına yer verilmeyen “Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler” başlığı altındaki ödemeler Di yanet, “tüketime yönelik mal ve hizmet alımları” başlığında yer alan faturalar için de 104 milyon TL ödedi. Faiz gelirleri Diyanet’in gelir hesaplarında 146 liralık faiz geliri de dikkat çekti. Diyanet’in kitap alım ve basım işlerini yaptığı döner sermaye işletmesinin gelir hesaplarında da 2.1 milyon TL’lik faiz geliri dikkat çekti. l ANKARA Sayıştay’ın raporları devletteki harcamaların ne hale geldiğini ortaya koydu Devletin çivisi çıkmış! Sayıştay’ın yayımladığı 2018 yılı raporlarına göre, devlette usulsüzlüklerin sınırı yok. Belediyelerden diğer resmi kurumların yaptığı harcamalarda ne mevzuat tanınmış ne yasa. Sayıştay 2018 yılı denetim raporlarını yayımladı. mu idareleri tarafından mevzuat hükümlerine aykırı olarak be Raporlarda devletteki lirlenen makam ve hiz çok sayıda usulsüzlüğe de yer verildi. Ra MUSTAFA ÇAKIR metler dışında kullanılmak üzere hizmet porlara göre, devle alımı suretiyle kirala te ait taşınmazların kiralan ma işi kapsamında kirala masında usulsüzlüğe kar nan taşıtların yabancı men şın işlem yapılmadı. Mevzu şeli olduğu belirlendi. ata aykırı olarak makam ve 4 SGK’nin mali iş ve iş hizmet dışında kullanılmak lemlerinin muhasebeleştiril üzere yabancı menşeili araç mesi, ölçümü ve sunuluşu lar kiralandı. Vadesi geçmiş nu ortaya koyan mali tablo alacaklar için takip ve tahsil ların tahakkuk esaslı muha işlemi yapılmadı. Belediye sebe usulleri çerçevesinde ler bazı işyerlerinden vergi hazırlanmadığı; sene içeri almadı. Belediyelere ait yer sinde tahakkuk ettirilip tah ler ihalesiz verildi. Bütçeden sil edilemeyen alacakların yardım alan dernek, vakıf ve dönem sonunda ilgili hesap birliklerin faliyetlerine iliş lardan çıkarılarak tahakkuk kin yine herhangi bir bilgiye kayıtlarının kapatıldığı ve yer verilmedi. gerçekleştirilen tüm tahak Genel Uygunluk Bildirimi kukların muhasebe siste Raporu’na göre, yedek öde minde takip edilmediği tes nek tutarı 56.6 milyar liraya pit edildi. ulaştı. Bu tutar 784.9 milyar 4 Belediye sınırları içeri liralık genel bütçeli idareler sinde bulunan bazı işyerleri yıl sonu toplam ödeneğinin ne çevre temizlik vergisi ta yüzde 7.21’ine denk geliyor. hakkuk ettirilmediği ve her Yedek ödenekten en fazla hangi bir tahsilat yapılmadı aktarım 24 milyar lira Ha ğı, su ve kanalizasyon idare zine ve Maliye Bakanlığı’na leri veya ilçe belediyelerince yapıdı. İkinci sırada ise 12.5 çevre temizlik vergisi payla milyar ile Karayolları Genel rının ilgili ilçe veya büyük Müdürlüğü geldi. şehir belediyesine aktırılma 4 Emniyet’in ödenek üs dığı tespit edildi. tü gider toplamı 10.2 mil 4 Mevzuata aykırı olarak yar, Milli Eğitim’in 32 mil büyükşehir belediye meclis yar, Sağlık Bakanlığı’nın da kararı olmaksızın ilçe bele 9 milyar oldu. diyelerince otopark işletildi 4 2018 yılından 2019 yı ği belirlendi. lına toplam 97.2 milyar li 4 Toplu taşıma hizmetle ra Hazine garantili borç dev ri, ihale yapılmaksızın üçün redildi. cü kişilere verildi. 4 Dış Denetim Genel De 4 Bazı belediyelerin mül ğerlendirme Raporu’nda, ba kiyetinde veya kullanımın zı kamu idarelerine ait ta da bulunan taşınmaz mallar şınmazların kiralanmasın ihale düzenlenmeksizin doğ da, sözleşme hükümlerine rudan kiraya verildi. aykırı davranılmasına kar 4 Bazı belediyelere ait ta şın, kiracıların sözleşmeleri şınmazlar herhangi bir kira nin feshedilmediği, teminat lama veya tahsis işlemi ya larının gelir olarak kaydedil pılmaksızın üçüncü kişiler mediği, tahliye edilmediği, ce işgal edildi. ihalelerden yasaklanmaları için gerekli işlemlerin yapıl Kim bu vakıf ve der madığı ve idarenin alacakla nekler? rı için icra yoluna başvurulmadığı belirlendi. 4 AB kaynaklarından temin edilen proje karşılığı hibeler, yönetmelik hükümlerine aykırı olarak muhasebe kayıtlarında izlenmedi. 4 Denetimlerde kamu idareleri adına bankalarda açılan bütün hesapların banka hesabında gösterilmesi gerektiği halde bazı kamu idarelerinde muhasebe kayıtlarında yer almayan banka hesaplarının bulunduğu belirlendi. Faliyet Genel Değerlendirme Raporu’nda, Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik’te Genel Faaliyet Raporu’nda, bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer verilmesi gerektiği, ancak önceki yıl raporlarında eleştiri konusu edilmesine karşın 2018 yılı Genel Faaliyet Raporu’nda da bu kapsamda yardım ya Kim kadroya geçti 4 Taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi sürecinde şartları taşımayanlar da kadroya geçirildi. Kamu kurum ve kuruluşlarından bazıları personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına devam etti. 4 Denetimlerde, bazı ka pılan kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin herhangi bir bilgiye yer verilmeksizin sadece yardım yapılan idarelerin açıklandığına dikkat çekildi. Raporda, bu durumun “sorumluluk ilkesi gereği hesap verebilirlik ve mali saydamlığı zedeleyecek nitelikte olduğu” vurgulandı. l ANKARA İsmet İnönü, doğum gününde anıldı Türkiye Cumhuriyeti’nin 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, 135. doğum gününde Anıtkabir’de anıldı. İsmet İnönü, 135. doğum gününde gömütü başında anıldı. İnönü’nün doğum yıl dönümü dolayısıyla Anıtkabir’deki gömütü başında tören düzenlendi. İsmet İnönü’nün kızı ve İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker’in, babasının gömütüne çelenk bırakmasının ardından say gı duruşunda bulunuldu. Törene, Toker’in yanı sıra eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden ile İnönü Vakfı Yönetim Kurulu üyeleri de katıldı. l ANKARA/Cumhuriyet Saray ödeneği ikiye katladı Sayıştay raporuna göre Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın günlük harcaması 4.5 milyon lirayı aştı. 2018’de Saray ödeneğinin iki katını harcarken, bütçesine yıl içinde 1 milyar 9 milyon lira ekleme yapıldı. OZAN ÇEPNİ Sayıştay, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın 2018 yılı giderlerine ilişkin denetim raporunu yayımladı. Başlangıç ödeneği 845 milyon lira olaran Saray, harcamalarını katlayarak kamu kaynaklarından yıl içinde 1 milyar 648 milyon 678 bin lira bütçe kullandı. Rapora göre Saray; günde 4.5 milyon liradan fazla para harcadı. Saray’ın personeli için yılda 181 milyon, temsil ve tanıtma için 48 milyon, mutfak için 5.3 milyon, giyecek için 10 milyon, temizlik için de 3.8 milyon lira harcadı. Sayıştay, Cumhurbaşkanlığı’nın 2018 yılına ilişkin mali denetim raporlarını yayımladı. Sayıştay’ın Saray’ın hesaplarına ilişkin denetiminin sonuçları şöyle: Saray bütçesine milyarlık ekleme: Cumhurbaşkanlığı’na 2018 yılında merkezi bütçeden başlangıç ödeneği olarak 845 milyon TL ayrıldı. Ancak Saray’ın bütçesine yıl içinde 1 milyar 9 milyon TL’lik ekleme yapıldığı Sayıştay raporuna yansıdı. Saray’ın harcamalarının 2018’de toplam 1 milyar 648 milyon 678 bin TL’ye ulaştığı belirlendi. Bütçeden harcanmayan miktar ise 70 milyon TL olarak raporlandı. Günde 4.5 milyon: Bütçesine 1 milyar lira ‘ekleme’ yapılan Saray’ın 2018 yılı için aylık harcamasının 137 milyon, günlük 4.5 milyon lirayı aştığı ortaya çıktı. Aylık maaş 59 bin TL: Sayıştay’a göre Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Cumhurbaşkanlığı Ödeneği” kaleminden 12 ayda toplam 708 bin TL maaş aldığı görüldü. 2017’de ayda dev letten 53 bin 300 TL maaş alan Erdoğan, 2018’de maaşını 59 bine yüksellti. Personel artışı: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde ek kurullar, danışma kurulları ve danışmanların danışmanları ile tartışılan Saray’ın yıllık personel gideri de 106 milyon TL’den, 181 milyon TL’ye yükseldi. Memur giderlerinde ciddi bir artış olmazken, sözleşmeli personel gideri ikiye katlanarak 107 milyon TL olarak açıklandı. Saray’ın ‘görevlileri’: 2017’de “mal ve hizmet alım giderleri”ne 156 milyon TL harcanan Saray’da bu kalem 2018’de 428 milyon TL’ye yükseldi. En ciddi artış ise “görev giderleri” başlığında oldu. 2017’de görev gideri olarak sadece 42 bin TL harcama yapan Saray, 2018’de görev gideri olarak 258 milyon TL harcama yaptığını açıkladı. Cumhurbaşkanı’nın takdiri ile her türlü temsil ve ağırlama giderlerine 2018’de 48 milyon 809 bin TL harcadı. Saray mutfağında da yangın var: Saray’ın mutfağında kullanılan malzemelerin yer aldığı “Beslenme, gıda amaçlı ve mutfakta kullanılan tüketim malzeme” başlığında 2017’de 2.6 milyon TL olan giderler 2018’de ikiye katlanarak 5 milyon 311 bin 427 TL’ye yükseldi. Saray’ın temizliği için de 2018’de 3.8 milyon TL değerinde ekipman alındı. 2018’de kırtasiye masrafları 2.2 milyon TL olurken, “Giyecek, mefruşat ve tuhafiye malzemeleri” için 10 milyon TL harcandı. Saray’ın ısıtma, elektirik ve su gibi fatura harcamalarından oluşan “tüketime yönelik mal ve malzeme alımları” kalemi de 1 yılda 25 milyon 587 bin TL’den 40 milyon 988 bin TL’ye yükseldi. Tıbbi ve laboratuvar sarf malzemeleri için de 2018’de 4 milyon 179 bin TL harcanması dikkat çekti. Saray’ın 2018’deki “yem” masrafları bile 145 bin TL olarak açıklandı. 637 milyonluk açık: Sayıştay’ın “Faaliyet Sonuçları Tablosu” na göre 2018’de 305 milyon TL gelir gösteren ve 943 milyon 646 bin 861 TL harcadığını belirten Saray, 637 milyon 805 bin TL ekside göründü. Raporlara göre, toplam harcaması 1.6 milyar TL olan Saray’ın geride kalan 705 milyonluk harcamasının ayrıntısı faaliyet raporlarında yer almadı. Vergi ve ‘bağış’ katlandı: Raporlara göre 2017’de 31 milyon 893 bin TL olan Saray gelirleri, 2018’de 305 milyon 841 bin TL’ye yükseldi. 2017’de 24 milyon TL vergi geliri açıklayan Saray, “gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler”, “mal ve hizmet vergileri”, “damga vergisi” başlıklarındaki gelirlerini 41 milyon 814 bin TL olarak açıkladı. “Alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler” başlığında 2017’de 95 bin 750 TL gelir gösteren Saray, bu kalemde 2018’de 188 milyon 731 bin TL gelir açıkladı. 188 milyonun merkezi bütçeden alındığı belirtilirken, kurum ve kişilerden alınan bağış da beşe katlanarak 495 bin TL’ye yükseldi. Yatırımlar değerlendi: Saray’ın 2017 ve 2018 bilanço karşılaştırmasında arazi ve arsalarında herhangi bir değişim görülmezken, “taşıtlar hesabı” 446 milyon TL’den 506 milyon TL’ye yükseldi. Saray’ın “Yapılmakta olan yatırımlar” hesabında da 2017’de 1.2 milyar TL olan birikim 1 milyar 944 milyona yükseldi. l ANKARA