Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 1125 EYLÜL 2019 ÇARŞAMBA Son 10 yılda 234 ton ithal ürün ‘kirlilik’ denetimini geçemediği için imha edildi İthal ‘tehlike’ arttı İthal giyim, tekstil ve ayakkabı denetimleri sonucu, geçen yıl yüzde 0.7 olan “güvensiz, kirli” ürün oranı bu yıl yüzde 1.1’e çıktı. İthal hazırgiyim, tekstil ve ayakkabıyla ilgili Riske Dayalı Denetim Sistemi çıktı” dedi. Bu ürünlerdeki kansero jen tehlikesine vurgu ya (RDDS) sonuçlarını açıkla pan Türkeş, bunların yüzde yan Ticaret Bakanlığı İthalat 33’ünün Çin mahreçli oldu Politikalarını İzleme ve De ğunu, bu ülkeyi Hindistan, ğerlendirme Dairesi Başkanı İtalya ve İspanya’nın takip Asuman Kılıç Türkeş, “kirli ettiğini söyledi. RDDS’nin dosya” oranındaki artışlara 20092019 arası sonuçla ‘Çocuklar önceliğimiz’ Piyasa Gözetimi ve Denetimi Daire Başkanı Meral Karaaslan, ilk 9 ayda iç piyasada denetlenen 1.6 milyon 387 üründen 19 bin 849’unun güvensiz çıktığını anlatarak “Bu sayı tekstilde 263 bin üründen 2 bin 670, ayakkabıda 7 bin 410 üründe 182, kırtasiyede 205 bin üründe 5 bin 97” dedi. Tüm denetimlerde çocuklarla ilgili ürünlere büyük bir dikkat sarf ettiklerini belirten Karaaslan, yüzme yardımcıları olarak adlandırılan, çocukların suya alışmalarını sağlama amacıyla üretilen oturak ürün grubunda geçen yaz döneminde 12 bin ürünün toplatıldığını sözlerine ekledi. dikkat çekti. rı hakkında da bilgi veren Kanserojen uyarısı Türkeş, 3.2 milyon beyannamedeki 145 bin numu 50 milyon ton çöpe EKOTEKS tarafından, bu yıl “Sürdürülebilir Temiz Bir Dünya İçin Yeni Yaklaşımlar” temasıyla düzenlenen 12. Uluslararası Tekstil Sempozyumu’nda konuşan Türkeş, 2016’da yüzde 0.53’e kadar düşen, 2018’de yüzde 0.7 olan kirli dosya oranının, 2019’un ilk 7 ayında yüzde 1.1’e yükseldiğini belirterek “Bunları yakaladık. İncelenen 11 bin 218 numuneden 129 kirli dosya neyi incelediklerini ve bunlar içinde 1590 kirli dosya bulduklarını açıkladı. Yine 2009’dan bu yana 234 ton ithal ürün “kirlilik” denetimini geçemediği için imha edildi. Sadece bu yılki rakam 12.5 ton. l Ekonomi Servisi Dünyada her yıl 55 milyon ton giyim üretildiğini belirten İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Baş kanı Mustafa Gültepe, bu kıyafetlerin yaklaşık 50 milyon tonunun aynı yıl çöpe gittiğini vurguladı. Gültepe, şöyle devam etti: “Böyle devam edemez. Ülkemizden her yıl milyarlarca dolarlık tedarik yapan küresel markalar önümüzdeki 10 yılda tamamen sürdürülebilir ürüne dönecekler. Rakiplerimize göre avantajlı konumdayız. Biz yerli üretimin kalitesine ve standartlara uygunluğuna güveniyoruz. Ancak Ticaret Bakanlığı’nın denetimlerinde ithal ürünlerde ciddi sıkıntılar olduğunu gözlemliyoruz.” Asuman Kılıç Türkeş Organik pamuk için yetki aldılar Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, dünyada çevreye saygılı, sürdürülebilir kalkınma ve üretimin öncelikli konu haline geldiğini vurgulayarak, hazırgiyim ve tekstil gibi Türkiye’nin üretimde çok güçlü olduğu sektörlerde oyunun kuralını belirleyen ülke olmaya odaklandıklarını bildirdi. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz ise sürdürülebilirliğe dikkat çekti. EKOTEKS Başkanı Nilgün Özdemir, Türkiye’nin organik pamuk üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer aldığını bildirdi. “Organik Türk Pamuğu Projesi” kapsamında, sertifika vermeye yetkili tek laboratuvar haline geldiklerini belirten Özdemir, “Ülkemizde 2 bin 700 hektar alanda 7 bin 700 ton organik pamuk üretimi yapılıyor” dedi. İmalatta çarklar yavaşlıyor Yabancı yatırım yüzde 13 azaldı Türkiye’ye uluslararası net doğrudan yatırım girişi ilk 7 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.3 azalarak 5.4 milyar dolar oldu. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre, temmuzda 854 milyon dolarlık net doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. Temmuzda sermaye girişinde yer alan “yatırım” kalemi 542 milyon dolar düzeyinde görülürken, bunun yüzde 69.2’si Avrupa Birliği ülkelerinden kaynaklandı. Sermaye girişlerinde başı çeken sektörler, 179 milyon dolarla gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri, 165 milyon dolarla imalat ve 71 milyon dolarla inşaat oldu. l Ekonomi Servisi Bankalardan TT’ye sermaye Türk Telekom’un yüzde 55’ini devredildiği Levent Yapılandırma Yönetimi’nin (LYY) hissedarı üç banka, LYY’nin sermayesinin tamamının ortak alacaklarından karşılanmak üzere, yaklaşık 4 milyar TL tutarında ayni olarak artırılmasına karar verildiğini duyurdu. Yapılan açıklamalarda, kararın 2018 yılı olağan genel kurul toplantısında alındığı ifade edildi. Ortak üç bankanın hissedarlık oranları artırım sonucu değişmedi. Ayrıca alınan kararlara göre LYY’nin ticaret unvanının da LYY Telekomünikasyon olarak değiştirilmesine karar verildiği ifade edildi. Thomas Cook’a soruşturma İngiliz hükümeti Thomas Cook yönetiminin şirketin batışındaki rolüne ilişkin soruşturma talimatı verdi. İngiltere’de İş, Enerji ve Sanayi Stratejisi Bakanı Andrea Leadsome, Tasfiye Hizmetleri’nden şirketin direktörlerinin sorumluluğu ve aldıkları herhangi bir kararın bankalara ya da emeklilik planlarında bir zarara neden olup olmadığının araştırılmasını istedi. l Ekonomi Servisi Her yıl zarar Mülkbükü köyündeki üreticiler “Devlet adeta çeltik üreticisini görmüyor, yok sayıyor. Devlet 500 ton çeltik üretilen yere ofis açıyor. 2 bin 500 3 bin ton çeltik üretimi yaptığımız köyümüze ofis açtıramıyoruz. Ofis Amasya bölgesinde olsun. Ama Mülkbükü’nün çeltiği alınsın Baldo ekimi yapıyoruz biz. Bu çeltiğimizin iyi olduğunu bildiğimiz için sıfır alım satım yapıyoruz. Öte taraftan mazot pahalı, gübre pahalı, girdiler pahalı, ofis yok. Devlet alım yapıp taban fiyat belirlemediği için adeta tüccarın kucağına atılıyoruz. Tüccar da istediği fiyatı veriyor, her yıl zarar ediyoruz, bu şekilde daha ne kadar üretim yapabiliriz ki?” diye şikâyet etti. Çeltik üreticisi dertli MEHMET MENEKŞE CEMİL CİĞERİM Son bir yılda girdi maliyetlerinde yüzde 60100 arasında artış yaşanırken, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin çeltik taban fiyatlarını yüzde 20 artırması üreticinin tepkisini çekti. CHP Samsun Milletvekili Neslihan Hancıoğlu, “Açıklanan bu fiyatlar, üreticimize ‘üretme’ demektir. Çeltik üreticimizin emeklerinin gasp edilmesi karşısında sessiz kalmayacağız” diye konuştu. Bafra’da çeltik tarlalarında incelemelerde bulunan Hancıoğlu, şöyle devam etti: “Özellikle geçen nisan ayından bu yana gübre fiyatlarında yüzde 60, elektrikte yüzde 70, zirai ilaçlarda ise yüzde 100’ü aşan artışlar yaşandı. Bu temel girdi kalemlerindeki olağanüstü yükseliş hasada gölge düşürse de, üreticimiz asla yılmadı ve özveriyle çeltiğini ekti. Fakat şimdi belirlenen müdahale politikasıyla, çiftçimizin bütün emekleri heba ediliyor.” Hancıoğlu, bugün 3.5 ila 4 lira olması gereken piyasa fiyatının 2.5 ila 3 lira bandına oturtulmasının, üreticiye haksızlık olduğunu dile getirdi. Amasya’nın Taşova ilçesinde çeltik üretilen Mülkbükü Köyü’nde ilk çeltik hasadının ardından köylüler ürünlerini satacak yer bulamıyor. Çeltik taban fiyatları açıklanmazken bölgede üretilen çeltiği alacak devlet ofisi de bulunmuyor. Mülkbükü köyünde çeltik yetiştiricisi Arif Şahin ve İdris Şahin ile birlikte köylüler çeltiklerini satacak yer bulamazken tarım girdilerinin yüksekliğinden yakındı. l SAMSUN/AMASYA Reel Kesim Güven Endeksi, eylülde bir önceki aya göre 3.7 puan azalırken, imalatta da kapasite kullanımı düşüyor. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı (KKO), eylülde bir önceki aya göre 0.3 puan azalarak yüzde 76.3’e indi. Merkez Bankası verilerine göre mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı da 0.2 puan gerileyerek yüzde 76’ya geriledi. Reel Kesim Güven Endeksi de, eylülde bir önceki aya göre 3.7 puan azalarak 98.8’e düştü. Son 3 aydaki mevcut sipariş miktarı, genel gidişat, gelecek 3 aydaki üretim hacmi, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek 3 aydaki ihracat sipariş miktarı, mevcut mamul mal stoku ve gelecek 3 aydaki toplam istihdam miktarı olmak üzere tüm alt endeksler güveni azalttı. İyimserlik azaldı Son 3 aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde artış bildirenler lehine olan seyir, azalış bildirenler lehine döndü. İç piyasa sipariş miktarında azalış bildirenler, ihracat sipariş miktarında ise artış bildirenler lehine olan seyir zayıfladı. Bulunduğu sanayideki genel gidişatta, bir önceki aya kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 13’e, daha kötümser olanların oranı ise yüzde 15.7’ye yükselirken, aynı diyenlerin oranı yüzde 71.3’e geriledi. l Ekonomi Servisi Yapı Kredi’den araştırma atağı Yapı Kredi, Koç Üniversitesi’nde Yapı Kredi Ekonomik Araştırmalar Kürsüsü’nü kurdu. Kısa sürede çalışmalarına başlayacak olan Yapı Kredi Ekonomik Araştırmalar Kürsüsü’nün başkanlığını Koç Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp yürütecek. Kürsü, ekonomi ve finans alanındaki akademisyenler ile özel sektör temsilcilerine ortak bir çalışma zemini oluşturarak ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlamayı hedefliyor. l Ekonomi Servisi Yeni traktör maliyetleri yönetecek TürkTraktör, ilk kez yerli üretimi yapılan uydu destekli otomatik otomatik dümenleme sistemine sahip New Holland ve Case IH markalı traktörlerin tanıttı. TürkTraktör Genel Müdürü Aykut Özüner, “Uydu destekli otomatik dümenleme sistemine sahip traktörlerin ilk yerli üretimini gerçekleştirerek, tarımsal faaliyetlerde kullanılan tohum, ilaç ve gübreden yakıta kadar tarımsal girdilerin gerektiği kadar kullanılmasına, toplam maliyetin düşürülmesine ve bununla beraber verimlilik artışına olanak sağlıyoruz” dedi. Özüner, bu teknolojinin, yerli üretim olarak fabrika çıkış lı sunulmasının, parça fiyatı ve bakım avantajı sunarken aynı zamanda traktöre entegre olduğu için çok uygun faiz oranlarına sahip sübvansiyonlu mekanizasyon kredisine de imkân tanıdığına dikkati çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü: 90110 beygir güç “Aynı özelliğe sahip ithal traktörlere ya da dışarıdan ayrıca alınarak kullanılan sistemlere göre fiyat avantajı sağlayarak ülkemizde her çiftçinin teknolojiye kolayca ulaşmasını Aykut Özüner ve kullanımın yaygınlaşmasını hedefliyoruz. Bu amacımıza yönelik bir diğer adımımız ise pazara sunduğumuz bu traktörlerimizin Türkiye’de en çok kullanılan 90110 beygir gücüne sahip modeller olmasıdır.” Özüner, verimlilik artışının tarımda çok daha önemli olduğunu, bu nedenle 2019 yılında da “dijital tarım”a uyum için yaptıkları öncü çalışmalara, geliştirdikleri ürün, çözüm ve hizmetlere ağırlık vermeye devam ettiklerini vurguladı. l Ekonomi Servisi Kur artışıyla bilet üç sınıfa bölündü Döviz kurlarındaki artış nedeniyle maliyet leri artan ancak talepteki düşüş nedeniyle bilet satışları gerileyen Türk Hava Yolları (THY), düşük maliyetli hava yolu uygulamasına geçti. Farklı ücret tarifelerini içeren uygulamada ekonomi sınıfı iç hat biletleri üç kategoriye bölünüyor. Buna göre EcoFly paketinde bagaj hakkı 15 kiloya düşürülüyor. Kabin bagajı hakkı 8 kilo olarak sabit bırakılıyor. Pakette koltuk seçimi de yapılamıyor. EcoFly paketinde uçuşa 112 saat kala 150 TL kesinti ve ücret farkı ile iade yapılabiliyor. Tarifeler Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti uçuşları için de geçerli olacak. Diğer tarifeler de ExtraFly ve PrimeFly olarak tanımlandı. Türkiye’de döviz açığı en yüksek şirket olan THY, 2019’un ilk altı ayında 1.1 milyar TL zarar açıklamıştı. Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul Havalimanı’na taşınma süreci de şirketin maliyetlerini artırmıştı. Yabancı turist sayısındaki artışa rağmen, Türkiye’de havalimanlarında hizmet verilen yolcu sayısı 2019’un ilk 7 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.3 azalarak 116 milyon 687 bine geriledi. l Ekonomi Servisi Metito, kimya şirketi İnfo Grubu’nu aldı Dünya çapında akıllı su yönetimi çözümleri sağlayıcısı Metito, Türk kimya şirketi İnfo Grubu’nun çoğunluk hissesini alarak Türkiye pazarına girdi. 46’dan fazla ülkede faaliyet gösterdiklerini belirten İcra Kurulu üyesi Fady Juez, “Türkiye, uluslararası yatırımcılar için büyüme potansiyeli bakımından cazip bir pazardır ve Türk toplumuna hizmet etmeye ve buradaki varlığımızı tesis etmek üzere ilk adımımızı attığımız için heyecan duyuyoruz” dedi. İnfo Grubu Kurucu ortağı Abdullah Uslu, yaptıkları çalışmalara dikkat çekerek şunları anlattı: “Müşterimizin kullanım alanlarına göre her müşterinin durumuna, yapısına ve işletme yönetimine göre özel olarak yaptığımız sistemler ile 10 milyon metreküpün üzerinde suyun geri kazanımını sağladık.” l Ekonomi Servisi Ceyhun Özata Turkcell’de cihaz kiralama dönemi Kurumsal müşteri hizmetlerini Turkcell Dijital İş Servisleri çatısı altında toplayan Turkcell, şirketlere yönelik cep telefonu kiralama programını başlattı. Şirket, telefonun yanı sıra tablet ve bilgisayar gibi ürünleri satın almak isteyen şirketlere de Financell ile kredi verecek. Verilecek kredi limitinin başvuran şirkete göre değişeceğini söyleyen Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Ceyhun Özata, “Farkı markaların 20’den fazla modeli şirketlerin kullanımına sunacağız. Şirketler Turkcell müşterisi olmasalar da 24 ay süreyle kiralama yapabilecekler” dedi. Özata, “Kiralama yapanlar, sigorta hizmetinin de sahibi olacak. İhtiyaçlarına uygun cihazlara ayda 78 TL’den başlayan fiyatlarla yüzde 30’a varan maliyet avantajına da sahip olacak” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Zenginler 2020’de kriz bekliyor İsviçre merkezli banka UBS’in ortalama 917 milyon dolarlık varlığı yöneten aile ofisleri yöneticileriyle yaptığı araştırmaya göre, bu ofislerin yüzde 55’i 2020’de küresel ekonomide kriz bekliyor. Araştırmaya göre ofisler, bu nedenle potansiyel kayıplarını azaltmak için önlemler alırken, riskleri de azaltıyor. Aile ofislerinin yüzde 42’si nakit rezervlerini artırırken, yüzde 45’i yatırım stratejilerini değiştiriyor. Ailelerin yüzde 84’ü popülizmin 2020’de de süreceğini, yüzde 63’ü Brexit’in uzun vadede yatırım açısından İngiltere için olumsuz olacağını, yüzde 87’si yapay zekânın küresel ekonomide en büyük yıkıcı güç olacağını, yüzde 57’si gelecekte blockchain’in yatırım şekillerini kökten değiştireceğini düşünüyor. l Ekonomi Servisi