Katalog

EkonoMi DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 1121 EYLÜL 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.7390 7 kuruş 6.3230 1.5 kuruş 7.1690 4.1 kuruş 14.96 0.07 puan 100.236 102 puan 1854.39 9.79 lira 276.23 1.1 lira IIF’ye göre, yatırımlarda düşüşün devam etmesi reel GSYH büyüme hızını sınırlandırıyor Yatırımlar dibe vurdu Türkiye, 2018 Eylülü’nden bu yana küçülme sürecinde bulunuyor. Bunun en az bir çeyrek daha sürerek 12 ayı bulması muhtemel. Fitch’e göre Türkiye ekonomisi için dikkate değer aşağı yönlü riskler var. Uluslararası kuruluşlardan Türkiye ekonomisi ile ilgili uyarı üzeri vam etmesinin reel GSYH büyümesinin hızını sınırladığına işaret etti. Ağus ne uyarı geliyor. Uluslararası tosta yüzde 15’e gerile Finans Enstitüsü (IIF) 2019’da yen enflasyonun ekimde Türkiye ekonomisinin büyüme baz etkisi ile yüzde 9.5’e oranının yüzde 0.2’ye gerileye gerileyeceğini tahmin ceğini, reel sektör güveninde eden IIF, yıl sonunda ise hızlı bir toparlanma olmadan, enflasyonun yüzde 13’e sermaye harcamalarında güçlü yakın gerçekleşmesini bekle bir toparlanmanın olası görün diklerini aktardı. mediğine işaret etti. Fitch Ratings’in Avrupa, Or Çıpa eksik tadoğu ve Afrika (EMEA) Ülke Fitch Ratings’in Avru Notları Grubu Direktörü Ed Par pa, Ortadoğu ve Afrika ker de, Türkiye ekonomisi için (EMEA) Ülke Notları Gru dikkate değer aşağı yönlü risk bu Direktörü Ed Parker, Türki ler olduğunu vurguladı. ye ekonomisi ile ilgili “Ekono 2019 ikinci çeyreğinde Tür mik dönüşüm devam ederken, kiye ekonominin yüzde 1.5 kü bütçe açığı ve bankaların bilan çülmesinde yatırımlardaki sert çosu gibi gerilimler söz konusu. düşüş etkili oldu. İnşaat yatı Türkiye küresel ortamdaki şok rımlarında yüzde 29’u bulan lara ve politik şoklara maruz düşüşün yanı sıra, sanayi ya kalmaya devam ediyor. Türkiye tırımlarında yüzde 17’yi bulan ekonomisinin nominal çıpası sert düşüşte ekonomideki gü nın eksik olduğuna inanıyoruz. vensizliğin ve istikrarsızlığın Eğer Türk Lirası’nda yeniden etkisi büyük. zayıflama görülürse bu durum IIF, banka kredileri ve geniş da enflasyonun düşünü devam lemeci politikaların 2019’un ilk etmez. Hatta potansiyel olarak yarısında Türk ekonomisinin to yeniden yükseldiğini görebili parlanmasına yardım ettiğini, riz” değerlendirmesini yaptı. ancak yatırımlarda düşüşün de l Ekonomi Servisi Bekir Pakdemirli Son bir yılda yüzde 13 ile 52 arasında artan girdi maliyetleri nedeniyle perakende fiyatlar en az yüzde 20 zamlandı. Tüketim yüzde 10 düştü. SÜTE ZAM GELİYOR Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, süte zam yapma konusunda kararlı olunduğunu söyledi. Buna göre, üreticinin sattığı soğutulmuş çiğ süt tavsiye fiyatının 2 TL’yi aşması bekleniyor. Pakdemirli, “Eğer yapabilirsek sütte bir ekstra zam yapma konusunda kararlılığımız var. Süt Konseyi’ne tavsiye kararı olarak yapabiliyorsak süt zammı, yapamıyorsak da desteklerin kış döneminde artışı gündeme gelecek” dedi. 2018’de 1.70 TL olan soğutulmuş çiğ süt tavsiye fiyatı, Mayıs 2019’da 2 TL’ye çıkarılmış tı. Üreticinin sattığı süte zam gelmesi marketlerde yaklaşık 5 TL’ye satılan bir litre kutu sütün ve diğer süt ürünlerinin fiyatını da yukarı çıkaracak. Yalnızca mayısta, girdi maliyetlerindeki artıştan kaynaklı perakende fiyat artışı yüzde 20’yi aşmıştı. Öte yandan, Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Genel Başkanı Kamil Özcan, “Bizim için, üreticinin sattığı sütün karşılığında ne kadar yem alabildiği önemli. Üreticinin bir kilogram sütünü sattığında 1.3 kilogram yem alabilmesi garanti altına alınmalı” dedi. l Ekonomi Servisi DUYURU ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı Karser Mad. Nakl.Taah. İnş. İhr. İth. San. veTic. Ltd. Şti. tarafından Adana İli Kozan İlçesi Çamdere Mahallesi Mevkii’nde İR:74362 Ruhsat Numaralı IV. Grup Kuvarsit Ocağı Alan ve Kapasite Artışı ve Çinko Ocağı İlavesi projesinin yapılması planlanmaktadır. Söz konusu proje için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliğinin 9. Maddesi gereğince aşağıda belirtilen tarih ve saatte faaliyetle ilgili halkı bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak için “Halkın Katılımı Toplantısı” yapılacaktır. Halkımıza saygı ile duyurulur. Toplantı Yeri : Şinasi Tutar Dinlenme Tesisleri Toplantı Yerinin Adresi: Şinasi Tutar Dinlenme Tesisleri Çulluuşağı Mahallesi Kozan/Adana Toplantı Tarihi : 03.10.2019 Toplantı Saati : 13:00 Proje Sahibi : Karser Madencilik Nak.Taah.İnş. İhr.İth. San. ve Tic.Ltd.Şti. Tel: : (0322) 515 00 67 Faks : (0322) 515 00 67 ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluş: DEGOL Çevre Müh. Müş. Tic. Ltd. Şti. Tel : (0312) 479 57 11 Faks : (0312) 479 58 11 Web : www.degol.com.tr Güvende tarihi düşüş piyasadan 2.1 milyar dolar çekecek hamle Merkez Bankası, döviz mevduatlarında zorunlu karşılık oranlarını tüm vade dilimlerinde 100 baz puan artırdı. Kararla piyasadan 2.1 milyar dolar çekileceği bildiriliyor. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, “Finansal istikrarı desteklemek amacıyla, yabancı para mevduat/katılım fonlarına uygulanan zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde 100 baz puan artırılmasına karar verilmiştir” denildi. Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi eylülde önceki aya göre yüzde 4.3 azalarak 55.8 seviyesine geriledi ve tarihi dip seviyesine yaklaştı. Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu işbirliği ile hazırlanan endeks, Mayıs 2019’da yüzde 13 sert düşüşle 55.3’e gerilemiş, 2004’te başlayan veri tarihinin en düşük seviyesine gelmişti. Endeksin alt bileşenlerine bakıldığında gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi ağustosta 77.8 iken, eylülde yüzde 4.9 azalarak 74 oldu. İşsiz sayısı beklentisi endeksi ağustosta 58.3 iken eylülde yüzde 5.1 azalarak 55.3’e düştü. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi ağustosta 74.3 iken, eylülde yüzde 4.4 oranında azalarak 71 oldu. l Ekonomi Servisi Fırtınayı yönetmek için hazır olunmalı Levent Çakıroğlu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği’nin (Türkiye İMSAD) düzenlediği “Gündem Konuşmaları”, sanayicinin ekonomideki “fırtınalı havadan” rahatsızlığını ve ekonomideki ağırlıklı senaryonun uzun süreli durgunluk olduğunu ortaya koydu. Son dönemde belirsizlik ve değişim kelimelerinin hayatın içinde yer almaya başladığına dikkat çeken Koç Holding Üst Yöneticisi (CEO) Levent Çakıroğlu, “Fırtınalı havayı yönetebilmede en önemli konu, bu fırtınaya karşı hazırlıklı olmak. Hava şartlarını doğru tahmin edebilir sek, yönetmemiz daha kolay olur” dedi. Özellikle 2018 Ağustos’ta yaşanan kur krizinin açık döviz pozisyonunda kalan şirketleri büyük baskı altına aldığını ifade eden Çakıroğlu, şöyle devam etti: “Söz konusu süreci uluslararası piyasalarda pazarlarımızı çeşitlendirerek büyüyerek aşıyoruz. Toplam gelirimizin yüzde 35’ini yurtdışı faaliyetlerimizden elde ettik. Açık döviz pozisyonu almıyoruz. Bu yüzden kurdaki dalgalanmalara karşı önemli bir fırsata sahibiz.” “Fırtınalı havada olduğumuz belli” diyen İMSAD Yö netim Kurulu Başkan Vekili Dündar Yetişener, “Kötü komşu insanı ev sahibi yaparmış. Bu yüzden hepimiz bu havalarda ihracatçı olduk” dedi. İMSAD Başkan Yardımcısı Nuri Bulut ise, “Hem üst üste yapılan enerji zamlarının hem de 3 çeyrektir küçülmenin olduğu ekonomi fırtınalı mıdır, kasırgalı mıdır yoksa bağışıklık kazanılmış bir kriz midir, yorumu size bırakıyorum” dedi. İMSAD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel de, ekonomideki ağırlıklı senaryonun uzun süreli durgunluk olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi ‘Bankalar batık için adım atmadı’ Bankaların geçen üç ayda kredilerin yeniden yapılandırılması konusunda ilerleme kaydedememesinin ardından, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 46 milyar lira büyüklüğündeki krediyi takibe atmaları konusunda bankalara talimat verdi. Reuters’ın edindiği bilgiye göre, yazın üç ay süren müzakerelerin sonunda bankaların adım atmaması üzerine BDDK son haftalarda banka yöneticilerine kredilerin ne kadarının takibe atılması ve karşılık ayrılmasının gerektiğini bildirmeye başladı. Kararın ardında bankaların, özellikle de daha kamu bankalarına kıyasla daha temkinli olan özel bankaların, daha fazla kredi vermesi ve böylece ekonomik büyümenin hızlanması isteği yatıyor. Üst düzey bankacı, bankaların yıl sonuna kadar bu kadar büyük miktarda kredi için zarar karşılığı ayırmak zorunda bırakılmamaları konusunda uyarıda bulunduğunu, yıl sonuna kadar kalan üç ay yerine bunları birkaç yıla yaymak istediğini vurguladı. l Ekonomi Servisi Umut Zenar Tamer Saka Güler Sabancı Cenk Alper Ülkü Özcan Sabancı, çimentoda 50 yılı geride bıraktı Sabancı Holding çimento sektöründe 50 yılı geride bıraktı. Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, en fazla üretim tesisine sahip çimento grubu olarak, Türkiye’nin çimento üretiminin yüzde 18’ini tek başına Sabancı Topluluğu’nun gerçekleştirdiğini belirterek “65’ten fazla ülkeye kendi markamızla satış yapıyoruz ve yıllık 1 milyar TL’nin üzerinde ihracat gerçek leştiriyoruz. En son gerçekleştirdiğimiz İspanya Bunol Fabrikası satın almasıyla da, beyaz çimentoda bir Türk markası olarak dünya lideri konumuna geldik” dedi. Sabancı, “Topluluk olarak faaliyetlerimizde finansal başarının yanı sıra en önemli önceliğimizi sürdürülebilirlik ve kaynakların sorumlu kullanımı olarak görüyoruz; alternatif yakıt kullanımını önemsiyoruz” açıklamasını yaptı. l Ekonomi Servisi H&M’de uzlaşma sağlandı Dünya giyim devlerinden H&M mağazalarında ilk defa sendikalı olan işçiler, haftada iki gün izin hakkına kavuştu. Çalışanların 4 Ekim’de greve çıkmaya hazırlandığı H&M’de Türkİş’e bağlı Koopİş Sendkası ile işveren arasında uzlaşma sağlandı. Ücretlere, 1 Haziran’dan geçerli olarak yüzde 3 zam yapılacak. 2020 ve 2021’nin ocak aylarında asga ri ücretin altında kalan ücretlere asgari ücrete gelen artış uygulandıktan sonra yüzde 3 zam yapılacak. Asgari ücretin üzerindeki ücretler ise 2020’de yüzde 8, 2021’de yüzde 9 artırılacak. Günlük yemek yardımında merkez ve mağaza çalışanları arasındaki fark giderlerek, tüm çalışanlar 2019’da 27 TL, 2020’de 29.16 TL yemek yardımı alacak. Ayıraç, demokrasi, hak hukuk olmayınca Önceki günkü Cumhuriyet’te, dünkü Sözcü’nün manşetinde Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin Cumhuriyet gazetesi davasındaki beraat kararının gerekçeleri yer aldı. Ders gibi kararın birkaç satırbaşını bir kez daha paylaşalım.. Basın özgürlüğü bilgi edinme, yayma, eleştirme haklarını içerir.. Basın, hükümetin kararlarını halk adına denetler.. Mahkumiyet, kanıtların bir kısmına dayanılarak, diğer bir kısmı göz ardı edilerek ve kanıya göre verilemez.. Mahkumiyetin kesin bir ispata dayanması ve ispatın kuşkuya olanak vermemesi gerekir. FETÖ’ye yardım suçunun oluşabilmesi için örgüte bilerek yardım edildiğinin ispatı gerekir.. Sanıklar hakkında şüpheden uzak, somut delile dayanmadan mahkumiyet hükmü kurulamaz.. En sonunda beraat kararının çıkması, düzenin işleyişinde “Ayıraç, demokrasi, hak hukuk olmayınca” ne kadarı ile işe yarıyor? Ülkenin geçerli rejimi, işleyişinde, demokrasinin, ya da diktatoryal otoriterleşmenin geçerli olduğuna kanıt oluşturuyor? Ülkemizin tarih süreçlerinde uzun geçmişten tanıklıklar bir köşe yazısına sığmayacağına göre, en yakın geçmişten somut sonuçlarla birkaç örnekle yetinelim.. HHH Menderes’lerin idamlarının kınanması yıldönümünde, sağcısısolcusu, köşe dönücüsü, vicdanlısı.. her kesimden kamera uzatılanların, ortak değerlerde buluşuyor olmaları çok geç bir uyanış değil mi? Yassıada yargılamalarının kara lekesinin aklanmasını sağlamıyor, yaşanmış acıların acı gerçeklerinin ortadan kalkması, yaraların sarılabilmesi anlamında da çok fazla onarıcı olamıyor. 12 Mart askeri darbesi sürecinde çoklu kanlı operasyonlar, Deniz Gezmiş’lerin idamları ile tırmandırılan, 68 kuşağı gençliğinin katledildikleri cinayetlerin failleriyle adam gibi bir hesaplaşmanın bile günümüze kadar yapılamamış olması acı gerçeğini ortadan kaldırmıyor. 12 Eylül askeri darbesi ile, ülkedeki topu topu 20 yıllık bir toplumsal gelişme, patlama, örgütlenme süreci içinde, işçi sınıfı örgütlülüğü lokomotif, tüm sol siyasal, sınıf kökenli örgütlülükler de içinde, üretici, emeği ile geçinenlerin hak kazanımları, gelir dağılımı adaletinde çok hızlı, olumlu yol alınmasını yıkmak üzere, 24 Ocak kararları adı altındaki, Türkiye’yi tüm kazanımlarından geriye püskürtecek projede.. On binlerin ağır işkenceli cezaevleri süreçleri içinden geçirilerek, silindir gibi ezilmeleri sürecinde.. Başta DİSK, idamla yargılananların 12 Eylül projesi amacına ulaştırıldıktan sonraki süreçlerde, davalarının düşmesi, beraat kararlarının alınmış olması ne kadarı ile anlamlı, işlevsel?.. Gelecek kuşakların yaşamlarındaki kayıplar, açılan yaralara mı, bedel ödetilenlerin, elbette tüm örgütlenmelerin toplumsal kazanımlarının en çok eritilmesi sonuçlarıyla, geri dönüşü olmayan gerilere püskütülmeye mi daha çok dövünmeliyiz? HHH TÜİK’in verileriyle 2002’de her yüz kişiden 4.3’ü, bugün ise 65’i borçlu. Zengin ve yoksul arasındaki uçurumun derinleşmesindeki büyüme sınır tanımıyor. En zengin yüzde 20’nin payı yüzde 47.6’ya çıkmışken, nüfusun yüzde 70.4’ü borç batağı içinde. En zengin yüzde 20’nin payı, en yoksul yüzde 20’nin payının 7.8 katına çıkmış. Bir yılda bir hafta tatil yapamayanlar yüzde 58.3. Isınma sorunu yaşayanlar yüzde 39.6, sızdıran çatı, nemli duvar, çürük pencereli yüzde 367.2, karanlık ve az ışık alanlar yüzde 18.1.. konutlardaki tablonun yansımaları. Eskimiş mobilyalarını yenileyemeyenler yüzde 55.9, ciddi maddi yoksunluk çekenler yüzde 26.5 çarpıcı sonuçlarıyla günümüzün yoksunlaşma, yoksullaşmasının aynası.. Üstelik araştırma 2018 verilerini yansıtıyor, günümüz ekonomik krizi ile gelen çarpıcı sonuçları henüz içermiyor. Medyamızın güncel tartışmalar gündeminde ise hâlâ, gerçek sorunlar tartışmalar adına en dengeli yapılmış gibi olanlarında dahi gerçeklerin çok uzağındayız. Demokrasi, hakhukuk düzeninin katledilmesini geçerli kılan, Saray, Tekadam rejimi icraatlarının gözlerden ırak tutulması, toplumun güdülenmesi yolunda ustalıklı dokunuşlara devam.. Bütün bütçe imam hatibe giderken, okul inşaatlarının durdurulmasından, “para bitti eğitime paydos” sıcak gündeminin gerçeklerinden, ne oranda sağlıklı bir kamuoyu bilinci, uyanışı sağlanabiliyor? Bir avuç köyde, bir avuç ailenin kör kör parmağım gözüne uyanışı, en bağnaz siyasal İslamcı tarikatlardan birinin kucağına atılmak istenen çocuklarının projesine isyanlarıyla sevindirik olurken.. Çocukları bir başka tarikatın hocalarının cinsel tacizlerine isyan bayrağı açabilmişken, “Hocanın suçu yok, benim oğlum ib..” diyebilen baba gerçeği karşısında nasıl umutlu olabiliriz? KISA... KISA... l Doğan Holding, yatırım bankacılığı alanında faaliyet gösterecek D Yatırım Bankası AŞ’nin kuruluş izni için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na başvurdu. Banka 150 milyon TL başlangıç sermayesiyle kurulacak. l Türkiye’nin yurtdışı varlıkları ile yurtdışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak tanımlanan, net uluslararası yatırım pozisyonu (UYP) açığı, 2018 sonundaki 373.6 milyar dolar düzeyinden temmuz sonunda 351.5 milyar dolara geriledi.