Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 1113 EYLÜL 2019 CUMA Faiz düştü, kredi artmadıYüklü faiz indirimine rağmen kamu bankalarının zararına konut kredileri dışında kredi artışı henüz yok TCMB, faizi yüzde 19.75’ten yüzde 16.50’ye düşürdü. Merkez Bankası’nın açıklamasında sonraki indirimlerin sınırlı olacağı sinyali verildi. Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) enflasyondaki nın üzerinde olacağına kesin gözüyle bakarken, swap piyasasında fiyatlanan indirimin düşüşe vurgu yaparak politi 300400 baz puan aralığında ka faizini 325 baz puan daha olduğu belirtiliyordu. düşürdü ve yüzde 19.75’ten yüzde 16.50’ye çekti. Banka Dolar geriledi 25 Temmuz’da da 425 baz pu Karar öncesi 5.75 olan do an indirimi yapmıştı. lar/TL kuru, kararın ardından Banka mevcut para poli 5.6585’e geriledi. İşlemcilere tikası duruşunun hedefle göre, faiz indiriminin swap pi nen dezenflasyon patikasıyla yasası fiyatlamasının altında (enflasyondaki düşüş süreci) kalması ve ilerleyen dönemde büyük ölçüde uyumlu oldu indirimlerin daha sınırlı ola ğunu vurgularken, bu söylem cağı algısı TL’deki değer ka piyasada bundan sonraki in zancında da rol oynadı. dirimlerin daha sınırlı olabi Bankacılar enflasyonda leceği izlenimi yarattı. ki düşüşün yanı sıra Avrupa, Enflasyona atıf ABD başta olmak üzere küresel merkez bankalarının para PPK metninde, güncel tah politikasında yeniden geniş minlerin yılsonu itibarıy lemeci yaklaşıma yönelmesi la enflasyonun Temmuz Enf nin de TCMB’ye destek ver lasyon Raporu’nda öngörü diğine dikkat çekiyor. Eko len yüzde 13.9’luk oranın bir nomist Haluk Bürümcekçi, miktar altında kalabileceği TCMB’nin önden yükleme ne işaret ettiğine dikkat çe li faiz indirimlerini tamamla kildi. Garanti Yatırım Başe dığını ve sonraki adımlarının konomisti Nihan Ziya Erdem, daha dikkatli olması gerekti “Bu ifade, önümüzdeki PPK ğini söyledi. toplantılarında olası faiz indi Bürümcekçi, enflasyonun rimlerinin son iki toplantıya baz etkisiyle eylülekim ay göre sınırlı olacağı mesajını larında yüzde 10’a kadar dü içeriyor” dedi. şeceğine ancak bu seviyele Reuters anketine katılan 23 rin kalıcı olmayacağını ve kurumun tahminlerinin med yine baz etkisiyle sonraki yanına göre, TCMB’nin 250 dönemde yüzde 1314 sevi baz puan indirime gitmesi yelerine tekrar yükseleceği bekleniyordu. Buna karşılık ni dile getirdi. işlemciler indirimin 300 pua l Ekonomi Servisi Kaynaklar yine konuta gidiyor Emre Deveci TCMB’nin 25 Temmuz’daki 425 baz puanlık faiz indirimine rağmen bankaların kredi hacminde ciddi bir yükseliş kaydedilmedi. BDDK verilerine göre, 26 Temmuz itibarıyla 1 trilyon 512 milyar TL olan TL cinsinden toplam kredi hacmi, 6 Eylül’e kadar sadece 5 milyar TL arttı. Ticari kredilerde hacim bu dönemde 2 milyar TL düşüşle 330 milyar TL’ye gerilerken, ihtiyaç kredileri 6.9 milyar TL’lik artışla 223.3 milyar TL’ye, konut kredileri yaklaşık 4 milyar TL artışla 182.7 milyar TL’ye ulaştı. Büyük küçülmenin yaşandığı taşıt sektöründe ise krediler geriledi. Kamu bankalarının toplam kredi hacmi bu dönemde 21.1 milyar TL artarken, özel bankalarda 16.2 milyar TL’lik kredi küçülmesi gerçekleşti. Kamu bankaları 6.1 milyar TL’lik konut kredi hacmi artışına giderken, özeldeki konut hacmi 2 milyar TL azaldı. TCMB verilerine göre, 30 Ağustos itibarıyla konut kredisi faizleri ortalama yüzde 12.88 olurken, ihtiyaç kredisi faizlerinde ortalama yüzde 22.38 gi bi yüksek bir seviyede kaldı. Bu oran ticari kredilerde yüzde 20.28, taşıt kredilerinde yüzde 20.05 oldu. Faiz oranları tablosu, sınırlı kredi kaynakların yine ağırlıkla konut sektörüne yönlendirildiğini, kamu bankalarının zararına da olsa krizdeki inşaat sektörünü rahatlamak üzere kredi musluklarını açtığını ortaya koydu. 400 milyar TL’ye ulaşan sorunlu kredi stoku sorunun çözülememesi ve kredi talebinin 6 Eylül’deki TCMB kararı sonrasına ertelenmesi de, kredi hacminin bu dönemde sınırlı artış kaydetmesinde etkili oldu. Avrupa eksi faizi daha da düşürdü Avrupa Merkez Bankası (ECB), ivme kaybeden Avro bölgesi ekonomisini desteklemek için faizleri indirdi ve tahvil alımlarını tekrar başlattı. Mevduat faizi yüzde 0.4’ten yüzde 0.5’e indirilirken, kasım ayından itibaren ayda 20 milyar Avro tahvil alımına başlanacak. ECB ayrıca bankalara sağladığı uzun vadeli likidite imkânından yararlanma şartlarını gevşetti ve negatif faizlerin bankalara verdiği zararı azaltmak için mevduat faizinde kademelendirmeye gitti. Karar, sıcak para girişlerini artırabileceği ve fonlama maliyetlerini düşüreceği için TCMB gibi gelişmekte olan ülke merkez bankalarının faiz indirme konusunda elini rahatlatıyor. ‘Yapılandırma’ya yeni düzenleme Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), yeniden finansal yapılandırmanın borçlunun makul bir süre içinde borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanabilmesi amacıyla yapılabileceğini bildirdi. BDDK’nin “Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yönetmelik”inde değişiklikler içeren yeni yönetmeliği, Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu amaç dışında temdit, taksitlendirme, teminata bağlama, ilave kredi kullandırma ve sair yöntemlerle gerçekleştirilen diğer refinansman işlemleri çerçeve anlaşmaları ve bu anlaşmalar uyarınca düzenlenen sözleşmeler kapsamında değerlendirilmeyecek. BAT 2 bin 300 kişiyi çıkaracak Operasyonel yapısını basitleştirmeyi değerlendiren sigara şirketi British American Tobacco (BAT), Ocak 2020’ye kadar dünya genelinde 2 bin 300 çalışanı işten çıkaracağını açıkladı. BAT’ın yaptığı açıklamaya göre, uygulama her 5 yönetim pozisyonundan birini etkileyecek. BAT’ın 2018 sonu itibarıyla toplam 95 bin çalışanı bulunuyor. Şirketin Türkiye’de de tesisleri bulunuyor. l REUTERS Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı 110 kişilik Borçlanma Genel Müdürlüğü kuruldu Borç için yeni ekip Hükümet, krizdeki ekonomi için kaynak bulmak amacıyla yeni genel müdürlük kurdu. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Borçlanma Genel Müdürlüğü de kuruldu. Buna göre yeni genel müdürlük, devletin iç borçlanmasını yürütmek, devlet tahvili, Hazine Bonosu vd. için borçlanma senetleri çıkarmak, ihale, sürekli satış gibi yöntemlerle satışını yapmak, bunların satış miktarlarını, değerlerini ve faizlerini belirlemek, bunlara ilişkin her türlü hazırlık, akit ve diğer işlemleri yürütmekle yetkili olacak. Bu görevi daha önce Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü yürütüyordu. Arjantin’de, ekonomik kriz nedeniyle hükümet karşıtı gösteriler yayılıyor. Arjantin krizden çıkış arıyor Yeni yapı için Turan Albayrak’a yetki Yine, Türkiye adına uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ve benzeri araç larla borçlu ve garantör sı Latin Amerika’nın üçüncü büyük ekonomisi Arjantin’in merkez banka merkez bankasına döviz alımlarını sınırlama yetkisi verilmişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı Borçlanma Genel fatıyla borç alacak ve müzakereleri yürütebilecek sı borç krizini durdurmak ve spekülas Öte yandan Arjantin’de düzenle Müdürlüğü’ne, Vakıfbank olan bu yapı, yatırımcı yonları azaltmak için yeni kur kontrol nen hükümet karşıtı gösterilerde, Uluslararası Bankacılık ve Ya ve kredi derecelendir lerini açıkladı. Sosyal Kalkınma Bakanlığı önün tırımcı İlişkileri Başkanı göre me kuruluşlarıyla ilişki Yeni kur kontrolleri, döviz satın alan de çadır kurarak 48 saat kalmak vinden yakın zamanda ayrılan kuracak. Bunu daha ön herkesin bu dövizi tahvil almak için isteyen grupla polis arasında ar Mustafa Turan atandı. İTÜ İş ce Dış Ekonomik İlişki kullanmadan önce en az beş gün bekleyeceğine dair söz verdiğini gösteren yeminli ifade sunmasını gerektiriyor. Arjantin’de hükümet 1 Eylül’de aldığı kararla kur kontrollerini başlatmıştı. Ülkenin resmi gazetesinde yayımlanan karara göre, döviz rezervleri azalan bede yaşandı. Polisin biber gazı sıkarak müdahale etmesiyle birçok gösterici hafif yaralandı. Göstericiler, hükümetten istihdam ve sosyal yardımların artırılmasının yanı sıra acil gıda kanununun kapsamının genişletilmesini talep etti. lemtmmeınoezMbaluaFaü2nranfa0dkokek0eüatla3blmnttçni’aıeştaneşeTsllYılçeiuşa’Vanetrrdriaaıdşn.ıd.kniedtıTı,mnlfeiuibşkc2raaaıy0snna0ık,ş’2ta’adyeectidkliAaikvsncllei,ebamşrvaMkueyyeabrarürrielaklraidkyüevri’enzte.aüeyalBiymalbaolAaekoerNrğfadyidlnuKlsıeeı.tAkdeHBAuRmoeyarğArzmrsarıiiuntlae Facebook 35 bin kişiye dijitalleşmeyi anlatacak Facebook, toplumun ve ekonominin dijitalleşmesine yönelik eğitim, program ve atölye çalışmalarının yapılacağı ve bu eğitimlerle yılda 35 bin kişiye ulaşmayı hedeflediği “Facebook İstasyon”u dün İstanbul’da açtı. Şirketin Türkiye’deki ilk topluluk merkezi olma özelliği taşıyan bu istasyon, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Habitat Derneği ortaklığı ile açıldı. Facebook İstasyon, aynı zamanda ülkedeki işletmelere küresel pazarlara ulaşmaları ve iş arayışında olan bireylere iş bulmaları için de destek olacak. Facebook, Türkiye’nin ekonomiye 15.3 milyar TL katkıda bulunduğu açıklandı. Yalnızca İstanbul’daki şirketlerin ya da bireylerin hedeflenmediğini belirten TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “İstanbul’da geliştireceğimiz programlar Anadolu’daki KOBİ’lere ve insanlara da ulaşacak” dedi. Facebook Türki ye Kamu Politikaları Departman Başkanı Çağatay Pekyörür ise, Anadolu’da bölgesel topluluk merkezleri kuracakları illerin Gaziantep, Denizli, Samsun, Antalya, Diyarbakır, İzmir, Ankara ve Kayseri olduğunu aktardı. l Ekonomi Servisi Teknoloji CEO’ları hazırlıksız yakalandı KPMG’nin hazırladığı CEO Outlook araştırması, küresel şirketlerin, çalışanlarını yeni teknolojilere hazırlamada sınıfta kaldığını ortaya koydu. KPMG Türkiye’den Serkan Ercin’in verdiği bilgiye göre, araştırma, teknoloji üst yöneticilerinin (CEO) yüzde 42’sinin, gelecek 3 yılda çalışanlarının yarısının yeniden eğitilmelerine yönelik planı olduğunu gösterdi. Araştırmaya katılan yöneticilerin yüzde 58’i, yeni yetenekleri işe almadan önce şirketlerinin belli başlı büyüme hedeflerini tutturmayı bekleyeceğini söyledi. Üniversitelerimiz... Sevinelim mi? Üzülelim mi? Sevinelim mi, üzülelim mi? Dünyanın en iyi, kaliteli üniversitelerinin sıralandığı Times Higher Education 2020 açıklandı. 92 ülkeden 1300 üniversite girdi bu yılki sıralamaya. Dünya üniversiteleri başarı sıralaması 16 yıldır yapılıyor. İlk kez bu yıl 11 üniversitenin bu sıralamaya dahil olması sevindirici. Böylece Türkiye’den 34 üniversite kapsama girmiş oldu. Tamam da... Bu arada 351400 bandında olan tek üniversitemiz, Sabancı Üniversitesi, 1 basamak indi ve 400500 bandında yer aldı. Şaşırtıcı olan ise ilk kez sıralamaya giren Çankaya Üniversitesi’nin bir anda Sabancı Üniversitesi ile aynı yani 400500 bandına dahil olması. İlk 1000 üniversite içinde Türkiye’den 11 üniversite var. Başta da dediğim gibi ilk sırada Çankaya Üniversitesi var; onu Sabancı Üniversitesi izliyor. Bilkent, Hacettepe ve Koç üniversiteleri 500600 bandındalar. Koç Üniversitesi geçen yıl bir basamak üstteymiş. 3 devlet üniversitesi, Boğaziçi, İTÜ, ODTÜ 600800 bandındalar. Boğaziçi Üniversite’si de geçen yıla kıyasla 1 basamak aşağıya inmiş. 8001000 bandında ise Atılım Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve bu yıl sıralamaya ilk kez giren Karabük Üniversitesi var. Diğer 23 üniversite ise 1000’in altında kalıyor. Belli ki üniversitelerin ciddi bir nitelik sorunu var. Zaten THE direktörü Phil Baty de “Türkiye bu yıl sıralamadaki varlığını yüzde 50 oranında artırdı ama kalite için yaratıcı özgürlüğe ihtiyaç var” diye vurgulamış. Çankaya Üniversitesi nasıl ilk sırada? Çankaya Üniversitesi Rektörü Can Çoğun ile konuştum. 22 yıldır faaliyette olan bir üniversite, ancak başarı sıralamasında pek adı sanı duyulmuyordu. Bilmeyenler için küçük bir bilgi: Arı Dershanelerinden ve Arı Koleji’nden geliyor. Eğitimci bir köken yani... Çoğun, “THE (Times Higher Education) Üniversite sıralamasının hayli sert kriterleri var” diyor. Örneğin son 5 yılda en az 1000 makale yayımlamanız gerek sıralamaya dahil olabilmeniz için. Dünya üniversiteleri sıralamasına girme hedefini kendimize koyduğumuz için makalelerin sayı ve niteliğine odaklandık. Eğitimin kalitesi, öğrenci başına düşen öğretim üyesi sayısı, yayımlanan ve en fazla atıf alan makale sayısı, araştırma becerisi, üniversitesanayi işbirliği, uluslararası görünüm (yabancı öğrenci ve akademisyen sayısı ve niteliği) gibi kriterler sıralamada belirleyici. Makale sayısı ve atıf önemli tabii ama bir üniversiteyi üniversite yapan diğer kriterlerin de göz ardı edilmemesi gerekiyor. Türkiye’de zaten eğitimin niteliği daha ilköğretimden hatta okulöncesinden itibaren başlı başına bir sorun olduğu için bunun üniversitelere yansımaması zaten olanaksız. 200’ü aşkın üniversite ve buralarda eğitim gören 8 milyon öğrenci var; 160 bin kadar da akademisyen... Liyakate dayalı atamaların yapılmaması, sayıya odaklanıp niteliğin ıskalanması, araştırmaya gereken önemin verilmemesi, önemli eksiklikler... Bugün her 5 üniversiteli mezundan 1’inin işsiz olduğunu da unutmayalım. Dünyada kıyasıya rekabet İçinde bulunduğumuz çağda dünya ekonomisinin dümeninde bilim ve teknoloji olduğu için bilgi üreten, bilgiyi ürüne, hatta katma değeri yüksek ürüne çevirme becerisini kazanmış eğitim kurumlarının altın çağı. Bu yüzden küresel bazda üniversiteler arasında da kıyasıya bir yarış var. En iyi doktora öğrencilerini, en iyi akademisyenleri çekme, kendi kurumlarına ara kaynak yaratacak sanayi işbirlikleri geliştirme, patent alma vs. Bakıyoruz yeniden THE Üniversite 2020 sıralamasına... AngloAmerikan gücü her zamanki gibi ilk sıraları koruyor. Oxford, Cambridge, Stanford, Yale, MIT, Princeton, Harvard, Chicago Üniversitesi, Imperial College of London... Çin başta olmak üzere Asya, İngiltere ve ABD’nin tahtını sarsmak için büyük ataklar içinde. En iyi ilk 200 üniversite içinde geçen sene Asya üniversitelerinin sayısı 2 iken bu yıl 24. Tsinghua ve Pekin üniversiteleri 23 ve 24. sıradalar. Hong Kong’un sıralamaya giren 6 üniversitesinden 5’i ilk 500 içinde. Tayvan da büyük atak yapmış, bir önceki yıl sıralamaya 4 üniversite sokarken bu yıl sayıyı 36’ya çıkarmış. Ulusal Tayvan Üniversitesi 50. sırada. Avrupa’da Almanya, Fransa, İspanya ve İtalya, ilk 200’deki varlıklarını korumuşlar, Malta ve Karadağ ilk kez katılmış, Sırbistan sıralamadan düşmüş. Latin Amerika’da başı Brezilya çekiyor, sıralamaya giren 17’si yeni (yani bu yıl katılan) 101 üniversitesi ile. Şili 2 olan sayısını 18’e çıkarmış, Kolombiya 8, Meksika 17 üniversite ile sıralamada. Elektrik akımına kapılan işçi öldü Adıyaman’da elektrik akımına kapılan işçi yaşamını yitirdi. Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir fabrikada işçi olarak çalışan Ramazan Tekbaş (40), elektrik akımına kapılarak yaralandı. Sağlık ekiplerince kentteki özel bir hastaneye kaldırılan Tekbaş, burada yapılan müdahaleye karşın kurtarılamadı. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı. l AA