Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 116 AĞUSTOS 2019 SALI Rekor üstüne rekorTÜFE temmuzda bir önceki aya göre yüzde 1.36 yükseldi. Zam şampiyonu turlar oldu Hükümetin gelecek eylülde tek haneye inecek dediği enflasyon TÜİK verilerine göre, yıllık bazda temmuzda yüzde 16.65’e yükseldi. Böy lece temmuz ayı enflasyonu 2003’ten bu yana kaydedilen en yüksek orana ulaştı. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuz ayında bir önceki aya gö lirterek “Biz emin adımlarla yolumuzda devam ediyoruz” demişti. re yüzde 1.36, bir önceki yı TÜFE temmuzda KDV ve lın temmuz ayına görey ÖTV indirimlerinin sonlan se yüzde 16.65’lik artış gös masının yanı sıra yapılan terdi. Türkiye İstatistik Ku elektrik zammı sonucu yüz rumu (TÜİK) verilerine gö de 1.36 artış gösterdi. re enflasyon bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde Zamlar yüzde 1 6.44, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 19.91 arttı. Böylece temmuz ayı yıllık enflasyonu 2003 yılından bu yana kaydedilen en yüksek orana ulaştı. Çekirdek TÜFE ise yüzde 14.86’dan yüzde 16.20’ye yükseldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen pazar günü yaptığı açıklamada faizlerin düşmesiyle birlikte enflasyondaki gerilemenin süreceğini ve piyasadaki canlanmanın da yeniden ivme kazanacağını be yükseltecek BOTAŞ konutlara doğalgaz satış fiyatına 1 Ağustos’tan geçerli olmak üzere yüzde 14.97 zam yapmıştı. Üç büyük sigara firmasından ikisi sigara fiyatlarında hafta sonunda genel olarak 3 TL artışa gitti. Geçmiş fiyatlamalara bakıldığında benzer zamları diğer firmaların da yapması bekleniyor. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre zammın genele yayılması halinde ağustos ayı enflasyonuna yüzde 0.91 arasında Faizde sınırlı düşüş olur yükseltici yönde etki yapması bekleniyor. Nomura Ekonomisti İnan Demir, doğalgaz ve tütün fi İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğ yatlarındaki artışın enflasyondaki düşüş hızını yavaşlatabileceğini söyledi. lu, “Enflasyonun ağustosta da görece yüksek seyretmesi ihtimaliyle Merkez Bankası’nın eylül toplantısında daha sınırlı bir faiz indirimine gitmesini (100 baz puan) bekliyoruz” derken, ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan da, “Eylül ve ekimde iki indirim daha yapılmasıyla politika faizinin yıl sonunda yüzde 17.50’ye gelmesini bekliyoruz” ifadesini kullandı. Yıllık enflasyon son 15 yılın rekor seviyesini 2018 Ekim’de yüzde 25.24 ile görmüştü. Geçen yılın temmuz ayında TÜFE’nin yüzde 0.55 artması nedeniyle anlamlı bir baz etkisi gözlenmezken, asıl olarak baz etkisi ağustos, eylül ve ekimde görülecek. Baz etkisi kasım ve kısmen aralık ayında ise yıllık enflasyonda yükseltici etkide bulunacak. ÖTV indirimi bitti artış başladı Temmuzda bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 4.46 ile ulaşım ve yüzde 4.24 ile ev eşyasında gerçekleşirken yıllık bazda yüzde 25.41 ile ev eşyası en yüksek artışa sahne oldu. Lokanta ve oteller yüzde 19.85, alkollü içecekler ve tütün yüzde 19.23 ve gıda ve alkolsüz içecekler de yüzde 18.21 ile yüksek fiyat artışlarına sahne oldu. Beyaz eşya, mobilya ve otomotivde KDV ve ÖTV indirimleri 30 Haziran’da sona erdi. Öte yandan 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere tüketicilerin elektrik tarifelerinde vergi ve fonlar dahil yüzde 15 artış yapıldı. YİÜFE temmuzda yüzde 0.99 gerilerken, yıllık bazda yüzde 21.66 arttı. l Ekonomi Servisi Enflasyonda kalıcı düşüş hayal Temmuz ayı enflasyon verilerine göre gıda fiyatlarının artış hızı yüzde 1.11 düştü.12 aylık ortalamalara göre enflasyon yüzde 19.91 olurken aynı dönemde gıda enflasyonu yüzde 26.18 olarak gerçekleşti. Temmuz ayının zam şampiyonu ise yüzde 29.18 ile “yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar” olurken ikinci sırada yüzde 15 artışla elektrik ücreti geldi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, güvenilir olmayan bir Merkez Bankası’nın yanı sıra para ve maliye politikalarındaki koordinasyonsuzluk sonucunda enflasyonda kalıcı düşüşün bir hayale dönüştüğünü söyledi. Erdoğdu, “Enflasyon hesaplamasında uzun vadeli eğilimi gösteren on iki aylık ortalamalara göre değişim, yüzde 19.91 ile son 16 yılın zirvesinde” dedi. Baz etkisinin görülmeye başlanmasıyla enflasyonda ağustostan itibaren geçici bir gerileme görülebileceğine işaret eden Erdoğdu, “Geçen günlerde doğalgaza yaklaşık yüzde 15 ve sigaraya da 3 TL zam yapıldı. Bu zamlar zamanlama dolayısıyla enflasyon hesabına dahil edilmedi. Doğalgazın TÜFE’deki ağırlığı yüzde 1.81, sigaranın ağırlığı ise yüzde 3.87. Hesaplamalarımıza göre sigara ve doğalgaz zamları enflasyona net yüzde 1.14 artış yönünde etki etmekte. Bu durumda, her ne kadar temmuz ayında ölçülen enflasyon aylık yüzde 1.36 olsa da yapılan zamlar sonrasında yaşayacağımız aylık enflasyon yüzde 2.5 ve yıllık enflasyon ise yüzde 18” diye konuştu. Piyasadan yine dolar çekecek Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), ekonomik krizden korunmak isteyenlerin yönelmesiyle artan döviz varlıklarını azaltmak için yeni adım attı. Banka, yabancı para zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde 100 baz puan artırılmasına karar verdi. TCMB’den yapılan açıklamada, “Finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla, aynı zamanda bankamız nezdinde dolar cinsinden tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uygulanan faiz oranının 100 baz puan indirilerek yüzde 1 olarak belirlenmesine karar verilmiştir” denildi. TCMB söz konusu değişiklikler ile piyasadan yaklaşık 2.1 milyar dolar likidite çekilmesinin beklendiğini duyurdu. Swap uzatıldı TCMB ayrıca, döviz karşılığı TL swap işlemlerinin, geleneksel ihale (çoklu fiyat) yöntemiyle 1, 3 ve 6 ay vadeli olarak da gerçekleştirilmesine karar verildiğini duyurdu. Açıklamada, “İhtiyaç duyulan günlerde açılacak ihalelere ilişkin ayrıntılar aynı gün saat 10.00’da veri dağıtım sistemleri aracılığıyla ilan edilecektir. Kotasyon ve ihale yoluyla gerçekleştirilecek işlemler, halen kotasyon yöntemiyle gerçekleştirilen işlemler için belirlenmiş olan toplam limit dahilinde yapılacaktır” denildi. ‘Ya masa Ya grev’Genel Maden İş Sendikası: Krizi biz çıkarmadık. Hakkımız olanı istiyoruz Koç, makarnadan çıkıyor 84 kişi işsiz kalacak Koç Holding’e bağlı Tat Gıda, makarna ve unlu mamuller üretim yapmama kararı aldı. Karar doğrultusunda markalarının Rekabet Kurumu onayına tabi olmak üzere, Durum Gıda’ya KDV hariç 8 milyon TL peşin bedelle devredilmesi kararlaştırıldı. Tat Gıda, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı “Faaliyetlerin kısmen veya tamamen Durdurulması ya da imkansız hale gelmesi”açıklamasında, “Şirketimiz ciro ve kârlılığı içindeki payı düşük olan makarna ve unlu mamüller işkolundaki tüm üretim ve satış faaliyetleri durdurulacak. İzmir Bornova’da “makarna ve unlu mamuller” işkolunda faaliyet gösteren Pastavilla işletmesinde üretim faaliyetlerinin 02 Eylül 2019 itibarıyla, satış faaliyetlerinin ise marka devrinin tamamlanmasını takiben sonlandırılmasına; bu iş kolunda Pastavilla işletmemizde bulunan 84 şirket çalışanımızın iş akitleri yürürlükteki iş mevzuatı ve toplu iş sözleşmesine uygun olarak feshedilecek. Aynı işletmede faaliyet gösteren alt işveren ile sözleşmemiz de sona erecek. Toplamda kıdem ve ihbar tazminatı dahil yaklaşık 8.1 milyon TL ödeme yapılacak” denildi. l Ekonomi Servisi Zonguldaklı madenciler bugün Şemsi Denizer’in ölüm yıldönümünde grev kararını ilan edecek. MUSTAFA ÇAKIR Hükümetle anlaşma sağlanamaması nedeniyle Zonguldaklı madenciler bugün grev kararını ilan edecek. Genel Madenİş Sendikası Genel Başkanı Hakan Yeşil, “İstediğimiz rakamlar afaki rakamlar değil. Kabul edilemeyecek rakamlar değil. Krizi biz çıkartmadık. Ekonomideki sıkıntıyı çekecek olan da biz değiliz” dedi. Olumlu adım yok Bugün aynı zamanda Genel Madenİş Sendikası’nın eski başkanlarından Şemsi Denizer’in ölümünün 20. yıldönümü. Anlaşma sağlanamaması halinde de Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ile MTA’ya ait işyerlerinde 25 Ağustos’ta greve çıkılacak. Türkİş, 200 bin kamu işçisinin 20192020 dönemi zam pazarlığında, hükümetten kamuda en düşük ücretin 3 bin 500 TL’ye yükseltilmesini, tüm çalışanlara seyyanen 300 TL zam, ilk altı ay için yüzde 15, ikinci, üçüncü ve dördüncü altı aylar için enflasyon + yüzde 3 refah payı talep etmişti. Ancak hükümet 3 bin 500 TL altın da brüt ücret alanlara seyyanen 60 TL brüt ve birinci altı ay yüzde 5, ikinci altı ay ise yüzde 4 zam önerdi. Hükümet daha sonra zam teklifini bir puan artırarak yüzde 6+4’e çıkardı. Genel Madenİş Sendikası Genel Başkanı Hakan Yeşil başkanlığındaki sendika heyeti dün Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda görüşmelerde bulundu. Yeşil, işveren kanadından şimdiye kadar hiçbir olumlu adım göremediklerini söyledi. “Hakkımız olanı istiyoruz. Ancak masada bitmezse de yasal süreci takip edeceğiz” dedi. Hakİş Genel Başkanı Mahmut Arslan da “İnşallah bir kriz yaşamadan, grev aşamasına gitmeden ve Türkiye’de yeni bir kısım sorunlara fırsat vermeden masa başında toplu iş sözleşmesinin imzalanmasını istiyoruz” diye konuştu. l ANKARA Hakan Yeşil Dev yatırımla yeni bir tarih nasıl yazılır? Dev yatırımla yeni bir tarih yazmanın son dersini, pazar günü Başkan Erdoğan’dan İstanbulİzmir arasını 3.5 saate indiren otoyol ile Bursa Şehir Hastahanesi açılış konuşmasından aldık. Doğrusu bir türlü öğrenemeyen bizim gibi kalın kafalılardan çok, siyaseten CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nu hedef almış olarak yaptığı açıklamalarda, bir kez daha “Sizin aklınız ermez Bay Kemal.. Cebinden para çıkmadan.. Türkiye’yi dünyanın en gelişmiş ülkeler, dev yatırımlar ülkeleri arasına sokan.. Süper projeler peş peşe gerçekleştirilir.. Yapişletdevret mucizeleri üretilir..” cümleleri hep yer almış olarak yapılan vurgulamalarda açılışı yapılan süper projenin mucizeleri bir bir sayılır.. Doğal olarak bayrama yetiştirilen süper projeden yararlanacak yolcu, araç sayısı üzerinden bizim gibi kalın kafalıları boş verin, en iyimser ekonomistlerin bile yapmaya çabaladıkları hesaplardan kimseler bir şeyler anlayamadılar. 3.5 saatte İzmir’e nasıl varılacağı hesabını, deneme yanılma yöntemleriyle nasılsa sonraki günlerde yapabilir, kanıtlanamasa da zaman ve yakıt tasarrufu gerçeği olumlu sonuç hanesine yazılabilir.. HHH Ama sonrasına ilişkin hesaplamalar bu yolu kullanmaya kalkışabilecek en varsıllar üzerinden bile dudak uçuklatıcı.. Geçişlerde ödenecek paralar toplandığında ortaya öylesine yüksek fiyatlı sonuçlar çıkıyor ki.. Otobüs biletlerinin olmazsa olmaz fiyat artışları, aynı yolu uçakla alabilmenin çok çok ötesine çıkıyor. En üst gelir düzeyindekiler araçları ile keyifli bir yolculuk sonunda bayram tatiline çıkmış olmayı kuşkusuz umursamayabilirler, ama en yoğun bayram trafiği içinde bile kuşkusuz bu çağdaş teknolojili ulaşım yolunun ne kadarı ile kullanılabileceği yaşamsal değerde. Hani Kılıçdaroğlu’nun, hele de kalın kafalı çoğunluğun bir türlü aklının ermediği, “cebinden para çıkmadan”ın karşılığı yapıcı işletmelere tanınmış haklar, bizim vergilerimizle, bizim cebimizden çıkacak bedellerin karşılıkları var ya.. İşte onların bütün yüklü devasa boyutlarının hesabını asla yapamadan, ucundan ucundan ortaya çıkacak gerçekçi bilgilerle, devlet garantisi karşılığı cebimizden çıkacakların devasa paketleri olacak yaa.. Hiç geçemeyeceğimiz yollardan sırtımıza yüklenen vergiler yumağı var ya.. Daha önceki süper projelerin kokusu çıkmış gerçekleri üzerinden ödümüzü patlatıyorlar.. Kim bilir ne kadar uzun bir geleceğe dönük, 80 milyonun çok çok büyük çoğunluğunun hiç yararlanamayacakları süper projeler üzerinden ne kadarlık canları yanacak: Kaç kuşak ileriye bedeller ödenecek? HHH Kalın kafalıların çoğunluğu yine çaresiz, harçla borçla, bayram öncesi aralıksız yapılan, “şimdi al, aylar sonra ödemeye başla bayram tüketim kredilerini” kader kabul etmiş olsalar bile, özlemle ailece bayram tatillerine çıkmak için yollara düşseler bile, çaresiz bildik eski yolar üzerinden, trafik çilesi çeke çeke gidip gelecekler.. Yemin etmeye gerek yok. Şunun şurasında bayrama kaç gün kaldı? Bayram haberleri, trafik çileleri, kazaları üzerinden kaçınılmaz ana haberlerin de ağırlığında yüzümüze vurulacak.. Kaderimiz hiç değişmeden, Kurban Bayramı ile eklemlenecek haberler arasında her zamanki gibi yoğunluk biraz daha ucuz olabilmesi uğruna son dakikalara, en ilkel koşullarda, önlemleri yeterli alınamamışsa kaçakları artacak en ilkelinden kesimler yüzünden, kurban kesimlerinin geleneksel trajik öyküleri, görüntüleri eşliğinde. HHH Hani bir de değişmeyen kaosun, rejim krizinin giderek tırmanan sorunları yumağında giderek daha kitlesel çoğunluk için geçerli olan, yaşamın hızla olumsuz katlanması gündeme getirildikçe, Saray, Tek Adam rejiminin değil sadece, hâlâ yandaşlıkla var olmayı tek yol seçmişlerin.. geçerli öfkeli tepkileri, tehditleri var ya.. Yaşamsal gündemimizin, bir yüzünde, dünya ölçeğindeki sorunlar çatışmalar bağlantılı Türkiye’nin sıkıştırılması tuzaklarında, kuşkusuz özünde siyasal sorumlulukta 2002 yılından bu yana zikzaklı siyasetleri ile başrollerde AKP iktidarı, liderliğinin katkıları belirleyici, ülkemizin geleceğini tehdit altına almış gelişmelerin son sıcak gelişmelerinin ağır tehdit boyutlu son sıcak gelişmeleri? IrakSuriyeAkdeniz üzerinden arka arkaya gelen kâbuslu senaryolar.. Sorumluluklar paylaşılarak toplumsal paylaşım, Meclis’te, siyasette, adalette çözüm arama hak götüre.. Tehditle, dayatmalarda teslim alma amaçlı sınır tanımaz diktatörlüğü tırmandıran icraatlar.. Dünün bir iki haberi üzerinden.. Gazeteci arkadaşımız CHP milletvekili Atilla Sertel’in Meclis gündemine de taşımış olması bir işe yaramamış. TRT İzmir’de kaybolmuş 10 silah, iki görevlinin açığa alınması, silahlar bulunamadan görevlerine geri dönmeleri aşamasına gelmişiz. Yine gazeteci, CHP milletvekili arkadaşımız Utku Çakırözer, Eskişehir cezaevinden Meclis gündemine taşımıştı.. Şeker, tansiyon, kalp hastası, bacağı kangren olmuş Aynur Uyar, Aydın Cezaevi’ne taşındı, insanlık dışı uygulama canına mal oldu.. Cumhuriyet’in 6 çalışanının, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın mahkumiyet kararlarını bozmasından sonra da, 100 günlük esaretleri, özgürlüklerinin haksız, hukuksuz çalınması işkencesi sürdürülüyor.. KISA... KISA... KISA... l Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Kamu çalışanlarımızın bu ay Kurban Bayramı sonrasına denk gelen maaş ödemeleri, bayram öncesinde 9 Ağustos Cuma günü yapılacak” dedi. l Ceyhan Ziraat Odası Meclis Başkanı Kenan Balkı, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ayçiçeği almasını talep etti. Öte yandan TMO, bayramdan sonra fındık alımına başlayacak. l HSBC Holdings Plc’nin Üst Yöneticisi (CEO) John Flint, görevinden ayrıldı. Flint’in göreve başlamasının ardından 18 ay geçmişti.