Katalog

10 19 AĞUSTOS 2019 PAZARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ EKONOMİ Yarın akşama kadar anlaşma sağlanamazsa hakem heyeti devreye girecek Kritik iki gün Hükümet ile memur konfederasyonları arasında 5 milyonu aşkın memur ve emeklinin 20202021 dönemi zam pazarlığında kritik 2 güne girildi. Yarına akşama kadar an laşma sağlanamazsa hakem he yeti devreye girecek. 3.2 milyon memur ile 2 milyon me mur emeklisi, hü kümet ve memur MUSTAFA ÇAKIR konfederasyonları arasında yürütülen pazarlıktan çı kacak zam oranını bekliyor. Hü kümetin 2020 için yüzde 3.5+3, 2021 için de yüzde 3+2.5 olan ilk teklifi konfederasyonlar ta rafından kabul edilmedi. Cuma günkü bu ilk teklifin ardından MemurSen ile hükümet arasın daki görüşmeler hafta sonu da Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet ler Bakanlığı’nda devam etti. Hü kümetin bugün yeni bir teklif 3.2 milyon memur ile 2 milyon memur emeklisi, hükümet ve memur konfederasyonları arasında yürütülen pazarlıktan çıkacak zam oranını bekliyor. Birleşik Kamuİş Konfederasyonu ile bağlı sendikaları bugün eylem yapacak. vermesi bekleniyor. Toplusözleşme takvimine göre yarın müzakerelerin sona ermesi gerekiyor. 21 Ağustos’ta ise Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na başvuru süreci başlıyor. Başvuru süreci 3 gün. Yasaya göre, yetkili konfederasyon olarak MemurSen ile hükümet, hakem kuruluna başvuru yapabiliyor. Masada yer almalarına karşın Türkiye KamuSen ile KESK’in hakeme başvurma yetkisi yok. 2428 Ağustos günleri arasında hakem heyeti çalışması var. Hakem heyeti de kararını 28 Ağustos’a kadar vermek zorunda. Sözleşmenin hakeme taşınması halinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na Sa yıştay Başkanı Seyit Ahmet Baş başkanlık yapacak. Toplam 11 kişiden oluşan heyette 6’ya 5 hükümet ağırlığı bulunuyor. Bu nedenle de hakemden sendikaların istediği oranlarda zam çıkması beklenmiyor. 3600 yok Pazarlıklar devam ederken, MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın’ın, “Hükümetin ilk teklifinin 2020 ve 2021 için sırasıyla Merkez Bankası’nın beklenti anketindeki yüzde 13.9 ve yüzde 9.5 oranları dikkate alınarak şekillendirilmesi ve masaya getirilmesi gerekirdi” demesi dikkat çekti. MemurSen hükümetten bu oranlarda teklif beklerken, Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda enflasyon hedefi 2020 için yüzde 8.2, 2021 için de yüzde 5.4 olarak öngörüldü. Zam dışında memur konfederasyonlarının başta söz verilip yerine getirilmeyen 3600 ek gösterge olmak üzere birçok başka talepleri daha var. Sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesi, maaşlardaki kayıpların önlenmesi için vergi dilimlerinin yeniden düzenlenmesi, ek ödemelerin emekliliğe yansıtılması bunlardan bazıları. Hükümetin ilk teklifinde bunlara ilişkin de hiçbir şey yer almadı. Eylem yapacaklar Birleşik Kamuİş Konfederasyonu ile bağlı sendikaları ise bugün saat 12.30’da Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı önünde hükümetin ilk teklifini protesto edecek. l ANKARA Küresel durgunluk yolda ABD’nin Çin mallarına yaptığı yeni ek tarifeler Asya’nın ekonomi devi Çin’e bir darbe daha vurabilir. JP Morgan ekonomistleri, ABD’nin tarifeleri ile Pekin ekonomisini test ettiğini ve Pekin ekonomisinin daha ne kadar dayanabileceğinin ise belli olmadığını söylüyor. ABD Başkanı Donald Trump, bu ayın başlarında 1 Eylül’den itibaren 300 milyar dolarlık Çin malına yüzde 10’luk ek tarife uygulayacağını açıklamıştı. Ancak, ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi daha sonra bazı malları tarife uygulanacaklar listesinden çıkardıklarını ve bazı ürünlerde de yeni tarife uygulanmasının 15 Eylül’e ertelendiğini açıklamıştı. Ekonomistler, ABDÇin arasındaki ticaret gerginliğinin artması, Çin ve Avrupa ekonomilerinde yaşanan yavaşlamanın yakın vadede küresel büyümenin en büyük riskleri arasında olduğunu belirtiyor. JP Morgan Küresel Ekonomi Araştırmaları Baş Ekonomisti Bruce Kasman’a göre, dünya ekonomisinde yaşanan bu stresler ABD’ye sıçrayabilir ve önümüzdeki 69 ay içinde yüzde 40’lık küresel durgunluk şansı olabilir. l Ekonomi Servisi TÜİK verilerine göre, mevsim etkilerinden arındırılmış genç işsizliği Mayıs 2019’da 6 puanlık artışla yüzde 25.5’e yükseldi. Utandıran ikincilik MAHMUT LICALI CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın hazırladığı çalışma Türkiye’de geniş tanımlı işsiz sayısının Lübnan’ın nüfusunu geride bıraktığını, son bir yılda 888 bin kadının işsiz kaldığını gösterdi. Çalışmaya göre Türkiye AB ülkeleri arasında genç işsizliğin sürekli yükseldiği ikinci ülke durumunda bulunuyor. Ağbaba, Türkiye’de rekor kıran işsizlik verilerini AB ülkeleriyle karşılaştırarak bir rapor hazırladı. Ağbaba’nın çalışmasında özetle şu tespitler yer aldı: n Mayıs 2018’de 3 milyon 136 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı Mayıs 2019’da 1 milyon 21 bin artarak, 4 milyon 157 bine yükseldi. n İŞKUR’a göre ise bu yılın ilk 6 ayında ortaya çıkan tablo ülkenin içinde bulunduğu vahameti adeta gözler önüne ser AB üyesi ülkelerde ortalama genç işsizliği yüzde 15 civarında iken Türkiye AB ülkeleri arasında genç işsizliğin İzlanda’dan sonra sürekli olarak arttığı ikinci ülke konumunda. di. Buna göre Ocak 2019 yılında kayıtlı işsiz sayısı 3 milyon 775 bin 660 kişi iken bu oran Haziran ayında 4 milyon 417 bin 814 kişiye yükseldi. n AKP iktidarının çarpık ekonomi anlayışının neticesi olarak ülke de işsiz sayısı bir yılda neredeyse Sakarya ili nüfusu kadar arttı. Ayrıca Türkiye’de geniş tanımlı işsiz sayısı ise 7 milyonu aştı. Türkiye’de geniş tanımlı işsiz sayısı 6 milyonluk nüfusu ile Lübnan’ı geride bıraktı. n Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, 19 üyeli Avro bölgesinde nisan ayında yüzde 7.6 seviyesinde olan mevsimsellikten arındırılmış işsizlik, mayıs ayında yüzde 7.5’e indi. Böylece Avrupa bölgesindeki işsizlik, Temmuz 2008’den bu yana görülen en düşük seviyede gerçekleşti. Çek Cumhuriyeti’nde işsizlik oranı yüzde 2.2 olurken, Almanya’da yüzde 3.1, Hollanda’da yüzde 3.3, Belçika’da yüzde 5.6, Portekiz’de yüzde 6.7, Fransa’da yüzde 8.7, İtalya’da da yüzde 9.7 oldu. n TÜİK verilerine göre genç işsizlik geçen yıla göre 5.5 puan artış ile yüzde 23.3’e yükselerek, rekor seviyeye ulaştı. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı ise yüzde 24. AB üyesi ülkelerde ortalama genç işsizliği yüzde 15 civarında iken Türkiye AB ülkeleri arasında genç işsizliğin İzlanda’dan sonra sürekli olarak arttığı ikinci ülke konumunda bulunuyor. l ANKARA Burak Başarır ‘Satış beklentimizi aşağı revize ettik’ Anadolu Grubu’nun ana hissedarı olduğu Türkiye, Ortadoğu, Orta Asya ve Pakistan’da 10 ülkede toplam 26 fabrika ve 8 bin 500’e yakın çalışanıyla faaliyet gösteren CocaCola İçecek (CCI), bu yılın ikinci çeyreğinde net satışlarını yüzde 25 artışla 3.9 milyar liraya çıkardı. Satış hacmi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1.8 artarak 415 milyon ünite kasaya ulaştı. CocaCola İçecek Üst Yöneticisi (CEO) Burak Başarır, “İkinci çeyrekte önemli pazarlarımızdaki makroekonomik ve politik zorluklara rağmen iyi sonuçlar elde etmeye devam ettik. Türkiye operasyonları önceki yılın aynı dönemindeki güçlü büyümeyi sürdürerek, ivmesini korudu” dedi. Başarır, “Bazı uluslararası operasyonlarımızdaki pazar koşullarının zorlayıcı olmaya devam etmesi nedeniyle satış hacmi beklentimizi aşağı yönlü revize ederken, Türkiye’de gazlı içecek kategorisindeki güçlü büyüme ile maliyet tasarrufu uygulamalarımıza bağlı olarak, net satış geliri büyümesi ve faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr marjı beklentilerimizi koruyoruz” değerlendirmesinde bulundu. l Ekonomi Servisi TurkishBank ‘açık bankacılığa’ geçti TurkishBank Grubu bünyesindeki TurkishBank UK, İngiltere’de “Açık Bankacılık Platformu”na geçiş için Token ile işbirliği anlaşması imzaladı. Ülkedeki Türk sermayeli tek banka olan TurkishBank UK, müşterilerine kendi tekil ekranından diğer hesaplara erişim imkânı ve kripto güvenlik özellikleri sunacak. TurkishBank UK Üst Yöneticisi Steven Bennett, Token API Platformu ile müşteriler için açık bankacılık uygulamalarında esnekliğin ve güvenliğin en üst düzeyde olacağını söyledi. Yeni dijital servislere adaptasyonun kolaylaşacağını belirten Bennett, “Bu tecrübe Türkiye’de açık bankacılık regülasyonları belirlendikçe büyüme fırsatı yaratacak” dedi. Spor tekstillerinde ihracatı artıracaklar Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB), Türkiye’nin tekstilde geldiği noktayı ABD’de düzenlenen Premiere Vision (PV) Spor Fuarı’nda tanıttı. UTİB yetkilileri, bu fuara katılan uluslararası profesyonellere ve alım heyetlerine Türk tekstilinin spor üretime yönelik kumaş, aksesuvar ve giysilerini tanıttıklarını ifade ettiler. Türkiye, yüzde 3.5 pay ile Çin, ABD ve Almanya gibi ülkelerin başı çektiği dünya sıralamasında yedinci büyük tekstil ihracatçısı konumunda. Yılda 8.5 milyar dolar ihracat gerçekleştiren sektör, AB pazarında da Çin’in ardından ikinci durumda. UTİB bu fuar katılımlarıyla ABD’den daha çok pay almayı hedefliyor. Yerli turist güldürmedi Turizmcilerin yüzünü güldüren Kurban Bayramı geride kalırken, okul sezonuna kadar iç pazarda hareketliliğin devam etmesi bekleniyor. Kurban Bayramı tatili geride kalırken, yurt genelinde 10 milyon kişinin seyahat ettiği ve 30 milyar lirayı aşan ekonomi oluştuğu tahmin ediliyor. Bu dönemde özellikle kıyı bölgelerdeki tesisler yüzde 100 doluluklarla hizmet verirken, toplam konaklama sayısının ise 500 bine yaklaştığı belirtiliyor. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, iç pazar hareketliliğinin genel anlamda iyi geçtiğini ancak beklenen seviyede olmadığını belirtti. İç pazar ağırlıklı tesislerde yüzde yüze varan doluluk olmadığını kaydeden Ayık, “Şu anda dış pazar hareketi devam ediyor, önümüzdeki aylarda da devam edecek. Bu bayram, iç pazar için uzun son tatildi, okullar açılana kadar kısmen de olsa devam eder” dedi. Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Ülkay Atmaca, “İç pazar hareketliliği okullar açılana kadar, 15 Eylül’e kadar devam edecektir. Okul çağında çocuğu olmayan aileler de sezon sonuna kadar tatile çıkabilir” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Balıkçının palamuttan umudu yok Denizlerde av yasağının sona ereceği 1 Eylül öncesi balıkçılar, yeni sezonda palamut avından umutlu değil. Piraziz Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Hamdi Arslan, işaret ve izlerin palamut için hiç de iç açıcı olmadığını belirterek, “Geçen yıl bu zamanlarda palamut avcılığı yapılıyordu. Bu sene ise balık henüz kendisini göstermiş değil. Bugüne kadar yok denecek kadar az palamut avladık. Sadece bizim bölgemizde değil, diğer yerlerde de balık bulunmuyor. Aramalarımıza rağmen henüz palamudun izine rastlamış değiliz ve gelecek günler için de umudumuz bulunmuyor” dedi. l Ekonomi Servisi Pamuk en az 5 lira olmalı Hatay’ın Reyhanlı Ticaret Borsası Başkanı Bülent Karaca, pamuğun kilosunun en az 5 liraya satılması gerektiğini söyledi. Reyhanlı’da, susuz arazilerde ekilen pamuğun hasadına başlandı. Karaca, pamuğun geçen yıl 3 4.5 liradan işlem gördüğünü hatırlatarak, iklim şartları, girdilerdeki artışlar, ilaç, gübre, mazot, sulama, elektrik gibi harcamalara bakıldığında girdilerin geçen yıla göre yüzde 23 kat arttığını anlattı. Devletin üreticiye verilen pamuk destekleme bedelinin de artırılmasını beklediklerini kaydeden Karaca, geçen yıl kilo başına 80 kuruş olan pamuk destekleme bedelinin, girdiler dikkate alınıp, kilo başına 125 kuruşa yükseltilmesinde yarar gördüklerini söyledi. Pamukta bu yıl verimde düşüş beklediklerini dile getiren Başkan Karaca, “Geçen yıl dekar başına 600 kilogram pamuk aldığımız ovada bu yıl 450 500 kilograma kadar düşer diye tahmin ediyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Dört üründe dünya lideriyiz Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin tarımsal milli gelirinin 16 yılda 37 milyar liradan 213.4 milyar liraya ulaştığını belirterek “Ülkemiz fındık, kiraz, incir ve kayısı üretimi ve ihracatında dünyada lider konumda bulunuyor. Sadece bu ürünlerden toplam 2.17 milyar dolarlık ihracat geliri elde ettik” dedi. Dünya fındık üretiminin yüzde 67’sini, kirazın yüzde 26’sını, incirin yüzde 27’sini ve kayısının yüzde 23’ünü sağlayan Türkiye, bu ürünlerin üretiminde dünyada ilk sırada yer alıyor. Türkiye’de, bir yılda ortalama 500 bin ile 750 bin ton arasında fındık üretiliyor. Türkiye, Eylül 2018 ile Mayıs 2019 arasında 1.4 milyar dolarlık fındık ve fındık mamulleri ihracatı yaptı. Geçen yıl 306 bin ton incir üretimi gerçekleştiren Türkiye, bu ürünün kuru ve taze olarak ihracatından 286 milyon dolarlık döviz girdisi elde etti. l Ekonomi Servisi