Katalog

EkonoMi DOLAR avro ekonomi@cumhuriyet.com.tr sterlin FAİZ BORSA 1117 AĞUSTOS 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.5770 0.7 kuruş 6.1760 3.5 kuruş 6.7860 0.8 kuruş 15.55 0.33 puan 95.734 845 puan Memura şaka gibi teklifHükümet memura 2020 yılı için yüzde 3.5+3, 2021 için yüzde 3+2.5 zam teklif etti. MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın, “makul” teklif yerine “malul” bir teklifle karşılaştıklarını belirtirken, KESK Genel Sekreteri Ramazan Gürbüz, hükümetin “vahim bir öneri” sunduğunu söyledi. Hükümet, 5 milyon memur ve emekliyle ilgili maaş pazar dikkat çekerek, bunu kabul etmelerinin mümkün olmadığını söyledi ve top lığında, hem gerçekleşen lantıdan ayrıldı. Salonun hem hedeflenen enflasyonun da altında, şaka gibi zam teklifinde bulundu. mustafa çakır dışındaki açıklamada teklifin gerçeklerle, büyüyen ekonomiyle ilgisi olmadı 20202021 dönemi için dün ğını söyleyen Yalçın, yeni teklif yapılan toplusözleşme görüş beklediklerini vurguladı. melerinde kamu işvereni adına açıklama yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, 2020 yılı için yüzde 3.5+3, 2021 yılı için de yüzde 3+2.5 zam teklif etti. 6 aylık enflasyonun bu oranları aşması halinde de aradaki fark ödenecek. Hükümetin teklifi ilk 6 ayda en düşük memur maaşında 105 lira, ortalamada ise 140 lira artış anlamına geliyor. Son Orta Vadeli Program’da (OVP) 2020 yılı için enflasyon tahmini yüzde 9.8, Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda da yüzde 8.2’di. Bakanın açıklamasının ardından MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın, kendilerinin “makul” bir teklif istediklerini ancak “malul” bir teklif geldiğine ‘İş bırakalım’ Türkiye KamuSen Genel Başkanı Önder Kahveci de, teklifin hükümetin kendi enflasyon hedeflerinin bile altında olduğuna işaret etti. Diğer talepler konusunda da adım atılmadığına dikkat çeken Kahveci, yetkili konfederasyonun iş bırakma dahil demokratik tepkisini ortaya koyması halinde destek vereceklerini vurguladı. KESK Genel Sekreteri Ramazan Gürbüz ise hükümetin “vahim bir öneri” sunduğunu söyledi. Ülkede gerçek enflasyonun yüzde 30 olduğuna işaret eden Gürbüz, “Yüzde 3 teklif etmek dalga geçmek demeyeceğim ama alay etmektir. Kabul edilemez” dedi. l ANKARA 105 lira Hükümetin teklifinin ilk 6 ayda en düşük memur maaşına etkisi Atalay önerisini unuttu Türkİş Başkanı Ergün Atalay’ın, “açık unutulan mikrofon” skandalının ardından, Cumhurbaşkanı ile görüşmesinde de Türkİş’in resmi taleplerinin yarısını istediği öğrenildi. Atalay’ın, önceki gün Sakarya’da Demiryolİş’te işçilerle buluştuğu toplantıda, Kurban Bayramı’nın arife günü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmeyle ilgili açıklamaları bu durumu ortaya koydu. Atalay, bu görüşmeyi şöyle anlattı: “Kendisi bana Türk İş’in görüşünü sordu. ‘Sayın Cumhurbaşkanım, kırmızı çizgimiz yüzde 8’den aşağıya inmememiz lazım. Yüzde 9 bizim için mükemmel olur. İşte düşük ücretlilerle ilgili de 150 lira iyileştirme...’ dedim. Cumhurbaşkanı da ‘Talimat vereceğim’ dedi.” Oysa, Atalay başkanlığındaki Kamu Kesimi Toplu İş Sözleşmeleri Koordinasyon Kurulu, 19 Haziran’da Çalışma Bakanlığı’na sunduğu teklifte ilk 6 ay için yüzde 15 zam, seyyanen de 300 lira istedi. lMUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA DİSK: İşçinin grev hakkı gasp ediliyor Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), yaklaşık 200 bin işçiyi kapsayan Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü ile ilgili Türkİş ve hükümete tepki gösterdi. Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu imzalı açıklamada, “Bu protokol ile kamuda grevsiz toplu pazarlık dönemi başlamış, grev hakkı fiilen gasp edilmiştir. Konfederasyon düzeyinde imzalanan bu protokolün işkolu sendikaları açısından da bağlayıcı olması nedeniyle, sendikalar sadece protokolde hüküm altına alınmayan konularda müzakere yürütebilecek, sendikaların toplu pazarlık yetkileri ve grev hakları boşa düşmüş olacaktır” denildi. Açıklamada ayrıca, bu protokolün kamuda kadroya alındığı iddia edilen eski taşeron işçileri dışında bırakıyor oluşunun kamu işçileri arasındaki ayrımcılığı tescillediğine, taşeron işçileri ikinci sınıf işçi statüsüne ittiğine dikkat çekildi. l Ekonomi Servisi Üretim 10 aydır azalıyor İşçilerden toplu intihar girişimi AKP’li Ceylanpınar Belediye Başkanı Abdullah Aksak tarafından işten çıkarılan 85 işçi, dün sabah saatlerinde seslerini duyurmak için intihar girişiminde bulundu. Toplu halde su deposuna çıkan işçiler, haksızlığa uğradıklarını belirterek işlerine geri dönmek istediklerini ifade etti. İşçiler, “Kimse çocuklarımızın rızkıyla oynamasın. Bizler terörist değiliz” dedi. İşçiler taleplerini Kaymakam Mehmet Keklik ve Şanlıurfa Valisi Abdullah Erin’e iletti. Valinin işten çıkarmalarla ilgili komisyon kurulacağı ve haksızlık varsa giderileceği sözünü vermesi üzerine işçiler eylemlerine son verdi. l Haber Merkezi Ziraat, Maduro’ya kapıyı kapattı ABD’nin kısa bir süre önce yeni yaptırımlar yürürlüğe koymasının ardından Ziraat Bankası’nın Venezüella Merkez Bankası ile ilişkisini kestiği bildirildi. Bloomberg haber ajansının aktardığına göre, Venezüella Merkez Bankası’nın hesabının kapatıldığı bilgisini Ziraat Bankası da teyit etti ancak daha fazla bilgi vermedi. Venezüella Merkez Bankası ise yorum yapmaktan kaçındı. ABD’nin yeni yaptırımlarında, Venezüella devletinin ABD’deki malvarlıklarının dondurulması ve yaptırım uygulanan Venezuelalı yetkililer ile kurumlarla iş veya ticaret yapan ülkelerin de yaptırıma tabi tutulması öngörülüyor. l Ekonomi Servisi THY ile Do&Co ortaklığı bitiyor THY Do&Co İkram Hizmetleri’nin Avusturya merkezli Do&Co Aktiengesellschaft’ın ‘dolaylı tek kontrolü’ne geçmesi için Rekabet Kurumu’na başvurulduğu ortaya çıktı. Bu kont rol THY ve Do&Co İstanbul Catering ve Restaurant Hizmetleri aracılığıyla olacak. Habertürk’teki habere göre bu başvuru 9 Ağustos’ta yapıldı. Ümit Boyner Orhan Turan TÜRKONFED Başkanı Claudio Tomasi UNDP Türkiye Temsilcisi Özel sektör kendi riskini sahiplenmeli Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve UNDP işbirliğiyle kurulan Connected Business initiative (CBi) Türkiye Platformu tarafından hazırlanan “KOBİ’lerde Dayanıklılık: Yeni Riskler, Yeni Öncelikler Raporu”, afetlere karşı hazırlığın önemine dikkat çekiyor. Türkiye’de doğal afet ve kriz durumlarında devletin imdada yetişeceği beklentisinin riskleri azaltma ve kendi acil durum yönetim ve toparlanma kapasitesini oluş turmada yanıltıcı bir güvence oluşturduğunun belirtildiği raporda, bu algının değişmesi öneriliyor: “Özel sektör başta olmak üzere tüm paydaşların kendi riskini sahiplenmesi ve üzerine çalışması daha sağlıklı olacaktır.” Bilgi veren Hedefler İçin İş Dünyası Platformu Başkanı Ümit Boyner, 17 Ağustos 1999 Marmara depreminde 30 binden fazla işletmenin zarar gördüğünü ve ekonomik kaybın bugünün parasıyla 200 milyar lira olduğunu vurguladı. Hazine limiti aştı Mustafa Çakır ni borç alma limiti bu kadar. İlk 7 ayda net 98 milyar lira borç alındığına işaret Ancak, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Kanunu iki defa yüzde 5’lik ek hak veri eden eski Hazine Müste yor. İlki otomatik. Hazine’nin şar Yardımcısı Hakan Özyıl 78.7 x 1.05 = 82.6 milyar li dız, Hazine’nin 86.8 milyar li raya kadar borçlanma hak ra olan yasal borçlanma limi kı var diyebiliriz. Bunun üs tini 11 milyar lira aştığını tünde yüzde 5’lik bir limit belirtti. Özyıldız, “Geç artırma yetkisi daha kalınmakla bera var. Ancak bu sefer ber yapılması ge Cumhurbaşkanı reken şey acilen kararı gerekiyor. TBMM’yi toplantı Diğer bir deyimle ya çağırıp ek borçlanma yetkisi al Hakan Özyıldız Hazine, 82.6 milyar liranın üstü için mak. Aksi halde bir Cumhurbaşkanı’nın yandan yüce Meclis’in imzası olmadan yeni bütçe hakkı yok edilirken, di borç alamaz. Ben buna yöne ğer yandan yasaya karşı iş lik bir karar görmedim. Belki lem yapanların yasal sorum dikkatimden kaçmıştır. Ama lulukları olacaktır” dedi. yoksa burada bir kanuna ay Yetki almalı kırılık var demektir.” Cumhurbaşkanı kararı Özyıldız, internet sitesinde nın da var olduğunu varsa durumu şöyle anlattı: “Bütçe yan Özyıldız, “Bu durumda Kanunu’na göre 949 milyar li Hazine’nin üst borçlanma li ra harcama 867.3 milyar li miti 82.6 x 1.05 = 86.8 mil ra gelir= 78.7 milyar lira açık yar lira olur” dedi. bekleniyor. Hazine’nin ye l ANKARA Sanayi üretiminde 2018 Eylül ayında başlayan azalma, geçen haziranda yüzde 3.9 ile sürdü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Sanayi Üretim Endeksi, Haziran 2019” raporuna göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.9 azaldı. Böylece sanayi üretimindeki gerileme 10’uncu ayını da doldurdu ve mayıstan (yüzde 1.3) sonra yeniden hızlandı. Aynı dönem için sanayinin alt sektörleri incelendiğinde ise madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 4.8, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.5 artarken, ekonominin ve sanayinin itici gücü imalat sanayii sektörünün endeksinin yüzde 4.6 azaldığı ortaya çıktı. Ekonomi küçülecek Ayrıca mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre de genel sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 3.7 azaldı. Bu kapsamda, üretim madencilik ve taşocakçılığında yüzde 2.4 artarken, imalat sanayiinde yüzde 4.2 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirmede yüzde 1.3 azaldı. Öte yandan 2019 yılı ikinci çeyreğinde (nisanmayıshaziran) takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3 azaldı. Bu durum Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde de küçüleceğiyle ilgili tahminleri daha da güçlendirdi. Ekonomi yılın ilk 3 ayında reel olarak yüzde 2.6 küçülmüştü. l Ekonomi Servisi Beyaz eşyada satış düşüyor Türkiye Beyazeşya Sanayicileri Derneği’nin verisine göre, beyaz eşya satışları, temmuz ayında bir önceki yıla kıyasla yüzde 4 düşüş kaydetti. İlk 7 ayda ise iç satışlar yüzde 11’lik bir düşüşle 4 milyon 620 bin adede indi. Oyak’tan British Steel için ön anlaşma Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), İngiltere, Fransa ve Hollanda’da üretim faaliyetleri bulunan British Steel’i satın almak üzere ön anlaşmaya vardı. Anlaşma kapsamında OYAK’ın sahibi olduğu Ataer Holding iki aylık süre boyunca detaylı finansal, yasal ve operasyonel inceleme yapacak tek şirket olma hakkını (münhasırlık) elde ederken; detay inceleme sürecinin ekim ayında başarıyla sonuçlanması halinde devir teslimin 2019 yılı içinde yapılması bekleniyor. British Steel finansal darboğaza girmesinin ardından mayıs ayında resmi makamlar vasıtasıyla satışa çıkarılmıştı. OYAK, British Steel’e başta Avrupalı üreticiler olmak üzere dünya genelinden 80’e yakın çelik üreticisinin talip olduğunu belirtti. Anlaşmaya ilişkin finansal detaylar ise açıklanmadı. İngiltere İflas Kurumu da yaptığı açıklamada, British Steel’in Ataer Holding’e satışının önümüzdeki haftalarda tamamlanmasının planlandığını duyurdu. Avrupa’ya çelik ihracatı zorlaşacak Avrupa Komisyonu, planlanan gümrük vergisinden muaf çelik kotası artışını, ABD’nin ek gümrük vergilerinden korunmak için, yüzde 5’ten yüzde 3’e çektiğini duyurdu. Komisyon ayrıca, yassı çelik ithalatı kotasının yüzde 30’unu aşan ülkeleri sınırlamayı planlarken, AB’ye yüksek miktarda ihracat yapan Türkiye de bu sınırlamadan etkilenebilecek. 1818.21 2.56 lira 271.03 7 kuruş Toplusözleşme masası pazarlık haberlerinin dayanılmaz hafifliği Dikkatinizi çekerim, gerek kamu işçileri, gerekse kamu memurları için toplusözleşme masası pazarlıkları, 18. kuruluş yılı kutlamaları ile çakışan AKP iktidarları döneminde, ilk kez medyanın ana haberleri içinde, tartışmaların odağında, gündeminde. Suriye üzerinden Amerikan’nın başrol aldığı savaş tamtamlarının estirilmesinin, Türkiye’ye dönük yaşamsal ağırlığı olmasa, aileleri ile birlikte milyonların yaşam koşullarını bir sonraki sözleşme dönemine kadar kilitleyecek toplusözleşmelerin sonuçlarına ilişkin toplumsal tepkiler çok daha boyutlu, sokaklara taşmış olarak yaşanacak. Neden 18 yıl sonra, ancak şimdi mi? Kamu gücü, kaynakları, erki üzerinde, 2002’den günümüze iktidarları yandaşlığı, siyasal İslam kimlikli ayırımcılık, kayırmacılık, saadet zincirinin, kendi iç kaosuyla, içinden kırılmasıyla olabilir mi? Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Erdoğan liderliğinde, ümmet kimliği öne çıkarılmış olarak, uzun dönemi Gülen Cemaati’nin siyasal İslam yorumu baskın ortaklığında, şimdilerde FETÖ’cü darbecilere karşı destek veren “ümmeti parçalamadan” saf tutacaklarla, 18 yıl sonra sil baştan çizilecek yollarda yürümek üzere.. Dün saat 17’ye doğru kamu çalışanlarının aylık ücretleri için Bakan’ın ağzından açıklanan ücret artışı için, yetkili sendika MemurSen’in başkanından gelen yanıt, “makul değil, malul”oldu. Birkaç gün öncesinin kamu işçi sendikaları için oturulmuş sözleşme masası pazarlıkları gelişmelerinden deneyimli kamuoyu, sonrası gelişmeleri nasıl yorumlar, sonrası gelişmeler nasıl evrilir? Haber açıklanmadan yazımın başlığına koyduğum cümleyle, elbette kamu işçi ve memur sendikalarını, konfederasyon başkanlarını da, hele de işçilerin haklarını hafife almak gibi, bir kastımın olamayacağı, işçi hakları savaşımı, kazanımlarında 53 yılını geride bırakmış, bir profesyonel gazeteci ve amatör sendikacı yöneticiliği kimliğimi bilenlerce bilinir. HHH Öncelikli kamu memurları adına MemurSen’in yetkili sendika olarak oturduğu masanın daha önceki kimi yazılarımda da anlatmaya çalıştığım konumundan bazı anımsatmalar yapmak zorundayım.. Başkan Erdoğan, İstanbul yerel seçimlerine dönük son sert çıkışlarından birini, raslantısal İstanbul Belediye Başkanlığı’nın zorla yinelenen seçimleri kampanyasıyla çakışan genel kurulunda yaptığını unutmadan. 2016 yılında Erdoğan Başkanlığı’nın iradesi ile kamuda çalışan memurlar için sözleşme masasına oturma hakkının tanındığını da anımsayalım. Türkiye, altına imza attığı ILO sözleşmesindeki kamu çalışanlarının sendikalaşma, sözleşme haklarını tanımadan, özel bir düzenleme ile sözleşme masası düzenini getirmişti. Elbette kamu memurlarının gerçek bir sözleşme masası hakları söz konusu değildi. Çoğunluk yetkili sendika ile masaya oturulacak, sözleşme imzalanamazsa sonunda hakeme, hukuk diliyle tahkim sistemine postalanacaktı. MemurSen masada uzlaşamazsa “makul değil malul” tezinde direnirse, sözleşmesi imzalanamadan 20 Ağustos’ta tahkime gidecek. Erdoğal Liderliği, yeni sözleşme zammı için birçok aylık daha zaman kazanacak. Yeri gelmişken Erdoğan Liderliği sonrası kamu memurlarının siyasi erkin iradesiyle kadrolaştırılmaları sayesinde, yargı başta tüm kamu işletmeleri, memurları için nerede ise tek tek partizanca yeni kadrolaşmalar furyası gündeme geldikten sonrasında, önce Gülen Cemaati sonrasında elbette Erdoğan belirleyiciliğinde iradenin nasıl baskın çıktığını bilmeyen var mı? Erdoğan Liderliğinde 2016 yılında 956 bin üyesi ile çoğunluk sendikası olarak masaya oturan MemurSen’in üç yıl sonra bugünkü sözleşme masasına otururken üye sayısı 1 milyon 19 bin 853’e yükselmiş. Soldan bir zamanlar en güçlü muhalif sendika KESK’in ise tasviyelerle üye sayısı 137 bin 606’ya düşmüş. HHH Zaten yandaş kadrolaşmaların ürünü kamu memurlarının toplam 1 milyon 702 bin 644 olan sayısının içinde, ILO’ya gerçek toplusözleşme hakları tanınmadan en çok üyeli en büyük sendika olarak MemurSen’in gönderilmesi bir başka çarpıcı gösterge değil mi? ILO’da sadece işçi grupları değil işveren ve devlet tarafları da gerçek toplu pazarlık hakkı tanımamış kamu sendikasının, sözleşme hakları olan işçi sendikası Türkİş yerine gönderilmesini protesto ediyorlar. Erdoğan Liderliğinin tek taraflı operasyonunun bir örneği ILO’da hiç yaşanmamış. Şimdi bir düşünelim, 2002’de henüz Meclis’e girmemişken, AKP Başkanı kimliği ile, liberal açılıma örnek oluşturmak üzere bugünün Türkİş Genel Başkanı’nın, Demiryolları Sendikası’nın misafirhanesinde kalmayı seçmiş Erdoğan, üye sayısının geride kalmasını gerekçe yaparak toplu pazarlık hakkı olan Türkİş’i özel iradesi ile ILO’dan çekiyor. Öte yandan 200 bin kamu işçisinin toplusözleşme anlaşması sürecinde iktidarın düşük zam teklifini kabul eden Başkan Atalay, mikrofondan yakalandığı konuşması nedeniyle işçini ekmeğini satmakla suçlanıyor. Açıklamasını yaparken sözleşme kapsamındaki yetkili sendika başkanlarından onay almış olarak, Erdoğan ile görüşerek konu olan son metinde uzlaştığını açıklıyor. Asıl sorunu, kamu işçilerine çoğunluk işkollarında, 1980 sonrası gelmiş grev yasakları gerçeğini anımsatıyor. Kredide denetim artıyor Kredi kullanımında denetimi artıran, bağımsız denetim raporu risk sınırını 500 milyon TL’den 100 milyon TL’ye düşüren yönetmelik dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı.