Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 75 HAZİRAN 2019 ÇARŞAMBA Sudan’da sivil yönetim isteyen eylemcilere ateş açıldı, en az 35 kişi yaşamını yitirdi Cunta ölüm saçtı Diktatör Ömer el Beşir’in, aylar süren protestoların ardından askeri müdahaleyle devrildiği Sudan’da, geçiş döneminin en kanlı gününün ardından yönetimi fiilen elinde tutan ordu, sivil muhalefetle tüm anlaşmaların iptal edildiğini duyurdu. Sudanlı Doktorlar Merkez Komitesi, başkent Hartum’da Genelkurmay Başkanlığı önünde, sivil yönetim talebiyle devam eden eylemlerde göstericilerin üzerine açılan ateş sonucunda aralarında 8 yaşında bir çocuğun da olduğu en az 35 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurdu. Muhalefet, orduyu katliam yapmakla suçlarken yönetimi elinde tutan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Korgeneral Abdülfettah el Burhan olayın soruşturulacağını söyledi. Burhan ayrıca, muhalefetin çatı örgütü Özgürlük ve Değişim İttifakı ile müzakerelerin sonlandırılmasına, şu ana kadar devam eden görüşmelerde varılan uzlaşıların iptaline ve 9 ay içerisinde seçime gidilmesi çağrısı yapmaya karar verdiklerini duyurdu. Taraflar şu ana dek kesintiyle ilerleyen görüşmelerde, sivillerin mec Merkel, ABABD arabuluculuğunda Almanya Başbakanı Angela Merkel, Avrupa Birliği (AB)ABD arasında gelecekte bir ticaret anlaşmasının önemine değinerek “Fransa’nın vetosuna rağmen varoluşsal önemdeki anlaşma için çaba göstereceğini” söyledi. Alman Sanayi Birliği toplantısında konuşan Merkel, “Fransa’nın AB ve ABD arasındaki ticaret görüşmelerine karşı çıkmasının üzücü olduğunu, dünya ekonomisininin zor bir dönemden geçmesini engelleyecek mantıklı çözümlere ulaşmak için ikna yolunda bazı çalışmalar yapmaları gerektiğini” söyledi. Geçen nisanda AB üye ülkeleri, ABD ile ticaret görüşmeleri konusunda yapılan oylamada olumlu oy kullanırken, bir tek Fransa görüşmelere karşı çıkmıştı. AB Ticaret Müfettişi Cecilia Malmström ise ticaret görüşmelerinin ne zaman başlayacağı konusunda topun ABD’de olduğu açıklamasını yapmıştı. ‘Tutuklama orantısız önlem’ İsveç Uppsala Bölge Mahkemesi, WikiLeaks kurucusu Julian Assange’ın, hakkındaki tecavüz ve cinsel taciz suçlamalarıyla açılan davalar kapsa mında İsveç’e iade edilmesi için gıya bında tutuklama emri çıkarmayı red detti. Sürece bakan hâkim, “Savcılı ğın tutuklama talebinin sebeplerinden biri soruşturmaya devam etme ihti yacıydı ama önceki tutuklama kararı, Assange Ekvador Büyükelçiliği’ndey ken verilmişti, oysa şimdi İngiltere’de hapiste bulunuyor” açıklamasını yap tı. Assange’ın gı yaben tutuklanma sının “orantısız bir önlem olarak gö Assange ründüğünü” de söz lerine ekledi. Bu karar, Assange’ın tecavüz dava sı açılmış olan İsveç’e iadesini bu aşa mada imkânsız hale getiriyor. 2012’de hakkındaki davalar için İsveç’e iadesi gündemdeyken, Ekvador’un Londra’da ki büyükelçiliğine sığınan Assange, 11 Nisan’da, Ekvador Devlet Başkanı Le nin Moreno siyasi sığınmacı statüsünü kaldırınca kefaletle serbest bırakılma şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle İngiliz polisi tarafından tutuklanmış, 50 hafta hapis cezasına çaptırılmıştı. İsveç’te 2010’da açılan, ancak Assange’ın Ek vador büyükelçiliğinde sığınmacı ola rak kalması sonucu 2017’de zamana şımından düşen tecavüz davası geçen ay yeniden açılmıştı. Teknoloji devleri mercek altında ABD Temsilciler Meclisi’nin Adalet Komitesi, Google, Facebook, Amazon ve Apple’ın da aralarında bulunduğu teknoloji devlerine, sektördeki inovasyon ve rekabeti baskı altında tutup tutmadığı konusunda geniş çaplı bir soruşturma başlatacağını duyurdu. Temsilciler Meclisi üyelerinden David Cicilline’nin önceki gün yaptığı duyuru, hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin, gelişen teknoloji endüstrisinin herhangi bir düzenlemeye tabi olmadan kontrolden çıktığına yönelik eleştirilerinin ardından geldi. Orduyu katliam yapmakla suçlayan muhalefet, askeri yönetimin 9 aylık geçiş planını tanımadıklarını ilan etti. Süresiz sivil itaatsizlik kampanyası başlattıklarını duyurdu. liste çoğunluğu oluşturacağı üç yıllık bir geçiş süreci üzerinde uzlaşıya varmışlardı. Geçiş yönetimi için ise çoğunluğun hangi tarafta olacağı konusunda bir mutabakat oluşmamıştı. ‘Planlı hareket’ Geçen aralıkta ekmek zamlarına tepki olarak başlayan, Komünist Parti ve Meslek Odaları Birliği’nin de Sudan’ın başkenti Hartum’da önceki gün eylemciler barikatlar kurup lastik yaktı. başı çektiği gösterilerin ardından Sudan ordusu geçen nisanda yönetime el koymuştu. Muhalefet ise askerleri “devrimi çalmaya çalışmakla” suçluyor. Özgürlük ve Değişim İttifakı Sözcüsü, askeri yönetim tarafından açıklanan 9 aylık geçiş planını tanımadıklarını ilan ederken, süresiz sivil itaatsizlik kampanyası başlattıklarını duyurdu. Sözcü, “Göstericilerin öldürülmesi, yaralanması ve aşağılanması Sudan halkını baskı altına almak üzere sistematik ve planlı bir harekettir” ifadelerini kullandı. Soruşturma çağrısı Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği ve Afrika Birliği’nden yapılan açıklamalarda, güvenlik güçlerinin saldırısı kınandı ve soruşturma talebinde bulunuldu. Avrupa Birliği de ordu yetkililerine barışçıl protestolara izin vermesi ve iktidarın hızla sivillere devredilmesi çağrısı yaptı. ABD’nin Hartum Büyükelçiliği’nin Twitter hesabından yapılan kınama açıklamasında ise ordunun suçlandığı kısım daha sonra silindi. İran yönetimi, Sudan’ın dış güçlerin mücadele alanına dönüşmesinden endişe duyulduğunu belirterek göstericilerin taleplerine saygı gösterilmesini istedi. ABD Başkanı’nı bebek şeklinde tasvir eden dev bir balon uçuruldu. Protestolu karşılama ABD Başkanı Donald Trump’ın, henüz ayak basmadan ülkenin iç siyasetiyle ilgili basına verdiği demeçler nedeniyle tartışmalı İngiltere ziyareti, ikinci gününde dev protestolara sahne oldu. Avrupa Birliği’nden çıkış (Brexit) anlaşmasının belirlenmesindeki tıkanmanın ardından 7 Haziran’da görevi bırakacağını açıklayan İngiltere Başbakanı Theresa May’in, ABD Başkanı ile gerçekleştireceği ekonomi ve ticaret konularındaki bir dizi görüşme öncesinde başkent Londra’da Trump karşıtı protestolar düzenlendi. Görüşmelerin yapıldığı başbakanlık ofisi yakınlarındaki Trafalgar Meydanı’nda toplanan göstericiler, göçmen karşıtı, ırkçı, kadın ve çevre düşmanı olduğu eleştirilerinin merkezindeki ABD Başkanı’nın devlet ziyareti sırasında üst düzey isimler tarafından gösterişli bir biçimde karşılanmasına tepki gösterdi. Parlamento Meydanı’na doğru yürüyüşe geçen protestocuların ellerinde, “Hoş gelmedin Trump”, “Cinsiyetçiliğe, ırkçılığa, yoksulluğa hayır”, “Gezegeni yeniden yeşil yap” yazılı pankart ve dövizler vardı. Trafalgar Meydanı’na Trump’ı tuvalet oturağında tweet atarken gösteren dev CORBYN’DEN BOYKOT Ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Jeremy Corbyn de Trump karşıtı gösterilere katılanlar arasındaydı. Corbyn, burada kalabalığa hitaben yaptığı konuşmada, Trump’a, “Lütfen ırkçılığı ve kadın düşmanlığını yenen, barış ve silahsızlanmanın sağlandığı bir dünya düşleyin” mesajıyla seslendi. Corbyn, önceki gün Trump onuruna verilen resmi resepsiyonu da boykot etmişti. bir manken yerleştiren göstericiler, Parlamento Meydanı’nda da ABD Başkanı’nı bir bebek şeklinde temsil eden dev bir balon uçurdu. ‘Poster çocuk!’ Öte yandan Trump’la basın üzerinden atışmaya devam eden Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, Sky News’a verdiği demeçte, Trump’ın dünya genelindeki aşırı sağcı aktivistler için poster çocuğu olduğunu söyledi. Khan, Trump için, “11 yaşında bir çocuk gibi davranıyor” ifadesini kullandı. Eylemlere ‘yalan haber’ dedi İngiltere’de Trump’a yönelik tepkilerin temelinde, ABD Başkanı’nın iklim değişikliği konusundaki duruşu ve göç politikaları olduğu ifade ediliyor. Brexit yanlısı aşırı sağcı siyasetçi Nigel Farage’a yakınlığıyla bilinen Trump’ın, son olarak İngiliz basınına verdiği demeçlerde May’in yerine gelecek isim olarak eski Dışişleri Bakanı Boris Johnson’ı önermesi de tepki çekmişti. Bu arada Johnson’ın dün Trump ile yüz yüze bir toplantıya katılmayı reddettiği bildirildi. Johnson’ın Trump’ın görüşme talebini “yoğunluk” nedeniyle reddettiği ileri sürüldü. Trump, May’le temaslarının ardından dün yaptığı basın açıklamasında, kendisine karşı protesto düzenlendiği haberlerini “yalan haber” olarak nitelendirdi. Resmi resepsiyonda kendisini boykot eden İşçi Partisi liderine ilişkin bir soru üzerineyse “Corbyn’in ülkeyi negatif yönde etkilediğini düşünüyorum. O benimle görüşmek istedi ama ben hayır dedim” ifadelerini kullandı. YÜZLERİ HEP GÜLSÜN İdlib ve çevresinde çatışmaların sürdüğü Suriye’de, evlerini terk etmek zorunda kalanların bulundukları kamplarda bayram buruk geçiyor. Türkiye sınırındaki kamplarda bulunan çocukların neşesi AFP tarafından görüntülendi. Öte yandan, Suri ye ordusunun, İdlib’in güneyinde üç kritik yerleşimi alarak kuzeye doğru ilerleyişine devam ettiği bildirildi. BM Gıda Programı ise çatışmalarda binlerce dönümlük buğday tarlasının yakıldığı, gıdanın bir savaş aracı olarak kullanıldığı uyarısı geldi. Fransa’dan Riyad’a dev silah satışı Yemen’e silah sevkıyatına ilişkin haberler yapan gazetecilerin ifadeye çağrılması tartışmalarının sürdüğü Fransa’nın, Suudi Arabistan’a yaptığı silah satışının geçen yıl yüzde 50 arttığı bildirildi. Hükümet kaynaklı bir rapora göre, toplam silah satışı yüzde 30 artışla 9 milyar 100 milyon Avro’ya ulaşan Fransa, geçen yıl Riyad’a 1 milyar Avro tutarında satış yaptı. Satışın büyük kısmının, Yemen’de Husilere karşı savaşta Hadi hükümetine destek veren Suudi Arabistan tarafından deniz blokajı için kullanılan deniz devriye tekneleri olduğu belirtildi. Fransa’da geçen ay Yemen savaşında kullanılan silahlarla ilgili detaylı bilgilerin yer aldığı haberi hazırlayan 7 gazetecinin “ulusal güvenlik sırlarını açığa çıkardıkları” gerekçesiyle ifadeye çağrılması tepkiye neden olmuştu. Conte koalisyona rest çekti İtalya’da birinci yılını dolduran aşırı sağpopülist hükümetin teknokrat başbakanı Giuseppe Conte, koalisyon ortağı partiler arasındaki uzlaşmazlıklar nedeniyle devam eden kriz havasının sonlandırılması için “görevi bırakma” kartını çıkardı. Conte, aşırı sağ Lig ve sağ popülist 5 Yıldız Hareketi (M5S) partilerinin liderlerine seslenerek “Ya bu hükümet görev süresi bitene kadar ayakta kalır ya da görevi bırakırım. Bu hükümete devam mı yoksa erken seçim mi istiyorsunuz? Bana en kısa sürede birlikte devam edip etmeyeceğinizi bildirin” ifadelerini kullandı. AP seçimi sonrası gerilim Conte’nin bu resti karşısında iktidar ortağı iki partinin liderlerinden “hükümete devam” mesajı geldi. Lig Partisi lideri, İçişleri Bakanı Matteo Salvini, “Hükümete devam etmeye hazırız ve kaybedecek zamanımız yok” derken M5S lideri Ekonomik Kalkınma, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Luigi Di Maio da, sorunların çözülmesi için bir hükümet zirvesinde bir araya gelinmesi çağrısı yaptı. AB karşıtlığı dışında birçok konuda uzlaşamayan iki parti arasındaki gerginlik, Lig Partisi’nin Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde kazanım elde etmesi ardından daha da büyüdü. Seçimlerde yüzde 34 oy alan Lig Partisi liderinin bu sonuçlar üzerinden olası bir erken seçimle tümüyle sağ ve aşırı sağ partilerden oluşan bir koalisyon hedeflediği tahmin ediliyor. Bu arada, DHA’nın haberinde Conte’nin basın toplantısında “Eğer müsaitse Roma teknik direktörü olabilirim” dediği de aktarıldı. TİANANMEN’İN ACI YILDÖNÜMÜ ‘Pekin, sessizlik perdesini kaldırmalı’ Çin’in başkenti Pekin’de 30 yıl önce meydana gelen Tiananmen olaylarının yıldönümü, WashingtonPekin arasındaki ticaret savaşı eksenindeki geriliminin gölgesinde geçti. 4 Haziran 1989’da, Çin ordusunun meydanda demokrasi çağrısıyla gösteri düzenleyen çoğu öğrenci kalabalığı ateş açarak dağıttığı, yaşamını yitirenlerin sayısının hâlâ tam olarak bilinmediği katliamın yaşandığı meydanda polisin sıkı güvenlik önlemleri aldığı belirtildi. Hong Kong’da dün katliamda yaşamını yitirenler için anma törenleri düzenlendi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Tiananmen’de ölen ve kaybolanların tamamının isimlerinin açıklanması gerektiğini belirtti. Ayrıca, Pekin’e, halen cezaevinde olanların serbest bırakılması çağrısı da yaptı. İngiltere, Çin’e ifade özgürlüğü vurgusunda bulundu. Avrupa Birliği’nden ise (AB) katliamın üzerindeki sessizlik perdesinin kaldırılması talebi yükseldi. Çin’den ABD’ye seyahat uyarısı Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise Pompeo’nun açıklamalarını, “Çin’in siya si sistemine saldırı” olarak değerlendirdi. Öte yandan Çin, ABD’yi ziyaret edecek va tandaşları için seyahat uyarısı yayımladı, kötü muameleye uğrayabilecekleri değer lendirmesinde bulundu. Çin’in ABD’deki misyonlarına gönderilen uyarıda, ABD’deki Çin vatan daşları ve Çinlilere ait kuruluşlar dan, güven lik konusun da teyakkuz da olmala rı ve olası gi rişimlere et Paris’te eylemciler kin ve yerinde Cumhuriyet Meydanı’na tepki vermele konulan temsili bir tankla ri istendi. Tiananmen kurbanlarını andı. Moskova’dan yeni füze denemesi Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, yeni önleme füzesinin testinin Kazakistan’da başarıyla gerçekleştirildiğini duyurdu. Rus haber ajansı TASS’da yer alan habere göre Şoygu, Rus Havacılık ve Uzay Savunma Kuvvetleri’nin, Kazakistan’ın SaryShagan alanında gerçekleştirilen testte, “hava savunma sisteminin kendinden beklenen performansı gösterdiğini” söyledi. Öte yandan Venezüella’daki Rus askerleri üzerinden WashingtonMoskova krizi sürüyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın Kremlin’in Washington’ı Venezüella’daki askeri uzmanlarını çektiği yönünde bilgilendirdiği açıklamasını değerlendiren Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, böyle bir bilgi vermediklerini söyledi. Rus uzmanların daha önce Venezüella’ya sevkıyatı yapılan teçhizata yönelik hizmetler nedeniyle orada bulunduklarını belirten Peskov, “Bu süreç planlanan şekilde ilerliyor. ‘Adamlarını çekmenin’ ne anlama geldiğini de bilmiyoruz” ifadelerini kullandı. İngiltere’de bulunan Trump, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Rusya bizi adamlarının büyük bir kısmını Venezüella’dan çektiği konusunda bilgilendirdi” ifadelerini kullanmıştı.