Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY 1114 HAZİRAN 2019 CUMA S400 gerilimi doları 5.90 TL’ye taşıdı Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S400 konusunda gelen açıklamalar sonrası ABDTürkiye ilişkilerine yönelik artan endişelerle yükselişin sürdüğü dolar/TL yüzde 1 artışla 5.90’nın üzerini gördü. Kur gün sonunda 5.86 seviyesine geriledi. Avro yüzde 1’den fazla artışla 6.65’e, sepet kur 6.24’e yükseldi. BIST 100 Endeksi ise yüzde 2.27 geriledi. İstanbul seçimi ve S400 ko nusunun TL için başlıca risk unsurları olduğunu söyleyen bir bankacı, “Dolar/TL 5.91 seviyesini aşarsa yukarı hareketin devamı gelebilir” dedi. Whireland Kıdemli Piayasa Analisti Micheal Ingram, Türk Lirası’nın jeopolitik ve ekonomik açıdan esen karşı rüzgârlardan etkilenece ğini belirterek, TL’deki oynaklığın devam edeceğini söyledi. Faiz indirimi olduğu takdirde Türk Lirası’nın daha da zayıflayacağını vurgulayan Ingram, Türkiye’de gidişat aslında oldukça negatif ve ikinci çeyrekte bir daralma görebiliriz. Enflasyon da artabilir. Şu an maalesef dengeyi bulmak çok zor” dedi. Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı, 7 Haziran ile biten işlem haftasında 2.8 milyar dolar artarak 185.807 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı aynı dönemde altın hariç 2.6 milyar dolar arttı. Yurtdışında yerleşik kişiler, 7 Haziran haftasında 54.9 milyon dolarlık hisse senedi aldı. Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri geçen hafta 75.0 milyar dolardan 74.9 milyar dolara geriledi. Merkez’in toplam rezervleri, geçen hafta 826 milyon dolar artarak 96 milyar 381 milyon dolara çıktı. Söz konusu dönemde altın rezervleri, 968 milyon dolar artışla 20 milyar 517 milyon dolardan 21 milyar 485 milyon dolara yükseldi. l Ekonomi Servisi Enflasyon yoksulu vurduBETAM’ın araştırmasına göre, yoksulun enflasyonu, zengininkinden 21.5 puan daha yüksek Yüksek tüketici enflasyonu reel ücretleri düşürürken, azalan milli gelir ve artan işsizlik ortamında düşük gelirli kesimde kullanılabilir reel gelirler erozyona uğradı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) hesaplamalarına göre, yoksul ile zengin enflasyonu arasındaki fark 21.5 puanı buldu. Yoksulların enflasyonu, zenginlerin enflasyonundan 21.5 puan daha yüksek çıktı. BETAM’ın “Gıda Enflasyonu Yoksulu, Ulaştırma Enflasyonu Zengini Vurdu” araştırmasında şu tespitlere yer verildi: 4 Nisan 2017Nisan 2019 döneminde gıda fiyatlarında ortaya çıkan ve kamuoyunda etki yaratan büyük artışlara rağmen zengin ve yoksul enflasyonları arasında dikkate değer bir fark oluşmadı. 4 Özellikle gıda ve barınma harcamalarındaki yüksek artışlar yoksul enflasyonunu çok olumsuz etkiledi. 4 En düşük harcamaya sahip grupta ortalama hanenin tüketim sepetinin fiyatı (satın alma değeri) yüzde 230 (2.3 kat) artarken, en yüksek harcamaya sahip grupta ortalama hanenin tüketim sepetinin fiyatı yüzde 208.5 (yaklaşık 2.1 kat) arttı. 2003Mayıs 2017 dönemini kapsayan 14.5 yılda tüketici enflasyonu bariz bir şekilde yoksullar için daha yüksek, zenginler için ise daha düşük oldu. 4 Bu farklılaşmada en büyük etken yoksulların tüketim sepetinde yüksek bir pa ya sahip olan gıda fiyatlarındaki (gıda ve alkolsüz içecekler) güçlü artışlar olurken, bir diğer etken de konuta ilişkin harcamalar kalemindeki (konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar) fiyat artışları oldu. 4 En düşük harcama grubunda TÜFE (en yoksul enflasyonu) 2017 Nisan’dan 2019 Nisan’a yüzde 32.44 arttı. En yüksek yüzde 20’lik harcama grubundaki artış (en zengin enflasyonu) yüzde 32.08 olarak hesaplandı. 4 2018 gerçekleşen yüksek tüketici enflasyonu reel ücret leri düşürürken, azalan milli gelir ve artan işsizlik ortamında düşük gelirli kesimde kullanılabilir reel gelirler erozyona uğradı. 4 Nisan 2017Nisan 2019 döneminde en yoksulun bütçesinde yüzde 39, en zenginin bütçesinde ise yüzde 18’lik paya sahip konut, su ve enerji fiyat artışı yoksul enflasyonuna 49.9 puanlık katkı yaparken, zenginin enflasyonuna 24.4 puanlık katkı yaptı. Aradaki fark yoksulun aleyhine 25.5 puan oldu. l Ekonomi Servisi Para mutfakta tükendi 4 Yoksullar bütçelerinin büyük kısmını gıda, konut gibi zorunlu ihtiyaçlara ayırırken, en zengin yüzde 20’lik dilimde bu ihtiyaçlar bütçenin çok daha sınırlı bir kısmına karşılık geldi. 4 En zengin yüzde 20’lik kesim, ulaşım, giyim ve ayakkabı, eğlence ve kültür, eğitim, ev aletleri ve mobilyaya yoksullara göre bütçesinde daha fazla yer veriyor. 2017’de en yoksul kesim bütçesinin gıda kalemine ayırdığı pay yüzde 31, konut kalemine ayırdığı pay yüzde 39 olurken, aynı kalemler için en zengin kesimin bütçesinden ayırdığı pay sırasıyla yüzde 13 ve yüzde 18 oldu. Zengin kesimin ulaştırma harcamalarına ayırdığı pay yüzde 29 oldu. Ulaştırmanın yoksulun sepetindeki payı yüzde 5.0 düzeyinde kaldı. 4 Gıda ve alkolsüz içecekler en yoksul kesimin enflasyonuna 45.9 puanlık katkı yaptı. Gıda kalemindeki enflasyon farkı yoksulun 24.4 puan aleyhine oldu. Yabancı yatırım yüzde 13 azaldı Birleşmiş Milletler Dünya Yatırım Raporu’na göre, küresel doğrudan yabancı yatırımlar, 2018’de yüzde 13 azalarak 1.3 trilyon dolara geriledi. Aynı dönemde Türkiye’ye doğrudan yabancı yatırımlar yüzde 13 artışla 13 milyar dolara yükseldi. Ancak bu rakamın 5.9 milyar dolarını, yabancılara yapılan gayrimenkul satışları oluşturdu. 2011’de yüzde 87.4 olan doğrudan yabancı yatırımlar içinde doğrudan sermaye yatırımlarının payı ise yüzde 46 ile yine son 14 yılın en düşüğüne geriledi. TL’deki değer düşüşüne paralel olarak yabancıların 2017 sonunda 181.3 milyar dolar olan yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırım stoku, Mart 2019’da 122.4 milyar dolara geriledi. BM’ye göre, gelişmiş ekonomilere doğrudan yabancı yatırımı akışı 2018’de 2004’ten bu yana görülen en düşük düzeyde gerçekleşirken, gelişmekte olan ülkelerin doğrudan yabancı yatırımlarından 2018’de aldıkları pay yüzde 54 oldu. BDDK’den 50 kişi hakkında dava Ülkeyi ekonomik krize sürükleyen iktidar, krizi haberleştiren gazetecileri ve kriz hakkında sosyal medyada yorum paylaşan yurttaşları hedef aldı. 10 Ağustos 2018 tarihinde Kerim Karakaya ve Fercan Yalınkılıç’ın ekonomik kriz ve dövizdeki dalgalanmalarla ilgili Bomberg’de yer alan haberleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından mahkemeye taşındı. Savcılık, sadece haberde imzası olan gazetecileri değil, sosyal medyada yorum yapan sanatçı ve ekonomistler dahil 50 kişiyi davaya dahil etti. İddianamede, “Türkiye Cumhuriyeti devletinin ekonomik düzen ve istikrarını hedef alır şekilde sermaye piyasalarında ve borsada işlem gören firma kurum ve kuruluşlara ilişkin güvensizliğe yol açan, Türkiye ekonomisinin tamamen çökeceğine ilişkin bilimsel delil ve emare olmaksızın asılsız paylaşımlar yapmak suretiyle borsada işlem gören ülke ekonomisinin önde gelen firma ve kuruluşları hakkında özetle piyasalarda güvensizlik oluşturmayı hedef aldıkları, böylelikle ülke ekonomisine ilişkin toplum nezdinde güvensizlik ortamı oluşturmaya matuf eylemde bulundukları, böylelikle manevi olarak menfaat temin ettikleri” suçlaması yer aldı. İmar Barışı için yarın son gün Hedef, yeni Vecihi Hürkuş’lar yetiştirmek BESTE ERGÜN Cumhuriyetin 100’ncü yılına doğru çocukların yeni çağa hazırlanması için sürdürdüğü Zekâ Gücü Projesi kapsamındaki çalışmalarına hız veren Turkcell, “Çocuk gülerse umut var, çocuk bilirse aydınlık yarınlar” anlayışıyla eğitim alanında topluma hizmet etmeye devam ediyor. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak 2016 yılında hayata geçirilen Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) bünyesinde gerçekleştirilen Zekâ Gücü Projesi’nin 33. adresi Şanlıurfa Haliliye BİLSEM oldu. Şanlıurfa Haliliye BİLSEM Zekâ Gücü Teknoloji Laboratuvarı’nda Anadolu’nun özel yetenekli çocukların ilgi alanlarına göre eğitim alacaklar. Projeyle yakın zamanda; yapay zekâ, ses ve görüntü işleme, makine öğrenmesi, derin öğrenme, sürdürülebilir yaşam kapsamında akıllı tarım ve hayvancılık teknolojileri, akıllı ev teknolojileri, uzaktan takip sistemleri konularında bilgilendirici eğitimlere hem mobil uygulama hem de web platformundan erişilebilecek. Sınıflarının teknolojiyle donatıldığı projeyle fizikçi, robot ve matrix ustası ElCezeri, Türk pilot ve müteşebbis Vecihi Hürkuş, dünyanın en önemli mimarlarından Mimar Sinan gibi yeni beyinlerin Türkiye’den çıkarılması hedefleniyor. Turkcell Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ömer Barbaros Yiş, Zekâ Gücü sınıflarıyla hedefin üç yılda 50 bin, 6 yılda 100 bin çocuğa ulaşmak olduğunu söyledi. l ŞANLIURFA Sanayileşmede geç kalındı Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal, Türkiye’nin sanayileşmede geç kaldığını söyledi. Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun (MAKFED) düzenlediği ‘Makine ZirvesiVizyon 2030’ konferansında konuşan Ağbal, “Ekonomiyi genel olarak büyütebilirsiniz, tarım, sanayi ve hizmetler sektörü üzerinden ekonominin büyümesini sağlayabilirsiniz ama stratejik sektörlerin belir lenmesi ve kaynakların daha çok bu alanda yoğunlaşması gerekiyor. Türkiye önümüzdeki süreçte kalkınacaksa, büyüyecekse, istihdamını, üretimini, ihracatını artıracaksa sanayileşmekten ve endüstrileşmekten başka çaremiz yok” dedi. MAKFED Başkanı Adnan Dalgakıran ise, 2030’a kadar ihracat/dolar kg değerini yüzde 15’e çıkarmayı hedeflediklerini ifade etti. l Ekonomi Servisi Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “15 Haziran’da imar barışına başvuru süresi tamamlanıyor. Herhangi bir uzatma şu an için söz konusu değil. Yaklaşık 10 milyon 79 bin vatandaşımız bugüne kadar imar barışı sürecinden faydalandı” dedi. Kurum en fazla başvuru gelen iller arasında İstanbul’un 1 milyon 747 bin ile ilk sırada, İzmir’in 811 bin 452 başvuruyla ikinci sırada yer aldığını dile getirerek, bu düzenlemeyle şu ana kadar yatırılan bedelin yaklaşık 19 milyar 300 milyon lira olduğunu aktardı. l Ekonomi Servisi Murat Kurum Süt ve et üretiminde düşüş sürüyor Süt üretim maliyeti artınca, üretici borcunu ödeyebilmek için süt veren sığırını kesmeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, toplanan inek sütü miktarı nisanda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.7 azaldı. İnek peyniri üretimi 59 bin 612 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.2 düştü. Yoğurt üretimi 99 bin 309 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.7 azalırken, ayran üretimi ise 61 bin 430 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.6 düştü. Öte yandan, beyaz et sektöründeki kriz de devam ediyor. Tavuk eti üretimi nisanda bir önceki aya göre yüzde 2.1 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 azaldı. Hindi eti üretimi ise yıllık 23.7 düştü. l Ekonomi Servisi