Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 1117 MAYIS 2019 CUMA İyi not için umut yokKrediderecelendirmekuruluşunagöre,adımatılmazsaTürkiyeyenidenkurkriziyaşayabilir Moody’s, dış finansman ihtiyacını hafifletecek, enflasyonist baskıyı azaltacak etkin bir politika izlenmezse Türkiye’nin notunun yükseltilmesi nin mümkün olmadığını vurguladı. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, İstanbul seçimlerinin tekrar açan kurumsal gücün zedelenmesi gibi zorluklar karşısında, genç nüfusu ve göreceli sağlık lanmasının, ekonomik topar lı kamu borç yapısı gibi güçlü lanmanın beklenenden daha yanlarını yansıttığı belirtildi. yavaş olduğu bir ortamda, yet Raporda jeopolitik gerilimle kililerin duruşuna ilişkin be rin tekrarlanması ve politika lirsizliği artırdığını belirtti. konusunda yeni yanlış adım Moody’s’in yayınladığı yıl ihtimalinin, geçen yılki kur lık raporda “Çalkantılı politika krizinin tekrarlanması ve da ile birlikte, kurumsal zayıflık ha zorlu makroekonomik ve fi makroekonomik politikaların nansman koşulları riski oluş kalitesinde ve şeffaflığında bir turabileceği vurgulandı. bozulmaya yol açtı” denildi. Moody’s Türkiye’nin kre Kur krizi uyarısı di notuna ilişkin negatif görünüm göz önüne alındığında, po Raporda ayrıca Türkiye’nin zitif bir görünüm veya kredi kredi profilinin, politika belir notunun yükseltilmesinin pek sizliğine, yüksek enflasyona mümkün olmadığını belirtti. ve yüksek dış kırılganlığa yol Ancak, maliye ve para politika Kur ve enflasyon yükselecek Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Beklenti Anketi’ne göre, yıl sonu Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 16.23’ten yüzde 16.68’e, yıl sonu dolar/TL beklentisi ise 6.203’ten 6.431’e yükseldi. TCMB’nin, 65 katılımcıyla gerçekleştirdiği 2019 yılı Mayıs ayı Beklenti Anketi’ne göre 2019 yılı mayıs ayı için tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 1.12 iken, bu anket döneminde yüzde 1.48 oldu. Bankanın 12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 15.38’den, bu anket döneminde yüzde 15.48’e çıktı. 24 ay sonrası TÜFE beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla yüzde 12.06 ve yüzde 12.34 olarak gerçekleşti. Yıl sonu büyüme beklentisi yüzde 0.6’dan yüzde 0.3’e gerilerken, yılsonu cari açık beklentisi 17.6 milyar dolardan 14.7 milyar dolara düştü. Gelecek 3 ay sonundaki ağır lıklı ortalama fonlama maliyeti beklentisi yüzde 23.09’dan yüzde 24.00’e yükseldi. Öte yandan TCMB verilerine göre, yurtdışında yerleşik kişiler, geçen hafta net 214.5 milyon dolarlık hisse senedi, 340.3 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi ve 13.3 milyon dolarlık şirket borçlanma senetleri sattı. Yurtiçi yerleşikler geçen hafta döviz ve kıymetli maden hesapları da 2 milyar dolar artışla 181.22 milyar dolara çıktı. ları daha tutarlı hale gelirse ve ekonomik reformlar ekonominin yapısal dengesizliklerini ele alacak şekilde uygulanırsa, kredi notu görünümünün istikrara kavuşabileceği ifade edildi. ABD ile gerilimlerin azalması ve dış mali desteğin, muhtemelen kredi notu açısından pozitif olacağını söyleyen Moody’s, Türk yetkililer dış finansman ihtiyaçlarını ve enflasyonist baskıları azal tacak ve ülkeyi sürdürülebilir büyüme yoluna sokacak etkili politika çerçevesi izleyemedikleri takdirde, Türkiye’nin kredi notunun düşürülebileceğini belirtti. l Ekonomi Servisi Binde 1 olarak açıklanan kambiyo vergisinde oranın artabileceği belirtiliyor Sanayici muafiyet istiyor Turkcell’den 6 milyon TL’lik GES Enerji yatırımına iştiraki Enerjicell ile 2016’da başlayan Turkcell, grubun ilk güneş enerji santralını Kuzey Kıbrıs’ta kurdu. 900 KWp kurulu güce sahip Kuzey Kıbrıs Turkcell Güneş Enerji Santralı, yaklaşık 6 milyon TL yatırımla 4.5 ayda tamamlandı. Santralda 2 bin 500 adet panel ile 9 adet santral tipi inverter kullanıldı. Şebekeye yılda 1 milyon 510 bin 918 kilovatsaat enerji üretecek santral ile doğaya 906 bin 481 kg’lık karbon emisyonu salınımının engellenmesi bekleniyor. Turkcell Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akça, “Doğru bir iklimde ve doğru bir coğrafyada bu projeyi başlatmış olmak çok değerli” derken; Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan ise, yatırımlara devam edeceklerini söyledi. l Ekonomi Servisi Koç’un 11 şirketi ‘en iyi’ seçildi Yönetim danışmanlığı ve insan kaynakları şirketi Aon Hewitt’in “Türkiye’nin En İyi İş Yerleri” araştırması kapsamında verdiği 18 ödülden 11’ini Koç Topluluğu şirketleri aldı. Türkiye’den 175 şirketin dahil olduğu araştırmada ödül alanlar listesinde, Koç Holding’in yanı sıra Koç Topluluğu’ndan Bilkom, Demir Export, Entek, Ford Otosan, Koç Finansman, Otokoç Otomotiv, Setur Marinaları, THY Opet, Tofaş ve Vehbi Koç Vakfı yer aldı. Her yıl 2.5 milyona yakın iş başvurusu aldıklarını ve bünyelerine yılda 1215 bin yeni çalışma arkadaşı katıldığını belirten Koç Holding İnsan Kaynakları Direktörü Özgür Burak Akkol, uluslararası arenanın önde gelen ödüllerine layık görülmekten ötürü gurur duyduklarını dile getirdi. l Ekonomi Servisi TUSAF Başkanı Ulusoy, buğday ekim alanlarının 20002018 arasında toplamda yüzde 23 daralarak 7.3 milyon hektara düştüğünü, son bir yılda yüzde 5’lik azalma beklediklerini söyledi. Yağışlar üretimi vurdu İklim değişiklikleri sebebiyle yaşanan beklenmeyen yağışlar ayçiçeğinde hastalığa sebep olurken, buğdayda ise ekim alanlarını daralttı. Trakya çiftçisinin en büyük gelir kaynaklarından biri olan ayçiçeğini, kullanılan bir tohum türü ve serin giden havalar sebebiyle köse hastalığı vurdu. Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı, “Çiftçi, hastalıklı yerleri tekrar ekmek zorunda kaldı” dedi. Ayçiçeği üreticisi Şa ban Topçu da verim kaybının yüzde 40’a ulaştığını ifade etti. Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Başkanı Eren Günhan Ulusoy ise, uzun süren yağışların buğday ekimini engellendiğini belirterek, “Bu yıl ekim alanlarındaki yüzde 5 düşüşün sebebi bu” dedi. Öte yandan 2019 için yaş çay alım fiyatı 2.90 TL olarak tespit edildi. Bu yıl da 13 kuruşluk destek yapılacak. Böylece fiyat 3.03 lira olacak. TÜPRAŞ işçileri eylemde TÜPRAŞ işçileri, toplu sözleşme sürecinde işverenin anlaşmaya yanaşmaması üzerine kendilerini fabrikaya kapattı. TÜPRAŞ’ta ocak ayında başlayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde, arabulucu sürecinde de sonuç çıkmayınca, işçiler başlattıkları eylemleri büyüttü. Özgür Kocaeli Gazetesi’nin haberine göre fabrikada dün sabah saatlerinden itibaren fabrikadan çıkmama eylemi başlatıldı. İşveren sözleşmeyi 3 yıla çıkarma, vardiya sistemini değiştirme ve mazeret izinlerini düşürme ile ilgili ısrarından vazgeçmezken, ücret teklifini de değiştirmedi. İşveren işçilere ilk 6 ay maaş zammı vermezken, sadece bir brüt maaş tutarında ücret vermeyi teklif etti. Petrolİş Sendikası’nın yetkili olduğu fabrikada işçiler bu teklifi kabul etmeyip, kendi taleplerini sundular. l Haber Merkezi Kurdaki yükseliş nedeniyle ithal girdi maliyetleri artan sanayici, döviz alırken de vergi öderse yükünün artacağını belirterek karara itiraz etti. Emre Deveci Cumhurbaşkanı Kararı ile, döviz alımlarına satış tutarı üzerinden binde 1’lik Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) getirilmesine sanayicilerden itiraz geldi. Sanayi odalarından edinilen bilgilere göre, ithal hammadde ve ara malına bağımlı olan sanayiciler, zaten kurdaki yükseliş nedeniyle artan maliyetlere bir de BSMV vergisinin eklenmesine itiraz etti. Üretim ve ihracat yapabilmek için yapacakları ithalatın bedelini ödemek için döviz alırken binde 1 vergi ödemek istemeyen sanayiciler, reel sektörün de bankalar gibi BSMV’den muaf tutulması amacıyla resmi makamlara başvurdu. TL’deki süregelen değer kaybı nedeniyle yurttaşlar ve kurumlar birikim lerini dövize çevirmeyi tercih ederken, önceki gün gelen binde 1’lik BSMV vergisinin bu yönelişi değiştirmesi beklenmiyor. Oran artabilir Öte yandan, Habertürk’ün kambiyo vergisine ilişkin haberinde, kurdaki oynaklığın devam etmesi halinde bu kez kanun ile kambiyo işlemleri üzerinden alınacak BSMV’nin artırılabileceği ifade edildi. Vergi oranının daha fazla olması için kanunda değişiklik gerekiyor. Uzmanlar, ilk dört ayda 54.5 milyar TL’ye ulaşan bütçe açığının kapatılması için bir kalem olarak BSMV’nin değerlendirileceğini belirtiyor. Yabancı yatırımcılar ise, düzenlemeyi, döviz piyasasına hükümetin daha fazla müdahale edeceği yönünde kaygı verici bir sinyal olarak değerlendiriyor. Trump’tan Huawei’ye yasak ABD Başkanı Donald Trump, “ulusal acil durum” ilan etti ve Amerikan şirketlerinin ulusal güvenlik riski teşkil eden yabancı firmalara ait telekomünikasyon ekipmanlarını kullanmalarını yasaklayan bir kararname imzaladı. Kararın, Çin merkezli telekomünisyon devi Huawei’yi hedef aldığı biliniyor. Tica ret Bakanlığı’na gönderilen kararnamenin, 150 gün içerisinde uygulamaya konulması planlanıyor. Ticaret Bakanı Wilbur Ross konuyla ilgili yaptığı açıklamada, kararnamenin “ABD’nin bilgi ve iletişim teknolojilerini yabancı düşmanlardan korumayı” hedeflediğini söyledi. l Ekonomi Servisi Donald Trump 19 Mayıs’ın 100. yılında gençlik... Koşullar ne olursun olsun asla ve asla pes etmemeyi öğretmişti Atatürk. 19 Mayıs’ta Samsun’a çıkıp Kurtuluş Savaşı’nın ilk fitilini ateşleyerek... Bilimin, aydınlanmanın gücünü öğretmişti; savaşın ortasında çadırına onlarca kitap getirip bir yandan da onları okuyarak... Ülkenin bağımsızlık savaşını başlattığı tarihi gençliğe armağan etti “Vatan sizlere emanet. Türk gençliğine güveniyorum” diyerek... 100 yıl sonra, bugün... 13 milyonu aşan bir gençliğe sahibiz. Peki gençliğine ne sunuyor bu ülke? Eşit, adil ve kaliteli bir eğitim? İş olanakları? Daha iyi bir yaşam? Hangi bilgi ve beceriler ile ne kadar donatabiliyoruz onları? Yabancı dil, spor (futbol dışında), evrensel müzik, sanat, kültür? Peki ya felsefe? Hiçbiri değil ne yazık ki? Sadece borçlanarak tüketecekleri bir gelecek var onları bekleyen. Tabii iş bulabilirlerse... Kanayan en büyük yaralarımızdan biri genç işsizliği. Yüzde 26.7. 1529 yaş aralığındaki yaklaşık her 100 gençten 26’sı ne eğitimden ne de istihdamdan yararlanabiliyor. Türkiye bu oran ile 35 OECD ülkesi arasında birinci sırada. Üretime katılmayan genç nüfusun ekonomiye maliyeti ise 25 milyar doların üzerinde. Bunu sadece ekonomik krizle açıklamak mümkün değil. Zira ciddi ekonomik krizlerle mücadele eden ülkeler; örneğin Portekiz, İspanya, Yunanistan önlerine hedefler koyarak genç işsizliğini önemli ölçüde azaltmayı başardılar. Türkiye ise istikrarlı biçimde işsizliği artırmayı başarıyor. Hadi iş buldular diyelim. O da ne yazık ki ülkenin vahşi neokapitalizm düzeninde çoğunlukla az paraya ve çok uzun çalışma saatlerine yayılan bir nevi modern kölelik . Oysa... Bu bahsettiğimiz gençlik dünyada milenyum gençliği diye adlandırılıyor. Dijital dünyanın içine doğdular. Akıllı telefonları ayrılmaz parçaları. En yoksulunda bile var bir şekilde. İnternette arama yapma, mobil oyunlar, sosyal medyada iletişim, mesajlaşma vazgeçilmezleri... Mutlaka dijital ortamlarda çeşitli ağların üyeleri oluyorlar. Bugün dünya nüfusunun yüzde 30’undan fazlası 30 yaşın altında. Geleneksel dünyanın ne eğitimi, ne çalışma biçimi ne siyaseti onlara göre. Kısacası küresel sisteme karşılar. İnsanın emeğini ve doğayı hor gören bir yapıyı reddediyorlar. Hatırlarsınız birkaç ay önce The Economist Dergisi bile “Millenyum Kuşağı Sosyalizmi” diye kapağına taşımıştı. Eğer bir şeyler değişecekse işte bu kuşak değiştirecek. Gençliğin siyasete katılımını “bayrak asan, alkış tutan yığınlar” olarak görmeye çalışan günümüz siyaset anlayışının önce bunun bilincine varması gerekiyor. ÇYDD Samsun’a çıkarma yapacak Gençler özellikle de gençler ve eğitim deyince ilk akla gelen sivil toplum kuruluşlarından biridir Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD). Laiklik ve aydınlanma savunuculuğundan asla vazgeçmemiş bu konuda ağır bedeller ödemiş bir kurum. Bu yıl yani 19 Mayıs’ın 100. yıldönümünde ÇYDD 108 şubesinin dernek yöneticileri ve ÇYDD bünyesinde eğitimlerine devam eden binlerce genç ile Samsun’da olacaklar. ÇYDD Genel Başkan Yardımcısı Nihal Kızıl 2 binin üzerinde katılım olacağını söylüyor. Kızıl ile dönem dönem sohbet ederiz. Çok uzun yıllarını derneğe adamış biri Nihal Kızıl, şubelerin kurulmasından, eğitim evlerinin açılmasına, gençlik kurultaylarının düzenlenmesine kadar derneğin her aşamasında yer aldı. “Umutluyum” diyor “Bir yandan da bu ülkenin özgürlükçü, Atatürkçü düşüncenin izinden giden, baskılardan özellikle de siyasi iktidarın giderek artan baskısından rahatsız bir gençliği var...” Bu satırları yazarken bakıyorum Marmaris’te 19 Mayıs törenleri kapsamındaki yürüyüşte kendilerine söylemeleri için dayatılan 15 Temmuz Marşı ve Mehter Marşı yerine İzmir Marşı’nı söylemekte ısrar eden 50 kişilik bir öğrenci grubu olmuş. Öğretmenlerine “Biz ayıp etmedik. 15 Temmuz değil 19 Mayıs kutlanıyor” sözleri ile tepki göstermişler. 31.12.2018 TARİHLİ KARŞILAŞTIRMALI ÖZET BİLANÇOSU (BİN TL) 2018 YILI KARŞILAŞTIRMALI GELİR TABLOSU (BİN TL) AKTİF IDÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler Menkul Kıymetler Diğer Alacaklar Diğer Dönen Varlıklar IIDURAN VARLIKLAR Mali Duran Varlıklar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar AKTİF TOPLAMI NAZIM HESAPLAR AKTİF GENEL TOPLAMI 31.12.2017 31.12.2018 PASİF 31.12.2017 31.12.2018 478.913 416.392 12 19.303 336.649 204.331 629 914.620 541.609 1.456.228 32.164 1.488.392 383.650 504.149 12 IKISA VADELİ YABANCI 892.492 KAYNAKLAR Ticari Borçlar Diğer Mali Borçlar Ödenecek Vergi ve Diğ. Yasal Yükümlülükler 4.681 336,902 366.597 704.244 II ÖZKAYNAKLAR Resmi Senede Göre Kurulan Fonlar Sonradan Kurulan Fonlar 746 Dönem Net Gelir Fazlası 1.596.736 PASİF TOPLAMI 38.223 NAZIM HESAPLAR 1.634.960 PASİF GENEL TOPLAMI 10.517 25.514 6.347 20.371 2.059 2.520 2.111 2.624 1.445.712 1.571.222 141.537 163.931 1.302.449 1.404.608 1.725 1.456.228 32.164 1.488.392 2.683 1.596.736 38.223 1.634.960 A. GEÇMİŞ YILDAN DEVREDEN GELİR BAKİYELERİ B. GELİRLER Faiz ve Menkul Kıymet Gelirleri Temettü Gelirleri Diğer Gelirler C. FONLARDAN AKTARILANLAR D. BAĞIŞ ŞARTLARI GEREĞİNCE FONLARA NAKİLLER () E. TOPLAM GELİRLER F. FAALİYET GİDERLERİ () Genel Yönetim Giderleri Amaca Yönelik Giderler G. RESMİ SENET GEREĞİ FONLARINA EKLENEN MALVARLIĞINI ARTTIRICI YATIRIMLAR () Yedek Akçe Koç Ailesi Fonu H. DÖNEM NET GELİR FAZLASI 2017 71.289 63.282 11.482 1.285 146.054 283.315 7.730 396.869 14.312 416.342 404.599 10.018 9.504 513 1.725 2018 69.689 70.342 12.885 1.725 152.916 399.877 9.644 515.897 15.924 538.593 525.541 10.370 9.824 546 2.683 Kerevitaş’tan 612 milyon TL ciro Dondurulmuş gıda ve margarin şirketi Kerevitaş Gıda Sanayi, yılın birinci çeyreğinde 612.6 milyon TL’lik ciro gerçekleştirdi. Şirketin FAVÖK’ü, 2018’in aynı dönemine göre yüzde 55.6 oranında artarak 101.4 milyon TL’ye ulaştı. Dondurulmuş gıda ve konserve iş birimi 34.7 milyon TL FAVÖK elde ederken; yağ iş biriminin FAVÖK’ü ise 66.7 milyon TL oldu. 2019’un ilk çeyreğindeki ihracat ise 85.9 milyon TL olarak gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Finansbank’tan yeni ürün QNB Finansbank, uzun vadeli yatırım yapmak ve tasarruflarına enflasyonun üzerinde faiz getirisi isteyen müşteriler için yeni bir ürün hayata geçirdi. QNB Finansbank Enflasyona Endeksli Değişken Faizli TL Vadeli Mevduat Hesabı’na uygulanacak faiz oranı belirlenirken, Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki yıllık artışın üzerine bankaca belirlenen marj oranı eklenerek elde edilecek oran ile hesap açılışında taahhüt edilen faiz oranı karşılaştırılacak ve büyük olan oran, müşterilerin vadeli hesabına uygulanacak.