Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr TRUMP İHVAN 71 MAYIS 2019 ÇARŞAMBA Hürmüz Boğazı’nda İran güçleri devriyede. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin talebi üzerine KARTINI ÇIKARDITrump’ınhareketegeçtiği iddiaediliyor. Riyad, Kahire hattıyla Ortadoğu politikalarında işbirliğini derinleştiren Washington yönetimi İran Devrim Muhafızları’nı geçen ay “terör listesi”ne almasının ardından bu kez hedefe Müslüman Kardeşler’i (İhvan) oturttu. Beyaz Saray, ABD Başkanı Trump’ın Müslüman Kardeşler’i “terör örgütü” ilan etmeye hazırlandığını açıkladı. Reuters’ın haberine göre, Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders bir eposta ile paylaştığı bilgide “Başkan ulusal güvenlik ekibine ve kendisiyle endişelerini paylaşan bölgedeki liderlere danıştı. Bu karar için iç süreçler işletilmeye başlatıldı” ifadelerini kullandı. Bu açıklama öncesinde ise New York Times gazetesinin (NYT) Trump yönetiminin Müslüman Kardeşler’i “terör örgütü” statüsüne almak için harekete geçtiği haberi gündeme yansıdı. İran’a sertlik yanlısı cephenin önde gelen isimleri Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun bu adımın mimarlarından olduğu belirtilirken yönetim içinde kimi isimlerin İhvan ve Devrim Muhafızları’na yönelik hamlenin gerilimi daha da artıracağı kaygısıyla muhalefet ettikleri savunuluyor. Ankara ile yüksek tansiyon NYT ayrıca, Trump’ın 9 Nisan’da Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi ile görüşmesinin ardından İhvan’a yönelik karar aldığını kaydetti. Görüşmede Trump’ın övgüler yağdırdığı Sisi, Mısır’da İhvan destekli Muhammed Mursi’yi 2013 yılında askeri darbeyle devirerek iktidara gelmişti. Gelişmelere Ankara’dan tepki yükselmiş, Kahire ile ilişkiler kopmuştu. Müslüman Kardeşler’in ABD tarafından “terör örgütü” olarak tanınması durumunda, örgütle ilişkili kişiler ve şirketlere uluslararası yaptırım uygulanacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı “sağlam bir Müslüman Kardeşler” destekçisi olarak tanımlayan NYT, bu adımın NA ABD yönetimi, Müslüman Kardeşler oluşumunu “terör listesi”ne alma yönünde hazırlık yaptığını açıkladı. TO müttefiği Türkiye ile ABD arasında özellikle S400/F35 alımı konusunda tansiyonun yüksek olduğu ilişkilerin “daha da gerilmesine” yol açabileceği yorumunu yaptı. Türkiye’nin Rusya’dan S400 hava savunma sistemi almasına karşı olan Trump yönetimi Ankara’yı yaptırım uygulamakla tehdit ediyor. Mısır’da 2013’te yasadışı ilan edilmesinin ardından bazı Müslüman Kardeşler yöneticilerinin Türkiye’ye geldiği haberleri gündeme yansımıştı. Bu arada Washington yönetiminin İhvan kararının, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önceki gün ABD Başkanı Trump ile telefonda görüşmesinin ardından gelmesi de dikkat çekti. Ankara, görüşmede ticari ilişkiler, Suriye konusunun ele alındığını duyurmuş, ayrıca S400 füze savunma sistemleri ile ilgili ABD’ye ortak çalışma grubu kurma teklifinde bulunulduğu aktarılmıştı. Trump yönetiminin yakın müttefiki İsrail’e birlikte Suudi Arabistan liderliğindeki Körfez bloku, Mısır’la işbirliğini artırma, İran’ın bölgedeki etkisini kırma arayışında olduğu sık sık gündeme yansıyor. ABD’nin Devrim Muhafızları’nı “terör örgütü” ilan etmesine Tahran’dan ABD Merkez Kuvvetleri’ne yönelik misilleme gelmişti. AKP’li Çelik: Vahim AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Beyaz Saray’dan yapılan açıklamanın son derece vahim olduğunu söyledi. Çelik, “Müslüman Kardeşler gibi şiddetten uzak bir yapının terör örgütü ilan edilmesi DEAŞ’ın propagandasına verilen en büyük destektir” dedi. Venezüella’da Washington destekli muhalefet lideri Guaido Hava Üssü’nde konuşlandı ABD darbe fitilini ateşledi MADURO: YENECEĞİZ Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Sinirlerimiz çelikten! Ordu komutanlarıyla görüştüm. Halka, anayasaya ve yurdumuza bağlılıklarını ilan ettiler. Barışın zaferini güvence altına almak için halkı en üst düzeyde harekete geçmeye çağırıyorum. Yeneceğiz!” ifadelerini kullandı. Venezüella’da Blackwater iddiası Irak işgali ve Afganistan savaşında sivil katliamlarıyla adı anılan ABD’li özel güvenlik şirketi Blackwater’ın kuru cusu, eski deniz subayı Erik Prince’in Venezüella’da Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu devirmek üzere 5 bin kira lık askeri bu ülkeye konuşlandırma pla nı yaptığı öne sürüldü. Reuters’ın ko nu hakkında bilgi sahibi 4 kaynağa dayandırdığı haberine göre, plan, is tihbarat operasyonlarıyla başlama yı, Kolombiya ve diğer bölge ülkele rinden toplanacak 45 bin paralı as kerle Venezüella’ya girmeyi kapsıyor. Prince’in böyle bir operasyon için, ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçile rinden ve zengin Venezüel lalı sürgünlerden yatırım ve siyasi destek istedi ği belirtildi. Trump’a son dönemde yakınlığıyla bi linen Prince’in Blackwa ter adlı şirketine bağ lı paralı asker ler, ABD yetki lilerini koruma gerekçesiy le 2007’de Bağdat’ta 17 sivi lin öldü rülme si dahil pek çok olayla hatır lanıyor. Prin ce, daha son ra şirketin adını Academy 2002’de olarak değiştirmişti. başarısız girişim Guaido, “Maduro’yu devirme planının son evresi başladı, askerler destek veriyor” diyerek halkı sokağa çağırdı. Maduro yönetimi ise “Hain askerlerle mücadele ediliyor, ordu ve halk yanımızda” dedi. Ekonomik ve siyasi krizin derinleştiği Venezüella’da hükümet, ABD ve muhalif bağlantılı bir grup askerin darbe girişimi başlattığını duyurdu. Ca racas yönetimi, ordunun Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun yanında olduğunu belirtirken “hain askerlerle mücadele edildiği” bildirildi. Kendisini geçen ocak ayında “geçici devlet başkanı” ilan eden ve Washington başta olmak üzere 53 hükümetin destek verdiği Juan Guaido, dün Guaido’nun başkent Caracas yakınlarında kendisini destekleyenlerle buluşması objektiflere yansıdı. Bölgede yer yer çatışmalar da yaşandı. ERDOĞAN: SANDIK ESASTIR Venezüella’da darbeye karşı çıkan ülkelerin mesajları art arda geldi. Küba Devlet Başkanı Miguel DiazCanel, “Ülkeyi şiddete sürükleyen darbe girişimini kabul etmiyoruz. Kendini bu yıkıcı hareketin lideri yapan sabaha karşı yayımladığı video ile askeri birliklere ve halka “sokağa çıkın” çağrısında bulundu. Videoda, başkent Caracas’taki General Francisco de Miranda Hava Üssü yakının hainler, terör oluşturmak için sokakları silahlı askerlerle doldurdular” dedi. Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales darbe girişimini kınadı. Ankara da darbe girişimine tepki gösterdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Demokrasilerde sandık esastır” derken Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Demokratik olmayan yöntemlerle meşru hükümetleri değiştirme girişimlerine karşıyız” açıklaması yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı “Radikal muhalefet bir kez daha şiddet yoluna başvurdu” ifadesini kullandı. BM, taraflara sağduyu çağrısında bulundu. da kendine destek veren askerlerle görülen Guaido, “Maduro’yu devirme planının son evresi başladı. Ulusal silahlı kuvvetler doğru kararı verdi ve onlar Venezüella halkının desteğine güveniyor” ifadelerini kullandı. Ağır silah taşıyanlar da dahil olmak üzere askerler ve Guaido’nun kollarına mavi bant taktıkları görünürken ev hapsinde tutulan muhalif siyasetçi Leopoldo Lopez’in de meydanda fotoğrafları yayımlandı. de olağandışı bir durum söz konusu değil, herkes komutanların emrindedir” ifadelerini kullandı. Lopez girişimden, ABD’de Trump yönetiminin müttefiki Kolombiya’yı sorumlu tuttu. Sağcı Devlet Başkanı Duque iktidarında Maduro yönetimine karşı baskıyı artıran ülkelerden olan Kolombiya, komşusuna olası askeri müdahalenin de merkez üssü olarak gösteriliyordu. Halk toplandı Guaido’nun çağrısının ardından, bir grup askerin hava üssü çevresinde konuşlanarak orduyla çatışmaya başladı ğı bildirildi. Gelişmeler üzerine açıklama yapan Savunma Bakanı Vladimir Padrino Lopez, Ulusal Meclis Caracas’ta darbeye karşı çıkanlar başkanlık sarayı çevresinde toplanırken başkentin çeşitli noktalarında buluşan muhaliflerle güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Bir göstericinin, zırhlı bir aracın altında kaldığı görüntüler yayımlandı. Başkanı Guaido öncülüğündeki dar ‘ABD’den tam destek’ be girişimine karşı koyacaklarını söyledi. “Hain darbe girişimi karşısında teyakkuzdayız. Askeri birlikler Akşamüstü saatlerinde Venezüella hükümeti, “Yüzde 80’i kandırılmış askerlerin katıldığı darbe girşimiyle ortaya çıkan şiddetin kısmen durdurul lemrineeyköanreşlıtee19nn9öH8nu’degemoilkCisthiid2aav0Vre0aez2gn’vdeeeelzeaüonreldmvlılneaa’dkdüaalüknzegeyerielseoAnsBMyDaalddizeusroteykölindeatribmdeu ğguirinşuim, müsuttadnümlzaeorykınrbkaadosğeilyıe leri yaşandı. 2002 yılında Chavez’in gözaltına alınmasına rağmen halkın deste ğiyle geri döndüğü yaklaşık 48 saatilk başarısız darbe girişimi ülke tarihinin önem li dönüm noktalarından biri oldu. Öte yandan, geçen yıl Maduro’nun bir askeri tören de yaptığı konuşma sırasında ordudan ayrılan askerlerden oluşan “Tişört giyen askerler” adlı bir grup da Devlet Başkanı’na darbe girişiminde bulunmuştu. olduklarını” açıkladı. Venezüella’da darbe girişimine ilk uluslararası tepki İspanya’dan geldi. Venezüella’nın meşru lideri olarak Guaido’yu gördüklerini belirten hükümet sözcüsü, herhangi bir darbe girişimini desteklemediklerini, sağlıklı geçişin seçimlerle mümkün olacağını ifade etti. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise “Venezüella halkının özgürlük talebine tam destek verdiklerini” söyledi. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton da Venezüella ordusundan Guaido’nun başında olduğu Ulusal Meclis’e destek verilmesini istedi. Caracas hükümetinin üyelikten çekileceğini açıkladığı Amerika Devletleri Örgütü’nün (ADÖ) yanı sıra Kolombiya ve Brezilya’nın aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’dan Guaido’nun çağrısına destek geldi. Varşova, Amerikan askeri istiyor Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak, ülkedeki Amerikan askeri sayısının artırılması konusunda ABD ile anlaşmaya varıldığını açıkladı. Blaszczak, “Görüşmeleri bu yıl içinde başarıyla sonuçlandırmak için iyi yoldayız” dedi. Savunma Bakanı, Washington ile F35 savaş uçakları için anlaşma imzalanmasının da yakın olduğunu savundu. Daha önce Polonya Devlet Başkanı Andrzej Duda, “Rusya’nın saldırgan tutumundan” şikâyet ederek ülkede daimi ABD üssü açmayı teklif ettiklerini açıklamıştı. Çavuşoğlu topu AB’ye attı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Slovakya temasları kapsamında Vişegrad Grubu (V4 Slovakya, Çekya, Polonya, Macaristan)+Türkiye Dışişleri Bakanları 4. Toplantısı’na katıldı. Başkent Bratislava’daki toplantının ardından ortak basın toplantısında Çavuşoğlu, görüşmelerde bölgesel konuların yanı sıra Suriye, Libya, İran ve Irak’taki durumu, “düzensiz göçü” ele aldıklarını söyledi. AB ile ilişkiler konusunda ise Çavuşoğlu, Türkiye’nin herhangi bir müzakere başlığını ele almaya hazır olduğunu be lirterek “Seçimlerden sonra Türkiye’de reform bizim önceliğimiz ancak siyasi engellerden kaçınmalıyız. Bu önümüzdeki asıl problem” ifadesini kullandı. AB üyeliğinin hâlâ Türki ye için stratejik hedef olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, AA’nın haberine göre, bazı ülkelerin Türkiye’nin üyeliğine “kategorik olarak karşıt” durduğunu söyledi. “Bazılarına göre Türkiye, 82 milyon nüfusuyla büyük bir ülke. Bu nedenle AP’de diğer ülkelerden daha fazla koltuğa sahip olacak. Diğerlerine göre ise Türkiye ağırlıklı olarak Müslümanların yaşadığı bir ülke. AB bir dini birlik ise o zaman tamam... AB bizi almak istemiyorsa kararını vermeli” diye konuştu. ‘Washington’ın bilmediği rotalarımız var’ Uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından Tahran üzerindeki ekonomik basıncı artıran ve son olarak aralarında Türkiye’nin de olduğu ülkelere uyguladığı yaptırım muafiyetini kaldıracağını açıklayan ABD’ye İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani meydan okudu. Ruhani, ABD’nin İran’la petrol ticaretini sürdüren ülkeler için yaptırım muafiyetini tamamen kaldırma kararının amacının ülkenin “döviz girdisini düşürmek” olduğunu söyledi. “Petrol ve doğalgaz üretimine bağlı sanayiler, ülke için her zaman büyük döviz girdisi sağlamıştır” ifadesini kullanan Ruhani, “ABD gelecek aylarda petrol ihracatımıza devam ettiğimizi görecek” şeklinde konuştu. Ruhani, son dönemde tansiyonun arttığı Hürmüz Boğazı’na işaret ederek İran petrol ihracatının sadece bir rotadan yapılmadığını bildirdi. ABD’lilerin haberdar olmadıkları “6 petrol ihracat rotaları olduğunu” söyledi. HTŞ’den, IŞİD yöntemi! Suriye’nin İdlib vilayetinde kontrolü büyük oranda elinde tutan Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) örgütü Şam hükümetine casusluk yaptığı gerekçesiyle iki Suriyeliyi katletti. Suriyelileri infaz görüntüleri, daha önce IŞİD’in yaptığı gibi videoyla yayımlandı. Öte yandan, önceki gün IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi’nin dört yıl sonra ilk kez yayımlandığı iddia edilen görüntülerinde Türkiye’yi ilgilendiren bir detay dikkat çekti. Bağdadi’nin elindeki dosyaların kapaklarında Şam, Yemen, Somali, Kafkasya ve Orta Afrika’nın yanı sıra Türkiye’nin de adı “Vilayeti Türkiye” şeklinde yer aldı. Bağdat’tan terör uyarısı IŞİD’in, lideri Ebubekir el Bağdadi’ye ait olduğu iddia edilen görüntüleri yayımlamasına ilişkin Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, güç kaybetmiş olsa da cihatçı yapılanmanın tehdit olmayı sürdürdüğünü söyledi. Berlin’de Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüşen Abdülmehdi, ortak basın toplantısında “IŞİD küçük bir örgüt değil. Militanlarının özgüvenini geri kazandırmak ve Sri Lanka’daki gibi eylemler düzenlemek isteyecektir” dedi. Abdülmehdi, videonun “ücra bir yerde” çekildiğini söyleyerek herhangi bir ülke adı vermedi. Berlin’de Batı Balkan zirvesi Batı Balkan ülkelerinin liderleri Almanya Başbakanı Angela Merkel’in davetiyle önceki gün Berlin’de toplandı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin de bulunduğu, ana gündem maddesinin Kosova ve Sırbistan arasında yaşanan gerilim olduğu zirveye, BosnaHersek, Kosova, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan liderleri katıldı. Zirvenin ardından Kosova Başbakanı Haşim Taçi ve Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandr Vucic’in müzakerelere devam ettirme, temmuz ayında Paris’te bir araya gelme kararı aldıkları duyuruldu. Sırbistan sınırların yeniden düzenlenmesini gündeme getirerek, Kosova’dan toprak talep ediyor ve ancak bunun karşılığında Kosova’nın bağımsız bir ülke olarak tanınacağını belirtiyor. 11 yıl önce Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan eden Kosova, AB ülkelerinin çoğu ve ABD tarafından bağımsız devlet olarak tanınmış durumda.