Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr Franco hayaleti döndüİspanya’da Sosyalist Parti’nin birinci çıktığı seçimlerde aşırı sağ parlamentoya girdi 730 NİSAN 2019 SALI İspanya’da önceki gün yapılan ve Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) lideri ve Başbakan Pedro Sanchez’in birinci olarak çıktığı seçim siyasi açmazı çözemedi. Henüz resmi olmayan sonuçlara göre seçimde sosyalistler yüzde 29 ile 11 yıl aradan sonra sandıkta en çok oyu alırken tek başına çoğunluğa ulaşamadı, ülkede yeni hükümet kurulması için ittifak şart. Seçimin dikkat çeken sonucu ise ırkçı, göçmen karşıtı söylemli Vox’un parlamentoya girmesi oldu. Ülkede son 4 yılda 3. kez yapılan genel seçimlerin sonuçlarında ne sol ne de sağ blokun gelecek 4 yılda ülkeyi yönetecek çoğunluğu yakalayabilmesi “mevcut siyasi belirsizliğin devamı” olarak görülüyor. Mevcut durumda azınlık hükümetiyle iktidarda olan PSOE, 2016 yılında 85 olan milletvekili sayısını yüzde 45’ten fazla artırdı. 350 sandalyeli meclise 123 vekil soktu. İkinci sırada bulunan merkez sağdan Halk Partisi ise tarihinin en kötü sonuçlarından birini aldı. 2016’da parlamentoda 137 sandalye kazanan Halk Partisi, 16.7 oy oranı ile bu kez 66 vekilde kaldı. Avrupa’da aşırı sağ kaygısı Seçimlerde en çok oyu alan üçüncü parti ise Vatandaşlar (Ciudadanos) oldu. Sağ çizgideki Vatandaşlar yüzde 15.8’le 57 sandalye kazandı. Vatandaşlar, 2016’daki seçimlerde 32 milletvekili çıkarmıştı. Sol Podemos partisi ise oyların yüzde 14.3’ünü aldı, sandalye sayısı 42 oldu. Podemos 2016 seçimlerinde 67 sandalye elde etmişti. Yüzde 75.8 ile son yılların en büyük katılımının sağlandığı seçimlerde ise dikkatler aşırı sağcı Vox Partisi’ne çevrildi. Sandıktan Vox’a Son 4 yılda 3. kez yapılan seçimlerin sonuçlarında hiçbir tarafın çoğunluğu yakalayamaması “siyasi belirsizliğin” süreceği, zorlu koalisyon pazarlıkları yorumlarını beraberinde getiriyor. Sanchez destekçileri kutlamalar yaptı. BAĞIMSIZLIK YANLISI PARTİ BİRİNCİ ÇIKTI İspanya’daki seçimlerle birlikte bir yandan da gözler MadridBarse lona krizinin seyrinde. Bağımsızlık yanlısı Katalan merkez sol ERC, böl gede birinci siyasi parti çıktı. ERC parlamentoda 15 sandalye elde et ti. Katalonya özerk yönetiminin ge leceği, seçimin en önemli gündem maddelerinden biriydi. Ekim 2017’de bağımsızlık referan dumu yapılan bölgede katılım yüz de 50’nin altında kalsa da büyük oranda “evet” çık KOALİSYON HESAPLARI Sanchez liderliğindeki Sosyalistle rin, hükümeti kurmak için bir önceki hükümette ortaklarından Podemos ya da özerk bölgelerden çıkan siyasi partilerin desteğine ihtiyacı olacak. Podemos lideri Pablo Iglesias, Sosyalistlere yeşil ışık yaktı. Ancak iki partinin bir araya gelmesi halinde de, hükümet kurmak için gerekli olan 176 sandalyeye ulaşılamıyor. 11 vekile daha ihtiyaç var. Sanchez, Bask milliyetçileri ya da Katalonya’daki bağımsızlık yanlısı partilerin ka mış, Katalan liderler bağımsızlık ilan etmişti. İspanya merkezi hükümeti bu çağrıyı yasadışı ilan ederek Katalan hükümetini feshetmişti. pısını çalabilir. Ancak geçen şubatta hükümete verdikleri desteği çekip erken seçim yolunu açan da Katalonya partileri olmuştu. yüzde 10.3 destek çıktı. Bununla seçimi beşinci sırada tamamlayan Vox, 24 sandalye elde etti. Diğer yandan da Vox’un çıkışının bu ay sonunda Avrupa Parlamentosu (AP) seçimle Katalan siyasilere yasak Sanchez Öte yandan İspanya Merkez Seçim Kurulu, Madrid hükümeti tarafından bağımsızlık Bu sonuç, İspanya’da diktatör ri için geri sayım sürerken gelmesi de ilanının ardından hakkında soruştur Franco’nun 1975’te ölmesinin ardın önemli bir gelişme olarak yorumlanı ma açılan Katalonya’nın eski başkanı dan ilk kez ülkede ırkçı bir partinin yor. Almanya’dan Fransa’ya, Macaris Carles Puigdemont’un Avrupa Par parlamentoda yer alması açısından tarihi bir dönemeç. İspanya’nın güneyindeki Endülüs özerk bölgesinde geçen yıl yerel parlamento seçimlerinde sağ görüşlü partiler 36 yıl sonra ilk kez çoğunluğu elde eder tan, İtalya’ya uzanan aşırı sağın destek artırması kaygı yaratıyor. Bu arada, AP’de aşırı sağpopülist grup kurma hedefindeki cephelerden İtalya’nın İçişleri Bakanı Matteo Salvini de Vox’a tebrik lamentosu seçimlerine katılmasını yasakladığı kararını açıkladı. Kararın eski bölgesel bakanlar Clara Ponsati ve Toni Comin’i de kapsadığı belirtildi. Tek taraflı bağımsızlık deklarasyonu sonrasında Puigdemont ve birçok siyasetçi İspanya’dan ayrılırken ülkede kalan sanık Katalan siya ken aşırı sağ, kadın hak mesajı gönderdi; Av setçilerden 9’u tutuklu, 3’ü de şart ları karşıtlığıyla da tepki rupa genelinde “aşı lı serbest olan 12’sinin Madrid’deki lerin merkezindeki Vox, rı sağ ittifakına katıl Yüksek Mahkemede yargılanmasına 12 milletvekili çıkarmıştı. Vox lideri Abascal maları” çağrısı yaptı. ise 12 Şubat’ta başlanmıştı. Savcı Bibi’yi reddetti İsrail’de yolsuzluk suçlamaları ile başı dertte olan Başbakan Binyamin Netanyahu’ya savcılıktan “10 Temmuz’a kadar ifade vermesi” çağrısı çıktı. Başsavcı Avichai Mandelblit, “Bibi” lakaplı Netanyahu’nun avukatlarının, “tarihte ertelemeye gidilmesi” talebini reddetti. Savunma heyeti daha önce, 9 Nisan’da yapılan erken genel seçimlerde seçmenlerin etkilenme endişesinden dolayı inceleme dosyalarının yayımlanmaması ve şüphelilere teslim edilmemesini istemiş, Mandelblit bu talebe olumlu karşılık vererek ertelemeyi kabul etmişti. Bunun ardından savunma heyeti, henüz inceleme dosyalarını ve avukatlık ücretlerini alamadıkları gerekçesiyle ifade işlemlerinin ertelenmesi talebinde bulunmuştu. Ancak Haaretz gazetesinin haberine göre, Mandelblit bu son talebi geçerli bulmadı. Netahyanu hakkında kendisi ile ailesiyle ilgili 4 ayrı yolsuzluk soruşturması bulunuyor. Soruşturmalar kapsamında en az 10 kez ifade veren Netanyahu’ya, “İş insanlarından pahalı hediyeler aldığı, Yedioth Ahronoth sahibi Arnon Moses ile kendi lehine yayın yapması için pazarlık yaptığı, Almanya’dan alınan denizaltılarda adının yolsuzluğa karıştığı ve kendisi ile ailesi lehine haberlere yer verilmesi karşılığında Bezeq şirketine 276 milyon dolarlık mali imtiyaz sağladığı” suçlamaları yöneltiliyor. Çin’i kızdıracak Trump hamlesi ABD, Çin’in muhalefetine rağmen Tayvan Boğazı’na iki savaş gemisi gönderdi. Trump yönetiminin kararının iki ülke arasındaki gerilimi daha da artırabileceği belirtiliyor. Ticaret savaşları, ABD’nin Çin’e yaptırımları ve Güney Çin Denizi’nde Pekin’in askeri ağırlığını artırmasının yanı sıra Tayvan da iki ülke arasındaki gerginlik başlıklarından biri olarak yer alıyor. ABD 7’nci filosunun sözcüsü, William P. Lawrence ve Stethem isimli savaş gemilerinin Tayvan Boğazı’ndan geçişinin, “ABD’nin özgür ve açık bir HintPasifik taahhüdünü gösterdiğini” savundu. Savaş gemilerinin geçişi sırasında “sıra dışı bir durumla” karşılaşmadıklarını belirtti. Tayvan Savunma Bakanlığı ise gemilerin boğazdan geçerek kuzeye gittiklerini duyurdu. İdlib gündemi dinmiyor Suriye’de “çatışmasızlık bölgeleri” uzlaşısının çıktığı Astana sürecinin ortakları MoskovaAnkara hattında Nusra bağlantılı HTŞ etkinliğindeki İdlib satrancı sürüyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İdlib’deki durumla ilgili olarak, Tür Yaklaşık sekiz yıldır süren Suriye savaşında milyonlarca kişi evlerinden oldu. Hama yakınlarında kurulan derme çatma kamplarda sivillerin yaşam mücadelesi sürüyor. kiye ile imzalanan mutabakatı ye rine getirmeye çalıştıklarını söyle di. Bangladeşli mevkidaşıyla görüş mesinin ardından basın toplantı sında konuşan Lavrov, “İdlib gerili mi azaltma bölgesindeki HTŞ soru nunun çözümü için RusyaTürkiye arasındaki mutabakatı hayata geçir mek için çalışıyoruz. Bu militanla rın ‘koruma alanı’ içinde kendileri ne dokunulmadan kalmasını kabul lenemeyiz. İdlib ile militanların ak tif olmayı sürdürdüğü diğer bölge lerdeki durum sonsuza dek devam edemez” ifadelerini kullandı. “Suriye hükümetinin kendi top raklarında vatandaşlarının güven liğini sağlama hakkına sahip olduğunu düşünüyoruz” diye de ekledi. SDG’ye karşı Peşi sıra açıklamalar Çin’in başkenti Pekin’de hafta sonu gerçekleşen “Kuşak ve Yol” projesi zirvesine ka protesto dalgası tılan Rusya Devlet Başkanı Putin de basın toplantısında İdlib’e yönelik kendilerinin de hava desteğiyle Suriye güçlerinin geniş çaplı operasyon düzenleme olasılığını dışlamamıştı. “Ancak şu an için bunu kendilerinin ve Suriyeli dostlarının bölgedeki insani durum açısından uygulanabilir görmediklerini” de vurgulamıştı. Öncesinde ise Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrenyev, “Türkiye ile ılımlı muhaliflerin İdlib’deki durumun kontrolünü kaybetmesinin kendilerinde hayal kırıklığı yarattığını” söylemişti. Nusra bağlantılı HTŞ’nin etkinliğindeki İdlib’e yönelik, RusyaTürkiye geçen eylül ayında silahsızlandırılmış bölge anlaşmasına varmış, bölgedeki muhalif, cihatçı unsurların etkisizleştirilmesi sorumluluğunu Türkiye’nin üstlendiği gündeme düşmüştü. Ancak bölgede henüz bu konuda fazla bir ilerleme kaydedilmiş değil. Suriye’nin Irak sınırına uzanan enerji zengini bölgesi Deyr ez Zor’da Araplar ile Kürtler arasında gerilim artıyor. Reuters’ın haberine göre, ABD destekli Kürt güçlerin bölgede etkinliğini artırma hamlesine yö 5 yıl sonra Bağdadi videosu Terör örgütü IŞİD’in medya organı olarak bilinen Al Furqan, 5 yıl aradan sonra örgütün lideri Ebubekir El Bağdadi’ye ait olduğunu iddia ettiği bir video yayımladı. Görüntülerdeki kişi IŞİD’in Suriye’deki son kalesi Bağuz’da yenilgiye uğradığını kabul ediyor. Bağdadi hakkında birçok kez öldürüldüğü şeklinde haberler yapılmış, en son Irak’a dönmeye çalıştığı iddia edilmişti. nelik Arap aşiretler geçen hafta protestolar düzenledi. Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı gerçekleşen eylemlerde göstericiler petrol tankerlerinin güzergâhlarında bazı yolları kapattı, lastik yaktı. “Petrolümüz nerede”, “Bundan sonra bölgemizdeki zenginliklerin dışarıya çıkarılmasını kabul etmeyiz” yazılı pankartlar açıldı. Arap aşiretlerinin YPG’nin kontrolünde bulunan El Ömer sahasından petrol taşınmasına, bunun Kürtlerin tek taraflı kazancı haline dönüşmesine, bölgede Arap nüfusun ayrımcı uygulamaya uğradığına yönelik tepkili olduklarına işaret edildi. SDG’nin ayrımcılık suçlamalarını reddettiği belirtilirken Arap aşiretlerin tepkisini dindirmek üzere görüşmelere başladığı öne sürüldü. Cezayir’de eylemciler Buteflika döneminin izlerinin tümüyle silinmesini talep ediyor. Bakana yolsuzluk sorusu Cezayir Ekonomi Bakanı Mohamed Loukal ve Eski Emniyet Genel Müdürü Abdelghani Hamel, kamu fonlarının kötüye kullanılması ve yolsuzluk iddiaları üzerine başlatılan soruşturmasında ifade verdi. Rüşvet soruşturması kapsamında, istifa eden Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika’ya yakınlığıyla bilinen ve ülkenin en zengin işadamı olan Issad Rebrab da tutuklanmıştı. Rebrab, yolsuzlukla suç lanıyor. Cezayir’de 1999’da yönetime gelen Buteflika’nın beşinci dönem için bir kez daha adaylığını koyması ülke çapında protestolara neden olmuştu. Protestoların ardından Buteflika görev süresi dolmadan 2 Nisan’da istifa etse de tepkiler devam ediyor. Cezayirliler, yolsuzluklardan hesap sorulmasını ve Buteflika rejiminin sembol isimlerinin geçiş döneminde yer almamasını istiyor. Taliban için meclis buluşması Afganistan’ın başkenti Kâbil’de, 3 gün sürecek ve Taliban ile barış müzakereleri için yol haritasının görüşüleceği Loya Jirya’nın (Halk Meclisi) “Barış İstişaresi” başlıklı toplantısı dün başladı. 3 binden fazla kişinin katıldığı toplantının açılışında konuşan Devlet Başkanı Eşref Gani, Taliban ile barış konusunda halkın da görüşünü almak için bu zirveyi yaptıklarını söyledi. Gani, Taliban’a da atıfla “Önkoşulsuz görüşmeye hazırız” mesajı verdi. Ancak Taliban cephesinden gelen ilk açıklamalarda Kâbil yönetimiyle doğrudan müzakere olasılığı dışlandı. ‘Abdullah ve Karzai katılmadı’ Öte yandan toplantıya bazı eski, yeni hükümet yetkililerinin boykotu damga vurdu. Bu isimler arasında ülkenin önemli siyasilerinden, Afganistan İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah’ın da olduğu belirtildi. Boykot nedeni olarak ise “Gani’nin amacının kendi popülaritesini artırmak istemesi olarak” gösterildi. Toplantıya katılmayan bir diğer isim eski Devlet Başkanı Hamid Karzai’ydi. Onun da bu toplantı yerine öncelik olarak barış görüşmelerine odaklanılması görüşünde olduğu savunuldu. Toplantı nedeniyle başkentteki güvenlik önlemleri daha da artırıldı, kamyonların, yük taşıyan araçların Kâbil’e girişinin yasaklandığı duyuruldu. Burkina Faso’da kiliseye saldırı İbadet yerlerine yönelik kanlı eylemlerde bu kez hedef Afrika ülkesi Burkina Faso oldu. Başkent Djibo yakınındaki Silgadji kasabasında önceki gün pazar ayini sırasında düzenlenen silahlı saldırıda biri rahip en az altı kişi yaşamını yitirdi. Ülkede 2015 yılında cihatçı örgütlerin şiddetinin patlak vermesinden bu yana ilk kez kiliselere yönelik böyle bir saldırı düzenlendiği belirtiliyor. Yeni Zelanda’da kendini “neofaşist” olarak niteleyen bir kişinin geçen ay camiye yönelik saldırısında en az 50, Sri Lanka’da geçen hafta Paskalya Bayramı kutlamalarında otel ve kiliselere yönelik IŞİD’in üstlendiği kanlı eylemlerde 253 kişi yaşamını yitirmişti. Geçen cumartesi günü de ABD’de “antisemitik” görüşleri olduğu belirtilen silahlı saldırgan sinagogu hedef almış, bir kişinin yaşamını yitirdiği duyurulmuştu. Burka yasaklandı Sri Lanka’da geçen hafta kilise ve otellere yönelik saldırıların ardından ülkede olağanüstü hal durumu sürüyor. Yetkililer halkı yeni saldırı olasılığına karşı uyarırken güvenlik gerekçesiyle burka gibi yüzü kapatan giysilerin giyilmesine yasak getirildiği duyuruldu. Saldırıları IŞİD üstlenmişti; ancak yetkililer olayla ilgili yerel cihatçı örgüt yapılanmalara ilişkin operesyonların da devam ettiği vurgusu yapıyor. Öte yandan, saldırılarının ardından istihbarat olmasına karşın gerekli önlemleri almadığı, devlet başkanının bilgilendirmediği suçlamalarının merkezinde olan istifa eden Savunma Bakanı Hemasiri Fernando’nun yerine eski ordu komutanı Shantha Kottegoda getirildi. Seçimde 4. aşama Hindistan’da yedi bölge aşamalı seçimler sürüyor. 11 Nisan’da başlayan parlamento seçimlerinin üçüncü aşaması önceki gün tamamlandı. Dün başlayan dördüncü aşamada 71 sandalye için 9 eyalette oy kullanılacağı belirtilirken AA’nın haberine göre Batı Bengal’de rakip gruplar arasında çıkan çatışmalarda 7 kişi yaralandı. Dördüncü aşamada öne çıkan bölge ise ülkenin finans ve kültür merkezi Mumbai. Dün oy kullananlar arasında ülkenin en zenginleri, Bollywood ve spor dünyasının yıldızları bulunuyordu. Hindistan’da parlamento seçimlerinde tüm aşamalarda, yaklaşık 900 milyon kayıtlı seçmenin oy kullanması bekleniyor. Cakarta ‘taşınacak’ Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo’nun, Cava Adası’nda bulunan başkenti Cakarta’dan başka yere taşıma kararı aldığı bildirildi. Planlama Bakanı, Widodo’nun kararının gerekçesinin Cakarta’nın aşırı kalabalık, kirlilik ve sellerle mücadele etmesi olduğuna değindi. Yeni yer arayışının sürdüğü belirtildi.