Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 1130 NİSAN 2019 SALI Takipteki KOBİ kredisi miktarı bir yılda yüzde 85 yükselişle 47 milyar TL’yi aştı 545 bin esnaf battı 1Mayıs;bellek Türkiye’de kriz nedeniyle 5 yılı aşkın sürede ya rım milyonun üstünde esnaf iflas bayrağını çekti. Bu yılın ilk çeyreğinde açılan işyeri sayısı da ge çen yılın aynı dönemine göre 3 bin 774 azaldı. Kriz küçük işletmeleri daha derinden sarsıyor. Artan maliyet aynı dönemine göre 3 bin 774 adetlik azalışla 70 bin 888’de kaldı. ler, borçları döndüreme Türkiye Esnaf ve me, kurun yükselmesi gibi nedenler esnafta seri iflas ŞEHRİBAN KIRAÇ Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine gö lara neden oldu. re, son dört yıllık verilere 5 yılı aşkın sürede Türkiye’de bakıldığında krizin derinleşti 545 bin 351 esnaf kepenk indir ği 2018’de kepenk indiren es mek zorunda kaldı. Kurulan es naf sayısında ciddi artış var. naf sayısı da hızla düşüyor. Bu 2015’te 97 bin 715 esnaf iflas yılın ilk üç ayında 29 bin 214 ederken geçen yıl bu sayı 106 esnaf kepenk indirirken kuru bin 167’e fırladı. Geçen yıl so lan işyeri sayısı da geçen yılın nunda 1 milyon 772 bin olan es naf sayısı ise bu yılın ilk çeyre En az işyeri ğinde 1 milyon 753 bine düştü. açılışı Şırnak’ta TESK Başkanı Bendevi Palandöken, yılın ilk çeyreğinde esnaf ve sanatkâr sayısının 1 milyon 772 bin 650, işyeri sayısının 1 milyon 907 bin 857 olduğunu söyledi. Palandöken, “Yılın ilk çeyreğinde, 29 bin 214 işyeri kapandı. Diğer taraftan 20 bin 544 işyeri de vergi kayıtları sona erdiği için resen terkin edildi ancak ilgilileri müracaat etmediği için sicil gazetesinde terkin ilanları yayımlanmadı. Böylece yılın ilk çeyreğinde esnaf ve sanatkârlara ait işyeri sayısı 21 bin 130 arttı” dedi Palandöken nüfusuna göre işyeri açılışlarının en az olduğu illerin Şırnak, Batman, Hakkâri, Bitlis ve İstanbul olduğunu sözlerine ekledi. KOBİ’ler takipte Küçük ve orta ölçekli işletmelerde (KOBİ) ise borç miktarı artıyor. Gemiyi yüzdürmek için borca sarılan binlerce işletme borcunu döndüremediği için batıyor. Batık KOBİ kredisi miktarı son bir yılda yüzde 85 artışla 47 milyar 265 milyon TL’ye çıktı. Takipteki KOBİ sayısı ise bir yılda 47 bin 592 artışla 361 bin 707 kişiye fırladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Şubat 2018’de KOBİ’lerin kullandığı kredi, yaklaşık 521 milyar TL civarındayken bu yılın aynı döneminde KOBİ müşteri sayısı 92 bin 761 kişi azaldı. Ancak kredi rakamı 617 milyar TL’ye çıktı. Borç batağındaki KOBİ müşteri sayısı bu yılın şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15 artışla 361 bin 707’ye yükseldi. Çalışan sayısı düşüyor Aralık 2018’de Aralık 2017’ye göre KOBİ’lerde sigortalı çalışan sayısında 348 bin azalış gözlendi. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Aralık 2018 verilerinin değerlendirildiği Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) İstihdam İzleme Bülteni’ne göre, KOBİ’lerde sigortalı ücretli çalışan sayısı en fazla azalan sektör 282 bin azalışla bina inşaatı sektörü oldu. Bu sektörü, 50 bin azalışla bina dışı yapıların inşaatı, 45 bin azalışla bina ve çevre düzenleme faaliyetleri, 35 bin azalışla özel inşaat faaliyetleri ve 15 bin azalışla fabrikasyon metal ürünlerin sektörleri takip etti. KOBİ’lerde sigortalı ücretli çalışan sayısı son bir yılda en fazla düşen il 95 bin azalışla İstanbul oldu. İstanbul’u 26 bin azalışla Ankara, 19 bin azalışla Konya ve 18 bin azalışla Adana ve İzmir takip etti. Erdal Bahçıvan Meslek eğitimi statü kazanacak İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sektörlerin ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücünü sağlamak amacıyla imzaladığı Mesleki Eğitim İşbirliği Protokolü’ne ilişkin ilk somut adım atıldı ve sanayiciler ile eşleştirildikleri meslek liselerinin müdürleri tanıştırıldı. Bu kapsamda oluşturulan “Protokol Yürütme Kurulları”, ders programlarının güncellenmesi, öğretmenlerin geliştirilmesi, staj programlarının belirlenmesi gibi konularda etkili olacak. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, “Bu protokol ile meslek liseleri tekrar statü kazanacak. Kalifiye elemanlar sanayi gücüne güç katacak” dedi. l Ekonomi Servisi Teknoloji için özel laboratuvar Vodafone Türkiye ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), geleceğin teknolojilerinin geliştirilmesi için güçlerini birleştirdi. Yapılan işbirliğiyle İTÜ’nün Ayazağa yerleşkesinde açılan teknoloji merkezi “İTÜ Vodafone Future Lab”de, İTÜ öğrencilerinden oluşan proje grupları, yeni teknoloji çözümleri geliştirebilecek ve bu çözümler, Vodafone’un desteğiyle ürüne dönüştürülerek ihraç edilebilecek. Nesnelerin internetinin öne çıkacağı merkezde işletmelere geleceğin teknolojilerini deneyimleme fırsatı sunulacak ve tamamı yerli iş ortakları ile ihtiyaçlarına uygun yeni nesil teknoloji çözümleri geliştirilecek. l Ekonomi Servisi 1.8 trilyon dolarlık askeri harcama Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) “Dünyada Askeri Harcamadaki Eğilimler 2018” raporuna göre, 2018’de küresel savunma harcamaları, 2017’ye göre yüzde 2.6 artarak 1 trilyon 822 milyar dolara ulaştı. Dünyada savunmaya en fazla bütçe ayıran ülkeler ABD, Çin, Suudi Arabistan, Hindistan ve Fransa oldu. l Ekonomi Servisi Goldman Sachs: TL önümüzdeki 12 ayda dolar karşısında yüzde 15 değer kaybedebilir Kur 7 lirayı görebilir Yıl başından bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 10’u aşan TL için beklentiler olumsuz. Ağustos 2018 endişesi yaşanıyor. Merkez iknaya geliyor Piyasaların gözü bugün, TCMB’nin Ankara yerine İstanbul’da yapma kararı aldığı enflasyonu raporu açıklamasında olacak. Bankacılar, geçen hafta Para Politikası Kurulu (PPK) metninde “gerekirse faiz artışına gideriz” söyleminin çıkarılmasını para politikasında “ek sıkılaştırma ihtimalinin azaldığı” ve “faiz indirim ihtimalinin arttığı” şeklinde yorumladılar ancak kesin fikir sahibi olmak için TCMB’nin bugünkü toplantısında yapacağı açıklamaları duymak istiyorlar. 1 Mart’ta 35.2 milyar dolar olan Merkez’in net döviz re zervi 19 Nisan’da swap hariç 14.9 milyar dolara geriledi. Piyasalar, TCMB döviz rezervinin neden hızla gerilediği ve nasıl muhasebeleştirildiği konusunda da TCMB Başkanı Murat Çetinkaya’dan açıklama bekliyor. ABD’nin İran’dan petrol ithalatına tanıdığı muafiyetleri sona erdirecek olması, petrol fiyatlarındaki artış, S400 ve F35 konuları nedeniyle ABD ile yaşanan gerginlik ve İstanbul seçimlerine ilişkin YSK kararının beklenmesi, piyasalarda olumsuz yönde baskı yaratmaya devam ediyor. Geçen hafta 5.9820’yi gören dolar/TL kurunun daha da yükseleceğine ilişkin beklentiler artıyor. ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs, TL’nin önümüzdeki 12 aylık dönemde dolar karşısında yüzde 15 değer kaybedebileceği tahmininde bulundu. Banka, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) TL’ye verdiği desteği güçlendirmekten uzak hareketinin muhtemelen lirayı en son 2018 ortasındaki kriz sırasında görülen seviyelere gönderebileceğini belirtti. Zach Pandl başkanlığındaki Goldman stratejistleri, 26 Nisan tarihli notta, “Merkez Bankası’nın geçen hafta toplantı sonrası açıklamasından ‘ihtiyaç duyulduğuna ek sıkılaştırmaya gidileceği’ söylemini çıkarması hem faiz indirimlerine hem de para biriminin daha da değer yitirmesine kapı açtı” dedi. Goldman TL’nin dolar karşısında önümüzdeki altı ayda 6.5 ve 12 ayda ise 7 seviyesine düşebi leceği ve böylelikle önümüzdeki 1 yıllık dönemde yüzde 15 değer kaybedebileceği tahmininde bulundu. Faiz ve rezerv etkisi Goldman ekonomistleri Murat Unur ve Clemens Grafe, 25 Nisan tarihli ayrı bir notta, “Faizler, döviz mevduatlarının bankacılık sistemindeki paylarının artışında görüldüğü üzere, Türk Lirası’na güvenin yeniden tesis edilmesine yetecek denli yüksek değil” dedi. Goldman ekonomistleri, “TCMB’nin TL’ye istikrar kazandırabilmek için adım atması gerekecek” dedi ve “Tasarruf sahipleri, mevduatlarında Türk Lirası’nın payını artırmada istekli olabilmeleri için daha fazla risk primine ihtiyaç duyacaklar” değerlendirmesinde bulundu. Ekonomistler, düşük seviyede ve düşen döviz rezervlerinin muhtemelen TL’ye güveni daha da düşürebileceğini sözlerine ekledi. l Ekonomi Servisi Som füzesi Kale motoruyla uçacak Kale Grubu, Türkiye’nin ilk yerli turbojet motoru KTJ3200’ün geliştirme aşamasını tamamladı. Motor, TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen ve ROKETSAN tarafın üretilen SOM seyir füzelerinde kullanılacak. Füze ile motorun entegrasyon sürecinin iki yılı bulması ve motorun seri üretimine 2021’de başlanması öngörülüyor. Kale, seri üretim ihalesini de almayı hedefliyor. Kale Grubu Başkan Yardımcısı Osman Okyay, 50 milyon dolara mal olan projenin 25 milyon doları Savunma Sanayi Başkanlığı ta Osman Okyay, yeni turbojet motoru tanıttı. rafından karşılandığını belirtti. Projenin 7 yıl sürdüğünü belirten Okyay, başlangıçta öngördükleri maliyetin ikiye katlandığını, ancak sıfırdan bir turbojet motoru yapmanın ülke adına önemli bir aşama olduğunu dile getirdi. 50 kg ağırlığında ve 900 beygir gücündeki motor, entegrasyon sürecinin ardından Som füzelerindeki Fransız yapımı motorların yerini alacak. l Ekonomi Servisi F35’te orta yol arayışı Rolls Royce ile birlik te savaş uçağı motoru projesine ilişkin de açıklama yapan Okyay, İngiliz firmanın endişelerini giderecek yeni bir teklif sunduklarını, yanıt beklediklerini söyledi. F35 savaş uçakları için Kale Pratt&Whitney ile çok sayıda parça ürettiklerini belirten Okyay, ABD ile Türkiye arasında yaşanan görüşmelerde orta bir yol bulunmasını arzu ettiklerini belirtti. tazeleme tadında 1Mayıs tertip komitesi “Taksim belleğimizdir” sloganlı pazar günkü etkinliklerine, bu yıl da yasaklı, barikatların kuşatmasına günler öncesinden alınan 1 Mayıs Meydanı’ndaki Kazancı Yokuşu’na, 1 Mayıs 1977’de katledilen 34 yurttaş için karanfil bırakmakla başladı. Taksim’in yasaklı olduğu yıllar içinde 1 Mayıs çatışmalı etkinliklerinde tek tek yaşamlarını yitirenler için de, yerlerinde karanfilli anma etkinlikleri izledi. Yarın, 1 Mayıs günü içinde ise emek örgütlenmeleri, elden geldiğince kitlesel katılımlarla, emek örgütlenmelerinin oluşturdukları çatıların şemsiyesi altında, 1 Mayıs üzerinden, elbette emekçiler, emek örgütlenmeleri için en yaşamsal, en güncel sorunları, “demokrasi mücadelesi” gündemli olarak meydanlara taşıyacaklar. 1 Mayıs işçi sınıfının bayram etkinlikleri, dünyada da olduğu üzere, en çarpıcı boyutlarıyla belki de ülkemizde, emekçilerin haklarında gelinen düzenin aynası işlevinde.. 1 Mayıslar özünde, işçi sınıfının örgütlülük çatıları altındaki etkinliklerde, işçi sorunlarının güncel sorunlarının kamuoyuna taşınması, siyasal erk ve de sermaye örgütlenmelerinin haklara ilişkin uyarılması içeriği ağırlıklı, bir anlamda da kazanılmış örgütlü hakların güvencesinde şenlikli, bayram havasında sunumlarla gerçekleştirilmesinin tarihsel birikimlerinin yansımalarıdır... HHH Ülkemizdeki sınıf, sendikal örgütlülük tarihi ile doğrudan ilişkisinin gereği olarak da, 1961 Anayasası, 63 sendikal yasaları ile gelen sendikal örgütlülük hakları ile doğrudan bağlantılı gelişmelerin aynasıdır. Yasalarla gelen hakların kamu örgütlülüğünde bir tür otomatik sahipliğini kazanan Türkİş çatısı altında, özel sektör örgütlenmelerinde işverenlerden gelen direnişlerin zorlamasında, sol siyasete, örgütlenme hakları sınırlı, yasaklı kamu çalışanları, meslek örgütlenmelerinin açılımlarının etkisinde DİSK’in öncelik almasının doğal bir sonucu gibi, 1 Mayıs kutlamaları, Taksim odaklı etkinlikleri yaşanmıştı. Kanlı 1 Mayıs katliamı, ülkeyi 12 Eylül’e taşıyan derin provokasyonun süreçleri çok hızlı gelişti. Ülkemizde 24 Ocak Kararları’nın işçi sınıfının örgütlülüğü, direngenliğinde sağ siyasal iktidarlar tarafından da istenilen boyutlarda geliştirilemeyeceğinin gerçeğinin ortaya çıkması ile 12 Eylül askeri darbesi gerçeği ile yüzleşildi. Oysa ülkemiz işçi örgütlülüğü sadece 17 yıl gibi kısacık bir örgütlenme hakkı süreci içinde, özgür toplu pazarlık düzeninde kazanılmış haklarda çok hızlı bir yükselişi yakalamıştı. Kuşkusuz Cumhuriyet kazanımları, iş yasaları ile öncesinden yaşanmış sendikal hak ve örgütlülüklerin payları yadsınamazdı. Toplu pazarlık haklarını etkin kullanabilen işçi sendikalarının açtığı yoldan, ülkemizin tüm çalışanları, emeği ile geçinen köylü üreticileri de içinde, dahası sigortasız, kayıt dışı çalıştırılanları da kapsayan çok çarpıcı bir gelir dağılımı adaleti, çalışma koşullarının iyileştirilmesi gündeme girmişti. 12 Eylül darbesi ile, MESS’ten darbe yönetimi danışmanlığına yükselen Özal’ın sözcüsü Baba Pakdemirli’nin yaptığı basın toplantısında, ülkemizin gelir dağılımı, emeği ile geçinenlerin ücretleri için, “bozulmuş piramidi yeniden düzeltme” ilkesi açıklamasını hiç unutmadım. Çarpıtmadan 12 Eylül’e girişte Türkİş, DİSK birlikte 1.5 milyonun üzerinde, asgari ücretin çok üstünde sözleşmeler ile ücret ve çalışma koşulları iyileştirilmiş işçileri yanında tüm emekçiler zincirleme pay alıyorlardı. Yarın ülkenin meydanlarını dolduracak işçiler, emekçiler için ise tablo çok vahim. Hele de 2002’ler sonrasında kırım yaşanan sendikal örgütlülüklerin sonucu; meydanları dolduracak emekçiler için, nerede ise yüzde seksenleri aşan çoğunluk gerçekçiliğinde odak asgari ücret. Azıcık üstü, çoğunluk yolu bulunmuş altında çalıştırma yöntemleriyle, en hafifinden aynı ücretle fiilen çok uzun süreli, kölelik düzeni çalıştırma koşulları... Kamuİş’ten özrümdür Yeri gelmişken, Kamuİş üyelerine özür borcumu iletmeliyim. Saray’ın mavi boncuklu seçilmiş kamu sendikası, MemurSen üzerinden Başkan Erdoğan’ın korumacılığının yansıması açıklamasının altını çizen 20 Nisan tarihli yazımın içinde kamu sendikacılığı kavramı üzerinden kuşkusuz bilinçaltı yanılsaması olarak yaptığım yanlışlıkta kayırmacılığın kapsama alanı dışında kalan KamuSen’in de adını kullanmışım. Haksız karalama yaratabilecek algı için Kamuİş Sendikası ve üyelerinden özür dilerim... Bursa’da iş cinayeti Bursa’nın merkez Yıldırım ilçesinde polyes ter iplik üretilen atölyede meydana gelen patlama ve ardından çıkan yangında ağır yaralanan kadın işçi hayatını kaybetti. Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alınan Şura Şensoy’un (23) yaşamını yitirdiği öğrenildi. Yıldırım ilçesinde 26 Nisan Cuma günü polyester iplik üretilen atölyede meydana gelen patlama ve ardından çıkan yangında işyeri sahibi İsmail Kasap ile işçi Ferhat Göral yaşamını yitirmişti. Yaralanan Şura Şensoy, Serdar Sağdıç ve Bilal Özden, Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tedavi altına alınmıştı. l AA