Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 1128 NİSAN 2019 PAZAR Ekonomide riskler arttıİşsizlik nedeniyle daralan iç talep ve borç yükü önemli sorunlar arasında yer alıyor Sosyal(ist) piyasa KPMG Türkiye’ye göre, ekonomideki daralma sü rerken enflasyonda yukarı yönlü riskler artıyor. Denetim ve danışmanlık firması KPMG Türkiye’nin hazırladı artmasına neden olurken, genel enflasyondaki iyileşmeyi sınırlıyor. Bu da ikincil etkile ğı rapora göre, küresel ekono riyle hizmet ve beklentiler ka mide olduğu gibi, güvensiz nalından genel enflasyon üze likten dolayı yurtiçinde de bü rindeki riskleri canlı tutuyor. yüme görünümü kırılganlığını koruyor. “Dış talebe ilişkin TCMB’ye uyarı ‘DövizDEN pARA kazanmak yanlış’ Kahramanmaraş’ta tekstilcilerle buluşanTicaret Bakanlığı Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, döviz hesaplarındaki artışa dikkat çekti: “Son 3 aylık dönemde döviz mevduat hesaplarındaki artış 20 milyar ekonomisi Önümüzdeki on beşyirmi yıl koordinasyonlu piyasa ekonomisi ya da diğer adıyla sosyal piyasa ekonomisi yaklaşımını çok sık duyacağız gibi. Özgür seçme ve sosyal refah öğelerinin temelinde oluşan bu yaklaşım, kapitalizmin çıkmaz sokaklarında yeni çıkış noktaları arayan bir yol, aslında üçüncü bir yol yöntemi. belirsizlikle ekonomik aktivi n Gıda ve hizmet enflasyo dolarları buldu... ‘Dolar art HHH tedeki daralma sürüyor” di nu, zayıf talep koşullarına rağ tı dövizden para kazandım’ Serbest piyasa ekonomisi olarak yen KPMG, “İşgücü piyasasın men küresel enerji fiyatların demek kadar yanlış bir dü adlandırılan ve tamamen özel sektör da gecikmeli başlayan daralma toplam talebin sınırlanmasına neden olurken, tüketim kararlarının ötelenmesine neden oluyor. Bu nedenle yapılan KDV indirimlerinin etkisi sınırlı” yorumu yaptı. Raporun diğer satır başları şöyle: n Kamunun, gelir ve harcama esnekliğinin zayıf olması nedeniyle ekonomiyi desteklemek üzere alanı daralıyor. n Geçmiş yıllardan gelen borç yükü önümüzdeki dönemin zorlukları arasında. n Gıdada arz yönlü sorunların yanında maliyet baskıları ve tedarik zincirindeki sorunlar fiyatların yüksek oranda daki artış ve döviz kurlarındaki olası oynaklıkla birlikte enflasyondaki iyileşmeyi tehlikeye sokabilecek riskler olarak önemini koruyor. n Talep koşullarındaki olumlu etkilere rağmen döviz kurları ile diğer maliyet unsurlarındaki oynaklık, enflasyonda riskleri canlı tutuyor. n TCMB’nin erken faiz indirimine gitmesi, yıl içinde yaşanabilecek bir küresel riskten kaçış döneminde Türk finansal varlıkları korunaksız bırakabilir. Bu da TL’de oynaklığın yine yüksek kalmasına neden olabilir. l Ekonomi Servisi Seçim bitti, musluklar kapandı Seçim döneminde kredi musluklarını açan kamu bankaları, seçimin hemen ardından tersini yaptı. BDDK verilerine göre, kamu bankalarının TL kredi hacmi 28 Aralık 2018 ile 12 Nisan 2019 tarihleri arasında 63.3 milyar TL artarken, 12 Nisan ile 19 Nisan arasında 1.5 milyar TL azaldı. Toplam kredi hacmi de 4.1 milyar TL azaldı. 19 Nisan tarihi itibarıyla ban kaların toplam kredi hacmi 2 trilyon 535 milyar TL oldu. Bunun 1 trilyon 40 milyar TL’lik kısmını döviz cinsinden krediler oluşturuyor. Bankalarda resmi rakamlara göre 382 milyar TL’yi aşan sorunlu kredilere çözüm aranıyor. l Ekonomi Servisi şünce olamaz. Bu ülke bizim. Bu ülke için hep beraber çalışmalıyız.” Nisan ayı TÜFE TAHMİNİ yüzde 20 3Mayıs’ta açıklanacak nisan verileri öncesinde ekonomistler, tüketici enflasyonunun (TÜFE) yüzde 20’yi aşmasını bekliyor. Bloomberg’e tahminlerini ileten 7 analistin nisan enflasyonu ortalama beklentisi yüzde 2.3 seviyesinde. Beklenti gerçekleşirse martta yüzde 19.71 olan yıllık TÜFE, yeniden yüzde 20’nin üzerine çıkacak. üretim ve girdi yumağına bağlı kapitalist ekonomik sistemde gelir dağılımı ve refah toplumu kavramları önemli bir yer tutmuyordu. Tutmadığı gibi, bu öğeler hep kulak ardı ediliyor, buralarda oluşacak sorunları zaten serbest piyasa kendi kendine çözecektir mantığı işliyordu. İşlemediği açık artık! Bundan dolayı, Kıta Avrupası’nda başlayıp ABD’ye sıçrayan ve yavaş yavaş ısıtılan, kapitalizmin temeli olan “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” doktrini ile sosyalist ekonomik yaklaşımların arasında yeni bir yöntem, üçüncü bir ekonomik sistem doğuyor. HHH Gelir dağılımı, refah ekonomisi, çevre sorunları, adil rekabet gibi bu zamana kadar sıkça duymadığımız, duysak da şaşırdığımız konuların artık serbest piyasa ekonomisinde kapsa Türkiye ekonomisinde yaşanan sorunlar piyasadaki rekabet ihlallerini de çoğalttı ma alınması gerektiğinin dillendirildiğine şahit oluyoruz. Zamlı fiyatların Cezalar yüzde 75 yükseldi İçinde piyasa ekonomisiyle koordinasyonlu hareket eden, çoğu zaman da piyasa temelli olmayan ilişkilerin varlığı, firma ve diğer aktörlerin işbirliği zeminini kapsayan, arz ve talep evliliğinden başka faktörlerin bulunduğu nedeni maliyet Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Tarık Tezel, Ramazanda gıda ürünlerinde spekülatif fiyat artışları yapıldığı iddialarının sektöre haksızlık olduğunu vurguladı. Tezel, “Girdilerdeki artış dolayısıyla gıdada fiyat artıyor ama son üründe girdi ma SERHAT ALİGİL Rekabet Kurumu’nun (RK) 2018 yılıyla ilgili raporuna göre geçen yıl rekabeti ihlal kapsamında 23 dosyayla ilgili soruşturmayı tamamladı ve 11 dosyada rekabet ihlalleri görülerek 349.4 milyon lira idari para cezası kesildi. Bu rakam 2017’de 199.4 milyon li” ve 44’ü “muafiyet ve menfi tespit”le ilgili oldu. Bilgi ve iletişim Geçen yıl soruşturulan sektörlerin başında 5 soruşturma ile bilgi ve iletişim teknolojileri var. Bunu 4 soruşturma ile ulaştırma, taşıt ve hizmetler, 3 soruşturma ile enerji, 2’şer soruşturma ile ilaç, sağlık, bir yapıyı görüyoruz. Öyle ki, üretim ve satış üzerine ku rulmuş bu yapının içine emek konularak yine özel mülkiyete önceliğin verildiği bir denklem bu. Bu çatıda “eşitlikçi”, işsizliğin, engelli ve yaşlı istihdamının ön planda tutulduğu bir emek piyasasının varlığını hisseder gibiyiz. Dahası da var. Üretimde birliktelik, Rekabet yerine farklılaştırılmış ürün rekabeti, liyetlerinden daha yüksek bir liraydı. Buna göre yıllık artış tıbbi malzeme ve petrol pet İşe girişçıkışların daha koordineli artış olmuyor. Bilakis, gıda yüzde 75.2 oldu. rokimya izliyor. En çok ceza olduğu, kurallara bağlandığı bir emek tüketicisini koruyan bir tavır Yine rapora göre Reka ise 226.3 milyon lirayla ener piyasası, la her zaman fiyat politikala bet Kurumu geçen yıl yüz ji sektörüne kesildi. Kurumun Uzmanlığa dayalı ve uzun dönem rını geliştiriyoruz” dedi. de 20 artışla 355 dosyayı ka verdiği para cezalarının çok li çalışmayı teşvik eden, istihdam ga Tezel ayrıca, yüzde 52’lere varan kayıt dışılık olduğunu, bu konuda çalışma yapılması gerektiğini vurguladı. l Ekonomi Servisi rara bağladı. Karara bağlanan büyük kısmı (330.4 milyon dosyaların 223’ü “birleşme ve TL) “hakim durumun kötüye devralma’, 88’i “rekabet ihla kullanılması” nedeniyle oldu. Akbank’ın ekonomiye rantili bir işgücü piyasası, Endüstri seviyesinde toplu aksiyo na dayalı ve özellikli bir çalışma yaşamı, Yüksek oranlı bir sendikalaşma, İmalat sanayii yoğunluklu bir üretim süreci, Teşvik yerine bilgi paylaşımlı bir desteği 270 milyar TL üretim ve girdi süreci... konuları, tartışılanlar ve tartışılacak olanlar. HHH Gelir dağılımı, çevre sorunları, uzun Karşılıksız çekte sorun büyüdü TBB Risk Merkezi’ne göre geçen mart ayında karşılıksız çek sayısı 2018’in aynı ayına kıyasla yüzde 48.7 artarak 36 bin 971 adede çıktı. Bunların tutarı ise yüzde 46.3 artarak 1.9 milyar lirayı geçti. İlk 3 ayda ise karşılıksız çek sayısı yüzde 76.6 artarak 172 bin 523 adede, tutarı da yüzde 84.2 artarak 8.4 milyar liraya ulaştı. Martta karşılıksız çeklerin toplam çeklere oranı adet bazında yüzde 1.9’dan yüzde 3.9’a, tutarda yüzde 2.1’den yüzde 3.3’e yükseldi. l Ekonomi Servisi Yurtdışında algı sorunumuz var Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Alper Kanca, ihracat Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil, mart sonu itibarıyla Türkiye ekonomisine sağladıkları kredi desteğinin 220 milyar lirası nakdi olmak üzere toplam 270 milyar liraya ulaştığını açıkladı. Yatırımlar sürüyor Bankasının 2019 yılı ilk çeyrek sonuçlarıyla ilgili bilgi veren Binbaşgil, şöyle devam etti: “Özellikle reel sektör için itici güç niteliğindeki TL ticari kredilerde yılın ilk çeyreğinde yüzde 9 gibi yüksek bir büyüme sergiledik. Toplam mevduatımız 228 milyar TL’ye, aktiflerimiz ise 386 milyar TL’ye ulaştı. KOBİ kredileri ve kurumsal kredilerimiz, yılın ilk üç ayında 230 milyar lira seviyesinde gerçekleşti.” Geçen yı lın aynı döneminde 1 milyar 694 milyon lira olan konsolide net kâr ise bu yıl 1 milyar 408 milyon lira oldu. Ayrıca, Akbank ve Türkiye’nin geleceği için yatı rımlara hız kesmeden devam ettiklerini vurgulayan Binbaş gil “Sağlam finansal yapımıza ek olarak, nitelikli insan kay nağımız ve teknolojik altyapımız bankamı zın en güçlü özellik leri arasında. Bu iki alanın gelişimine son derece önem ve riyor ve kapsamlı ya tırımlarımıza devam edi yoruz” de di. l Eko nomi Servisi Hakan Binbaşgil 29 milyon yolcuya ulaştı Havalimanı işletmeciliği ya tazmini için Devlet Hava Mey pan TAV Havalimanla danları İşletmesi ile görüşme rı, 2019 yılının ilk çeyreğinde lerin sürdüğünü hatırlatan Türkiye’de girişimci ve gençlere güven artıyor TÜSİAD tarafından, üniversite öğrencilerine yenilikçi bakış açısı ve girişimcilik yetkinliği kazandırmak amacıyla düzenlenen “TÜSİAD Bu Gençlikte İŞ Var!” programının 2019 yılı kazananları belli oldu. Yarışmada, “Küresel ısınma ile balıkların yağ hacminin düşmesi ve buna bağlı endüstrilere sürdürülebilir kaynak arayışından yola çıkarak, hayvansal ürünleri mikroorganizmalardan elde etmeyi” hedefleyen “Algdeha” ekibi birinci oldu ve 75 bin lira ödül kazandı. Ödül töreninde konuşan TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Simone Kaslows ki, girişimciliğin her şeyden önce bir kültür meselesi olduğunu vurguladı. Kaslowski şu noktaya dikkat çekti: “Biz bu kültürün tohumlarını Türkiye’de son birkaç yıldır atıyoruz. Başarılı ve dünyada ses getiren girişimleri yeni yeni çıkartıyoruz. Bu anlamda kat etmemiz gereken yol uzun ama potansiyelimiz de bir o kadar yüksek! Fikir ve girişim özgürlüklerinin desteklendiği, gençlere ve girişimcilere olan güvenin arttığı bir Türkiye’de rekabet gücü yüksek ve dünyada adından söz ettirecek girişimlerin daha hızlı yeşereceğine inanıyoruz.” l Ekonomi Servisi çalışma saatlerine dayalı emeğin sorunlarının hep bir tarafa bırakıldığı ve artık şirket kapitalizmine dayalı üretim ve satış temelli bir ekonomik sistemin yürüme yeteneğini kaybettiği bir zamanda ortaya çıkan “koordinasyonlu piyasa ekonomisi” akademik hayatı da oldukça meşgul edecek gibi. Etsin de! Çünkü içerisinde birlikte üretim ve paylaşım, bölgesel kalkınma ve en önemlisi insan ve doğa var. ‘Düğünde altını 1’inci derece akrabalar taksın’ Çoğu zaman gerçeğinden ayırt edilemeyen altın görünümlü takılar hem düğün sahiplerini hem kuyumcuları sıkıntıya sokuyor. Eskişehir Kuyumcular Odası Başkanı Ercan Arıyürek, düğünlerde bu tür vakaların görülebildiğini belirterek, şu öneride bulundu: “Düğünlerde takı merasimlerini sadece 1’inci derece akrabaları için yapsınlar. Geri kalanlar için sandık koyup zarf içinde insanlar ne hediye veriyorlarsa kabul etsinler. Çünkü altın fiyatının artması insanların sahtekârlığa doğru yönelmesine sebep oldu.” Arıyürek ayrıca altın fiyatlarının yükselmesi sebebiyle insanların artık gram altınlara yöneldiğini, kimilerinin yarım gramı tercih ettiğini belirtti. l Ekonomi Servisi ile büyüyen Türk otomotiv yüzde 5 artışla 29 milyon yol TAV Havalimanları İcra Kuru sanayiinin son dönemlerde yaşadığı en büyük zorluğun cuya hizmet verdi. Şirket ayrı lu Başkanı Sani Şener, şunlaca, yılın ilk 3 ayında cirosunu rı anlattı: “Yedi ülkede işletti Diziler ev tekstiline yaradı Elektronik imza sayısı yurtdışındaki algı olduğuna dikkat çekti. Kanca, “Bu tür sorunları azaltmanın yollarına bakmak durumundayız. Almanya’da farklı seviye ve büyüklükteki şirketlerde çalışan 150 Alman yönetici ile yaptığımız anket çalışmasında, Türkiye ile çalışmış olanların ülkemiz ile ilgili olumlu izlenimleri olduğunu gözlemledik. Dolayısıyla ülkemiz şirketleri ile çalışmamış olan Alman firmalarına kendimizi iyi anlatmamız gerekiyor” dedi. l Ekonomi Servisi yüzde 9 artırarak 270 milyon Avro’ya, kârını da yüz de 233 artırarak 24 milyon Avro’ya ulaş tırdı. Ana üsle ri olan Atatürk Havalimanı’nın, işletme süre sinin bitimin den önce ka panmasın Sani Şener dan dolayı uğrayacakları kaybın ğimiz 14 havalimanına yenilerini eklemek ve büyümemizi sürdürmek üzere çalışmaya devam edeceğiz. Kombine ciromuzun yüzde 37’sini oluşturan hizmet şirketlerimiz bugün 21 ülkede 62 havalimanında ürün ve hizmetleriyle yer alıyor, onlar da stratejimiz gereği büyümeye devam edecekler. Halen BDT ülkeleri, Afrika ve Doğu Avrupa dahil farklı aşamalarda 10’a yakın projeyi değerlendiriyoruz”. l Ekonomi Servisi Türkiye Ev Tekstili Sanayicileri Derneği Başkanı Ali Sami Aydın, Türk dizilerinin sektöre katkısının büyük olduğunu söyledi. İstanbul Uluslararası Ev Tekstili Fuarında açıklamalar yapan Aydın, şöyle konuştu: “Yabancı kumaş toptancıları başta olmak üzere fuara Türk dizilerinde ev tekstili ürünlerini gördükten sonra katılma kararı aldıklarını deklare edenler azım sanmayacak kadar fazla sayıda. Dizilerin etkisini bizzat yaşadık. Diziler üzerinden yapılan tanıtımla İran Cumhurbaşkanı’nın ofisini döşedik. Onun da etkisi ile ülkeye ciddi bir ihracatımız oldu. Sonrasında Özbekistan Meclisinin koltuk kumaşlarını döşedik. Avrupa’da faaliyet yürüten zincir markaların tahtını sallamaya başladık.” l Ekonomi Servisi 3.3 milyona yaklaştı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 2018 yılının son çeyreğiyle ilgili “Pazar Verileri Raporu”na göre eimza sertifika sayısı 3 milyon 262 bin 833’e yükseldi. Mobil imza sertifika sayısı ise 554 bin 486’ya ulaştı. Toplamda 3 milyon 817 bin 319 sertifika oluşturuldu. 2018 yılının üçüncü çeyreğine oranla eimza sertifika sayısında yüzde 5.5 artış, mobil imza sertifika sayısında ise yüzde 3.5 yükseliş gerçekleşti. EGüven Genel Müdürü Can Orhun, “Eimza; kimlik doğrulama, bankacılık, edevlet, ihracat, eğitim, sağlık gibi birçok alanda ve farklı işlemlerde kullanılıyor” dedi. l Ekonomi Servisi