Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ BORSA 1125 NİSAN 2019 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.8840 5.2 kuruş 6.5900 2.4 kuruş 7.6400 5.1 kuruş 21.25 0.06 puan 96.142 189 puan 1612.03 8.77 lira 241.07 1.94 lira Dolar rekora doymuyorYükselen petrol fiyatları, ABD ile gerilen ilişkiler ve seçim tartışmaları piyasaları gerdi Dolar 5.90’a dayanarak son 6 ayın en yüksek seviyesini gördü. Piyasa uzmanları dolardaki yukarı yönlü hareketin gelecek günlerde de sürmesini bekliyor. Petrol fiyatlarındaki yüksek seyir, ABD ile gerilen ilişkiler ve İstanbul seçimleri lik değerlendirmesini izlerken, bir yandan da bugünkü Merkez Bankası Para Politikası Kurulu ne ilişkin belirsizlik mali piya (PPK) açıklamasına odaklandı. saları olumsuz etkilemeye de TCMB’nin politika faizini yüzde vam ediyor. Bu nedenle dolar/ 24’te sabit tutması beklenirken, TL dün 5.90 liranın kapısına da ekonomistlerin yılın kalanında yanarak 5.8980 lirayı gördü ve indirim beklentileri 250 baz pu 15 Ekim’den bu yana en yüksek ana geriledi. gün içi seviyeye ulaştı. Dolar da Bir bankacı, kurda dün sabah ha sonra 5.87’de dengelendi. tan itibaren yukarı yönlü baskı Piyasalar S400 konusunda gözlendiğini anlatarak “Bu hare ki gelişmeler ve Yüksek Seçim ket önümüzdeki dönemde devam Kurulu’nun İstanbul’da seçim edecektir” dedi. 10 yıllık gösterge lerin yenilenmesi talebine yöne tahvilde faiz 30 baz puan kadar ÜÇ AY VADEYE yükselirken, Borsa İstanbul dün yüzde 0.89 değer kazandı. DEĞIŞKEN FAIZ Merkez Bankası mevduat vadelerini uzatmak için yeni bir hamle daha yaptı. Merkez Bankası’nın ilgili tebliğde dün yaptığı düzenlemeye göre daha önce altı aydan uzun vadeli mevduat için uygulanan değişken faiz oranı, TL mevduatta üç ay ve daha uzun vadeli, yabancı para mevduatta altı aydan uzun vadeli mevduatlar için uygulanabilecek. Değişken faiz hesaplama yöntemi, Merkez Bankası’nın uygun görüşü alınmak suretiyle bankalarca belirleniyor. Goldman sorunlu kredilere talip Öte yandan uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs’ın Türkiye’de yapılandırılan büyük kurumsal kredileri almak için bankalar ve şirketlerle görüşmeler yürüttüğü ortaya çıktı. Reuters’a bilgi veren konuya yakın bir kaynak, bankanın büyük kredilerle ilgilendiğini belirterek “Bunlar Doğuş Holding, Yıldız Holding, Bereket Enerji gibi krediler olabilir. OTAŞ kredisi de olabilir. Karışık durumlarla çok ilgilenmiyorlar” dedi. l Ekonomi Servisi Kur 6 ayın zirvesinde 5.8490 5.8655 5.8980 5.85 5.82 5.7750 5.7085 5.7860 ABD ile İran ve S400 gerginliği doları etkiledi. 5.8140 Merkez Bankası'nın yeni faiz kararı bekleniyor. 5.79 5.76 5.73 5.7 16.01 00.01 08.01 16.01 00.01 08.01 16.01 22.01 06.01 14.01 22.01 08.01 16.01 00.01 08.01 17 N san 2019 18 N san 2019 19 N san 2019 22 N san 2019 23 N san 2019 24 N san 2019 Fitch: Siyasi belirsizlik arttı Kredi derecelendirme kuruşu Fitch Ratings’in bağlı olduğu Fitch Group’a ait Fitch Solutions, yayımladığı güncel bir raporda Merkez Bankası’nın (TCMB) bugünkü Para Politikası Kurulu’nda faizle ilgili alabileceği kararları yorumladı. Rapora göre yabancı yatırımcıları para girişine özendirmek, lokal tasarruf sahipleri için TL’nin çekiciliğini artırmak zorunda olan TCMB’nin gelecek aylarda politika faizini gevşetecek alanı pek yok. Rapordaki şu vurgular da dikkat çekici: 4 İstanbul’da muhalefetin kazandığı seçimlerin sonuçlarına itirazların devam etmesi siyasi belirsizliğin daha da artmasına yol açtı. 4 Döviz rezervlerinin gerilediği ve ekonominin iyi yönetilmediği kaygıları TL’nin seçimler öncesi ve sonrası (öncekilere kıyasla) daha sert değer kaybetmesine yol açtı. 4 Ekonomideki bozulma ve enflasyon baskılarının azaldığı göz önüne alındığında şu an da yüzde 24’te olan politika faizinin bu yıl 400 baz puan düşürüleceğini tahmin ediyoruz. Ancak TL’deki zayıflık ve yurtdışından sağlanan fonlamadaki kırılganlık büyük ihtimalle TCMB’nin para politikasını gevşetmesini daha uzun bir süre ertelemesine yol açacak 4 Çekirdek enflasyon hedeften oldukça uzak olmaya devam ediyor. TCMB, baz etkisi yılın ikinci yarısında enflasyonda düşüş yaratana kadar faiz indirmeye isteksiz olabilir. Hazine, Zorunlu Trafik Sigortası’nda prim hesaplama yöntemini değiştirdi ‘Kötü sürücü’ye zam ÖTV kalktı ama satış düştü Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre; buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi ve fırından oluşan dört ana ürün grubunda iç satışlar mart ayında yüzde 1 düşüşle 552 bin 657 adet oldu. Ocakmart döneminde iç satışlar yüzde 7 düşüşle 1.36 milyon adet olarak gerçekleşti. Beyaz eşya ihracatı ise martta yüzde 6 düşüşle 1.49 milyon adet, ocakmartta yüzde 3 düşüşle 4.17 milyon adet oldu. Beyaz eşya üretimi ise martta yüzde 2 artarken, ocakmartta yüzde 3 düşüşle 5.72 milyon adede indi. l Ekonomi Servisi Üretim yoksa iş, gelecek de yok Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, “Unutmayalım ki üretim yoksa iş yok, ülkenin geleceği de yok. Üreten firmalarımızı destekleyerek zor durumdan kurtarmalıyız” dedi. Özdebir, şirketlerin borçlarından dolayı sorunlar yaşadıklarını anlatarak “Şirket battıktan sonra bankaya yardım etmek yerine, verilecek kaynağı batmadan şirketlere aktarmak doğru olur” dedi. Özdebir, kıdem tazminatında popülizmden uzak, işletmelere ek yük getirmemesi gerektiğini aktardı. ATB Başkanı Ali Çandır, geçen yıllarda da büyük sorun olan “tuta absoluta” (domates güvesi) zararlısının bu yıl yine artacağını belirtti. Rusya tonlarca çilek ve domatesi geri gönderdi Rus tarım ürünleri denetim ajansı Rosselhoznadzor, Türkiye’den gönderilen 60 ton domates ve çileği, içinde tehlikeli tarım haşeresinin tespit edilmesi nedeniyle Rusya’ya girişini yasaklayarak geri çevirdi. Rosselhoznadzor basın dairesinden yapılan açıklamada, ajansın Bryansk ve Smolensk müdürlüklerinde görevli çalışanların geçici muhafaza depolarında tutulan Türk menşeili toplam 39.5 ton domates ve 20.3 ton çileğin tehlikeli tarım haşe resi içerdiğini saptadıkları kaydedildi. Çetıre Printispa ve ArtServis Klintsı şirketlerine ait depolarda tespit edilen bu ürünlerin Krasnodar’da ve Moskova’da faaliyette olan şirketlere teslim edilmek üzere gönderildiği anlaşıldı. Bryansk Bölgelerarası Veteriner Laboratuvarı’nda yapılan uzman incelemesinde domateslerde Güney Amerika domates güvesinin, çileklerdeyse batı çiçek tripsi (Kaliforniya tripsi) ad lı haşerenin saptandığı belirtilen açıklamada, sağlıksız tüm ürünlerin ihracatçıya geri çevrildiği vurgulandı. Öte yandan Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, buğdayda fazla yağış nedeniyle yüzde 50 kayıp yaşanacağına anlatarak, kesme çiçek sektöründe gümrük işlemlerindeki kodlama hatası nedeniyle dosya başına 130 TL dolayında para cezası uygulamasının da önemli bir sorun olduğuna işaret etti. l Ekonomi Servisi Trafik cezası alan, ehliyetini kaptıran sürücüler daha yüksek sigorta primi ödeyecek Zorunlu trafik sigortası primlerini he saplamada yeni yönte me geçiliyor. İlgili yö netmelikte yapılan değişikliğe göre risk değerlendirmesinde esas SERHAT ALİGİL alınabilecek trafik kuralı ihlalleri sonucu sürücülere uygulanan ce za puanları ile sürücü belgelerine el konulma süresi ve nedenleri zo runlu trafik sigortası priminin tes pitinde kullanılabilecek. Takip imkânı Sompo Japan Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Özer Şimşek, trafik sigortası primlerinde halen tavan uygulandığını hatırlatarak “Değişikliği, kötü sürücüler açısından tavanın üstünde ilave bir prim artışı olarak yorumluyoruz. Çünkü halen tavana kadar fiyat belirlemede serbestiz. Örneğin belli bir puanın üstünde trafik cezası alanlar için, primi tavanın üstünde yüzde 510 artırma imkânı verilebilir” dedi. Bunun netleşmesini beklediklerini söyleyen Şimşek, ayrıca düzenlemenin sürücülerin trafik cezası bilgilerini sektörü açacağını, böylece daha iyi tarife belirleme imkânları doğacağını vurguladı. Yeni düzenleme hasar açısından sürücüleri ayrıca takip imkânı da verecek. İnternetten en çok tatil satın aldık Yurttaş, geçen yıl internet üzerinden en çok tatil rezervasyonları ve uçak bileti alışverişi yaptı. 2018’de yüzde 42 büyüyerek 59.9 milyar TL’lik bir hacme ulaşan Türkiye eticaret sektörü içinde tatil ve seyahatin payı, 22.9 milyar TL ile yüzde 54 olarak birinci sırada yer aldı. Tatil ve seyahati, 20.8 milyar TL ile yüzde 41 paya sahip olan “sadece online perakende” izledi. Bilişim Sanayicileri Derneği’nin (TÜBİSAD) yıllık “Türkiye eTicaret Pazar Büyüklüğü” raporunda yer alan bu bilgilere göre, sektörün 20142018 arasında ortalama yıllık büyüme hızı yüz de 33 oldu. Satış hacminden oluşan cirosal rakamın detaylı belirtilmediği raporda, bir önceki seneye göre aynı hacimde ürün alınsa bile, yüksek enflasyon ve kur dalgalanmaları sebebiyle zamlanan fiyatların sepet büyüklüğünü de artırdığı, büyümenin bu şekilde gerçekleştiği belirtildi. Sektörün, Türkiye’de mobil internetin ve mobil uygulamaların gelişimiyle birlikte ilerleyen yıllarda daha yüksek paylar alacağını düşündüklerini kaydeden TÜBİSAD eTicaret Komisyonu Başkanı Burak Ertaş, “2019’da da yüzde 40’ın üzerinde bir büyüme bekliyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Piramit’ yapılarla mücadele başladı Geçen yıl 3.6 milyar TL’lik ekonomik büyüklüğe ulaşan doğrudan satış sektörü, Türkiye’de son dönemde sayıları gittikçe artan Çiftlik Bank gibi “piramit yapılara” karşı mücadele başlattı. Abartılı gelir vaadi ile yeni üyeler üzerinden kazanç sağlayan ve yasadışı yapılar olup, kaliteli ürün yerine hayal satan firmalara piramit yapı deniyor. Çiftlik Bank gibi yapıların bu firmalara örnek olduğunu söy Orkun Gül leyen Doğrudan Satış Derneği (DSD) Yönetim Kurulu Başkanı Orkun Gül, Ticaret Bakanlığı’na Tüketici Koruma Kanunu’nda mevzuat değişiklik önerisinde bulunduğunu aktardı. Bu değişiklik ile birlikte hukukçuların, akademisyenlerin, kamunun ve sektör temsilcisi nin yer alacağı Doğrudan Satış Komisyonu kurulması ve Doğrudan Satış Yetki Belgesi oluşturularak, bu belgenin komisyon kararıyla bakanlık tarafından verilmesi talep ediliyor. Gül, acil bir gündem daha çıkmadığı takdirde bakanlıkla yıl sonuna kadar bu çalışmayı tamamlayacaklarını dile getirdi. l Ekonomi Servisi Felaketler, psikopatlar, komedyenler... Kapitalist uygarlığın krizinin içinde, ekonomik, ekolojik, insani felaketler, ülkesini kendi malı sanan psikopatlar, hiçbir program açıklamadan devlet başkanı seçilen komedyenlerle aynı ekranları paylaşıyor. Ve çoğumuz, dünyada ve Türkiye’de değişemediği için hızla canavarlaşan düzenin çırpınışlarını, paranoyak şizofrenlerin canımıza kastetmiş hezeyanlarını, düşünceyle eylem arasındaki yapışkan yerden, kocaman gözlerle seyrediyoruz. ‘Milyarderler kaygılı’ Yine bir küresel resesyon beklentisi var, mali kriz riski artıyor. Liberal demokrasi, bir taraftan dünyanın toplam servetinin yüzde 85’ini biriktirmiş yüzde 9’unun açgözlülüğü, diğer taraftan milliyetçi ırkçı dinci akımların saldırısı altında ağır hasta. Muhafazakâr Daily Telegraph’tan Amborse Evans Pritchard “bir mali krizlik canı kaldı” diyordu... Washington Post’a göre “Kapitalizm krizde: ABD’li milyarderler, kendilerini zengin eden sistemin geleceğinden kaygı duyuyorlar”. Üstelik bunlar Fordist dönemin mirası, şimdilerde aşırı üretim altında ezilen sermayenin değil, dijitalleşmenin, “büyükverikitlesel gözetleme kapitalizminin” öncü temsilcileri. Haksız da değiller. Vasıfsız işçileri robotlarla değiştiren süreç, algoritmaların beyaz yakalıların işlerini tasfiye etmeye başlamasıyla yoluna devam ediyor. Herkesi “bir işte çalışmaktan”, abuk sabuk “Adamların” despotizminden kurtaracak eşitlikçi, özgürlükçü bir düzene geçerek barışı, refahı, kültürel gelişmeyi teşvik etmeyi düşünmek varken, düzenin entelektüelleri, her şeye sahip yüzde 1 ile işini, aşını, sağlığını kaybetmekte olan yüzde 99 arasındaki gerginlikte “Kapitalizmi nasıl yaşatırız” sorusuyla meşgul. Bu sırada, “kâr makinesi” doğayı, insanın yaşam enerjisini tükettikçe, gereksiz mallarla ekranları doldurdukça gezegenin iklimi, ekolojik dengesi bozuluyor. Hayvan türlerini, yaşam alanlarını tüketerek ilerleyen süreç kapitalist uygarlığın merkezlerine ulaşmaya başlıyor. İnsanlar, özellikle gençler, tek ve ortak bir gezegende yaşadıklarının bilinciyle başkaldırıyorlar. Bir haftadan daha uzun bir süredir Londra’nın merkezinde “Tükeniş İsyanı (Extinction Rebellion” günlük yaşamı aksatıyor. İsyanın liderlerinden birinin dediği gibi, “doğrudan eylem dışında ekranlara çıkmanın, sesini duyurmanın başka yolu kalmadı”. Ancak artan sayıda Londralı “eylemleri anlayışla karşılıyor, hatta destekliyor”. İki saçmalığın ikisi birden Irkçı, milliyetçi akımlar, insanların tek ve ortak bir dünyada, tek bir kapitalist uygarlık içinde yaşadıklarını görmelerini engelliyor. Bu akımların cazibesine kapılanlar, gerçekte “yüzde 99’un” malı iken, hâlâ kendi ülkeleri sandıkları toprak parçası üzerinde korunabileceklerini sanıyorlar. Dinci akımlar, insanları bu dünyadan umudu kesip, öbür dünyadaki bir kurtuluş fantezisi adına birbirlerinin boğazına atlamaya teşvik ediyorlar. Türkiye, bu iki saçmalığın ikisini de birleştiren siyasi akımların elinde çırpınıyor. Bu akımların gerçeklikle bağı kopmuş sözcüleri, tam bir paranoyak şizofreni içinde çırpınıyorlar. Yeni Zelanda’da bir dincifaşist camiye saldırıyor, onlarca insanı katlediyor, bunlar “saldırı aslında bizi hedef alıyordu” diyorlar. Sudan’da diktatör ve soykırımcı Beşir devriliyor, paranoyak şizofreni yine nüksediyor: “Darbe bize yapıldı.” Sri Lanka’da kendi akımlarının bir kanadı, dinci fanatik gruplar 8 kilise ve oteli bombalayıp 350 insanı katlediyorlar, paranoyak şizofreni, tavan yapıyor: “Bizi doğudan kuşatıyorlar.” Hâlâ, görüntüyü kurtarmak için yapmak zorunda kaldıkları seçimlerde, beklenmedik biçimde altın yumurtlayan tavuğu kaybedince “arızaya” geçtiler. Tam bir histeri krizi içinde oyları yeniden ve yeniden saydılar olmadı. Maske tamamen düştü, altındaki karanlık, gözler önüne serildi: “Seçimin tekrarı beka meselesidir; sandıktan çıktılar diye ahlaki kabul edemeyiz.” Paranoyak şizofreni giderek, doğrudan sokak şiddetine, ana muhalefet partisinin liderine yönelik linç girişimine dönüşüyor. Ve çoğunluk, düşünceyle eylem arasındaki yapışkan yerden, kocaman gözlerle seyrediyor. Güven kaybı sürüyor Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Sektörel Güven Endeksleri, Nisan 2019” raporuna göre mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi nisanda yüzde 0.1 azalarak 90.6 oldu. Yine mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi de bir önceki ayda 54.1 iken, nisanda yüzde 0.3 azalarak 53.9 oldu. Bu düşüşlerde talepteki yetersizlikler, stoktaki azalışlar etkili oldu. l Ekonomi Servisi