Katalog

6 2 NİSAN 2019 SALI EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: EMİNE BİLGET HABER AKP ve MHP’nin kurduğu ittifak Cumhur İttifakıbaşarısı24Haziran seçimlerinin yerelde tutmadıgerisindekaldı AKP ve MHP oylarının toplamının yüzde 51 olmasına karşın ‘Cumhur İttifakı’ yerelde büyük fire verdi. Tabanların ittifakı benimsemediği yorumları öne çıktı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın seçim sonuçlarını “Cumhur İttifakı” açısından toplam oy oranını esas alarak başarılı bulmasına karşın parti içinde yerel seçimde MHP ile ittifakın sıkıntı yaratacağını savunan ekibin görüşleri haklı çıktı. Ankara ve İs tanbul olmak üzere ittifak yapılan illerde Cumhur İttifakı’nın seçmeninde büyük fireler yaşandı. 24 Haziran seçimemine leriyle karşılaştırıldığınkaplan da Ankara’yı 15 yıl sonra kaybeden AKP, MHP tabanından beklediği oranda destek alamadı. 24 Haziran seçimlerinde 1 milyon 898 bin oy olan Cumhur İttifakı’nın Ankara adayı Mehmet Özhaseki’nin oyu 1 milyon 532 bin oldu. İstanbul’da da benzer bir tablo yaşandı. 24 Haziran’da 4 milyon 800 bin oy alan AKPMHP’nin adayı Binali Yıldırım’ın oyu 4 milyon 131 binde kadı. AKP’nin, kaybettiği belediyelerin çoğunluğunda belediye meclislerinde birinci olması dikkat çekti. Bu durum hem AKP hem de MHP seçmeninin belediye başkanlığı seçiminde tercihini farklı yönde kullandığını ortaya koydu. Yerel seçimlerin kesin olmayan sonuçlarına göre ortaya çıkan tablo, AKP ve MHP ittifakı açısından önemli bazı bulguları da ortaya koyuyor. AKP, başlangıçta yerel seçimde ittifaka yanaşmamış, MHP’nin “Melih Gökçek’i aday yapma” hamlesinin ardından ittifaka mecbur olmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yerel seçim sonuçlarında ittifak olarak 24 Haziran seçimlerine yakın bir oranın çıktığını belirterek, Cumhur İttifakı’nın başarılı bir şekilde seçimden çıktığını ifade etse de iki partinin 24 Haziran’da al iğneli fırça zafer temoçin dığı oylarla bazı illerde adayların aldığı oylar her iki partinin tabanında ittifakın çok da benimsenmediği biçiminde yorumlanıyor. 3 milyon oy kaybı 24 Haziran seçimleriyle karşılaştırıldığında AKPMHP ittifakı, 31 Mart seçimlerinde yaklaşık 3 milyon oy kaybı yaşadı. 24 Haziran seçimlerinde toplamda 26 milyon 900 bin oy alan ittifak, 31 Mart’ta 23 milyon 900 bine düştü. Bu düşüşte ekonomik nedenler, aday tercihleri ve ittifak nedeniyle seçmenin bir bölümünün sandığa gitmemesinin de etkili olduğu belirtiliyor. Metropollerde fire verdi Cumhur İttifakı, 24 Haziran seçimlerinde Ankara’da 1 milyon 898 bin oy alırken, AKP’nin ittifak adayı Mehmet Özhaseki ancak 1 milyon 535 bin oya ulaşabildi. AKP’ye genel seçimde oy veren seçmenin sayısının 1.4 milyon, MHP seçmenin de 465 bin olduğu dikkate alındığında Ankara seçiminde ittifak yaklaşık 300 bin dolayında seçmeninin Özhaseki’ye oy vermesini sağlayamadı. İstanbul’da da benzer hatta biraz daha fazla firenin olduğu bir tablo yaşandı. 24 Haziran seçimlerinde AKP 4 milyon, MHP ise 780 bin oy alırken, toplam oyları 4 milyon 800 bine ulaştı. AKP’nin ittifak adayı Binali Yıldırım ise 4 milyon 131 bin oy aldı. İttifakın seçmen firesi ise 700 bin oldu. İzmir’de yarışan AKP’li Nihat Zeybekci, 24 Haziran seçimlerindeki ittifak oyuna ulaşamasa bile 1 milyon dolayında oy aldı. 24 Haziran’da AKP 836 bin, MHP ise 183 bin oy almıştı. Zeybekci, ittifak oylarına karşın Binali Yıldırım’ın 2014 yerel seçimlerinde AKP adayı olarak tek başına girmesine karşın aldığı 935 bin oyu az bir farkla geçebildi. Eskişehir, Muğla, Aydın ve Hatay’ı MHP’nin de desteğiyle alma hesapları yapan AKP, hayal kırıklığı yaşadı. Eskişehir’de AKP’nin adayı 246 bin oy alırken, Cumhur İttifakı’nın 24 Haziran’da aldığı oya ulaşılamadı. Muğla’da AKP’li Mehmet Nil Hıdır, 171 bin oy alırken, yalnızca AKP’nin 24 Haziran’daki oyu 182 bin olmuştu ve MHP de 42 bin oy almıştı. Hıdır’ın oyu Cumhur İttifakı’nın toplam oyunun altında kaldı. Hatay’da da benzer bir tablo yaşandı. AKP’nin adayı İbrahim Güler 390 bin oy alırken, Cumhur İttifakı’nın 24 Haziran’daki toplam oy sayısı 475 bindi. MHP’nin kaybettiği iki büyükşehir Adana ve Mersin’de de Cumhur İttifakı’nın oyları 24 Haziran’daki toplam oyunun çok altında kaldı. MHP’li Hüseyin Sözlü, Adana’da 523 bin oy alırken, AKP ve MHP’nin 24 Haziran’daki toplam oyu 616 bin olmuştu. MHP’li Hamit Tuna da Mersin’de 433 bin oy alarak seçimi kaybetti. Mersin, Cumhur İttifakı’nın genel seçimdeki toplam oyu 470 bin olarak gerçekleşmişti. Başkan farklı, meclis farklı AKP, bazı illerde belediye başkanlıklarını kaybetmesine karşın belediye meclislerinde birinci parti olarak çoğunluğa ulaştı. CHP’nin aldığı Ankara, Artvin, Ardahan, Sinop, Bolu, Kırşehir, Burdur; MHP’nin aldığı Amasya, Kastamonu, Kütahya, Karabük, Bartın, Bayburt, Erzincan ve Karaman, HDP’nin aldığı Siirt’te belediye meclislerinde AKP birinci oldu. AKP’nin aldığı Şırnak, Ağrı ve Muş’ta ise HDP belediye meclisi seçiminde önde çıktı. İttifak yerelde MHP’ye yaradı, seçimlerin belirleyici faktörü ise ekonomi oldu AKP’ye ‘MHP ile uyarı’ Cumhur İttifakı’nda oylarını yükselten taraf MHP olurken AKP önemli oranda oy kaybı yaşadı. MHP 2014’te 173 olan belediye sayısını 227’e çıkardı SELDA GÜNEYSU Yerel seçimlerde seçmenden AKP’ye uyarı “MHP ile geldi.” MHP’nin özellikle İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde oylarını, 24 Haziran seçimlerine oranla yüzde 50 civarında artırması, “AKP seçmenindeki çözülmenin MHP’ye kaydığını” gösterirken, 2014’te 173 belediyeye sahip olan MHP, son rakamlara göre, toplam 227 belediye başkanlığını kazandı. Böylece fazladan 54 başkanlık elde etti. İttifak kapsamında olmayan 51 ilin genel meclisi oylarında da yüzde 18.73’lük oran yakalayan MHP, 24 Haziran seçimlerine kıyasla oylarını yaklaşık yüzde 50 oranında artırdı. Bu durum MHP’yi “Cumhur’un kazananan partisi” yaptı. MHP, AKP’nin kurulduğu günden bu yana AKP’nin hâkimiyetinde olan Çankırı ile Karaman, Osmaniye, Bartın, Karabük, Erzincan, Bayburt, Amasya ile 2014 seçimlerinde kıl payı AKP’ye kaptırdığı Kütahya ile Kastamonu’da seçimden galip çıktı. Bu tablo MHP’nin 1990’lı yıllardaki kalesi illeri yeniden gündeme getirirken, 2014’te 173 belediyeye sahip olan MHP, bu seçimlerde toplam 227 belediye başkanlığını kazandı. Böylece fazladan 54 başkanlık elde etti. Parti, ittifak olmayan 51 ilin genel meclisi oylarında da yüzde 18.73’lük oranı yakaladı. Bu durum MHP’de “memnuniyet” yarattı ancak AKP ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı açısından bakıldığında yerel seçimlerin her iki parti için de en belirleyici faktörü “ekonomi” oldu. Özellikle İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde kendisini “muhafazakâr ve milliyetçi” olarak tanımlayan ve bugüne kadar tercihini AKP’den yana kullanan seçmen, bu seçimlerde AKP’yi “MHP üzerinden uyardı.” Adana’da ‘yanlış tercih’ MHP’nin yerel seçimler önce si aday açıkladığı ilk büyükşehir belediyesi Adana’ydı. Mevcut Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü’yü aday gösteren MHP’ye, Sözlü’nün adaylığı ile ilgili ilk eleştiri de AKP’den gelmişti. Ancak MHP, Sözlü’nün adaylığında ısrarını sürdürdü. Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı yüzde 10 oy fark ile kaybeden MHP’de, bu oy farkı iki şekilde değerlendiriliyor. Bunlardan ilki “HDP’nin 24 Haziran’da Adana’daki yüzde 13.51’lik oyu.” MHP, “HDP’nin oylarının CHP’ye kaydığını” ileri sürerken, partide Adana özelinde masaya yatırılan bir diğer faktör ise “Sözlü’nün adaylığı.” Sözlü’nün belediye başkanlığı dönemindeki icraatlarının “Adana’da kabul görmediği” de belirtiliyor. Mersin’e itiraz edildi MHP, kazanma beklentisinin olduğu Mersin, Iğdır, Kars ve Kırklareli’nde ise sonuca itiraz etti. Iğdır’da kaybeden MHP’nin, “burada boş yerlere seçmen kaydırılması” nedeniyle itirazda bulunduğu öğrenilirken, MHP’nin Kırklareli adayı Derya Bulut ise seçimi yalnızca 274 oyla kaybetti. Bunun üzerine MHP, sonuca itiraz ederek, oyların tekrar sayılmasını istedi. ‘Kontrol Cumhur’da’ MHP’de, Cumhur İttifakı’nın il genel meclisinde toplam yüzde 60’lık bir oy aldığı vurgulanarak bu rakam “başarı” olarak nitelendiriliyor. İstanbul, Ankara, Antalya, Mersin, Adana gibi büyükşehirlerin CHP ve Millet İttifakı’nda olmasından ise “Cumhur İttifakı’nın endişe duymadığı” ileri sürülüyor. MHP kurmayları, “Milletimiz teminat olarak belediye başkanlığını muhalefete vermiş ama kontrolü de Cumhur İttifakı’nda tutmuş” değerlendirmesinde bulunuyor. l ANKARA AKP gerçekten ne kadar kaybetti?! Seçim sonuçlarının o kadar çok yönü var ki, bir yerden analize başlamalıyız. l Koşullar ve bu koşullara uygun ana politikalar CHP’yi başarıya götürdü. Fakat bu başarıyı abartmayalım, bir heyecan yapmak muhalefetin şüphesiz ki hakkı. Muhalefete büyük hareket gelecek. Büyük kapılar açıldı gelişmek ve toplum üzerinde daha etkin olmak için. Çünkü iktidar alanları ve etki alanları çoğaldı ve büyüdü.. CHP’nin başarısı falan, bunları yarın yazacağım. Şunu belirtmek istiyorum, gerçekçi kalarak:  l Daha önceki Anayasa Referandumu’nun (İstanbul) sonuçları, yani HAYIR oylarının yüzde 50’yi aşması, İstanbul’da iktidarın belediye başkanlığını kaybedebileceğinin de işaret fişeği idi. Geçen yılki milletvekili seçimlerinde AKP’nin Meclis’te çoğunluğu yitirmesi de, yine bugünkü sonuçlara yol açacağına işaretti. Yani AKP’de düzenli bir “kayıp” eğrisi sürüyor. İstanbul ve Ankara ve daha pek çok büyükşehiri kaybetmesi bunun somut örnekleri oldu. l Geçen yıl milletvekili seçimlerinde AKP’nin oyu yüzde 42 olarak kaldı. Bu oyda MHP yoktu! Fakat RTE’nin Cumhurbaşkanlığı oyu ise yüzde 50’nin biraz üstünde gerçekleşmişti; ama MHP desteği ile. Bu durumda RTE’nin oyunun partisinin oyundan fazla olduğu tartışmalıdır. Evet, karizması partisinin üzerindedir. Kaç puan? Belki iki üç? Üzerine MHP oyu biniyor çünkü. l Bu seçimde AKP + Erdoğan yüzde 44.3 oy aldı. Kayıplarla epey hırpalandı, özellikle İstanbul’da, Ankara’da, ama gövdeyi korudu diyebiliriz. Ekonomik yıkım önemli, büyük bir oy kaybı getirdiği söylenemez. Referandumda hayır oyları fazla çıkarken, ekonomik kriz yoktu! Kaybı, genel düşüşünün bir sonucu. Peki, AKP’yi ayakta tutan ne? l Şüphesiz ki ekonomik krizin etkisi var. Ama bakıldığında o kadar da etkili olmamış. l Ama büyük bir ekonomik krize rağmen AKP’yi ayakta tutan ne, sorusu daha önemli: Dün de yazdım, beka meselesi bence büyük kopmaları önleyici etki yaptı. Buna ek olarak, b) RTE’nin kendini canhıraş ortaya koyması, c) medya kanalları üzerinden seçmen üzerindeki propaganda egemenliği, d) ve şüphesiz ki henüz AKP ve RTE çevresindeki çekirdek oyu temsil eden dinsel ideolojik yapılanma, ki bunlar için ekonomik kriz çok daha alt basamaklarda duruyor. Bu yapının belki de iktidardan yeteri kadar beslenmesi de önemli bir faktör. Belki AKP’nin yarattığı yeni orta sınıfın bir kısmı. Şüphesiz ki cehaletin ve muhafazakârlığın sıkılmayan kaleleri, İç Anadolu vb. de. AKP kaybı, dikkat ederseniz ülkenin gelişmeye açık, geleceğe yönelik kaygıları olan kesimlerinde. Bu, Cumhuriyetin önceki orta sınıfı, AKP’nin ideolojisinin gelecek vaat etmediği yeni gençlik.. Büyük üniversite gençliğinin beklentisi, hayat tarzı.. Her bakımdan gelişmekte olan ekonomik faaliyet alanlarında kendini bulan kitleler.. Bursa, Balıkesir, Adana, Mersin, Ege ve Akdeniz... Medya totaliterliğinin etkisi Medya üzerinde kurulan totaliter yapıyı, AKP’nin önemli oy kaybını önleyen faktör olarak saydım. Fakat bunun bir de tersi var: Buna rağmen, büyük ve gelişen şehirleri kaybetmesini engelleyemedi. Demek medya totaliterliğinin önemli bir kesim üzerinde işe yaramazlığı da var. Cumhurbaşkanı, sesimizi duyuramadık, derdimizi anlatamadık dedi.. Daha ne olsun? Bu kadar büyük medya üzerinde egemenlik kurarak seçimlere giden tek bir Batılı ülke bulamazsınız. Belki Doğulu ülke de. Derdinizi çok iyi anlattınız ama bu kaybınızı önleyici faktör olmadı. Buradan “daha büyük yasaklar, daha büyük totaliterlik” gibi bir sonuç mu çıkarıyorlar acaba? Emin olun bu çöküşlerini hızlandırabilir. Umarım temelden büyük bir siyaset değişikliğini kastediyordur, mesela demokrasi, hukuk vb. gibi. Bunu da yazacağım. C MY B