Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Bir istifa iki mesajTahran’ın Batı’yla yakınlaşma politikasının mimarı Zarif, görevi bıraktığını duyurdu dishab@cumhuriyet.com.tr 27 ŞUBAT 2019 ÇARŞAMBA 7 ‘Muhafazakârlar’ın Batı’yla müzakere politikasına karşı çıktığı ‘ılımlı’ ‘ESAD ZİYARETİ TETİKLEDİ’ İDDİASI Ruhani hükümetinin Dışişleri Bakanı Zarif’in hamlesi, hem şahin mollalara İran’ın bir numaralı diplomatının istifasının Suriye Devlet Başkanı Beş diği yorumlarını beraberinde getirdi. Zarif’in yerel bir haber sitesinin muhabirine, “Görüş hem de Cumhurbaşkanı’na tepki olarak yorumlandı. şar Esad’ın ülkesinde savaşın başladığı günden bu yana yaptığı ilk ziyare tin hemen ardından gelmesi dik melerdeki fotoğraflardan sonra Zarif’in Dışişleri Bakanı olarak artık dünyada itibarı yoktur” ifadelerini kullandığı öne sürüldü. Fars Haber ABD, İsrail’le birlikte Suudi Arabistan liderliğindeki Körfez ülkelerinin hedefindeki İran’da, ülke içinde muhafazakâr kanadın si kat çekti. Esad’ın İran Cum Ajansı’na konuşan İranlı bir diplomat da istifa hurbaşkanı Ruhani ve İran’ın kararının arkasında Cumhurbaşkanlığı ile Dı dini lideri Ali Hamaney’le şişleri Bakanlığı arasındaki koordinasyon ekbir araya gelmesi an sikliği olduğunu ancak bakanın istifasını geri cak Zarif’in buluşma alma ihtimalinin yüksek olduğunu aktardı. Milfotoğraflarında yer letvekili İlyas Hazreti “Esad Tahran’a geliyor Zarif almaması, ziyaretten ba ama Dışişleri Bakanı’nın bundan haberi yok. kanın haberdar edilme Bu çok kötü” şeklinde konuştu. yasi baskısından yakınan Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in istifa depremi yaşanıyor. Cumhurbaşkanı Hasan Ruha İran Dışişleri Bakanlığı, Zarif’in istifasını sunduğunu doğruladı. Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan ilişkin ABD ve Avrupa Birliği ile yürütülen müzakereler ve ABD’nin geçen yıl JCPOA’dan Zarif, yabancı ülkelerle müzakerelerin “ihanet” kabul edilmesinden yakındı. JCPOA’nın tarafları ni liderliğindeki “ılımlı” kanatla, lığı gelişme üzerine yaptığı açık çekilmesi, Tahran’da bir dizi devletin pek çok kademesinde lamada istifanın Ruhani tarafın krizi beraberinde getirmişti. nın İran’la ticaretin devamı için Tahran yönetiminden talep ettiği ciddi etkiye sahip muhafazakâr kesim arasındaki gerilimin dan kabul edilmediğini duyurdu. Başkanlığın açıklamasında ‘Baskıya tepki’ Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma ABD’nin uluslararası nükleer an “Ruhani’ye göre, İran’ın tek bir laşmadan (JCPOA) çekilmesinin dış politikası ve tek bir Dışişleri İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in liderliğindeki Grubu ile uyum öngören kimi yasal düzenlemeler de “ekonomiye ardından şiddetlendiği İran’da, Zarif’in istifasını sunması gün Bakanı var” denildi. Hükümete yakın 150’den faz “muhafazakâr” kanadın, söz konusu müzakere süreçlerine faz müdahale” tepkisiyle kısmi vetoya uğramıştı. Zarif röportajda deme damgasını vurdu. Ruhani kabul etmedi la milletvekilinin Ruhani’ye, Zarif’in istifasını kabul etmemesi ve bakanı göreve dönmesi için la önem atfedildiği, bel bağlandığı yönündeki değerlendirmeleri gündeme yansımıştı. Reuters’ın “Bu yasanın onaylanmaması soluk borumuzun kesilmesi anlamına gelir” ifadelerini kullandı. Zarif, önceki gece Instagram hesabından yaptığı paylaşımda, İran halkına teşekkür ederek “Görev süresince yerine getiremediğim hizmetlerden ve eksikliklerimden dolayı samimiyetle özür dilerim. Esen kalın” ifadelerini kullandı. teşvik etmesi yönünde bir mektup kaleme aldıkları da bildirildi. Ruhani dün yaptığı açıklamada, Zarif’in “ABD’ye karşı mücadelenin ön saflarında yer alan bir isim olduğunu” söyledi. İran’ın nükleer varlığına konuştuğu Zarif’e yakın bir isim, istifanın arkasında söz konusu baskının etkili olduğu değerlendirmesinde bulundu. İstifa kararının öncesinde Cumhuriyi İslami gazetesine verdiği röportajı dün yayımlanan Devlet televizyonunun yayın politikasının halkı umutsuzluğa sevk ettiğini de belirten Zarif, “Trump’ı kınamak yerine neden halkın seçtiği cumhurbaşkanını ve dış politikamızı hedef alıyorsunuz?” ifadelerini kullandı. Hamaney ‘tampon bölge’ye karşı Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın önceki gün gerçek leştirdiği tarihi Tahran ziyaretin de, İran’ın dini lideri Ali Hamaney ile görüşmesinde Suriye’nin ku zey doğusu için gündemde olan “tampon bölgenin” de gündeme geldiği bildirildi. Suriye’de savaşın başladığı 2011’den bu yana yapılan ilk zi yarette, Şam’ın sahadaki mütte fiki İran’ın dini lideri Hamaney’in “ABD’nin yenilgisinin arkasında Suriye Devlet Başkanı’nın ve hal kının direnişi yatıyor” ifadeleri ni kullandığı belirtildi. Suriye’de Fırat’ın do ğusuna iliş kin Türki ye ile ABD arasındaki temaslar da “güvenli bölge” ola rak günde me gelen, Esad önceki gün sürpriz Tahran ziyareti yapmıştı. Washington yönetiminin Batılı güçlerin kontrolünde bir “tampon bölge” olarak güncellediği plan hakkında da konuşan Hamaney’in, “kökten reddedilmesi gereken tehlikeli bir plan” dediği kaydedildi. ‘ABD silahları HTŞ’de’ Öte yandan, Suriye’nin İdlib bölgesinde hâkimiyeti büyük oranda elinde bulunduran Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ), Suriye ordusu mevzilerine ABD yapımı TOW roketatar silahlarıyla saldırdığı iddia edildi. Saldırıda Suriye askerlerinin hayatlarını kaybettiği savunuldu. Trump’ın damadı Türkiye’ye geliyor ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner’ın, Cumhurbaşkanı Erdo ğan ile “Suriye’den çekilme” konu sunu görüşmek üzere Ankara’ya geleceği açıklandı. ABD Başkanı Do nald Trump’ın dama dı ve danışmanı Ja red Kushner’nin bu gün Ankara’ya gele rek, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşeceği belirtildi. Kushner Kushner’nin Cumhurbaşkanı Erdo ğan tarafından Cumhurbaşkanlı ğı Sarayı’nda kabul edilmesi bek leniyor. Görüşmede, Suriye ve te rörle mücadele başta olmak üze re bölgesel konular ve ikili iliş kilerin ele alınacağı belirtilirken, Kushner’e Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Greenblatt’ın eş lik etmesi bekleniyor. Hindistan’da dün Pakistan karşıtı gösteriler düzenlendi. Öte yandan Cammu Keşmir’de ise ayrılıkçı gruplar, liderlerinden birine yönelik operasyon sonrasında polisle çatıştı. İki nükleer güç arasında HPionapdkeiisrsttaaasnny’d’Doaann yüksek tansiyon HindistanPakistan arasında tarihi gerilim noktalarından Keşmir’de önceki hafta patlak veren ateş, Asya’nın iki nükleer ülkesini savaşın eşiğine getirdi. Hindistan’a ait olan Cammu Keşmir bölgesinde geçen hafta düzenlenen, paramiliter polis güçlerinden 40 kişinin öldüğü saldırının ardından İslamabad’ı topraklarında terör gruplarına “ılıman iklim sağlamakla” suçlayan Yeni Delhi yönetimi, dün sabaha karşı Pakistan’a hava bombardımanı gerçekleştirdi. Hindistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vijay Gokhale, Keşmir’deki saldırının arkasında olmakla suçladıkları, Pakistan topraklarında konuşlu olduğunu belirttikleri Ceyşi Muhammed örgütüne ait “en büyük eğitim kampına” operasyon düzenlendiğini duyurdu. “Hindistan’a saldırı için hazırlık yapılıyor” iddiasıyla yapıldığı belirtilen bombardımanda çok sayıda militanın öldü rüldüğünü söyledi. Hindistan hükümetinden bir kaynak 300 militanın öldürüldüğünü öne sürdü. Pakistan ordusundan ise Muzzaffarabad bölgesine yapılan hava saldırısında ölü ya da yaralı olmadığı açıklaması geldi. Ordu sözcüsü, Hindistan uçaklarının, sınırı yaklaşık 5 km. geçtiğini kaydetti. “Pakistan uçaklarının, Hindistan uçaklarını kovalayarak sınırın ötesine geri gönderdiğini” belirtti. ‘Yanıt verilecek’ Saldırıya Pakistan’dan sert tepki yükseldi. İslamabad yönetimi bunu sınır ihlali olarak nitelendirdi. Pakistan Başbakanı İmran Han, konuyu BM ve İslam İşbirliği Teşkilatı’nın gündemine taşıyacağını söyledi. Han’ın başkanlık ettiği, “Terör kampları” ifadelerini reddeden Pakistan Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısından ise “Karar verdiğimiz yerde ve zamanda yanıt vereceğiz” açıkla ması geldi. Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi’den de tepkiyle birlikte sağduyu çağrısı gündeme yansıdı. Gerilime dair Avrupa Birliği ve Pekin yönetiminden taraflara “itidal” çağrısı yapıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, Mahmud Kureyşi ile telefonda görüştüğü de duyuruldu. Ceyşi Muhammed, 14 Şubat’ta Keşmir’in Hindistan’a ait olan bölgesinde düzenlenen saldırının sorumluluğunu üstlenmişti. Yeni Delhi saldırıyla ilgili Pakistan’ı suçlamış, saldırıyı kınayan Pakistan ise suçlamayı reddetmişti. Mayıs ayı sonunda genel seçimler düzenlenmesi planlananan Hindistan’da Başbakan Narendra Modi’nin popülaritesinin son anketlere göre düşüşte olduğu belirtiliyor. Kimi analistler “vatanseverliğin”, kötü ekonomiden kaynaklanan endişelerden daha önemli görüldüğüne dikkat çekiyor. BMİRASKAEZDADLAAHRA KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis dün bir araya geldi. İki lider, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar’ın ara bölgedeki konutunda görüştü. Akıncı, üç saat süren görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı binasında basın toplantısı düzenledi. Akıncı, mayınlarla ilgili konuda mutabakata varıldığını, her iki taraftan da dokuzar mayın tarlasının temizlenmesi ile ilgili askeri yetkililerin çalış ma yapmasına karar verildiğini söyledi. Elektrik şebekelerinin kalıcı olarak bağlantısının sağlanması ile cep telefonlarının her iki tarafta kullanılabilir hale getirilmesi konusunda da mutabakat sağlandığını açıkladı. Kıbrıs Rum Hükümet Sözcüsü Pordoromos Prodormu görüşme öncesi verdiği bir demeçte, çözüm için şartlarının, “Türkiye’nin garantisinin ve müdahale hakkının sona ermesi ve Türk askerinin adada bulunmaması olduğunu” söyledi. PENCE’TEN İZOLASYON TEHDİDİ Venezüella’da Devlet Başkanı Nicolas Maduro yönetimine karşı Amerika kıtasında kurulan Lima Grubu’nun önceki günkü toplantısına ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in dünyada Caracas’ı destekleyen ülkelere dönük “izolasyon” çıkışı damga vurdu. Kolombiya’nın başkenti Bogota’da düzenlenen toplantıda Pence, ABD’nin, kendini “geçici devlet başkanı” ilan eden muhalif lider Juan Guaido’ya olan desteğini yinelerken Maduro’dan yana olan ülkelerin dünya arenasından izole edileceğini söyledi. Trump’ın Maduro’ya “karşı tüm seçeneklerin masada olduğu” sözünü de hatırlattı. Kuzey Kore ile yakınlaşma siyaseti ABD’nin yanı sıra Güney Kore’de de farklı tepkilere yol açıyor. Moon yönetimi Pyongyang’la diyalogdan yana. Ancak sağ cepheden muhalefet sürüyor. Seul’de bir grup, zirvede iki Kore arasındaki savaşı resmen bitirecek bir anlaşmaya varılmaması talebiyle gösteri yaptı. ABD iç siyasetini karıştıracak zirve İlki kadar heyecan uyandırmadı belki ama bugün ger dırılmasını hedeflemekle, uz çekleşecek ikinci TrumpKim laşmakta çok Zirvesi, ilkinden bu yana ne hızlı davranmakla yin değiştiğinin görülmesi suçluyor. Her iki Kore’nin bu açısından yine de merakla yıl yeni bir sınır ötesi demir bekleniyor. Vietnam’daki iki yolu projesi hazırlığı içinde günlük zirvede ABD Başka olması da bu “demokratlar”a nı Donald Trump’ın nasıl bir göre BM Güvenlik Konseyi tutum alacağı Washington iç kararlarının da ihlali demek. siyasetinde tartışma konusu Seul yönetimi, Kuzey olmuş durumda. Çün KoreABD arasında bir kü Trump, ilk zirvede, anlaşma yapılması Kuzey Kore’nin insan na katkı amacıyla giri hakları ihlallerini di şimlerde bulunabilece le getirmediği için bir ğini açıklamıştı. Örne hayli eleştirilmişti. Washington’da MUSTAFA ğin iki Kore arasında orK. Erdemol tak ekonomik projelerin ABD ve Güney hayata geçirilmesi gibi. Kore’nin, Kuzey Kore ile mü Ancak önde gelen Demok zakereleri hakkında çekin ratlar buna da karşı. Cumhu celeri olan hayli geniş bir riyetçi kanattan kimi isimle kesim var. Bunlar “nükleer Beyaz Saray’a “yaptırımların silahları ile füze programı devamlılığını sağlama” çağrı nı tamamen ortadan kaldı sında buluşuyorlar. rana kadar“ Kuzey Kore’ye Demokratların Temsilci baskı yapması için Trump’ı ler Meclisi’ndeki etkili ismi sıkıştırıyor. Nancy Pelosi de geçenlerde Bu nedenle Trump, ikin Güney Kore’nin muhalefet, ci zirvede, USA Today’e gö iktidardaki partilerinin mil re, Kuzey Kore lideri Kim letvekilleriyle bir araya geldi. Jongun’un nükleer silahla 1997’de Pyongyang’a yaptığı rın yok edilmesi konusunda ziyaretten söz ederken heye ne adımlar attığını soracak, te Kuzey Kore’ye güvenme muhtemelen de yok edilme melerini söylediği gündeme sini istediği tesislerin bir lis yansıdı. Singapur’da yapılan tesini verecek. Bu arada Gü ilk TrumpKim zirvesini de ney Kore’nin Hankyoreh “gösteri” olarak değerlen gazetesinin iddiasına gö dirmiş Pelosi. re, Washington’da Trump’ın Özel Temsilcisi Stephen Biegun’un öncülü Vietnam’da zirveye atfen hediyelik eşyalar vitrinlere çıktı. ğündeki Hanoi ekibi nin, Kuzey Kore’nin Yongbyon’daki de vasa nükleer tesi si kapatması karşılı ğında bazı yaptırım ların gevşetilebilece ğini dile getirdiği ha berleri dolaşıyor. NEDEN İki partinin işbirliği VİETNAM?.. Zirve öncesi kimi gelişmeleri hatırlamakta yarar var. Güney Kore’deki ABD güçlerinin komuta İkinci TrumpKim zirvesi için Vietnam’ın seçilmesinin birkaç anlamı var. İlki, Vietnam ile Kuzey Kore’nin diplomatik ilişkileri bir hayli iyi. Bir zamanların ABD’nin düşmanı olan ama sonradan onunla da iyi ilişkiler kuran bir ülke olarak nı General Robert Vietnam örnek kabul ediliyor. Üçüncü Adams, Kuzey sü Vietnam Asya’da en hızlı kalkınan Kore’deki “askeri ülkelerden biri. Bu nedenle Viet hareketlilik”te bir de nam, zirve için en ideal ülke ğişiklik görülmediğini olarak değerlendirili belirtmişti. Dahası, Kuzey yor. Kore’nin askeri faaliyetleri nin kontrol edilmediğini, dolayısıyla hem ABD için, hem ‘Barış pazarlık de başta Güney Kore olmak konusu olamaz’ üzere bölgedeki müttefikleri için riskin büyük olduğunu öne sürmüştü. Trump’ın, “nükleersizleştirmek için Kuzey Kore’yi zorlama zamanı değil, Kim nükleer denemeleri durdurduğu sürece acelem yok” açıklamasını da anımsayarak USA Today’in, Kuzey Kore’nin ikinci zirveyi özellikle yaptırımlar konusunda ABD’den daha fazla taviz koparmak için kullanacağı iddiasını da vurgulamış olalım. Trump’a Kuzey Kore ile yakınlaşma konusunda hem Pentagon’un hem de kendi partisi Cumhuriyetçilerden bazı milletvekillerinin itirazları var; bu sır değil. Ama Trump’a asıl zorluğu çıkaranların ülkenin bir anlamda “solunu” da içinde barındıran Demokrat Partili isimlerin de olması dikkat çekici. Bu da, Cumhuriyetçilerin, “barış konusunda” kendilerinden daha iddialı olan Demokratlara yüklenmelerine olanak tanıyor. Demokratların bu tutumlarını, Kim’in tüm nükleer denemeleri askıya aldığını duyurduğu sırada almalarını da vurgulamak gerek. Söz konusu Demokrat senatörler Kimi analizcilere göre Pelosi’nin sözleri, zirvenin başarılı geçmesini uman Güney Korelilerin tepkisine yol açtı. Aktivist Simone Chun, “Kuzey ve Güney arasındaki uzlaşma ve barış, Kore halkının karar vermesi gereken ciddi tarihi sorundur, bu Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasındaki mücadelede pazarlık malzemesi yapılamaz” dedi. Pelosi cephesi, Kuzey Kore’nin Kasım 2017’den bu yana nükleer denemeleri askıya aldığını, Yongbyon nükleer tesisini yıkma kararı verdiğini, Kim’in ekonomik gelişmeye odaklandığını görmezden geliyor. Kore Barış Ağı Koordinatörü Kevin Martin, “Demokratlar diplomasiyi desteklemeli ve bu süreçte en önemli kişinin Güney Kore Devlet Başkanı Moon olduğunu hatırlamalıdır. Moon’un Pyongyang’la uzlaşma ve diplomasiye yönelik liderliği, Kore ve Amerikan halkının barış için duyduğu arzuları temsil ediyor” diyor. Yani, zirveden çıkacak sonuç Güney Kore Devlet Başkanı ların ABD iç siyasetini her Moon Jaein’i de, Kuzey Kore zamankinden fazla karıştı üzerindeki yaptırımların kal racağı kesin gibi. C MY B