Katalog

6 14 ARALIK 2019 CUMARTESİ dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ AB’den Ankara’ya rest Avrupa Birliği (AB) liderlerinden, Türkiye ile Libya’da Trablus merkezli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) arasında imzalanan Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası için “tanımıyoruz” çıkışı yükseldi. Brüksel’de düzenlenen AB Liderler Zirvesi’nin ilk günkü oturumlarının ardından yayımlanan bildirgede, “Mutabakat üçüncü ülkeler için yasal sonuçlar doğurmaz” ifadeleri kullanıldı. Türkiye’nin Akdeniz’deki batı deniz sınırlarının belirlenmesi ve münhasır ekonomik bölge (MEB) ilanının önünü açan, 27 Kasım tarihli muhtıra hakkında konuşan AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile dayanışma içerisinde olduklarını söyledi. AB üyesi Yunanistan ve GKRY anlaşmaya itiraz etmiş, Brüksel’den Türkiye’ye karşı yaptırım talebinde bulunmuştu. Yunanistan, anlaşmaya Girit Adası’nın kıta sahanlığını gözardı ettiği gerekçesiyle karşı çıkarken GKRY de tek taraflı ilan ettiği MEB ve bölgedeki doğalgaz kaynaklarına ilişkin iddialarına ters düştüğü için AnkaraTrablus ilişkisinden rahatsız. AB liderlerinin önceki gün geç saatlerde yayımladığı sonuç bildirgesinde, Türkiye ile Libya arasındaki mutabakat muhtırasının “üçüncü ülkelerin egemen haklarını ihlal ettiği” iddia edildi. Akar: Hakkımızı koruyoruz Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise AB’ye, “mutabakat üçüncü ülkelerin hak ve hukukuna tecavüz değil. Sadece uluslararası hukuktan kaynaklanan hakkımızı koruyor, kolluyoruz” sözleriyle yanıt verdi. ABD’nin Yunanistan Büyükelçisi Geoffrey Pyatt, Türkiye ile Libya arasındaki an Brüksel’deki zirvede TürkiyeLibya uzlaşısına karşıtlık sürdü. “Mutabakat üçüncü ülkeler için yasal sonuçlar doğurmaz” ifadesi dikkat çekti. laşmaya Washington yönetiminin karşı olduğunu söyledi. Yunanistan’ın resmi haber ajansı ANAMPA’nın aktardığına göre Pyatt, “Amerikalı yetkililer Türkiye’nin BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne aykırı hareket ettiğini tespit etti” dedi. Öte yandan dün Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Çinli Petroleum Pipeline Engineering Co. şirketi liderliğindeki konsorsiyum ile sıvılaştırılmış doğalgaz için ilk tesisin inşaası kapsamında 290 milyon Avro’luk anlaşma imzaladığı belirtildi. Petroleum Pipeline Engineering Co. Ltd’nin, Çin Ulusal Petrol şirketi ile bağlantılı olduğu kaydedildi. Tesisin 2021 sonunda biti rilmesinin beklendiği gündeme yansıdı. Hafter’in gözü Trablus’ta Libya iç savaşında Birleşmiş Milletler ve Ankara tarafından desteklenen UUH ile Tobruk hükümetine bağlı Libya Ulusal Ordusu arasında, Trablus mücadelesi şiddetleniyor. Tobruk’a bağlı güçlerin komutanı Halife Hafter, başkent Trablus’un merkezine yeni bir saldırı başlattıklarını söyledi. UUH Başkanlık Konseyi Başkanı Feyyaz el Sarraj ise “saldırılara sert şekilde karşılık verdiklerini” açıkladı. Hafter’e bağlı ordunun, Trablus’un güneyinde Türkiye’ye ait insansız hava aracını (İHA) düşürdüğü, İHA’nın üssü olan Misrata’daki Hava Akademisine saldırı başlattığı iddia edildi. Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Aleksander Gruşko ise Libya’daki durumun MoskovaAnkara arasındaki temasların merkezinde olduğunu söyledi. Sputnik’in haberine göre Gruşko, Libya’daki durumun tüm tarafların katılımıyla müzakere ile çözülmesi gerektiğini belirtti. Boris tsunamisiBİRLEŞİK KRALLIK’TAKİ SEÇİMLERDE MUHAFAZAKÂR PARTİ TEK BAŞINA İKTİDARA GELDİ İskoçya’da Başbakan Nicola Sturgeon (soldan ikinci) liderliğindeki Ulusal Parti sandıktan birinci çıktı. Bağımsızlık rüzgârları Genel seçimde hem İngiltere hem İskoçya hem de İrlanda milliyetçilerinin zafer kazanması Birleşik Krallık’ın geleceğine dair tartışmaları alevlendirdi. Brexit’in garantilenmesi, aynı zamanda ülkenin dağılmasıyla sonuçlanabilecek gelişmeleri tetikledi. Başbakan Nicola Sturgeon liderliğindeki İskoçya Ulusal Partisi (SNP), meclisteki İskoç bölgelere ait 59 sandalyeden 48’ini aldı. Bir önceki seçimlere göre milletvekili sayısını 13 artırdı. Seçimi bir dönüm noktası olarak nitelendiren Sturgeon, ikinci bir bağımsızlık referandumu sinyali verdi. “Biz bir Johnson hükümeti istemiyoruz. AB’den ayrılmak istemiyoruz” diyen Sturgeon şu ifadeleri kullandı: “Boris Johnson’ın İngiltere’yi AB’den çıkarma yetkisi var. Ancak İskoçya’yı çıkarma yetkisi yok. SNP’ye oy veren herkesin bağımsızlığa destek vereceğini kastetmiyorum. Ancak İskoçya, kendi geleceğine karar vermek istiyor.” Ülkede ilk bağımsızlık referandumu 18 Eylül 2014’te yapılmıştı. Seçmenlerin yüzde 55’i Birleşik Krallık’tan ayrılmaya karşı çıkmıştı. Milliyetçi akım Kuzey İrlanda’da ise Birleşik Krallık’tan ayrılarak İrlanda Cumhuriyeti ile birleşme yanlıları, bu seçim sayesinde ilk kez vekil çoğunluğunu elde etti. Cumhuriyetçi Sinn Fein Partisi 7 sandalyesini korurken İrlanda yanlısı SDLP’den iki milletvekili seçildi. Böylelikle milliyetçi partiler, İngiltere ile birliği destekleyen Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) önüne geçti. Cumhuriyetçiler, sonucu, “Birleşik İrlanda için referandum düzenlenmesinin yolun açıldı” diye değerlendirdi. İrlanda’nın 1921’de bölünmesinden beri ilk kez Cumhuriyetçi çoğunluğun sağlanması, Sinn Fein’in Birleşik Krallık’tan ayrılma referandumu talebini dillendirmesini beraberinde getirdi. Johnson’ın Brexit anlaşması, Kuzey İrlanda’nın AB üyesi İrlanda’yla sınırına ekonomik zorluklar getirecek karmaşa yaratırken DUP seçim yenilgisinden “Johnson’ın ihanetini” sorumlu tuttu. Ulster Birlikçi Parti’nin eski lideri Mike Nesbitt, “En büyük ironi, birlikçiler on yıllardır diken üstünde yaşar ve İrlanda milliyetçilerini büyük tehdit görürken asıl büyük tehdidin İngiliz milliyetçiliği çıkması oldu” dedi. ‘Farage kazandırdı’ Göçmen karşıtı Nigel Farage liderliğindeki Brexit Partisi, 12 Aralık seçimlerinde Muhafazakâr Parti’nin aday gösterdiği yerlerde partinin yarışa katılmayacağını açıklamıştı. AB’den çıkış yanlısı olan ve Brexit Partisi’yle geçen mayıstaki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde baskın çıkan Farage, Muhafazakâr cephenin 2017 seçimlerinde kazandığı 317 koltuk için partisinden aday göstermedi. Guardian gazetesinde, “Farage’ın Johnson’a seçimi kazandırdığı” yorumu yapıldı. Farage’ın aday göstermemesi, Muhafazakârlara oy vermek istemeyen İşçi Partili seçmenleri hedeflemesi Muhafazakâr Parti’nin kazanması, ülkenin AB’den ayrılmasını kesinleştirdi. Ağır yenilgiyle sarsılan İşçi Partisi’nin lideri Corbyn ise istifasını açıkladı. Avrupa Birliği’nden (AB) boşanma sürecinde (Brexit) belirsizliklerin sancılarını yaşa yan Birleşik Krallık’ta önceki gün dü zenlenen erken genel seçimden Baş bakan Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakâr Parti’nin tek başına ikti darı çıktı. Brexit tartışmaları nedeniy le partiden istifalar ve ihraçlarla parla mentodaki sandalye sayısı ciddi oranda düşen Johnson, Brexit yanlısı tutumuyla erken seçim kartını çıkarmıştı. 650 sandalyeli Avam Kamarası’nda Muhafazakârlar, 326 sınırını aşarak 365 sandalye ile çoğunluğu elde et AB: BREXIT’İ ONAYLA Gözlerin Birleşik Krallık’taki seçimlerde olduğu Avrupa Birliği’nden giltere arasında ticaret anlaşmaları için görüşmelerin başlayacağını vurguladı. ti. Ana muhalefet partisi pozisyonunu koruyan Jeremy Corbyn liderliğindeki İşçi Partisi ise 203 sandalyede kaldı. Kendi seçim bölgesi Uxbridge’de seçilerek mecliste yerini alan Johnson zafer konuşmasında, “hükümete Brexit’i gerçekleştirmek ve bunun yanında ülkeyi birleştirerek ileri götürmek için güçlü bir yetki verildi. Bu saçmalığa bir son vereceğim. 31 Ocak’ta amasız, eğersiz, belkisiz Brexit’i gerçekleştireceğiz” dedi. Sandıktan çıkan sonucun ikinci bir Brexit referandumu olasılığını ortadan kaldırdığını kaydetti. Johnson sabaha karşı kesinleşen sonuçların ardından yaptığı konuşmada, “Haydi Brexit’i halledelim ama önce kahvaltı yapalım” ifadelerini kullandı. ‘Kutuplaşma etkisi’ (AB) “Brexit anlaşmasını onayla” mesajı geldi. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Johnson’un zaferi sonrasında, “Bir an önce ayrılık anlaşmasının oylanmasını bekliyoruz” dedi. Johnson’u tebrik eden Michel, Birleşik Krallık ile gelecekte yakın işbirliği içinde hareket etmek istediklerini, ancak AB tek pazarının bütünlüğünün de önemli bir konu olduğunu söyledi. Avrupa Komisyonu’nun iç pazardan sorumlu üyesi Thierry Breton ise, “Johnson açık bir çoğunluğa sahip olacak. Anlaşmanın parlamento tarafından kabul edileceğini değerlendirmek mantıklı olur. Bu durumda ayrılma 31 Ocak’ta gerçekleşecek ve 1 Şubat’ta Brexit sonrası sürece girmiş olacağız” dedi. Breton, müzakerelerin artık kesin olarak sona erdiğini ve bundan sonra AB ile İn Kremlin’den ‘umut’ vurgusu Almanya Başbakanı Angela Merkel tebrik mesajında, “Milletlerimiz arasındaki dostluk ve güçlü işbirliği için sizinle çalışmayı dört gözle bekliyorum” dedi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov’un “Tabii ki herhangi bir ülkede ülkemizin ideolojisini paylaşan, bizimle iyi ilişkiler kurma amacını güden politik güçlerin kazanmasını umut ediyoruz. Muhafazakârlar konusunda bu umutlar ne kadar geçerli bilmiyorum” ifadeleri dikkat çekti. İsrail memnun İsrail’den ise “Johnson’ın seçimi kazanmasının değerlerin zaferi” olduğu mesajı geldi. Kimi çevrelerce İşçi Partisi antisemitizmle, Corbyn de bu eğilimlere ve antisemitik partililere göz yummakla suçlanıyordu. Johnson’ın, eski Başbakan Margaret Thatcher’in 1987’deki zaferinden KADIN VEKİL REKORU bu yana Muhafazakâr Parti cep hesinde en büyük başarı ya imza attığına dik kat çekildi. Krali çe 2. Elizabeth’ten dün hükümet kur ma iznini alan Johnson’ın yeni Corbyn istifa kararını açıkladı. Seçim sonuçlarına göre, parlamentoya giren kadın milletvekili sayısı tüm zamanların en yüksek düzeyine ulaştı. 220 sandalyeyi kadın adaylar kazandı. Böylece parlamentoda kadınların oranı yüzde 34’e yükseldi. 203 sandalye kazanan İşçi Partisi, 104 ile en fazla kadın milletvekili çıkartan parti olurken, 87 kadın aday da Muhafazakâr Parti’den parlamentoya girdi. kabineyi pazartesi günü ilan etmesi bekleniyor. Öte yandan, tarihi yenilgi alan İşçi Partisi’nin lideri Corbyn, bir geçiş döneminin ardından istifa edeceğini açıkladı. Partinin, 1935’ten bu yana parlamentodaki en büyük kaybı yaşadığı belirtildi. Sonuçları “hayal kırıklığı” olarak nitelendiren Corbyn “Brexit, toplumu fazlasıyla kutuplaştırdı. Bu da sonuca tesir etti” dedi. Corbyn, seçimleri kazanması durumunda AB’den ayrılma kararı konusunda yeniden re ferandum yapılmasını istiyordu. Kimi yorumda İşçi Partisi’nin yenilgisinde, kampanyada Brexit sürecine ilişkin net pozisyon alınmaması, vaatlerin geniş kapsamlı olup seçmene ulaştırılamaması neden olarak gösterildi. Gözler AB’den çıkışta Seçimlerde İskoç Ulusal Partisi 48, Liberal Demokratlar 11, Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi 8 ve diğer partiler ise 15 sandalye kazandı. Johnson’ın seçimlerde mecliste çoğunluğu elde etmesi, ülkenin 1973’te dahil olduğu AB’den ayrılmasını kesinleştirmiş oldu. AB ile yapılan anlaşma çerçevesinde Birleşik Krallık, 31 Ocak’tan itibaren birliğe üye 27 ülkeyle ilişkilerin yeniden düzenleneceği bir geçiş dönemine giriyor. Johnson’ın Brexit için AB ile ticaret anlaşması müzakerelerini, kendi koyduğu 11 aylık süre içinde tamamlaması gerekiyor. ABD Başkanı Trump ile Farage yakın işbirliğinde. Farage, Trump’ın seçim kampanyasında da kendisine destek vermişti. nin Johnson’a mecliste çoğunluk getirdiğine dikkat çekildi. Farage ve Johnson’la yakın ilişkileri bilinen ABD Başkanı Donald Trump’tan da kutlama mesajı geldi. Trump, Brexit’ten sonra İngiltere ve ABD’nin yeni bir ticaret anlaşmasını yapmakta özgür olacağını savundu. LİDERLERİ KOLTUKTAN EDEN SÜREÇ... İngiltere’de Brexit süreciyle birlikte Muhafazakâr Parti’de iki lider görevini bırakmak durumunda kaldı. 2016’daki AB referandumu kararını veren, süreç içinde birlikte kalma yanlısı bir tutum izleyen dönemin Baş bakanı David Cameron, sonuçların belli olma sının ardından “Halkın kararına saygı duymak gerekiyor” ifadeleriyle istifa etmişti. Ardından koltuğa Theresa May gelmişti. May 2017’deki erken seçimde May lider liğindeki Muhafazakârlar 317, İşçi Par tisi 262, İskoçya Ulusal Partisi 35 ve Liberal Demokrat Parti 8 sandalye ka zanmıştı. Tek başına iktidarı kaybeden Muhafazakâr Parti, Kuzey İrlanda’nın Demokratik Birlik Partisi’nin deste ğiyle azınlık hükümeti kurmuştu. An cak May, bu tablonun bir sonucu ola rak AB’yle vardığı Brexit anlaşmasını Avam Kamarası’ndan geçirmekte başarı sız olmuştu. May’in istifasıyla başbakan lık koltuğuna oturan Johnson, Brexit düğü münün çözülebilme Cameron si için 12 Aralık’ta erken genel seçime gi dilmesini istemişti. Bu arada dünkü sonuçlarla birlikte Li beral Demokrat Parti’nin lideri Jo Swin son da milletvekili seçilememesi üzeri ne istifa etti. DIŞ HABERLER Irak’ta protestolar dinmiyor. Sadr’a bağlı milis gücü hedefte İşsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmetlerin deki yetersizliğe karşı eylemlerin sürdüğü Irak, önceki gün Şii din adamı Mukteda Sadr yanlılarını hedef alan intihar saldırılarıyla sarsıldı. Samarra kentinde Sadr Hareketi’ne bağlı milis gücü Seraya es Selam kontrolündeki bir üsse, biri bomba yüklü araçla, diğeri ise intihar yelekli bir saldırgan tarafından düzenlenen saldırıda en az 15 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. Saldırının arkasında IŞİD’in olabileceği belirtildi. Örgütün 2014 yılında ele geçirdiği topraklardan biri olan Samarra, daha sonra Sadr yanlısı milis gücünün kontrolüne girmişti. Aynı zamanda parlamentonun en büyük grubu olan Sairun ittifakını destekleyen Sadr, IŞİD’le mücadelenin sona ermesinin ardından Seraya es Selam’ın lağvedileceğini açıklamıştı. Irak ordusu 2017 yılında IŞİD’e karşı zafer ilan etse de örgütün uyuyan hücreleri, ülke çapındaki terör eylemlerine devam ediyor. Eski dönemden yeni cumhurbaşkanı Yönetici elitlerin iktidardan çekilmesi ve köklü reformların yapılması talebiyle aylardır kitlesel protestolara sahne olan Cezayir’de önceki gün düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerini, eski Başbakan Abdulmecid Tebbun kazandı. Protestocuların tüm adayları “rejimin kalıntıları” olarak görmesi ve mevcut hükümetin kontrolü altında düzenlenmesi nedeniyle boykot ettiği seçimin resmi sonuçlarına göre, Tebbun, birinci turda oyların yüzde 58’ini aldı. Düşük katılım Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı Muhammed Şar fi, 24 milyon seçmenin ka yıtlı olduğu ülkede katılımın yüzde 40’ta kaldığını duyurdu. Sandığa gitmeyenlerin sayısı böylece, Fransa’dan Tebbun bağımsızlığın ilan edildiği 1962’den bu yana en yüksek orana ulaştı. Tebbun, 20 yıllık iktidarını uzatarak beşinci kez aday ol ma girişimine karşı düzenlenen gösterile rin ardından geçen mart ayında siyasetten çekilmek zorunda kalan eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde baş bakan olarak görev yapmıştı. Protestocu lar, Buteflika rejimiyle bağlantılı yetkililerin görevden alınmasını istiyor. Morales’in rotası Arjantin oldu Bolivya’da geçen ay ordunun devreye girmesiyle devlet başkanlığı görevini bırakmak zorunda kalan Evo Morales, Arjantin’e iltica etti. Morales, kendisine 12 Kasım’da iltica hakkı veren Meksika’nın ilk sosyal demokrat Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador’a ve hükümetine “hayatını kurtardıkları için” teşekkür etti. Twitter hesabından paylaşımda bulunan Morales, “Arjantin’den, mütevazı insanlar için savaşmaya devam edeceğim. Mutlu ve güçlüyüm” ifadesini kullandı. Morales’in yanı sıra eski yardımcısı Alvaro Garcia Linera, eski Bolivya Dışişleri Bakanı Diego Pary Rodriguez ve eski Sağlık Bakanı Gabriela Montano’nun da Arjantin’e geldiği ve sığınmacı olarak burada kalacağı bildirildi. Arjantin’de yeni göreve başlayan Peronist, merkez sol çizgideki Devlet Başkanı Alberto Fernandez hükümetinden yapılan açıklamada ise “Morales’ten politik açıklamalar yapmamasını istedikleri” belirtildi. Morales’in Arjantin’de kendisini daha iyi hissettiğini söyleyen Arjantin Dışişleri Bakanı Felipe Sola, “Kendilerine iltica hakkı verildi ancak şu anda sığınmacı statüsüne geçmek için gerekli işlemleri yapıyorlar” diye konuştu. Azil süreci ilerliyor ABD Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi, Başkan Donald Trump’ın azline yönelik “görevin kötüye kullanılması” ve “Kongre’nin işleyişini engelleme” maddelerini oyladı. İki madde de 17 Cumhuriyetçi vekilin “hayır” oyuna karşı, 23 Demokrat vekilin “evet” oyu ile kabul edildi. Maddeleri içeren azil davası taslağının gelecek hafta Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda gündeme gelmesi ve oylanması bekleniyor. Taslak Temsilciler Meclisi’nde geçmesi halinde Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato’ya gidecek. Azil sürecine yol açan iddialar Trump’ın Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’e, olası rakibi Joe Biden ve oğlunu soruşturması için baskı yaptığına dayanıyor.