Katalog

EKONOMİ DOLAR [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 117 KASIM 2019 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.7600 1.8 kuruş 6.3750 1 kuruş 7.4400 2.6 kuruş 12.20 0.08 puan 101.144 619 puan 1848.22 1.24 lira 275.95 23 kuruş Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, 2020 Bütçe Kanunu Teklifi görüşmeleri tartışmalarla başladı YÜK, DAR GELİRLİYE CHP’ye göre, milli gelirin en az yüzde 1’i çiftçiye destek olarak verilmeli. Gelecek yıl tarımsal destek için 22 milyar lira ayrılmış. Bu rakam 48.7 milyar lira olmalıydı. Çiftçinin 26.7 milyarı tırpanlandı. Gelecek yılki vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 70’i dolaylı vergilerden temin edilecek. Dolaylı vergi lerin yüksek olması, dar ve sa bit gelirli yurttaşa daha fazla yük bi neceği anlamına geliyor. MUSTAFA ÇAKIR Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, 2020 Yılı Büt çe Kanunu Teklifi ve 2018 Yılı Kesinhesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayış tay raporları üzerindeki gö rüşmeler, tartışmalarla başla dı. HDP’nin aralarında DİSK, KESK, TMMOB ve Türk Ta bipleri Birliği’nin de yar aldı ğı meslek ve sivil toplum ör gütlerinin görüşmelere katı larak görüş bildirmesi tale bi, hükümet tarafından redde dildi. Hükümet adına komis yonda Cumhurbaşkanı Yar dımcısı Fuat Oktay ile Strate ji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal yer aldı. Yüzde 260 aşıldı CHP Plan ve Bütçe Komisyonu Sözcüsü, Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, yaptığı sunumda bütçedeki çarpıklıkları şöyle sıraladı: 4 İdarelerin yedek ödenekleri, başlangıç ödeneklerinin yüzde 2’sini aşamaz. Oysa 2018’de yedek ödenek tutarı 56.6 milyar liraya ulaştı. Bu tutar, genel bütçeli idarelerin yıl sonu toplam ödeneğinin yüzde 7.21’ine denk geliyor. Yani yasayla öngörülen oran yüzde 260 aşıldı. 2018’de bütçeden 63.2 milyar lira ödenek üstü harcama yapıldı. Örneğin Diyanet, 3.2 milyar lira ödenek üstü harcama yaptı. Bu tutar başlangıç ödeneğinin yüzde 41.21’ine denk geliyor. 4 Sayıştay, kamu idarelerine yönelik 8 bin 240 hata tespit etti. 159 idarede taşınmazlar mali tablolarda yer almadı. Yani devlet tapuyu deldirdi. Bu vergi düzeni adil değil Türkİş Konfederasyonu, TBMM’de görüşülen ver düzeni adil değil” dedi. Dar gelirli kesimlere yük gi sistemi hakkında, 81 il lenen vergi yükünün adil de eşzamanlı olarak basın olmadığını vurgulayan Fı açıklaması yaptı. rat, “Türkiye’de uygulan İzmir’deki açıklamayı makta olan tüm vergi ka okuyan TezKoopİş İzmir nunlarında öncelikle adalet 2 No’lu Şube Başkanı Ca sağlanmalı. Türkİş olarak, ner Fırat, “TBMM’ye sunu ücret kazanımları bakımın lan vergi düzeninde yeni de dan asgari ücretten alınan ğişiklikler içeren yasa tekli verginin kaldırılmasını ta fi, emekçilerin beklentilerini Türkİş üyeleri, kurulan imza masasına gi lep ediyoruz. Gelir vergisi karşılamıyor. Ülkemizde üc derek imza kampanyasına destek verdi. tarife basamakları ve oran retli çalışanlar üzerinde ver ları da acil olarak güncel gilerin ağır yükü bulunuyor. vergi kesintileri nedeniyle gün lenmeli” diye konuştu. İşçinin eline geçen net ücret, den güne geri gidiyor. Bu vergi l Ekonomi Servisi 4 36 kamu idaresi faaliyet raporunu yayımlamadı. Yönetmelikteki bilgileri içerecek şekilde rapor hazırlamayan idare sayısı 141. Yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşlara ilişkin bilgilere yer vermeyen kamu idaresi sayısı 134. 4 2019 bütçesinde hiçbir hedef gerçekleşmedi. Bu hedefler Merkez Bankası kârı ve yedek akçeleri gibi gelirlerin bütçeye aktarılmasına karşın tutmadı. 4 2019 için hükümete veri len borçlanma limiti 88.9 milyar liraydı. Hükümet ocaktemmuz döneminde net 99.5 milyar lira borçlanmaya giderek limiti aştı. Şimdi limit 70 milyar lira daha artırılıyor. 4 Yasaya göre, milli gelirin en az yüzde 1’i çiftçiye destek olarak verilmeli. Gelecek yıl tarımsal destek için 22 milyar lira ayrılmış. Bu rakam 48.7 milyar lira olmalıydı. Çiftçinin 26.7 milyarı tırpanlandı. 4 Eğitime ayrılan pay 2018’de yüzde 17.66’ydı. Bu yıl yüzde 16.81’e indi. Gelecek yıl yüzde 16.1’e düşecek. HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, güvenlikçi politikalardan vazgeçilmesi, eğitim, çevre ve sağlık alanlarına daha fazla özen gösterilmesi gerektiğini vurgulayarak “Maalesef bu bütçede, güvenlikçi bakışın hâkimiyeti var. Tanka, topa, füzeye harcıyoruz ama huzur bulmuyoruz. Toplumsal barışı sağlarsak en az 100 milyar lira tasarruf sağlarız” dedi. l ANKARA IMF: Enflasyon çok yüksek Roger Kelly Yüzde 5 büyüme zor Avrupa İmar ve Kalkınma Ban kası (EBRD) Ekonomisti Roger Kelly, sorunlu kredilerin bankalar için büyük bir zorluk olduğunu, bankaların kredi verme kabiliyetlerini etkilediğini, bu nedenle bu sorununun çözülmesi gerektiğini anlatarak, EBRD olarak yetkililerle batık krediler üzerine çalıştıklarını söyledi. Kelly, Türkiye’nin dış finansman ihtiyacının ekonomiyi baskıladığını, cari dengenin fazla verdiğini, ancak bunun geçici olduğunu belirtti. Kelly, dış finansman ihtiyacının ekonomide hassasiyet yaratacağını aktardı. Bloomberg HT’ye konuşan Kelly, Yeni Ekonomi Programı’nda 2020 için yüzde 5’lik büyüme hedefinin yakalanmasının zor olacağını dile getirdi. Kelly “Türkiye en büyük operasyonları gerçekleştirdiğimiz ülke, büyüme açısından da iş yaptığımız en büyük 2. ülke. Türkiye’de büyük fırsatlar var, artan nüfusu, büyüyen özel sektörü, jeopolitik önemi kritik. Ancak dış finansman ihtiyacı gibi bazı zorluklar da var. EBRD olarak Türkiye’yi yakından takip edecek ve destekleyeceğiz” yorumunu yaptı. l Ekonomi Servisi Dijital ‘merkez’ parası geliyor Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre, blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konularak Anlık Ödeme Sistemi’nin tasarım ve yazılım geliştirme aşamaları tamamlanacak ve test çalışmalarına başlanacak. İkili anlaşmalar yoluyla yerel para cinslerinden ticaret imkânları artırılacak. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Çin Merkez Bankası arasında yenilenen Para Takası Anlaşması kapsamında firmalara Çin yuanı reeskont kredisi kullandırılmasına benzer uygulamalar, Türkiye ile finansal ve ticari ilişkileri yoğun olan ülkelere yayılacak. Rusya’nın SWIFT’e alternatif mesajlaşma sistemine (SPFS) yönelik inceleme çalışmaları sürdürülerek Türkiye’de SPFS’nin kullanılmasına yönelik çalışmalar takip edilecek. CEO’ların ajandasında belirsizlik var Türkiye’nin önde gelen holdinglerinin üst yöneticileri (CEO) öngörü yapamamaktan şikâyet etti. Vodafone Business ana sponsorluğunda, Capital ve Ekonomist dergileri öncülüğünde düzenlenen CEO Club toplantılarının sonuncusu “CEO Agenda 2020” başlığı ile düzenlendi. 4 Eczacıbaşı Holding CEO’su Atalay Gümrah: 2019, belirsizlikleri yönettiğimiz bir yıl olarak geçti. Çünkü dünyada da öngörülebilirlik son derece azaldı. Çeyreksel, aylık tahminlerle yoğun bir yıl geçirdik. Talebin sürdüğü ama fiyat baskısının olduğu yerde verimliliğe odaklandık. 4 Akkök Holding CEO’su Ahmet Dördüncü: 2019 için bizim en önemli konularımızdan bir tanesi sahayı muhafaza etmekti, küçülmemekti. Gelecek yıl dileğim, öngörülebilir olması, planladığımız şeyleri 3 ayda bir değiştirme ihtiyacını hissetmemek. 4 Limak Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Özdemir: 2019 fırtına gibi geçti. Hem mikro hem makro eşzamanlı planlama yapmak zorunda olduğumuz bir dönem oldu. 2020’de Türkiye’de inşaat yatırımları hız kazanırsa yüzde 5 büyüme mümkün olacak. 4 Yıldız Holding CEO’su Mehmet Tütüncü: 2019 hepi miz için önemli ve belirsizliklerle başlayan bir yıldı. 2020 yılı 2019’a göre daha stabil geçecek. 4 Kibar Holding CEO’su Haluk Kayabaşı: Yüzde 40 iç piyasaya verdiğimiz ürünlerin tamamını iç piyasaya veremez hale gelince, dışarıdaki ihraç pazarlarımıza yöneldik. 4 Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül: Bu yıl yurtiçi satışlarımız daraldı, bu açığı ihracatla kapattık, ancak ihracat da zorlaştı. Türkiye olarak Avrupa ile ilişkilerimizi çok iyi yönetmemiz, anlaşmalarımızı uygulamamız lazım ki ihracata yönelen şirketlerimiz bu pazarlardaki paylarını korusun. l Ekonomi Servisi Türk bankalarına stres testi yapılması tavsiyesinde bulunan IMF’ye göre, enflasyon da hedefin çok üzerinde. Uluslararası Para Fonu (IMF), “Avrupa ekonomik görünümü” raporunda, Türkiye’de bankacılık sektöründe güven artışı için banka bilançolarının üçüncü tarafça stres testine tabi tutulması gerektiğini vurguladı. Enflasyonda baz etkisiyle son dönemde yavaşlama olsa da halen resmi hedefin çok üzerinde bulunulduğuna dikkat çeken IMF, cari dengenin da ithalattaki düşüşle iyileştiğini belirtti. Kurum, kamu bankalarının açtığı krediler ve bütçe harcamalarıyla ekonomik büyümenin desteklendiğine işaret etti. Büyüme düşecek IMF, Avro bölgesindeki imalat sektörü krizinin, uzun süredir devam eden küresel ticaret gerilimi nedeniyle hizmet sektörüne yayılabileceğini öngörerek Avro bölgesi ekonomik büyüme tahminlerini düşürdü. IMF, 19 ülkeden oluşan Avro bölgesinin bu yıl için büyüme tahminini daha önceki yüzde 1.3 seviyesinden yüzde 1.2’ye çekti. l Ekonomi Servisi Sabancı, gelirlerini yüzde 17 artırdı Sabancı Holding, gelirlerini yılın 9 ayında, geçen yı ğunu anlatarak “Türkiye’de, büyümek için yüksek potan lın aynı dönemine göre yüzde siyel taşıyan sigorta sektö 17 artırdı. Topluluğun konso ründe şirketlerimizin pozi lide satışları 45 milyar TL ola tif görünümünün devam etti rak gerçekleşti. ğini söyleyebiliriz. Aksigorta Sabancı Holding’in üçüncü ve AvivaSa’nın sunduğu ürün çeyrek net kârı, 953 milyon li çeşitliliği sayesinde, farklı ra oldu. Üçüncü çeyrekte holdingin hasılatı yüzde 6.4 artışla 4.7 milyar TL, finans sektö segmentlerdeki, farklı müşterilere erişebilmesiyle sigorta işkolumuzun artan kârlılığının rü faaliyetleri hasılatı ise yüz ve finansal tablodaki güç de 2.4 artışla 9.9 milyar TL’ye yükseldi. Sabancı Holding Üst lü konumunun önümüzdeki dönemlerde de devam edeceğini öngörü Yöneticisi (CEO) Cenk yoruz” dedi. Alper, enerji işkolundaki güçlü finansal ya Alper, Yeni Neslin Sabancı’sı olarak, dijital pı ve doğru yö dönüşüm konusun netim yaklaşım daki adımları da ay larının sonuçla nı hızda atmaya ra olumlu kat devam ettiklerini kıda bulundu Cenk Alper anlattı. Yumruk sıkan değil gönlünü açan toplum Türk Sanayicileri ve İş İnsan kan yerine gönlünü açan biları Derneği (TÜSİAD) Yö reylerin oluşturduğu bir top netim Kurulu Başkanı Simo lum, diyalog ve karşılıklı anla ne Kaslowski, “Türkiye’de iş yış prensibi üzerine inşa edi hayatı için gerekli becerilerin lecek. Ayrıca, iyi bir eğitim ol yüzde 41’i, 2020 itibarıyla de madan yüksek katma değer ğişecek” dedi. Kaslowski, ye li, üretimli bir ekonomi olama ni becerileri “öğrenmeyi öğ yız” diye konuştu. renmek, gelişmeye açıklık, ile Söz konusu rapora göre, tişim ve ilişki kurabilmek, ya gelişmelere ayak uydurabilen ratıcı çözümler üretebilmek” ve yeni becerileri kazanan bi şeklinde sıraladı. reylerin, hayattan tatmin olma TÜSİAD’ın dün düzenle şansları daha fazla. “İş diği “Sosyal ve Duygusal için eğitim” anlayışın Öğrenme Becerileri: Yeni dan ziyade, talep edilen Sanayi Devriminin Eşiğin yetenek olma yolunda de İş ve Yaşam Yetkin sürekli gelişim içinde liklerinin Anahta olmanın, her bire rı” başlıklı rapo yin hedeflemesi run tanıtımında gerektiğine vur konuşan Kas gula yapılıyor. lowski, “Birbiri l Ekonomi ne yumruk sı Servisi Simone Kaslowski BOP’tan KGK’ye yeni Ortadoğu Başbakan Erdoğan, kendini eşbaşkan ilan ettiği Büyük Ortadoğu Projesi (BOP), Irak işgali fiyaskosuyla, 2004’te Mısır ve Körfez ülkelerinin itirazı birleşince komaya girdi. Arap isyanları döneminde, BOP’u komadan çıkarma çabaları sonuçsuz kaldı. Nihayet Rusya’nın Suriye’deki başarısının, IŞİD’in yenilgisinin ardından Başkan Trump, güvenlik bürokrasisinin tüm itirazlarına kulağını kapatarak komadaki hastanın fişini çekmeye karar verdi. Şimdi “ABD bölgeden çıkıyor mu”, “Bu ABD’nin ‘Süveyş krizi’ mi?”... “Öyleyse Ortadoğu portföyünü kim devralıyor” gibi sorular yoğun biçimde tartışılırken, Rusya’nın bir cevap olarak “Körfez Güvenlik Konsepti” başlıklı bir projeyi uygulamaya koymaya başladığı görülüyor. Bu sorular ve Rusya’nın hamlesi, büyük güçler arası rekabet ve paylaşım gerginliklerinin daha da artacağını düşündürüyor. Jeopolitik evrimin bir sonucu KGK, 25 Eylül’de Moskova’da Rusya, Fransa; İngiltere, Körfez ülkeleri, Çin ve Hindistan’ın katıldığı bir yuvarlak masa toplantısının gündemini oluşturmuş, 3 Ekim’de de Valdai Kulüp toplantısında tartışılmış. Dışişleri Bakanı Lavrov, 7 Ekim Irak, 13 Ekim Suudi Arabistan ziyaretlerinde bu konuyu gündeme getirmiş. Kökleri 1990’lı yıllara kadar uzansa da Rusya’nın bu projeyi esas olarak geçen haziran ayından bu yana kararlı biçimde devreye soktuğu anlaşılıyor. Bu projenin, 20002018 arasında genel olarak uluslararası jeopolitikte, özel olarak Rusya’nın dış politikasında yaşanan evrimin doğal bir sonucu olduğu da söylenebilir. Bu yıllarda ABD’nin Afganistan ve Irak savaşları yalnızca fiyaskoyla sonuçlanmakla kalmadı, bölgede İran’ın etkisinin artmasıyla, tarihsel SünniŞii karşıtlığını derinleşti, Sünni kaynaklı terörist örgütlerin, IŞİD’in içinde geliştiği iktidar boşluğu oluştu, ABD hegemonyasındaki çöküşü hızlandı. ABD ve müttefiklerinin, Suriye’deki demokrasi mücadelesini, AKP Türkiyesi’nin de özel çabalarıyla kanlı bir iç savaşa çevirmeleri, Rus uçağının düşürülmesi gibi hesapsız işler, Rusya’nın bölgeye inmesini kolaylaştırdı. Rusya, kendini 2000’de yalnızca potansiyel olarak önemli bir ülke olarak tanımlıyordu. 2008’de en büyük Avrasya gücü, dünyanın önde gelen devletlerinden biri, 2013’te uluslararası ilişkilerde ve uygarlıkların şekillenmesinde dengeleyici büyük güç olarak tanımlama noktasına gelen Rusya, 2015’te sergilediği T16 Tankı, 2018’de sergilediği hipersonik füzeler, Kırım’da sergilediği hibrit savaşı becerileriyle büyük güç olarak yerini sağlamlaştırmıştı. Rusya, 2015 yılında bu kez Suriye’de batıyı dengelemeye karar verince bölge jeopolitiği de değişmeye başladı. KGK Kimi yorumcular, Çin’in de açıkça destek verdiği KGK’nin, tüm hedeflerine ulaşmasa bile Rusya’nın, bölgede bir güvenlik garantisi (emperyalist güçEY) olarak varlığını kalıcılaştırabileceğini düşünüyorlar. Rusya’nın, ABD ve AB’yi de katılmaya davet ettiği bu projenin amaçları kısaca şöyle: (1) BM’nin himayesinde, bölgesel bir terörizmle mücadele koalisyonu kurmak. Böylece Rusya’nın bölgedeki operasyonlarını desteklemek. (2) Müslüman ülkeler arasında bir istihbarat eşgüdümü kurmak. Böylece Rusya’nın terörizm tanımını benimsetmek, bölgedeki istihbarat akışı üzerindeki etkisini güçlendirmek. (3) Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi’nin, Arap Birliği örgütünün ve diğer ilgili ülkelerin de katılımıyla bir konsültasyon grubu oluşturmak. (4) Bölgede uluslararası konferanslara ev sahipliği yapmak. Rusya, bu konferansları kendi projelerine zemin hazırlamak için kullanıyor. (5) Aşamalı olarak bölgede silahlanmayı denetleme anlaşmaları, askerden arınmış bölgeler geliştirmek. Böylece Rusya’nın İran gibi müttefikleri için güvenlikli alanlar yaratmak. BOP başarılı olmadı, KGK’nin başarılı olacağını düşünmek için de güçlü nedenler yok. Ancak Rusya’nın KGK aracılığıyla ABD’yi bölgeden çıkarma, Rusya’ya askeri, siyasi, Çin’e ekonomik alanlar açma çabalarının büyük güçler arası rekabeti sertleştireceğini kolaylıkla söyleyebiliriz. Gözümden kaçmış olabilir, ama ben KGK ile ilgili metinlerde ve yorumlarda Türkiye’ye rastlamadım. “Rusya, AKP Türkiyesi’ni kazanılmış bir mevzi olarak mı görüyor?” diye düşünmeden edemedim. KISA... KISA... l İş Bankası, dış ticaretin finansmanı için 545 milyon Avro ve 215 milyon dolar tutarında 367 gün vadeli sendikasyon kredisi aldı. l TAV Havalimanları Holding iştiraki TAV Tunus’un gelecek kira ödemelerinin yapılandırıldığını, kira oranlarında indirim sağlandığını duyurdu. Geçmiş yıllara ilişkin kira borçları, 2047 yılına kadar yıllık 1.2 milyon Avro olarak ödenecek. l Hazine ve Maliye Bakanlığı, dolar cinsinden 2024 vadeli borçlanma (tahvil ihracı) için Goldman Sachs, HSBC ve JP Morgan’a yetki verdi.