Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY Son bir yılda maliyetler nedeniyle, bir kilo sütten sağlanan kazanç 10 kuruştan 6 kuruşa indi Köylü ithalat mağduru 1117 KASIM 2019 PAZAR Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Selçuk Bilgi, tarımsal ithalatın köyden kente göçü artırdığını, köylüyü perişan ettiğini, ülkeyi açmaza sürüklediğini söyledi. İzmir Ödemiş’te 1970’ten beri faaliyet gösteren Badem ile hem 49 yıldır kooperatif olmanın getirdiği kazanımla neler başardıkları li Fidancılık Tarımsal nı hem de ekonomik kriz Kalkınma Kooperatifi, hem yıllık 10 milyon ci GAMZE BAL le perçinlenen yanlış tarım politikalarının çiftçi varında meyve fidanı ler üzerindeki etkilerini üretimiyle Türkiye’deki mey konuştuk. ve ağaçlarının yüzde 35’ini tek başına üretiyor hem de zeytin 10 milyon adet üretim yağı ve süt üretimiyle dikkat Bilgi, ilk olarak, 1970’te 1 çekiyor. Ancak, artan maliyet milyon adetle başladıkları mey ler altında ezilerek üretim ya ve fidanı üretiminin, bugün 10 pan ülke genelindeki tüm çift milyon adede yaklaştığını ançiler gibi, bu kooperatifin üye latıyor: “Süs bitkisi de üretiyo leri de üretimlerini güçlükle sürdürmeye çalışıyor. ruz. Ülke genelinde birçok belediye ve çeşitli kurumlara sa Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bilgi tıyoruz.” Yurtiçindeki pazarın 2010’da daralmaya başlamasıyla ihracata yöneldiklerini 15 GÜNDE 500 KILO REÇEL SATIŞI 2017’de işsiz kalıp geçinebilmek için reçel satmaya başlayan kadın girişimci Bedirhan Uslu, haftada 50 TL olan kazancını 3 ayda 30 bin TL’ye çıkardı. Uslu, İstanbul TÜYAP’ta dün sona eren 11. Flower Show fuarında Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin desteğiyle stant açarak reçellerini tanıttı. KOSGEB’den belge alıp imalathanesini açtığını anlatan Uslu, 72 yaşındaki teyzesiyle birlikte çeşitli kahvaltı salonlarına15 günde 500 kilo satış yapıyor. Bedirhan Uslu Selçuk Bilgi belirten Bilgi, “İhracata Türki cumhuriyetler ile başlamıştık, şimdi Kuzey Irak, Afganistan ve İran büyük pazarlarımız. Rusya da hedef pazarımız. Geçen yıl toplam 1.5 milyon dolar olan ihracatımızı, bu yıl 2 milyon dolara çıkarmayı hedefliyoruz” dedi. Meyve fidanı, kooperatifin ana geliri olsa da günde 100 ton süt ve yıllık 300 ton civarında zeytinyağı da üretiliyor. Süt, peynir, yoğurt ve zeytinyağı gibi ürünler “Bademli” markasıyla yurtiçinde bilinen büyük marketlerde ve şarküterilerde satılıyor. İzmir’de Ödemiş Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, tarımdaki tüm sorunlara rağmen 49 yıldır üretime devam ediyor. Kazanç eridi, hepsi borçlu Girdi maliyetlerini karşılamanın yanında, bu yıl bir de çiftçilere destek olabilmek için üreticiden aldıkları süt miktarını 70’den 100 tona çıkardıklarını söyleyen Bilgi, “Hayvancılık büyük sekteye uğradığı için kazancımız eridi. Geçen yıl bir kilo sütten 10 kuruş kazanıyorken, bu yıl artan girdilere rağmen 6 kuruş kazanıyoruz. İhraç ettiğimiz meyve fidanının adedi de geçen sene 34 dolar iken bu yıl 2 dolara düştü” dedi. Bilgi, yaşadıkları sıkıntıları şöyle özetledi: “Enflasyonu baskılayabilmek için ithalatı seçtiler. Ucuzluğu sağlayacağız derken başka ülkelerin kalitesiz ürünlerini Türkiye’ye getir diler. Tarım yapanları yok ettiler. Bütün köylüler perişan oldu. Kazanç sağlayamayan köylü de şehirlere göç etti. Üretim durdu. İthalat, ithalatı doğurdu ve bir açmaza doğru gidildi. Büyük şehirlere göç edenler kırsala geri döndürülmeli ve kaliteli üretim yapmaya teşvik edilmeli. Ancak bunun için üreticinin kazanabilmesi lazım. Ne yazık ki, bugün bunu sağlamak mümkün değil. Ekonomik sıkıntılar had safhada. Pazar sorunu çok büyük. Ortaklarımızdan bankaya borçlu olmayan yok. Ayakkabı her geçen gün ayağı biraz daha sıkıyor. Ekonomik göstergeler ayakkabının daha da sıkacağını gösteriyor. 2020 de sıkıntılarla geçecek.” Konya’da su ve ulaşıma zam Konya’da 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere toplu ulaşıma yüzde 19, suya yüzde 14 zam yapıldı. Konya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin yaptığı yeni fiyat listesine göre, ulaşım kartı Elkart, 2.10 TL’den 2.50 TL’ye çıktı. Aylık tam abonman Elkart ise 135 TL’den 160 TL’ye yükseldi. 20 yaş ve altındaki gençlerin ulaşımda indirimli tarifeden yararlanmalarına karar verildi. 3 Ekim 2019’da 4.15 TL’ye çıkarılan meskenlerdeki suyun metreküp birim fiyatı ise ikinci bir düzenlemeyle 4.74 TL’ye çıktı. KOSKİ Genel Kurulu’nun yaptığı düzenlemeye göre, işyerlerinde kullanılan suyun birim fiyatı 9.69 TL’den 10.34 TL’ye, çevre sulamada 2.54 TL’den 2.82 TL’ye yükseldi. l Ekonomi Servisi EPDK: Tek model YEKDEM olmamalı Güneş Enerjisi Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) tarafından düzenlenen “Yenilenebilir Enerji Finansmanı Zirvesi’nde konuşan EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, “YEKDEM’i (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) destekliyoruz ancak tek model YEKDEM olmamalı” dedi. Garanti BBVA Kurumsal Krediler ve Proje Finansmanı Yapılandırma Direktörü Emre Hatem, YEKDEM’in devam etmesinin enerji sektörünün büyümesi için gerekli olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi Fiyat oynaklığı altına talebi azalttı Bankalar tarafından kuyum sektörüne kullandırılan altın kredisi miktarı, yılın ilk 9 ayında 2018’in aynı dönemine göre yüzde 9.7 azalarak 5 milyar 190.6 bin lira düzeyine geriledi. Bu dönemde altın kredisine talebin azalmasında, gram altın fiyatlarının 216.3316.7 lira geniş bandında dalgalanması etkili oldu. Hakkâri, Bayburt, Iğdır, Siirt, Tunceli, Gümüşhane, Karaman ve Sinop’ta kuyum sektörü yılın ilk 9 ayında hiç altın kredisi kullanmadı. İstanbul, miktar açısından da 3.9 milyar lira ile başı çekti. l AA Zarar ve borç fonuTVFbünyesindekiÇaykur,Botaş,TCDDveKayseriŞekerzararetti,şirketlerinborçlarıkatlandı Şirketlerin yükümlülüklerinde olağanüstü artış 4 Nisan 2018’de 81 milyon TL net kâr açıklayan Kayseri Şeker, Nisan 2019’da 70 milyon TL net zarar açıkladı. Şirketin borcu bir yılda yüzde 292.8’lik artışla 1 milyar 913 milyon TL’ye yükseldi. 4 2017’de 51.6 milyon TL olan Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nin net kârı, 2018’de yüzde 78.5’lik düşüşle 11.1 milyon TL’ye geriledi. Şirke tin toplam borcu iki yılda yüzde 1000 gibi olağanüstü artışla 385 milyon TL’ye yükseldi. 4 2017’de 517 milyon TL olan PTT’nin net kârı, 2018’de yüzde 67.5’lik düşüşle 168 milyon TL’ye geriledi. Şirketin toplam borcu ise iki yılda yüzde 21’lik artışla 3 milyar 289 milyon TL’ye yükseldi. 4 2018’in ilk 9 ayında 4 milyar 83 milyon TL olan THY’nin net kârı, 2019’un aynı döneminde yüzde 36.6’lık düşüşle 2 milyar 587 milyon TL’ye gerildi. Şirketin toplam borcu üç yılda yüzde 107.7’lik artışla 97 milyar 975 milyon TL’ye yükseldi. 4 2019’un ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre net kârlar VakıfBank’ta yüzde 35.3, Ziraat Bankası’nda 31.9, Halkbank’ta yüzde 46.7 düştü. EMRE DEVECI Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devredilen şirketlerin mali performanslarındaki başarısızlık dikkat çekiyor. TVF bünyesindeki Çaykur, Botaş, TCDD ve Kayseri Şeker zarar ederken, THY, Halkbank, Ziraat Bankası, VakıfBank, Türkiye Denizcilik İşletmeleri ve PTT’nin kârlarında ciddi düşüşler kaydedildi. Fon bünyesindeki şirketlerin borçlarındaki büyük artışlar da dikkat çekiyor. Kurulduğundan bu yana kamunun değerli şirket ve arazilerini elinde toplayan fon, 1 milyar Avro’luk borçlanma ve İstanbul Finans Merkezi’ni 1.67 milyar TL bedelle satın almak dışında henüz bir faaliyette bulunmadı. Kârlar düştü 4 2016’da 82 milyon TL net kâr açıklayan Çaykur, TVF’ye devredildiği 2017’de 267 milyon TL, 2018’de 657 milyon TL, 2019’un ilk yarısında 369 milyon TL zarar etti. Şirketin 2016’da 1 milyar 503 milyon TL olan toplam borcu, iki yılda yüzde 53 artışla 2 milyar 300 milyon TL’ye yükseldi. 4 2016’da 6 milyar 935 milyon TL olan Botaş’ın net kârı, TVF’ye devredildiği 2017’de 2 milyar 676 milyon TL’ye düştü. Şirket 2018’de ise 2 milyar 481 milyon TL’lik rekor zarar açıkladı. Şirketin borçları ise iki yılda yüzde 164 artarak 10 milyar TL’den 26.6 milyar TL’ye yükseldi. 4 2016’da 2 milyar 506 milyon TL, 2017’de 1 milyar 784 milyon TL, 2018’de 2 milyar 557 milyon TL net zarar eden TCDD’nin son iki yılda toplam borcu, yüzde 114 artarak 2 milyar 796 milyon TL’ye yükseldi. KIŞ LASTIĞINDE CEZA ARTACAK Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu (TŞOF) Başkanı Fevzi Apaydın, “1 Aralık’tan itibaren kış lastiği takmayan araçlara 885 TL ceza yazılacak. Ancak bu ceza miktarı yalnızca aralık ayı için geçerli. 1 Ocak 2020’den itibaren yüzde 22.5 artırılarak 1084 TL’ye çıkması bekleni yor” dedi. Şehirlerarası karayolların da seyreden araçların1 Aralık1 Nisan arasındaki dört aylık dönemde kış lastiği takmasının zorunlu olduğunu anımsatan Apaydın, “Ticari ya da özel araç demeden tüm yurttaşlarımız kış lastiği kullanımına dikkat etmeli” diye konuştu. l İHA IHRACAT POTANSIYELIN ALTINDA Ege Maden İhracatçıları Birliği’nin (EMİB) İzmir’deki “Hayatımız Maden Çalıştayı”, dışa bağımlılığı ve katma değerli ürün satışında dünyanın çok gerisinde olduğunu ortaya koydu. Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, “Madencilikte 4.7 milyar dolar ihracatımız var. Bunun 1.9 milyar do ları mermer. Katma değerli üründe daha çok yol almamız gerek” dedi. EMİB Başkanı Mevlüt Kaya, “İthal maden ve metal için her yıl yaklaşık 25 milyar dolar harcıyoruz. Sektör yılın ilk çeyreğinde yüzde 9.2 küçüldü. Oysa, 15 milyar dolar ihracat rakamına ulaşacak potansiyele sahibiz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Üreticiye destek değil köstek MUSTAFA ÇAKIR Tarım ve Orman Bakanlığı, bitkisel üretime destek için tebliğ yayımlandı. Ancak tebliğde kimlerin desteklerden yararlanamayacağına dair uzun bir liste yer aldı. Öyle ki, yararlanamayacaklar sıralanırken fıkra başlıkları için alfabedeki 29 harf de yetmedi. Tam 48 paragrafta kimlerin yararlanamayacakları sıralandı. Çiftçiler, “Tebliğle verilen destekler yine aynı tebliğle geri alındı” yorumunu yaptı. Maddeye göre desteklerden yararlanamayacak olan çiftçilerden bir bölümü şöyle: 4 Birbirini takip eden iki ve daha fazla üretim yılında nadasa bırakılan araziler. 4 Destekleme kapsamındaki arazilerde ara ziraatı yapıldığının tespiti halinde ara ziraatı ürünleri. 4 Pamuk sezonu içerisinde faaliyetini sürdürerek, desteklemeye konu kütlü pamuğu işleyecek olan çırçır prese fabrika işletmecisi olmayan tüccarlara satış yapanlar. 4 Dikim tarihinden itibaren beş yılını doldurmayan zeytinlik parselleri. 4 Yem bitkisi ekilişlerini daneye bırakanlar ve rekreasyon amaçlı ekiliş yapanlar. 4 İl ekolojisine, yetiştirme tekniklerine ve normlarına uygun üretim şartlarından herhangi birisini yerine getirmeyenler ile yem bitkileri tespit çalışmalarına yardımcı olmayan veya çalışmaları engelleyenler 4 Özel mülkiyet statüsünde olup da tapu kayıtlarında vasfı çayır, mera ve otlakiye olan parseller üzerinde yem bitkisi ekilişi yapanlar 4 Geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında, 2016, 2017 ve 2018’de bir parselin en az 1/5’inde budama yapılarak destekten faydalanan budanmış alanlar l ANKARA Konaklama vergisi fiyatları yükseltir Aile işletmeleri ve pansiyonlar gibi küçük yerlerin konaklama vergisinden muaf tutulması gerektiğini ifade eden Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Bu vergi en çok küçük işletme sahibi esnafımızı zorlayacak. Bu da fiyatlarda artış gibi sonuçlar doğurabilir” dedi. Öte yandan, Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED), Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) ve Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) ortak bir açıklama yaparak konaklama vergisinin gözden geçirilmesini talep etti. Bu vergi nedeniyle maliyet yükünün katlanacağına dikkat çekilen açıklamada, “Sektöre yönelik yapılacak düzenlemelerde, sektör paydaşları ile istişare yapılması temel beklentimizdir. Bu düzenlemenin olumsuz sonuçlarını tecrübe etmeden ilk fırsatta gözden geçirilmesi, sektörümüzün 2023 turizm hedefleri 75 milyon turist ve 65 milyar dolar turizm gelirine ulaşılması açısından kritik öneme sahiptir” denildi. l Ekonomi Servisi Bedel düştüğü halde kiralamalar azalıyor Ticari gayrimenkul danışmanlık pazarı şirketlerinden Cushman&Wakefield’in hazırladığı “Türkiye Pazar Analizleri Üçüncü Çeyrek Raporu”, hem ofis kiralamalarının hem de kira bedellerindeki düşüşün sürdüğünü ortaya koydu. Rapora göre, İstanbul’da metrekare bazında ofis kiralamaları 2019 üçüncü çeyrekte, yılın ikinci çeyreğine göre yüzde 62.05 artarken, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4.84 düştü. Bu dönemde kiralamaların yüzde 33.56’sı Anadolu yakasında, kalan kısmı da Avrupa yakasında gerçekleşti. Yılın ilk iki çeyreğinde, 2018’nin aynı dönemine göre yüzde 17 düşen cadde mağazaları ve ofis kiraları, üçüncü çeyrekte de düşmeye devam etti. Bu dönemde ülke genelindeki ofis kiraları döviz bazında ortalama yüzde 6 düştü. l Ekonomi Servisi