Katalog

16 KASIM 2019 CUMARTESİ Sivrisinekler kısırlaştırILacak Dünya Sağlık Ör gütü, dang humması, zika ve chikungunya virüslerinden kaynaklanan hastalıkları kontrol etmek için radyasyon kullanarak erkek sivrisinekleri kısırlaştıran bir tekniğin yakında test edileceğini duyurdu. WHO, dünya nüfusunun yarısının şimdiden dang humması riski altında olduğuna dikkat çekti. l AA EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Bilim insanları, sağ eli kullanmaya yönelik aşırı önyargımızın Neden sağlakgelişmesineve Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır devam etmesine neden olan unsurları araştırdı. Genlerden, evrime hatta savaş hipotezine kadar ya da solağız?ilginçbulgular... Finale kalan 16 yetenek şampiyonluk için dans etti. MUMBAİ’DE BREAK DANS ŞÖLENİ En hareketli meydan okuma Fonda ağırlıklı olarak davul ritimleri, rock’tan funk, Rap’e Latin’e farklı türlerde tempolu müzik, sahnede akrobatik, cimnastik hareketlerle bezeli dans şöleni. Sokak dansı break dans birkez daha altın çağını yaşıyor. Geçen hafta Hindistan’ın Mumbai kenti break dans tutkunları için çekim merkezi oldu. Bu dalda önemli yarışma Red Bull BC One Dünya Şampiyonası’nda, aralarında Türkiye’den de olmak üzere 30’u aşkın ülkeden katılım vardı. Yarışmada Türkiye’yi erkeklerde Thie Fox, kadınlarda Jemrayy temsil etti. Coşkulu izleyici 16’ncısı düzenlenen Red Bull BC One Dünya Finali, dansın “Doğu’daki başkenti” yorumlarının merkezindeki Mumbai’de festival havasında geçti. Renkli kültürü ve dansa verdiği önemle bilinen Hindistan’daki final karşılaşmalarında elemelerin ardından sona kalan16 yetenek şampiyonluk için ter döktü. DJ Smirnov’un etkili performansı, finalistlerin sahnede Kadınların şampiyonu Kastet. ikili şekilde karşı karşıya gelerek dans figürleriyle birbirlerine adeta meydan okuması coşkulu izleyicinin alkışlarını aldı. Gecenin sonunda kazanan isimler ise erkeklerde Hollandalı Menno ile kadınlarda Rusya’dan Kastet’ti. Daha önce de iki kez bu unvanı kazanan Menno böylelikle bir rekora da imza atmış oldu. ABD’de Porto Riko asıllı göçmenler ve Afrikalı Amerikalılar arasında alt kültür olarak doğan sokak dansı break dans takipçileri tarafından aynı zamanda “yaşam stili” olarak tanımlanıyor. Şimdilerde olimpiyatlarda yarışma dallardan biri olma hedefinde. l Haber Merkezi BİNLERCE KİŞİ AĞIRLANACAK Çocuğunuza bir boya kalemi aldığınızda sağ ve sol el kullanımı arasındaki geçişi, bir yetişkine göre çok daha rahat yaptığını görürsünüz. Ancak büyüdükçe işler değişiyor. İki elini de kullanabilen (ambidextrous) az sayıdaki insanın haricindeki bütün insanlar, günlük işlerinde tek ellerini (ve vücutlarının tek bir tarafını) baskın bir şekilde kullanarak yapıyor. Zorunda kalmak Bakıldığında insanların çoğu (yaklaşık yüzde 85 90’ı) sağ elini kullanıyor ve dünyanın hiçbir ülkesinde solaklar çoğunlukta değil. Bu düzensiz bölünme, solaklar için bazı tarihi olumsuzluklar yaratıyor. Mesela dünyadaki bütün insanlar sağlakmış gibi düşünülerek tasarlanmış makas, masa, bıçak ve defter kullanmak zorunda kalıyorlar. İngiltere Kralı George VI gibi bazı ünlü isimler de dahil olmak üzere birçok solak, doğal eğilimlerine karşı, sağ elleriyle yazmaya zorlandı, zorlanmaya devam ediyor. Solakları tanımlamak için kullanılan dilde de ayrımcılık ve şüpheyle karşılanma söz konusu; İngilizcede “doğru” anlamına gelen “right” açıkça “doğru” anlamına geliyor. “Uğursuz” anlamına gelen “sinister” kelimesinin etimolojisi ise “sol” kelimesinin Latince karşılığına kadar uzanıyor. Türkiye’de de sol el kullanımı, “kötüye işaret” olarak nitelendirilerek çocukluktan itibaren çeşitli şekillerde engelleniyor. Solaklara karşı bu damgalama çoğu yerde kaybolurken bilim insanları halen sağ sol ayrımı karşısında şaşkın. Bilim insanları, 2005’te Neuropsychologia dergisinde yayımlanan bir çalışmada, fetusların, ana rahminde belirli bir elin baş parmağını emerek bir el tercihi göstermesinin, doğduktan sonra da süren bir eğilim olduğunu belirtiyor. 500 bin yıllık Max Planck Bilim Enstitüsü’nden Natalie Uomini, aletin nasıl tutulduğunu ve nasıl kullanıldığını bilerek ve aşınma izlerine bakarak o aletin sağlak veya solaklara göre yapıldığını anlayabileceklerini ifade ediyor. Uomini, sağ el hâkimiyetinin, yaklaşık 500 bin yıla dayanan geçmişi olduğunu söylüyor. Nesli artık tükenmiş insan kuzenlerimiz Neandertaller de kesinlikle sağ ellerini baskın kullanıyordu. Bu durum, insanları hayvanlar arasında oldukça garip kılıyor. Çünkü diğer büyük maymunlar da dahil olmak üzere farklı türlerde sağlaklık ve solaklık arasındaki bölünme dağılımı tipik olarak 50 50’ye yakın. Bilim insanları burada şunu sorguluyor: Sağ eli kullanmaya yönelik aşırı önyargımızın gelişmesine ve devam etmesine neden olan nedir? Uomini, Savaş hipotezi Solakların niçin sürekli bir azınlık halinde olmasına karşın soylarının tükenmediği halen büyük bir soru. Burada öne atılan bir teori var: Savaş hipotezi! Max Planck Bilim Enstitüsü’nden Natalie Uomini, bu fikrin, yumruk yumruğa ya da silahla mücadelede, solak olmanın evrimsel bir avantaja dayandığını belirtiyor. “Sol elini kullanıyorsan, çoğu insan sağ elleriyle savaşmaya alışkın olduğundan, sürpriz bir avantaja sahipsin.” Laterality dergisinde yayımlanan bir çalışmada, bilim insanlarının, eskrim gibi bire bir sporlarda bunun bir avantaj sağladığını gördükleri belirtiliyordu. Eğer bu hipotez doğruysa, solakların savaştaki avantajı, en azından soylarının tükenmesine karşı savaşma şansı verdiğini gösteriyor. Live Science’a verdiği demeçte, evrimsel bir bakış açısına göre, sağ elini kullanan kişilerin bir avantajı olduğu için evrimleşmişse, solakların tamamen ortadan kalkmasını bekleyebileceğimizi söylüyor. Burada solakların, iş kazalarını daha sık deneyimlemesi gibi bazı dezavantajlar yaşadığını da sözlerine ekliyor. Araştırmacılar ayrıca, Beyin: Bir Nöroloji Dergisi’nde yayımlanan bir çalışmada sol el becerisini öğrenme engelleriyle ilişkilendiriyordu. www.livescience.com Seferihisarlılar festivale hazır “Sakin kent” Seferihisar, yarın yapılacak 20. Mandalina Şenliği’nde binlerce kişiyi konuk etmeye hazırlanıyor. Evrencan Gündüz’ün şarkılarıyla renklenecek şenlikte, mandalina kral ve kraliçesi, en kaliteli mandalina üreticisi, en iyi mandalinalı yemek ve tatlı, en iyi mandalinalı hediyelik eşya seçilecek. Seferihisar Belediyesi tarafından ilçenin önemli temel kaynaklarından mandalinanın tanıtımı, üreticilerin des teklenmesi ve teşvik edilmesi amacıyla her yıl geleneksel olarak düzenlenen festival, saat 14.00’te Atatürk Halk Eğitim Merkezi’nin önünde kortej yürüyüşüyle başlayacak. Dünyanın kaliteli Satsuma mandalinasının yetiştiği yerlerden Seferihisar’ın turuncu şenliğinde, yöresel kıyafetin bir parçası olan üstlük, yöresel keşkek ve toplamda 15 ton mandalina dağıtılacak. l Cumhuriyet JES’e direndiler ve kazandılar İzmir Valiliği’nin 16 ilçedeki 33 jeotermal enerji sahasına (JES) yönelik açtığı kiralama ihalesinin Karaburun ilçesini kapsayan kısmı, Belediye Başkanı Avukat İlkay Girgin Erdoğan’ın yürüttüğü hukuki mücadele sonucu iptal edildi. Karaburun JES ihalesinin iptal edilmesinden mutluluk duyduklarını kaydeden Erdoğan, şu değerlendirmeyi yaptı: “İhale günü yaklaşık 300 hemşerimizle birlikte şahsi başvuru haklarımızı kullanarak İzmir Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’na itiraz dilekçelerimizi verdik. Yurttaşlarımız zeytin hasadından, mandalina bahçesinde kalkıp eylemlere geldiler. Kazandık” dedi. l İZMİR / Cumhuriyet açıklayBilşaiamşmıkiyınon,srlaanrları Yemek mi aklımda!Hafızamız, biz yemek yerken birer çentik atıyor olabilir! Araştırmalar yemek yemenin diğer faaliyetlerden çok daha fazla aklımızda kaldığını gösteriyor ve bu durum, hafızanın farklı deneyimlere nasıl öncelik verdiğinin yeniden düşünülmesine yol açıyor. Hafızanın “ne kadar” yediğimizi etkileyebileceğini zaten biliyoruz. Örneğin yediklerimizi düşünmek bizi daha dolu hissettirir, böylece bir sonraki öğünümüzde daha az yeriz. Ancak yemek yemenin diğer eylemlere göre daha iyi hatırlandığı fenomeni halen tam olarak doğrulanmış değildi. Hâlâ bir muamma Kaliforniya Üniversitesi’nden Benjamin Seitz ve ekibi bunu test etmek için, 159 erkek ve kadından, farklı sembollerle çevrili bir ekranda video izlerken bir kâseden 30 şekerleme yemelerini istedi. Ardından bu kez şekerlemeleri kâseden opak bir kavanoza taşıtarak şekerleri yemeden sanki yermiş gibi mimiklerle taklit etmeleri istendi. Sonuncu Dün akşam yaptığınız diğer şeylere oranla en iyi hatırladığınız şey, yediğiniz tatlı olabilir. Veya geçen gün ne yaptığınızı sorsak aklınıza ilk olarak yediğiniz pizza gelebilir. da, bu kez taşıma işleminde şekerleme yerine plastik boncuk kullanıldı. Katılımcılara başlangıçta kâsede kaç tane şekerleme veya boncuk olduğu söylenmedi. İnsanlar, ortalama 20 şekerleme yediklerini ancak taşıdıkları boncuk sayısını 15 olduğunu düşünüyordu. Video ve simgeleri ne kadar iyi hatırladıkları üç görevin tamamında da aynıydı. Ancak yeme eylemi daha doğru tahmin edilebiliyordu. Ancak yemek yemeyi, diğer aktivitelere göre niçin daha iyi hatırladığımız halen bir muamma. Yine de bir tahmin var: Hafızamız, biz yemek yerken birer çentik atıyor olabilir. Veya evrimsel açıdan önem taşıyan bu görev için beyinde başka bölgeler olabilir. “Eğer öyleyse farklı davranışların biyolojik önemini dikkate almayan mevcut bellek modellerinde eksiklikler olabilir” diyor Seitz. www.newscientist.com HBT konferansları bugün başlıyor Dijital dünyada ‘merak’ HBT Konferansları yeni bir ana konuyla başlıyor. 8 ay boyunca “merak”ı çok yönlu¨ işleyeceğiz. “Merak uykuda mı, yaşıyor mu, ölu¨ mu¨? Dijital hayat merakı köreltiyor mu? Hayatın her alanını giderek kapsayan dijital du¨nya meraksız, sağır ve dilsiz, yaratıcılığı körelten bir toplum mu yaratıyor? Twitter, Facebook ile nereye, artık her şey bize hazır mı sunulacak?” Orhan Bursalı’nın sunumuyla Prof. Cem Say, Tanol Tu¨rkoğlu ve Dr. Tevfik Uyar tartışacak. Bahçeşehir Üniversitesi işbirliğiyle, bugün saat 17.00’de BAU Beşiktaş yerleşkesinde. Mars’ta gizemli oksijen NASA’nın Mars çalışmalarında görevli aracı Curiosity, Kızıl Gezegen’in yüzeyinde ilginç bulgular elde etti. Curiosity’nin topladığı 5 yıllık veriler üzerinde çalışma yapan bilim insanları, Mars’taki oksijen seviyesindeki değişimlerin beklenenden farklı olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılar bir yandan Mars’taki metan gazının gizemiyle uğraşmaya devam ederken şimdi de oksijen baş gösterdi. Gazın miktarı rasgele yükselip alçalıyor gibi görünüyor ve bilim insanları bunun nedenini bilmiyor. Mars’ta bulunan Gale kraterinde çalışma yürüten Curiosity’nin topladığı verileri inceleyen bilim insanları, metanla birleşmiş oksijende çevresel faktörlerle açıklanamayacak bir değişim gözlediler. Sonuçları Journal of Geophysical Research’te yayımlanan makaleye göre bilim insanları, oksijen seviyesindeki bu değişikliğin gezegenin atmosferinde beklenenden çok daha fazla su olması ya da karbondioksitin oksijen oluşturmak için çok yavaş bir şekilde parçalanması anlamına geleceğini belirtiyor. l Cumhuriyet 10 EN POPÜLER BİLGİSAYAR KORSANI n Kevin Mitnick, ABD n Jonathan James, ABD n Gary McKinnon, İskoçya n Robert Tappan Morris, ABD n Dennis Moran, ABD n Kevin Lee Poulsen, ABD n Adrian Lamo, ABD n Albert Gonzalez, ABD n Hector X. Monsegur, ABD n Ehud Tenenbaum, İsrail Kaynak: Rankred.org