Katalog

6 8 EKİM 2019 SALI EDİTÖR: CAFER KURT / BURAK YURTTAŞ TASARIM: EMİNE BİLGET HABER Sahada tek başınaABD ile süren ‘güvenli bölge’ pazarlığı yeni boyut kazandı, Suriye’ye operasyon kapıda Beyaz Saray, ABD kuvvetlerinin çekilme sürecinin başlayacağını, ancak operasyona destek vermeyeceğini açıkladı. ABD’nin, “IŞİD’li tutuklulardan Türkiye’nin sorumlu olacağı” şartı dikkat çekti. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge oluşturulmasına ilişkin adımlarında kritik döneme girildi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında önceki gün yapılan telefon görüşmesinin ardından ABD kuvvetlerinin çekilme süreci başladı. Türkiye’nin başlatacağı operasyona destek verilmeyeceğini belirten Beyaz Saray’ın, “IŞİD’li tutuklulardan Türkiye’nin sorumlu olacağı” açıklaması yapması dikkat çekti. Pentagon ise Türkiye’nin Suriye’de Hava Görev Emri’nden çıkarıldığını ve Türkiye’ye keşif ve gözlem bilgilerinin verilmesinin durdurulduğunu açıkladı. ABD askerlerinin Rasul Ayn ve Tel Abyad’daki kilit mevzilerinden çekildiği bildirildi. Reuters’e konuşan bir Türk yetkili, operasyon için ABD askerlerinin çekilmesinin beklendiğini söy ledi. ABD’li bir yetkili ise Tel Abyad ile Rasul Ayn’da iki gözlem noktasını boşalttıklarını belirterek şimdilik diğer ABD güçle Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye’de planlanan rinin bölgede kalacağını güvenli bölge için ABD’ye iki haftalık süre veril kaydetti. diğine ilişkin açıklamasından 19 gün sonra ABD Başkanı Trump ile telefonla görüştü. Görüşmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı’ndan “ABD askeri ve güvenlik bürokrasisinin, sağlanan mutabakatın gereklerini yerine getirmemesinden duyulan rahatsızlık Trump ile paylaşıldı” açıklaması yapılırken, Trump’tan Türkiye’ye tehdit iki liderin önümüzdeki ay Washington’da görüş meyi kararlaştırdığı belirtildi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Türki ye’nin bölgede operasyon yapacağı, ancak ABD’nin operasyona destek vermeyeceği belirtildi. Açıklamada vurgulanan “Amerika, vatandaşlarının vergilerine büyük maliyet getiren bu savaşçıları artık daha fazla tutmayacak. Bundan böyle bölgede, yakalanmış olan IŞİD savaşçılarından da Türkiye sorumlu olacak” ifadesi dikkat çekti. İki gözlem noktası boşaltıldı ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’nin kuzeyine yönelik planlanan harekâta ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye’yi tehdit ederek, “Türkiye, sınırları aşmak ola rak değerlendirdiğim bir şey yaparsa, Türk ekonomisini yıkıp yok edeceğim (daha önce yaptım)” ifadelerini kullandı. ABD Başkanı Trump, dün Trump, “Suriyeli Kürt müttefikleri terk ettiği” yönünde, kendi ülkesine de yansıyan tartışmalara yanıt verdi. Trump, “Kürtler bizimle savaştı, ama bunun için devasa boyutlarda para ve ekipman aldılar. Türkiye’yle on yıllardır savaşıyorlar. Ben bu savaşı yaklaşık üç yıl erteledim” dedi. Trump, kendisinin Beyaz Saray’a gelmesinden kısa süre vaktimiz geldi” dedi. Trump, “Türkiye, Avrupa, Suriye, İran, Irak, Rusya ve Kürtlerin şimdi sorunu çözmeleri, kendi ‘mahallerinde’ yakalanan IŞİD savaşçıları ile ne yapmaları gerektiğine karar vermeleri gerekiyor” ifadelerini kullandı. Daha sonra yaptığı paylaşımda ise Türkiye’ye yönelik tehditte bulunan Trump, “Türkiye, sınırları aşmak Reuters’e konuşan bir ABD’li yetkili, dün sabah saatlerinde “SDG’ye onları Türkiye’nin operasyonuna karşı savunmayacaklarının bildirildiğini” savundu. Aynı yetkili, Tel Abyad ile Rasul Ayn bölgesindeki iki gözlem noktasını boşalttıklarını belirterek şimdilik diğer ABD güçlerinin bölgede kalacağını kaydetti. Yine Reuters ajansına konuşan, ismini vermeyen bir Türk yetkili de operasyonun başlatılması ve “herhangi bir kazadan kaçınmak” için ABD askerlerinin çekilmesinin beklendiğini söyledi. ABD Savunma Bakanlığı (Penta Trump Twitter hesabından bir dizi paylaşımda buluna rak Suriye’deki gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. “Askerlerin eve dönme za manının geldiğini” açıklayan sonra IŞİD’in yenilgiye uğratıldığını belirterek birçoğu Avrupalı, binlerce IŞİD militanının yakalandığını, ancak Avrupalıların bunları geri almadığını yineledi. Avrupa’nın ABD’yi NATO harcamaları, ticaret dahil pek çok konuda “enayi yerine koyduğunu” belirten Trump, “Birçoğu aşiretlerle ilgili olan bu saçma, sonu gelmez savaşlardan çekilme ve askerlerimizi eve döndürme olarak değerlendirdiğim bir şey yaparsa, Türk ekonomisini yıkıp ve yok edeceğim (daha önce yaptım). Türkler, Avrupalılar ve diğerleriyle birlikte, yakalanan IŞİD savaşçılarına ve ailelerine göz kulak olmalılar. Şimdi bölgede diğerlerinin, ki bunların bazılarının refah seviyesi çok yüksek, topraklarını korumasının zamanı geldi” mesajını paylaştı. l Dış Haberler gon), Türkiye’nin “Suriye’deki hareketlerinin istikrarı bozucu sonuçları” olacağını ve operasyonun onaylanmadığını açıkladı. Reuters’e konuşan ABD Dışişleri’nden bir yetkili de “Operasyonu hiçbir şekilde desteklemiyoruz. Ancak durdurmak için as ‘Çekilme süreci başladı’ keri bir adım atmayacağız” ifadelerini kullandı. Bilgi paylaşımı durduruldu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sırbistan ziyareti öncesi ABD bundan sonra da desteklemeye devam edeceğiz. Bölgeyi teröristlerden temiz Pentagon Sözcüsü Yarbay Carla Gleason, “Türkiye, Suriye’de Hava Görev Emri’nden çıkarıldı, Türkiye’ye keşif ve gözlem verilerinin sağlanması durduruldu” açıklaması yaptı. Teknik olarak hava sahasının kapatılmadığını belirten Gleason, “Ancak söz konusu bölgede koordinasyonsuz uçmak neredeyse imkânsız hale geliyor” dedi. kuvvetlerinin çekilme sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Erdoğan, “Akşamki görüşmemizden sonra bölgede Sayın Başkan’ın ifade ettiği gibi bu çekilme olayı başlamış vaziyette. Şu anda buradaki karşılıklı muhataplar çalışmalarını yürütüyor, yürütecekler. Yeni bir şey değil. Sayın Başkan Trump, leyerek ülkemizin bekasını ve güvenliğini sağlamaya kararlıyız. Suriye’ye de huzur, barış ve istikrarın gelmesine katkı sağlayacağız” açıklamasını yaptı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da “Türkiye’nin işgal ya da demografiyi değiştirmek gibi bir niyeti yoktur. Bunu PKK/YPG yapmıştır. Bunu düzeltme SDG: Sırtımızdan bıçaklandık Trump yönetiminin kararını “sırtımızdan bıçıklandık” tepkisiyle karşılayan SDG, sosyal medyadan “Bedeli ne olursa olsun topraklarımızı savunmayı sürdürüceğiz” mesajını yayımladı. bu konuyla ilgili talimatı vermişti, çekilmeyi emretmişti, fakat bu biraz gecikti. Gecikmeye rağmen gerek Amerikalı gerekse bizim heyetimiz, bölgede görüşmelerini hep yapıyorlardı. Şimdi dün akşamki görüşmeden sonra Erdoğan nin zamanı gelmiştir” dedi. Güvenli bölgenin iki amaca hizmet edeceğini belirten Kalın, “Bunlar, terörist unsurları yok ederek Türkiye’nin sınırlarının korunması ve mültecilerin evlerine dönmesidir. Türkiye, DEAŞ ile mücadeleyi de sürdüre Graham’dan yaptırım çağrısı Trump yönetimine yakın Cumhuriyetçi senatör Lindsey Graham, Türkiye’nin Suriye’ye girmesi durumunda Demokratlarla ortak bir yaptırım tasarısını Kongre’den geçireceklerini ve Türkiye’nin NATO üyeliğinin askıya alınması çağrısı yapacak da yine bu görüşmeler aynı kararlılıkla devam edecek. Zira bizim verilmiş bir kararımız var. Hep söylediğimiz söz, ‘Bir gece ansızın gelebiliriz’ demiştik ve bu kararlılığımızı devam ettiriyoruz. Terör örgütlerinin ülkemize yönelik tehditlerini daha fazla kabul etmemiz, lım ki cezaevlerindeki DEAŞ’lıları buralardan süratle derdest edelim, bu konuda çalışılıyor” ifadelerini kullandı. ‘Toprak bütünlüğünü destekliyoruz’ cektir” mesajını paylaştı. AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtul muş ise Türkiye’nin ABD ile Suriye’nin kuzeyi konusunda uzun süredir fikir ayrılığı yaşadığını belirterek “Orada bir terör devletine müsaade etmeyeceğiz. Nihayetinde savaşa giriyoruz. Buradan terör larını söyledi. Trump’a “Yaptırımların veto edilmemesini bekliyoruz” diyerek seslenen Graham, Trump’ın kararını da “Kürt müttefikleri terk etme ve Suriye’yi Rusya, İran ve Türkiye’ye teslim et kabullenmemiz asla mümkün değil” dedi. Erdoğan, ABD’nin “IŞİD’li tutuklulardan Türkiye’nin sorumlu olacağı” şartına ilişkin ise “Ne gibi bir adım ata Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Suriye’deki krizin başından beri bu ülkenin toprak bütünlüğünü destekledik, örgütlerinin temizleneceği, sınırları belli olsa da bir savaşla karşı karşıyayız ve Allah’ın izniyle inşallah bu savaşı biz kazanacağız” dedi. l Haber Merkezi me kararı” olarak niteledi. l ANKARA Türkiye harekâta hazırdGsoeipcnleouyçmavarseısrisıdi i SERTAÇ EŞ Türkiye, en yakın beka tehdidi olarak açıkladığı Fırat’ın doğusundaki YPG varlığına yönelik harekât konusunda ABD ile gece yarısı diplomasisi yürüttü ve sonuç aldı. ABD askerlerinin Türkiye’nin Suriye sınırı boyundan çekilmeye başlamasının ardından boşaltılan bölgelere, Türk birliklerinin harekât başlatması bekleniyor. Türkiye, bölgeyi YPG’den temizleme, IŞİD varlığını bastırma ve bölgeye göçmenleri yerleştirme planını uygulamaya koymayı hedefliyor. Türkiye, Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekâtlarının ardından, Fırat’ın doğusundaki Suriye topraklarını kontrol eden YPG’nin bölücü örgüt PKK ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle bölgeye askeri harekât yapmak istiyor. ABD ile sürdürülen temaslarda yeni bir aşamaya gelinmiş durumda. Bir süre dışişleri bakanlıkları üzerinden sürdürülen görüşmelerin ardından, askerden askere görüşmelere geçildi. Bu kapsamda Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde oluşturulan Müşterek Harekât Merkezi, Suriye’nin Tel Abyad ve Rasulayn ilçeleri arasında Türk ve ABD askerleri ortak devriye görevi yaptı. Gelinen noktadan Türkiye’nin memnun olmaması üzerine Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yoğun olarak tek taraflı askeri harekât yapılacağını dile getirmeye başladı. Türkiye’nin ısrarlı ve kararlı tutumu kar şısında son anda Erdoğan ABD lideri Donald Trump ile telefonda görüştü ve ikinci kez askerlerin bölgeden çekileceği açıklandı. Türkiye’nin tek taraflı müdahale yönünde ciddi emareler göstermesi nedeniyle ABD’nin tek taraflı harekâta istemese de karşı çıkmama politikası çerçevesinde sessiz kaldığı belirtiliyor. Türkiye’nin hedefi Türkiye, Fırat’ın doğusundaki 480 kilometrelik sınır hattının güneyindeki bölgeyi PKK bağlantılı YPG’nin kontrol etmesini, kendisi açısından en yakın beka tehdidi olarak algılıyor. Türkiye’nin temel he defi YPG tehdidini ortadan kaldırmak. Bu amaçla bölgeye yönelik her türlü askeri harekât planlaması yapılmış durumda. Ayrıca her geçen gün ağırlaşan Suriyeli göçmen sorununu da bu bölgeyi yerleşime açarak kısmen de olsa çözmeyi planlıyor. Askeri konuşlanma Fırat’ın doğusuna yönelik harekât amacıyla Türkiye, sınıra büyük yığınak yapmış durumda. Bir kolordu düzeyindeki askeri varlığın toplu olarak değil, cepler oluşturarak güneye doğru sınırı geçecekleri, özellikle harekâtın demografik olarak daha çok Arapların yaşadığı Tel Abyad ve Resulayn ilçeleri bölgesinden başlayabileceği değerlendiriliyor. Türkiye, ayrıca El Bab ve Afrin bölgelerin deki harekâtın ardından bu iki bölgede eğitilen muhaliflerin de Fırat’ın doğusundaki harekâta katılmasını planlıyor. Bu kapsamda son olarak Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) bağlı gruplardan eğitilen milis sayısı 50 bin düzeyine ulaştı. Geçtiğimiz hafta tek bir komuta altına alındığı duyurulan ÖSO unsurlarının da bu harekâta katılması bekleniyor. Belirsizlikler sürüyor Beyaz Saray ve ardından Trump’ın açıklamalarına karşın bölgede ABD ile temaslarda hangi aşamaya gelindiği tam olarak netleşmiş değil. Fırat’ın doğusunda yapılacak askeri harekâtın güney istikametinde derinliğine kaç kilometre olacağı bilinmiyor. Türkiye, 3040 kilometrelik derinliğe kadar inilmesi gerektiğini, aksi durumda tehdit algısının ortadan kalkmayacağını savunuyor. Bu hat, Suriye’nin kuzeydoğusunda M4 karayolu olarak bilinen ulaşım hattının da kontrolünü kapsıyor. Belirsizliğini koruyan diğer konu ise Münbiç. Münbiç konusunda iki ülke arasında varılan anlaşmalar daha önce uygulanmamıştı. Münbiç ilçesinin bu harekât kapsamında olup olmadığı konusu belirsizliğini koruyor. Harekâtın bölgedeki ABD birliklerinin çekilmesi ve karşı karşıya gelme riskinin minimum düzeye indirilmesinden sonra başlayabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlar yorumladı ‘ABD’lilerle sıcak temas olmaz’ SERTAÇ EŞ Mersin Üniversitesi Uluslararası Güvenlik Analisti Dr. Kaan Kutlu Ataç, Türk askerleriyle ABD’li askerlerin Fırat’ın doğusunda karşı karşıya gelmemesi için kurmay çalışması yapıldığının gözlendiğini kaydetti. Ataç, “Üniformalıların sıcak temasa gireceğini sanmıyorum” dedi. Türk Savunma Bakanlığı ile Pentagon arasında bir iletişimin kesinlikle olduğunu belirten Ataç, “İki ülke arasındaki mekanizma işler, işbirliği yürür. Ancak yerleşim alanlarının nasıl kontrol edileceği önemli bir konu” dedi. Dr. Ataç, harekâtın ortak olmadığını, bu nedenle ortak bir mekanizmanın da kalmadığına dikkat çekti. Ancak iki ülkenin askerden askere ilişkiler yürüttüğünü belirten Ataç, “Pentagon’la bir bilgi akışı olduğu kesin. ABD Dışişleri’nin haberinin olmadığı da söyleniyor. Bunlar açık kaynaklara da yansıyor. Olası temas noktalarının çalışıldığı belli. Bu kapsamda Amerikan özel kuvvetleri Türkiye sınırındaki bölgelerden çekiliyor. İki ülke askerlerinin bölgede yaptığı devriyeleri iki kuvvetin birbirini test etmesi olarak da görüyorum. Çatışmanın kurallarının ne olacağı hesaplanmıştır” diye konuştu. Fırat’ın doğusu konusunda ABD’deki görüş ayrılıklarına da dikkat çeken Ataç, “Trump askerleri çekeceğim dedikten sonra Savunma Bakanı Mattis’in istifa etmesi tesadüf değil. Şimdi ABD seçim sürecine giriyor. Trump için bir azil tartışması var. Temsilciler Meclisi’nde Demokratlar, Senato’da ise Cumhuriyetçiler çoğunlukta. Araştırmayı Temsilciler Meclisi, yargılamayı Senato yapacak. Ancak bir kısım Cumhuriyetçilerde kırılma yaşanıyor. ABD’nin içeride bu sorunları yaşamasından Türkiye yararlanmış olabilir” diye konuştu. Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik harekâtının Irak’ın kuzeyinde sürdürülen operasyondan ayrı düşünülmemesi gerektiğini anlatan Ataç, “Münferit bir operasyon değil. Türkiye’nin genel bölge politikasının tamamlayıcı unsuru olarak görüyorum. Legonun bir parçası gibi” dedi. Ataç, IŞİD’den geriye kalan unsurların hem Türkiye hem de Avrupa için tehlike olduğunu belirtti. Ataç, Trump’un Türkiye’nin harekâtını kabullenerek hem bölgedeki Kürt grupları hem de Avrupa’yı umursamadığı yönünde mesaj verdiğini de vurguladı. ‘Harekât Esad’ın işine gelir’ Türkiye’nin Fırat’ın doğusundaki Suriye topraklarını kontrol eden YPG’ye yönelik harekâtını istemeyerek de olsa kabul etmesine Rusya’nın olumsuz bir tepki vermesi beklenmiyor. Bu ülkenin dış politikasını yakından izleyen Kadir Has Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mitat Çelikpala, bölgeden IŞİD ve YPG’nin temizlenmesinin hem Rusya hem de Esad yönetiminin işine geleceğini söyledi. Çelikpala, Rusya’nın ve desteklediği Esad yönetiminin Fırat’ın doğusunda egemenlik sağlamalarının maliyetine dikkat çekti. ABD’nin bölgeden bu iki aktörün isteğiyle çıkmasının zaten mümkün olmadığını belirten Çelikpala, “Bölgede Esad yönetimine muhalif grupların Türkiye tarafından temizlenmesi işlerine gelir. Asıl önemlisi Türkiye’nin nerede duracağı konusudur. Rusya, Türkiye’nin karşısına yeni yaklaşımla çıkabilir. Biz senin isteklerini kabul ettik, sen de Suriye ile konuşup bölgeden çıkacaksın diyebilir” değerlendirmesini yaptı. Türkiye’nin yapacağı harekâtın TürkABD ilişkilerinde nefeslenme anlamına geleceğini kaydeden Çelikpala, “Bu iki ülke arasında yeniden askeri işbirliği, yeniden NATO demektir. Bu da Rusya’nın istediği bir durum olmaz. Ama kısa vadede harekâta Rusya’nın bir itirazı olacağını sanmıyorum” dedi. ABD’den YPG bölgesine sevkıyat ABD, Suriye’de terör örgütü YPG/PKK denetiminde bulunan bölgeye lojistik malzeme sevk etti. Irak’taki ABD askeri unsurlarının sevk ettiği 80 TIR’lık konvoy, saat 21.00 sularında Suriye sınırındaki Simelka Kapısı’ndan geçti. Tırların kasalarının kapalı olduğu, açık olan bazı tırlarda ise 4X4 pikaplar ve beton bloklar bulunduğu görüldü. Böylece sadece son bir haftada ABD’nin Suriye’nin kuzeyine sevk ettiği TIR sayısı 600’e yaklaştı. l AA Boğaziçi Üniversitesi öğrenci kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. Dicle Erbaş