Katalog

2 26 EKİM 2019 CUMARTESİ gorus@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY olaylar ve görüşler Akıllı teknoloji: Fotoğraf: AA Önce ele geçirdi AYM’denözgürlükkararı: Cumhuriyet’in şimdi imha ediyor Yazar: Zoe Strimpel İngiliz gazeteci, yazar, cinsiyet ve ilişki tarihçisi Zoe Strimpel, Daily Çeviren: M. Birol Güger Telegraph’taki makalesinde, akıllı teknolojinin gelişimiyle birlikte Geçen kış, bir hafta süren karla karışık yağmur ve buzlanmanın ardından çok insanların fiziksel dünyadan koptuğunu ve bu durumun bireylerde zihinsel gerilemeye yol açtığını vurguladı. soğuk geçen bir gündü. Kendimi yılgın, kayıtsız ve iliklerime ka dar donmuş hissediyordum. Ar kadaşlarım akşam yemeğine ge liyordu ve aksilik ya evimdeki ısıtıcı bozulmuştu. Civardaki bir dükkânda kalan son ısıtıcıyı sa tın alarak eve geldim. Ev berbat durumdaydı, soğuğun etkisiy le ağzımdan çıkan su buharları nı görebiliyordum. Bu sırada, so ğuktan donmuş ellerime rağmen, sanki bir faydası olacakmış gi bi epostamı ve sosyal medya he saplarımı kontrol etmeyi sürdür düm. Kuşkusuz işe yaramadı. Ancak, dizüstü bilgisayarı ve telefonu bırakıp, oturma oda mın zemininde aldığım ısıtı cının parçalarını birleştirme ye başladığımda, ruh halimin de iyileşmeye başladığını hissettim. İlgimi, ısıtıcının kurulumuna odaklayarak beyin kimyamı keskin bir şekilde güçlendirmiştim. Nihayetinde, benzersiz bir akşam geçirdik. Örgü örenler daha mutlu Görünen o ki, fiziksel dünyada ellerimizi bazı işlere bulaştırdığımız için aldığımız birtakım ödüller var. Bu yüzden, örgü ören insanlar, örmeyenlerden daha mutlular. İngiliz Mesleki Terapi Dergisi’nde yayımlanan ve örgü ören 3 bin 500 kişi üzerinde yapılan 2013 tarihli bir ankete göre, insanlar örgü ördükçe (ya da dikiş diktikçe) kendilerini daha mutlu hissediyor. Aynı etki hayvanlar için de geçerli. Richmond Üniversitesi’nde bir nörobilimci olan Dr. Kelly Lambert, ödül için çaba sarf etmek zorunda kalan farelerin zihinsel sağlıklarının, ödülünü herhangi bir çaba göstermeksizin alanlara göre daha güçlü olduğunu tespit etti. Fiziksel etkileşim tehlikede Amazon geçen hafta bizleri, ellerimizle iş görme zevkinden alıkoyacağına ve giderek çocuklaşan modern insana özgü insani etkileşimin son izlerini ortadan kaldıracağına emin olduğum 15 yeni ürün tanıttı. Yeni Amazon ürünleri, sahibine alışveriş listelerinde ne olduğunu söyleyen bir yüzük, epostalarınızı okumanıza olanak tanıyan gözlükler, herhangi bir alışveriş ürününün nerede olduğunu söyleyen kulaklıklar ve sahiplerine, belirlenen alanın dışına çıkması durumunda köpeklerini takip imkânı veren kablosuz internet özellikli köpek tasmalarını içeriyor. Akıllı cihazlar Eşyanın yeni düzeni ürpertici bir biçimde gelişmiş vaziyette. Amazon’un 2014 yılında piyasa ya çıkan “sanal asistanı” Alexa, her türden soruyu cevap vermeyi normal hale getir Uzun lafın kısası akıllı ısıtma, akıllı aydınlatma ve akıllı müzik sistemlerindeki pazar muazzam ve hızla büyüyor. Tüm bunlara ek olarak yapılmış en büyük katkı şüphesiz bugün son derece yaygın olan akıllı buzdolapları. Kablosuz ağ özelliği olan yeni sürümler, yemek tarifleri arayabilir; LED ekranlarında bildirimler ve hatırlatıcılar yayımlayabilir; çevrimiçi yemek sipariş edebilir; içerikleri izleyebilir ve kullanım tarihlerini takip edebilir. Bu, kelimenin tam manasıyla korkunç. ‘Alexa, benim yerime düşün!’ Kendini Amazon’un son sürüm akıllı cihazlar serisiyle donatmayı tercih edenler, bir şeyleri Google’a sormaktan ya da gerçekten bir şeyler yapmak zorunda kalmaktan tamamen kurtulacaklar. Ya gerçek bir insanla yazışmak ya da sohbet et ısınmaya nasıl yaklaşmamız gerektiği konusunda oldukça karışık. Bu durumda, Google’dan yemek tarifleri alabilen bir buzdolabına ve cep telefonlarına bağlanabilen gözlüklere neden bu kadar değer verildiğini anlamak gerçekten zor. Cinsiyetçilik ve aptallaşma Kitabımda konuştuğumuz her şeyi daha da gülünç kılan bir başka ironi var. Cinsiyetçiliğin bu kadar yoğun olduğu ya da zararlarından bu denli haberdar olduğumuz başka bir dönem yaşamamıştık. Öyleyse, dünyanın en büyük robot kölesinin adı neden bir kadın adı? Alexa’yı Alex olarak adlandırmak nasıl olurdu? Ya da Richard, belki de Andrew? İnsanlar, bu sanal hizmetkârın en son sürümüne sahip olmanın telaşında, cevabı pek de önemsemiyor gibi görünüyorlar. Akıllı teknolojinin yükselişi Bu durumda, bizi di. Arkadaşlarımın ço mek? Hayır... Onların cesur ye hususunda şikâyet edilecek ol uzaktan kumanda cuklarının, bir maki ni dünyalarında beyinlerimizi dukça fazla nokta var. Öncelik dünyasının derin ne olan Alexa’ya, san kullanmak zorunda kalmayaca le çocukça ve cinsiyetçi. Daha da liklerine iten “akıl ki dünyadaki en nor ğız. Yapmamız gereken tek şey, kötüsü, akıllı teknoloji bizi in lı” teknolojinin ha mal şeymiş gibi ses “Alexa, benim yerime düşün san yapan faaliyetleri icra etme yatımızın tüm yön komutları vererek hi demek” olacak. kabiliyetimizden; örneğin, elleri lerine hâkim ol tap ettiklerini görün Batı siyaseti çöküyor, devlet miz ve kafamızı birlikte kullan masına izin ver ce ürperiyordum. Böy lerin sosyal adalet konusundaki maktan alı koyuyor. mek akıllıca bir ka le bir şey nasıl iyi ne farkındalık seviyesi eğitimi yok Makineler akıllandıkça biz ne rar mı? Dr. Kelly Lambert ticelenebilirdi ki? ediyor ve kafalarımız küresel yazık ki aptallaşıyoruz... Depremde çöken GSM hatları: hakları ihlal edildi Anayasa Mahkemesi da kurulan Meclis Araştırma (AYM), 17 Aralık ve MİT Komisyonu’nun faaliyetle TIR’ları soruşturmalarına riyle ilgili “yayım yasağını” ilişkin alınan “yayım yasa AYM’ye taşımıştı. ğı” kararları nedeniyle gaze AYM, yaptığı değerlendir temiz Cumhuriyet’in “ifade me sonucunda bu dört “ya ve basın özgürlüğünün ihlal yım yasağı” nedeniyle ga edildiğine” karar verdi. zetemiz ve Genel Yayın Yö İstanbul 2. Asliye Ceza netmenimiz Aykut Küçük Mahkemesi, 20 Ocak 2014 kaya ile Bianet ve Sezgin tarihinde, 17 Aralık soruş Tanrıkulu’nun “ifade ve ba turma dosyası kapsamında sın özgürlüğünün ihlal edil “yayım yasağı” konulmasına diğine” karar verdi. Kara karar vermişti. Bu kapsam rın gerekçesinde, daha önce da söz konusu soruşturma benzer şekilde alınan Halk dosyasıyla ilgili olarak ya TV kararına atıf yapılarak, zılı, görsel basında ve inter şu değerlendirmelerde bulu nette her türlü haber, röpor nuldu: taj ve eleştiri ile haber nite “5187 sayılı yasanın 3. liği taşıyan maddesin lar dışında, dosyanın C de öngörülen hükmün içeriği hakkında, “soruşturma tamamlanıncaya kadar yayım yasağı” konuldu. Adana 2 No’lu Hâkimliği de 13 Şubat 2014 tarihli kararıyla, MİT’e ait TIR’lara ilişkin ihbarı yapan şahıslar ile 89. YIL SAYI: 32214 / 1 TL (KDV içinde) (KKTC’de: 1.5 TL) KURUCUSU: YUNUS NADİ (19241945) BAŞYAZARLARI: NADİR NADİ (19451991) İLHAN SELÇUK (19922010) 18 ARALIK 2013 ÇARŞAMBA YoLSUzLUK İDDİASIYLA BüYüK opERASYoN: Bakan çocukları, bürokratlar, işadamları, bankacıların da aralarında bulunduğu 52 kişi gözaltına alındı Pimi çektiler u HüSEYİN GüLERCE: DEVLET opERASYoNU u ŞüKüR’DEN ERDoĞAN’A YANIT: BENİ MİLLET GETİRDİ u AKDoĞAN: KAYBETKAYBET SARMALI 17 ARALIK DEPREMİ AKpcemaat arasında MİT yöneticileri nin ifadeye çağrılma sıyla patlak veren 7 Şubat krizi ve dershane kavgası nın ardından en büyük kırılma dün yaşandı. İçişleri, ekonomi ve çevre bakanlarının çocuklarıyla birlikte 52 kişinin “kara para aklama, altın kaçakçılığı, rüş vet” çarkının içinde olduğu ileri sürüldü. Savcılığın gizlilik içeRÜŞVET GÖRÜNTÜLERİ risinde başlattığı ope rasyon öncesi ne Başbakan ne de İçişleri Bakanı bilgilendirildi. Bir bakanın 1.5 milyon dolar rüşvet alırken görüntülerinin olduğu iddia edildi. Çocukları gözaltına alınan bakanlar Güler, Çağlayan, Bayraktar ile Egemen Bağış hakkında dosya hazırlanıp Meclis’e gönderileceği konuşuluyor. Muammer Cemaat ‘şah’ dediGüler operasyonAKp’deşoketkisiyarattı.Erdoğangeriadımatmadı u ÇELİK: HERKES HUKUK ÖNüNDE EŞİT u ÇApKIN’IN HABERİ YoK MU? zafer Çağlayan u BAL: DELİL oLMADAN ALMAzLARDI u AĞAoĞLU DOSYASI AYRI Erdoğan Bayraktar u MECLİS’TE AKp SIRALARI BoŞ KALDI u opERASYoN TWITTER’I SALLADI u pİYASADA YüKSEK GERİLİM Mustafa Demir Süleyman Aslan ‘MAT’LA SONUÇLANMAZ AKp kulislerinde operasyonun arka planıyla ilgili olarak cemaat işaret edildi. Şim diye dek satranç oyununda karşılıklı hamleler yapıldığını belirten AKp cephesine göre “Cemaat şah çekti. Ama bu hamle matla sonuçlanmaz.” ERDOĞAN: KİRLİ İTTİFAK operasyonu ‘çirkin bir tuzak’ olarak değerlendiren Başbakan, cemaate sert mesajlar gönderdi. “Hiçbir tehdide boyun eğmeyeceklerini” söyleyen Erdoğan, “Kendilerine güveniyorlarsa 30 Mart’taki seçime girsinler” diye rest çekti. ‘HAKLI ÇIKTIK’ CHP istifaya çağırdı Emrullah Turanlı Barış Güler Reza zarrab Neyle suçlanıyorlar? üç ayrı soruşturma kapsamında gözaltındaki isimlere yöne lik bazı iddialar şöyle: Çevre Bakanlığı ve ToKİ projele rinde rüşvet almak, yerel yönetimlerin imara açmadı Ali Ağaoğlu ğı arazileri rüşvet karşılığı bakanlık üzerinden illegal olarak imara açmak, kara para aklamak. Marmaray kazılarında çıkan tarihi eserleri el altından sat mak, yabancılara rüşvetle vatandaşlık vermek. AKP’yi sarsan yolsuzluk operasyonundaki iddiaları izlemek için özel bir masa kuran CHP, hükümete istifa çağrısı yaptı. Operasyonu Uğur Mumcu’nun “Katil katildir, katilin sağcısı solcusu olmaz” sözünü anımsatarak değerlendiren Kılıçdaroğlu, “Umarım Deniz Feneri savcılarının başına gelenler bu savcıların başına gelmez” dedi. CHP Grup Başkanvekili Altay da “Cumhuriyet tarihinin en büyük skandalı” diye konuştu. u BAHÇELİ: SoNUNA KADAR GİDİLSİN u ALİ AÇAR İLHAN TAŞCI EMİNE KAPLAN AYŞE SAYIN ERDEM GÜL CANAN COŞKUN BARIŞ YAMAN’ın haberleri n 6. 7. 8. ve 9. Sayfalarda Parça Parça Gidiyorsun... CSuriye’de ‘Ehvenişer’ Seçeneği... Cin Şişeden Çıkar mı? Bizi Biraz Dinler misiniz? Yargının Kutsanması Alan’ın ‘Kavga’ Yorumu 17 Aralık Kırılması Almanya Öyle, Türkiye Böyle! Bekir COŞKUN l 3’te Ergin YILDIZOĞLU l 4’te Hikmet ÇETİNKAYA l 5’te Güray ÖZ l 7’de Mümtaz SOYSAL l 8’de Utku ÇAKIRÖZER l 9’da Çiğdem TOKER l 10’da Mine KIRIKKANAT l 15’te Helikopter Koç’a her gün HDp’liler89. YILİPSSAEVYRİIÇ:İN3R2Ç2E1E’5YK/İ1 TL (KDV içinde) (KKTC’de: 1.5 TL) KURUCUSU: YUNUS NADİ (19241945) BAŞYAZARLARI: NADİR NADİ (19451991) İLHAN SELÇUK (19922010) AİHM’DE düştü: 4 şehit ceza geliyor açlık grevindeMAHKÛM ETTİRDİ n 12. Sayfada Ankara’da Gölbaşı Özel Kuv Yapı Kredi Bankası’na geçen ay Yolsuzluk soruşturması yürürken AKP’den jet hamle geldi. Emniyet’tevetlerKomutanlığı’nındabulun kesilen 103.2 milyon liralık vergi Adalet?TÜRK GAZETECİ duğu Oğulbey mevkisinde aske cezasının kısa bir süre önce 25.8 kelleler uçtu, savcılığa operasyon yapıldı. Bakanlar ise hâlâ görevdeKAÇIRILDI n 13. Sayfada Bu memlekette adalet ne zaman var oldu ki… Dönemler geldi geçti. ri bir helikopter yüksek gerilim hattına çarparak düştü. Kazada Pilot Binbaşı Ahmet Duman, Pi milyon lira daha artırılmasının ardından Koç Grubu bu kez de Tofaş’tan 67.5 milyon liralık ce Her dönemde gündemde tartışmalı konu adalet! lot Üsteğmen Emre Acar, hava teknisyen kıdemli başçavuşlar za yedi. Şirket bünyesinde yapılan vergi incelemesi sonucu Tofaş’a n Arkası Sa. 12. Sü. 1’de Erdinç Salkım ve Hüseyin Ulucan şehit oldu. n 13. Sayfada üç mali yılla ilgili 67.5 milyon vergi cezası kesildi. n 10. Sayfada Rezalet diz boyuCMYB 19 ARALIK 2013 PERŞEMBE Anayasa Mahkemesi kararına karşın tutuklu BDP’li milletvekillerinin tahliye taleplerinin mahkemece reddedilmesi üzerine HDP’li 4 milletvekili TBMM’de açlık grevine başladı. HDP Eş Genel Başkanı Ertuğrul Kürkçü mahkeme kararını “küstahça” diye değerlendirdi. Açlık grevi bütçe görüşmelerinin sonuna kadar sürecek. n 4. Sayfada şekli manada bir kanun niteliği taşıdığı hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Ancak söz konusu hükmün önleyici bir tedbir olarak yayım yasağı uygulanmasıyla ilgili olarak hiçbir düzenleme ihtiva etmediği görül MİT görevlileri hakkında açılan soruşturma Bakanların da adının karıştı DENİZ FENERİ GİBİ ğı rüşvet ve yolsuzluk iddialı soruşturma sürerken başta İstanbul ve Ankara olmak üzere çok sayıda ilde 30’dan fazla emniyet amiri görevden alındı. İstanbul’da görevden el çektirilen 5 şube müdürünün yerine jet atamalar yapıldı. Savcılıkta ise üstü örtülen Deniz Feneri soruşturmasında olduğu gibi ek 2 savcı görevlendirildi. n 7. Sayfada Soruşturma kapsamında ‘DİKKAtlİ Ol OĞlUm’ bir bakanın oğluyla yaptığı telefon konuşmaları dinlemeye takıldı. Bakanın, oğlunu, “Dinleyen varsa, telefonda dikkatli ol oğlum” sözleriyle uyardığı öne sürülüyor. Gözaltına alınan bir başka isimle de görüşmesi tespit edilen bakanın, bir emniyet müdürüyle ilgili “meslek hayatını bitireceğine” ilişkin ifade kullandığı iddia ediliyor. n 6. Sayfada Erdoğan ve Arınç: İllegal örgütü ortaya çıkarmak boynumuzun borcu İntikam yemini gibi mektedir. Bu nedenle anılan hükümde, bir ceza larla ilgili olarak “yayım yasağı” kararı vermişti. Her iki yasak kararı, o dö MUSA KART musakart@yahoo.com CHP lideri Kılıçdaroğlu: ‘Hükümet yolsuzluğu kabul etti’ CHP lideri Kılıçdaroğlu, operasyonu yürüten emniyet müdürlerinin görevden alınmasıyla “hükümetin suçu kabul ettiğini” söyledi. CHP Sözcüsü Koç ise operasyonda görev alan emniyet görevlileri ve savcıların “yanında olduklarını” açıkladı. AKP odaklı, yolsuzlukrüşvet operasyonunun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a uzanacağını belirten Koç’un, 1.5 milyon dolar rüşvet alırken görüntülenen bakanın kimliği ile ilgili “tweetçi bakan” ifadesi kullanması dikkat çekti. n 9. Sayfada u BAŞBUĞ: MASUMİYET KARİNESİ ASKERLER İÇİN UNUTULUYOR n 8. Sayfada Kabinede değişiklik yolda Yolsuzluk operasyonunda oğulları gözaltına alınan Güler, Çağlayan ve Bayraktar ile Bağış hakkında dosya hazırlanarak Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi üzerinden Adalet Bakanlığı’na gönderildiği öne sürüldü. 4 bakanın görevden alınacağına kesin gözüyle bakılırken yeni kabine listesinin bugün Köşk’e sunulabileceği belirtildi. Başbakan Erdoğan, suçlamaların odağında yer alan Çağlayan, Güler ve Bağış’la dün Macaristan Başbakanı Orban için Başbakanlık’ta düzenlenen karşılama töreninde görüntülendi. n 6. ve 8. Sayfada Karşı operasyon Yolsuzluk soruşturmasını başlatanları “çete” olarak niteleyen Başbakan Erdoğan “Devlet içinde devlet olan örgütlenmeyi mutlaka ortaya çıkaracağız” dedi. Hü kümet sözcüsü Arınç da “illegal örgütü ortaya çıkarmak boynumuzun borcu olsun” diye konuştu. ‘Başka’ soruşturma Arınç “Bunun planlayıcılarını, ne amaçla yaptıklarını az çok biliyoruz. Ama bir diğer soruşturmaya gölge düşürür gerekçesiyle, belki zamanı geldiğinde açıklayacağız” diyerek cemaate yönelik farklı bir soruşturma yürütüldüğünü ima etti. n 8. Sayfada ELİAÇIK: ERDOĞAN AİLESİNE UZANIR n 7. Sayfada ABD: BİZİ AİlE KAvGAsıNA çEKmEyİN ABD’ye göre AKP ile cemaat arasındaki kavga “keskin ve gürültülü”. Yolsuzluk soruşturması ise demokrasi açısından bir kilometre taşı. Ancak Washington iddia edildiği gibi bu kavganın tarafı olmadığını “Türk demokrasisine saygılıyız. Karışmanın uygun olmayacağını biliriz. Bizi aile kavganızın içine çekmeyin” sözleriyle dile getiriyor. UTKU ÇAKIRÖZER n 9. Sayfada AKP’DEN ‘cEmAAtİ tAsFİyE’ KARARı Yolsuzluk ve rüşvet operasyonu üzerine Başbakan Erdoğan’ın başkanlığında yapılan toplantıda, “cemaatin devletten tasfiyesi” kararı alındı. Bunun için alınabilecek önlemler ve yapılacak çalışmalar masaya yatırıldı. Erdoğan’ın, daha önce de hükümeti yıpratma girişimleri olduğunu belirterek “Bunu da aşarız” dediği öğrenildi. EMİNE KAPLAN n 8. Sayfada soruşturması kapsamında yayım yasağı uygulanması halinde hangi davranış veya ol nem gazetemiz sorumlu yaKim, Kimle... Kim Ne Dedi? Emre KONGAR l 2’de ‘Yedirmeyiz...’ Bekir COŞKUN l 3’te Ne Olursa Olsun... Ali SİRMEN l 4’te Okyanus Fırtınası AKP’yi Vurdu!.. Hikmet ÇETİNKAYA l 5’te zıişleri müdürü olan, GenelNAZLIILICAK SABAH’TAN KOVULDU n 11. Sayfada DANIŞTAY’A ‘OPERASYON’ ‘Büyükanıt ne konuştu?’ Eski deniz kuvvetleri komutanlarına Yayın n 4. Sayfada Kelini Gördü...BORSA DİPTEN DÖNDÜ Yönetmenimiz Aykutn13.Sayfada Eski çamlar giderek birer birer bardak oluyor. Şu ya da bu konuşmasında yolsuzluk sözcüğü geçti mi adamı tutabilirsen tut! suikast girişiminde bulunduğu iddiasıyla gözaltına alınırken 2009’da intihar eden Yarbay Ali Tatar’ın eşi Nilüfer Tatar, asılsız ihbarlar nedeniyle çok sayıda subayın mağdur olduğunu belirterek sordu: Büyükanıt, Dolmabahçe’de ne konuştu? n Arkası Sa. 8. Sü. 1’de Neyin pazarlığı yapıldı? AYKUT Küçükkaya’ya tebliğ edildi.KÜÇÜKKAYAn10.Sayfada gulara hangiİkinci Büyük Atak Orhan BURSALI l 6’da Çürüme.. Şükran SONER l 13’te Gündeş’ten İran Ambargosuna... Nilgün CERRAHOĞLU l 14’te Çocuk 13 Yaşında... Zeynep ORAL l 17’de hukuksal so nuçların bağlanacağının veBatı’nınyeni umudu Esad Başta ABD olmak üzere Batılı dev Yaşar Kemal’in kitabı çıktı Yaşar Kemal’in “Çok iyi bir roman letlerin Suriye’de Esad’lı çözüme yazsaydım bu kadar sevmezdim” de sıcak bakmaya başladığı bildiril diği kitap, şimdi Yapı Kredi Yayın bu bağlamda kamusal maNilüfer Tatar di. Reuters’in haberine göre Batılı ülkeler, Suriye muhalefetinin önde gelen isimlerine, barış görüşmelerinden Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın görevi bırakması yönünde bir sonucun çıkmayabileceği mesajını verdi. n 14. Sayfada Yaşar Kemal kamlar için nasıl bir müdaC MY B ları tarafından, “Çocuklar İnsandır” başlığıyla basıldı. 1975’te, Cumhuriyet gazetesinde Ara Güler’in fotoğrafları ve Turhan Selçuk’un çizimleriyle yayımlanan bu röportaj dizisi, gazetedeki özgün sunumuyla basıldı. n 16. Sayfada Küçükkaya, karara itiraz et hale yetkisi doğacağının be ti ancak mahkeme olumsuz lirli bir kesinlik ölçüsünde yanıt verdi. Bunun üzerine düzenlendiğinden bahsedile Küçükkaya, AYM’ye birey meyeceği, bu doğrultuda de sel başvuruda bulundu. CHP vam eden bir ceza soruştur İstanbul Milletvekili Sez masına ilişkin önleyici bir gin Tanrıkulu ise Musul’da tedbir olarak yayım yasa Türk Konsolusluğu’nun IŞİD ğı konulması yönünden “ön tarafından basılarak, çalı görülebilirlik” ve “belirlilik” şanların kaçırılması olayı ölçütlerini sağlamadığı de na konulan “yayım yasa ğerlendirilen 5187 sayılı ya ğı” ile ilgili AYM’ye başvur sanın 3. maddesinin kanuni muştu. Bianet.com da 17 lik şartını karşılamadığı so Aralık soruşturması kapsa nucuna ulaşılmıştır.” mında dört bakan hakkın l ANKARA / Cumhuriyet Yeniden ‘T.Telekom’un peşkeşi’ üzerine Serdar KARSU Elektr. Müh. (İTÜ) Dünya biraz da bize, Silivri açıklarındaki depremden sonra saatlerce kapalı kalan GSM hatları için gıpta ediyor olsa gerek (!). Yıl 2005. AKP hükümetinin, (ondan önceki Özal döneminin yapamadığı) “özelleştirme” stratejisinin Amiral Gemisi Türk Telekomu satışa çıkardığı ve topluma “özelleştirmeler çok güzel olacak” söyleminin yutturulduğu yıllar. Telekom üst düzey bürokratları, büyük teknik uzmanlar, liboş takımları her gün TV’lerde, basında. “T.Telekomun özelleştirilmesi ile yeni bir dönem açılacak ve ülke (arkasından da gelecek) özelleştirmelerle çağ atlayacak!.’’ Basın yayınla müthiş bir propaganda!. Adeta, “olmasın, peşkeştir!.” diyenler hain!. Yağmacı saldırganlığın etkin söylemleri altında toplum büyülenmiş. “Olmazsa olmaz, ülke kalkınmaz, çağ yakalanmaz.T. Telekom satılacak!.”   Henüz daha iş işten geçmemiş. T.Telekom’a kıyılmamış. Telekomünikasyon teknolojilerinin/konularının içinde olan bir mühendis olarak, Cumhuriyet gazete 99 depreminden sonra, tam 20 yıldır konusunun tüm uzmanları, üniversitelerin saygın kalan hocaları “deprem geliyor!.” diye feryat ederken, 14 yıldır T.Telekomu/top lumu sağan Lübnanlı Haririleri denetlemekle yükümlü olanlar yeni mi aydılar!.   sine bir yazı yazdım: Bu bir peşkeştir! diye. Bir süre sonra yayımlandı. Sonra da, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) aylık dergisinde daha kapsamlısı. EMO hukuk müşaviri arkadaşımız Avukat Hayati Küçük ve EMO’dan bir kısım arkadaşlarla oturduk, günlerce süren çalışmalarımız sonucunda, İdari Mahkemelere ve Danıştay’a (EMO olarak) 3 ayrı dava açtık. İtirazlarımız netti T. Telekom, alanında tekeldir, satılamaz. Tekeli alan özel firma, telekomünikasyon alanında “özel sektör tekeli” olur. Rekabet olmaz. Çıkarları doğrultusunda istediği gibi at oynatır.   Rekabet Kurumu toplumu yanıltmaktadır. Rekabet Kurumunun “Kablo TV ağının T. Telekom hatlarına rakip  olacağı” saptaması yutturmacadır. T. Telekomu alan firma Telekomu sağacaktır. Kâr maksimizasyonu yapacaktır, teknolojik yatırımlar yapmayacaktır. Özelleştirme şartnamesi kamuoyuna açıklanmamaktadır. Gö rünen; yalnızca peşkeştir. yatırım yapmak yoktur, yeni teknoloji ve toplumsal yarar güvenceleri yoktur. Yalnızca 2 firmanın (Hariri/ Oger ve Çalık) güle oynaya katıldığı ihalede teklif fiyatları çok düşüktür. T.Telekom, birkaç yıllık kârı karşılığına peşkeş çekilmektedir. T. Telekom’un çoğunluk hissesi (yüzde 55) ve yönetimi satın alacaklara devredilmektedir.   Gelişmiş ülkeler, stratejik durumdaki haberleşme/iletişim kurumlarını özel şirketlere devretmemektedir. On binlerce çalışan bu satışla işten çıkarılacaktır. Bu satış; T. Telekom, alanında tekel olduğu için ve de bu satışla birlikte T. Telekomun onbinlerce km altyapısı, üstyapıları (hepsi ülke toprağı!) yabancılara devredileceği için anayasaya aykırıdır!. (Aradan tam 14 yıl geçti. Tüm itirazlarımız, uyarılarımız haklı çıktı.)    “Özelleştirme” şartnamesi, Anayasanın bilgi edinme maddesine de karşın topluma açıklanmadı. Talep edenlere “Gizli lik Koşulu var” denildi. Gayrettepede ve Ankarada, Telekom çalışanları protesto gösterileri yaptılar.   EMO’nun ve sendikaların peşkeşe itiraz davaları, Danıştay tarafından birleştirildi. Hukuki süreç, baskılı ve ağır bir ortamda neticelendi. Çok az bir oy farkıyla Danıştay satışı onayladı. Hukuki mücadelemiz sonucunda; Telekom’un peşkeşini önleyemesek de, halktan/kamudan yana bir kazanımımız oldu. Danıştay, özetle; “T. Telekom ‘varlık satışı’ olarak satılamaz. 21 yıllığına işletme devri yapılabilir.” şeklinde karar verdi.  Bu karara göre; 2026 yılı ortalarında (7 yıl kadar sonra) T. Telekom, tüm haberleşme şebekeleri ve mal varlığıyla birlikte kamuya iade edilecektir.   Peşkeşten sonra neler mi oldu? O zamanki karşı çıkma gerekçelerimizde topluma duyurduğumuz gibi; Telekom’u alan grup (sınırlı ve zorunlu adımlar dışında) çağın gereklerine uy gun teknolojik yatırımlar yapmadı. T. Telekom gelirlerini yalnızca maddi çıkar amaçlı sağdı. Altyapıda (şehir içi altyapı ve kablo ağları, şehirler arası fiber optik iletişim ağları vb. bakımından) özel tekel oldu. Diğer GSM firmalarının, ülkenin (on yılların vergileriyle yapılmış olan) şehir içi ve şehirlerarası fiziki (inşai) erişim/iletişim altyapısını kullanmalarına izin vermedi. Fiber optik kablo ağını (zorunluluklar dışında) genişletmedi. Alternatif hatlar oluşamadı. Kapasite gelişemedi. Fiziki altyapıda ve GSM’de ortak kullanım olamadı. Telekomun peşkeşlendiği Tekel Grubu, hem ülkeyi sağdı hem de istediği gibi at sürdü. Daha önceki yıllarda Türkiye’nin vergi rekortmeni olan T.Telekom’un vergi sıralamasında adı sanı geçmez oldu. Peşkeş sağlananlar, ne devlete olan sözleşmesel borçlarını ödediler ne de banka borçlarını. Sağdılar ve çekip gittiler.  Geriye kalan ise; yapılmayan teknolojik yatırımlar, dünyanın en pahalı (ama yavaş) internet sistemlerinden biri ve yıllardır geleceği bilinen büyük depremin daha ilk işaretlerinde çöken GSM ağı. Şimdi ise, devletin en üst düzeylerinde olanlar diyorlar ki: 6 ayda GSM telefon ağını 175 milyona çıkaracağız. 3 ayda ortak kullanımlı hatlarla ivedi ulaşılabilirliği sağlayacağız. Yakında 5G teknolojisine geçeceğiz. Sıkıntı bitecek.   Neredeydiler? Bunca zamandır, T.Telekom peşkeş çekilirken ve peşkeş çekildikten sonra tam 14 senedir neredeydiler?: O koltuklardaydılar. Kamu yararı, toplum yararı, haberleşme ağının kapasitesinin genişletilmesi. Şimdi mi anımsandı?   99 depreminden sonra, tam 20 yıldır konusunun tüm uzmanları, üniversitelerin saygın kalan Hocaları “deprem geliyor!.” diye feryat ederken, 14 yıldır T.Telekomu/toplumu sağan Lübnanlı Haririleri (kamunun temsilcileri olarak) denetlemekle yükümlü olanlar yeni mi aydılar!.    Ne diyelim? Toplumu uyandırmak için feryat edenler adına Büyük şair Nâzım’la bitirelim: Yüreklerin kulakları sağır. Hava kurşun gibi ağır. Bağır bağır bağırıyorum. Koşun kurşun eritmeye çağırıyorum.