Katalog

10 25 EKİM 2019 CUMA TASARIM: SERPİL ÜNAY [email protected] EKONOMİ/YORUM ‘Suriye’ Değerli dostlar, Suriye’de olanları gazetelerde okurken, TV’lerde izlerken, “Mondros Mütarekesi” ya da ardından gelen “Sevr Anlaşması” sırasında, gerek Suriye halkının gerekse Iraklıların, Osmanlı Devleti’ne bağlı kalmak için, “Birleşmiş Milletler”e başvuruda bulunduklarını anımsadım. Bu tarihlerde, “1920”lerde, “Amerika Birleşik Devletleri” (ABD), “Ortadoğu”dadır; buraların “Efendi”si, yüzyılların “Efendi”si İngiltere’den görevi “devralmış”, var gücüyle ısınmaya çalışmaktadır. Dönemin tanınmış gazetecisi Amerikalı “Brown” da, İstanbul’dan Anadolu’ya geçmiş, Atatürk’e dek uzanıp, Anadolu’daki durumu ayrıntılarıyla öğrenmeye çalışmaktadır. Ayrıca, İstanbul’da “söz sahibi” olan kimi kişilerin, bir süreden beri, çözüm olarak önerdikleri, Amerika’nın korumasında, buyruğu altında alacak bir “Manda Yönetimi” söylemleri de dolaşmaktadır. Değerli dostlar, bu “Mandacılar”a, Atatürk’ün unutulmaz yanıtı olan “Ya Tam Bağımsızlık! Ya Ölüm!” tarihte yerini almıştır. Bu araya girişi noktalarsak, görüldüğü gibi, Amerika (ABD) hemen hemen “yirminci yüzyıl”ın başından bu yana, günümüze dek hep bu bölgededir. Kuşkusuz, “karşı güç” de belirecekti; öyle de olur, Rusya’da Suriye’de yerini alır.  “ABD” canı gibi koruduğu “Monroe Doktrini”ne aykırı olmadığı için, ülkesinden çok uzaktaki bu savaşta kuşkusuz yerini alacaktı... Peki, içeride durum nasıl diye sorulacak olursa, bunu da Muhalefet Partisi CHP’nin Sayın Genel Başkanı K. Kılıçdaroğlu bize şöyle anlatıyor: “Saray’da durumlar iyi, pek iyi!..” diyerek... Oysa, ülkede “işsizlik” sınırının, “yüzde onu” aştığı biliniyor, “sekiz milyon işsiz var” diye ilan edildi... O zaman, “Saray bunu nasıl çözmüş” diye sormak gerekir. Duruma şöyle bir bakacak olursak, “Saray”ın son günlerde bu bağlamda yaşadığı sevince değinelim. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla kamulaştırılıp, “Özel Endüstri Bölgesi” ilan edilen arazide sıcağı sıcağına İkinci Damat S. Bayraktar’ın, “Baykar Makina” fabrikası inşa ediliverdi; kuşkusuz sevinilecek bir durum, “üretim” söz konusu... İyi de, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı” kontrolünde yürütülen bu yatırım için devletin, “Damat2”ye sağladığı destek, gazetelerde yayımlandı durdu; kalem kalem; say say bitmiyor; kuşkusuz insanın ilgisini çekiyor... Ve değerli dostlar, bu gibi durumlarda genelde sonuca bakıp, “Hiç olmazsa üretim var!” diyerek avunuruz!.. Çoğunlukla böyle değil miyiz? Fraport, 20 yılda 123 bin kişiye istihdam sağladı Antalya Havalimanı’nın işletmesini 1999’dan bu yana sürdüren Fraport, bu yıl Türkiye pazarındaki 20. yılını kutluyor. Fraport Türkiye Genel Müdürü Bilgihan Yılmaz, “Antalya Havalimanı’nın işletmesi doğrudan veya dolaylı olarak yaklaşık 123 bin kişiye iş yaratılmasına yol açtı. Bu istihdam, 762 milyon dolara ulaşan hane halkı geliri sağladı” dedi. 20 yılda 2.5 milyon uçuşa ve 380 milyon yolcuya ev sahipliği yaptıklarını anlatan Yılmaz, “1999’da 41 bin civarında olan uçuş sayısı, 2018 sonunda yaklaşık 5 kat artarak 190 binin üzerine çıktı” diye konuştu. Yönettikleri varlıkların toplam değerinin 8.3 milyar Avro’nun üzerinde olduğunu söyleyen Fraport AG Üst Yöneticisi (CEO) Stefan Schulte ise Antalya Havalimanı’na bugüne kadar 450 milyon Avro’nun üzerinde terminal yatırımı yaptıklarını belirtti. l Ekonomi Servisi 01 04 11 15 17 31 6 BİLEN: 2 milyon 233 bin 224 TL (Devretti) SONUÇLARI 5 BİLEN: 7 bin 225.15’şer TL 4 BİLEN: 167.05’şer TL 3 BİLEN:13.80’er TL 25 EKİM 2019 SAYI: 34351 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:54 05:38 06:00 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 07:19 12:53 15:48 07:02 12:38 15:35 07:22 13:01 16:01 Akşam 18:18 18:04 18:30 Yatsı 19:37 19:22 19:46 Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ankara, Vaşington, Moskova “üçgenini” Şam’ın da katılımıyla “kareye” dönüştürüyor... Bu oluşum, AnkaraŞam arasında alt kademede “diyaloğun başlamasını” ve zamanla iki cumhurbaşkanı düzeyine de çıkmasını hedefliyor, demektir! Soçi Mutabakatı’nın 4. maddesi, Moskova’nın Ankara ve Şam arasındaki “çöpçatanlığının” kapısını şu sözlerle aralıyor: “Her iki taraf, Adana Mutabakatı’nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Mutabakatı’nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır.” “Ankara Mutabakatı’na” ters davranışta bulunan İran, Soçi Mutabakatı’ndan sonra, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü aracılığıyla, “ŞamAnkara arasında diyaloğun başlamasına aracılık yaparız!” açıklaması ile devreye girebileceğini açıkladı. HHH 1998’de Ankara ve Şam arasında yapılan “Adana Mutabakatı”, Suriye’de PKK terörünün tırmanması üzerine, Türkiye’nin tepkisi sonucu imzalanmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Adana Mutabakatı’nın” yeniden gündeme gelmesinin gerektiğini söylemişti. “Adana Mutabakatı’na” göz atalım: l Suriye, PKK’nın terör örgütü olduğunu kabul ediyor. l Abdullah Öcalan ve PKK’cılar Suriye’ye sokulmayacak, ayrıca; l PKK kamplarının faaliyetleri yasaklanacak, l PKK’lılar yargılanacak, l Türkiye aleyhtarı ve PKK’nın ticari faaliyetlerine izin verilmeyecek, l İki ülke güvenlik makamları arasında doğrudan telefon hattı kurulacak, l Suriye’nin taahhütlerini denetlemek için Türkiye, Suriye’ye iki gözlemci gönderecek. Öcalan, bu gelişmeler üzerine, 9 ba ne olacak? HHH 6.5 saat süren Soçi görüşmesinde Moskova, Ankara’nın 32 km. derin liğindeki “güvenli bölge sini” kabul etti. Mosko va, sınırın tümünün Suriye yönetimince korunması inancındaydı. An Putin, çöpçatanlık cak, Türkiye’nin “güvenli bölgedeki” denetiminin rolünde! bir süre daha sürmesi için geri atmayı kabul etti... Ekim 1998’de Suriye’den kaçtı. Yu HHH nanistan, Rusya ve İtalya’da sığınma Biraz da magazin yapalım! arayan Öcalan, 1999’da Kenya’da Yıllarca önce, Ankara’da Rus Bü yakalandı ve “ABD’nin aracılığı!” ile yükelçiliği Basın Danışmanlığı da ya Türkiye’ye teslim edildi! parken tanıştığım, Türkçeyi çok iyi HHH bilen, Rusya’nın ulusal resmi ka Ancak yıllarca süren iç savaş so bullerinde karşılıklı “votka” kade nucu PKK, Suriye’de YPG’yi örgüt hi kaldırdığımız, günümüzde, Rus leyip ülkenin üçte birinde egemenlik ya Devlet Başkanı Putin’in Sözcü kurunca, Ankara’nın da girişimiyle, sü olan Dimitri Peshkov, “Soçi 2010’da “Terör ve Terör Örgütlerine Mutabakatı’nı” kendi basınına şöy Karşı Ortak İşbirliği Anlaşması” dev le özetledi: reye girdi. Bu önemli bir gelişmedir... Bu “anlaşma” ve “mutabakat” kavramlarını kıyaslayalım: Türk Dil Kurumu’na göre “mutaba kat”, “uzlaşı” demektir. Kapısı açıktır! Yolun çıkışı belli değildir! Tıpkı Ada na, Ankara, Soçi “mutabakatlarında” olduğu gibi... “Anlaşma” ise kişi ve kurumlar arasında “anlaşmaktır”... Ve de her “anlaşma”, bir “antlaşma” değildir! Peshkov ve Putin... “Antlaşma” ise Arapçası ile “Ahit, “ABD, son yıllarda Kürtlerin en ya muahede, ahitleşme, iki ya da daha kın müttefikiydi. Ama sonunda Kürt çok devletin saldırmazlık, savaşta iş leri terk etti ve esasında onlara iha birliği gibi konularda kararlaştırdıkları net etti. Şimdi de Amerikalılar, Kürt ilkelere uygun davranmayı kabul et leri Türkiye sınırında bırakmayı tercih meleri durumudur.” Tıpkı “Sevr” ya ediyor ve neredeyse onları Türklerle da “Lozan” antlaşmaları gibi... savaşmaya zorluyor. MoskovaAnka Suriye ve PKK konusunda, ulus ra Mutabakatı kapsamında sınır böl lararasındaki oluşumları bu söz gesinden çekilmemesi halinde Türki cükler doğrultusunda değerlen ye, Kürtleri ezecektir!” dirmek gerekir. 1998’de “Adana 2015’te gelirinin Putin’den dört Mutabakatı’nda” uzlaşıldığında so kat fazla olduğu ortaya çıkan Pesh nuç nedir? Peki, bu “mutabakata” kov, paranın babasından miras kal karşın, neden Ankara ve Soçi “mu dığını savundu. Sözcü Peshkov’un tabakatları”, doğdu? Sonuçları aca geçen yılki geliri 36.7 milyon ruble iken, Putin’in geliri yaklaşık 9 milyon ruble imiş... HHH Siyasal ortamdan çıkıp Sözcü’nün; “En çok sevdiğim Türk roman Reşat Nuri Güntekin’in ‘Ça lıkuşu’ yapıtı... Tarkan, Ayla Çe lik ve Mustafa Ceceli hayranıyım...” diyen, her yaz Antalya’ya gelen kı zı Elizavetta Peshkova’yı (Elizabet Peşkova kısaca Liza) tanıyalım... Baba sı Dimit ri gibi, dedesi Vladimir’in de, “Türkolog” ol duğunu söyle yen Liza, “Ba bam Ankara’da Rus Büyükelçi liği’nde diplo mat olarak ça lışırken dünyaya gelmişim... Liza Antalya’da... Aileme bir Türk ailesi desem abart mış olmam. Türkiye benim için ikin ci vatan gibi! Ben de Moskova Dev let Üniversitesi’nde Türkçe öğreni yorum...” demişti. HHH Liza, Ankara’da 13 Mart 2016’da, “Güvenpark’ta yaşanan saldırıda, yakınlarını yitiren kaybeden ailele rin, devletçe yalnız bırakıldıklarını ve gerçek suçluları ortaya çıkaracak bir yargılama yapılmadığını düşündüğü nü” de açıklamıştı. Liza, 19962000 yılları arasındaki teröre karşı dünyanın “tek yumruk” olması gerektiğini ekledikten sonra şöyle eklemişti: “Terör saldırılarını önemli ve önemsiz olarak ya da coğrafi ve etnik hususa göre ayırdığımız sürece biz terörizmi yenemeyiz. Her terör saldı rısının ardından destek ve dayanışma sergileyerek ve öfke tsunamilerimizi ayağa kaldırarak bu şekilde çağımı zın bu belasını yenebiliriz.” Gelin de siyasal sorunlar hakkında akıllıca konuşan bu güzel Rus kızına katılmayın! Üretime yetmeyen destek Çiftçinin merakla beklediği 2019 destekleri açıklandı. Mazot dışındaki diğer kalemler büyük ölçüde geçen seneyle aynı. Ödemesinin ise ne zaman yapılacağı belli değil. Üretime başlamadan önce bilinmesi gereken tarımsal destekler, hasattan son ra açıklandı. Resmi Gazete’de dün yayımlanan 2019 tarımsal desteklerine ilişkin kararda, ma zot destekleri artarken, diğer pek çok desteğin geçen seneyle aynı olma sı hayal kırıklığı ya rattı. Buna göre, ma zot desteği buğday, GAMZE BAL arpa, çavdar, yulaf ve tritikalede 15 lira dan 19 liraya, çeltik ve pamukta 40 liradan 62 lira ya, nohut ve kuru fasulyede 14 li radan 22 liraya, kuru soğan, yaş çay, fındıkta 10 liradan 17 liraya yükseldi. Ancak çiftçiyi en çok zorlayan ve son bir yılda yüzde 50120 arasında zamlanan gübreye, ge çen seneki gibi 4 TL destek ve rilecek. Yalnızca buğday, arpa, Dane zeytin ve katı organikorganomineral gübre desteği ilk kez verilecek. çavdar, yulaf ve tritikaleye verilecek gübre desteği 4 liradan 8 liraya çıkarıldı. Yüzde 0.45’te kaldı Pamuk, yağlı tohumlar, bakliyat, zeytinyağı, çay ve diğer ürünlerdeki prim desteklerinde herhangi artış yapılmaması da ikinci bir hayal kırıklığı oldu. Bu yıl pamuk fiyatlarının gerilemesi sebebiyle zarar eden üretici, kilo başına 1 lira 25 kuruş prim beklerken, geçen yılki gibi 80 kuruş destek verilecek. Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, çiftçinin bu destek miktarlarını ekim den önce bilmesi gerekirken, hasattan sonra öğrenmesinin üretime verdiği zarara değindi. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Kapıkıran ise “Tarım Kanunu’na göre desteklerin GSMH’nin en az yüzde 1’i kadar olması gerekirken, açıklanan yüzde 0.45’te kalıyor. Bu haliyle üretimi destekler nitelikte değil. Kaldı ki bu yetersiz desteklerin dahi ne zaman ödeneceği bilinmiyor” dedi. ZMO Genel Başkanı Özden Güngör, “Tarımsal desteklerde aradığını bulamayan çiftçi gittikçe artan miktarda banka kredisine yöneldi” dedi. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Buğday AZALACAK TÜİK’in açıkladığı “Bitkisel Üretim 2. Tahmini, 2019” raporunda, bir önceki yıla göre bitkisel üretimin artacağı, tahıl ürünleri üretiminin ise azalacağı öngörüldü. 4 Buğday üretimi yüzde 5 azalarak 19 milyon tona, çavdar üretimi yüzde 3.1 azalarak 310 bin tona inecek. 4 Yemeklik bakla yüzde 6.7 oranında azalarak yaklaşık 5.5 bin tona düşecek. 4 Sebze ürünleri yüzde 2.5 artarak yaklaşık 30.8 milyon ton olacak. 4 Meyveler, içecek ve baharat bitkileri yüzde 0.3 oranında azalarak yaklaşık 22.2 milyon ton olacak. 4 Tütün üretimi yüzde 7 azalarak 70 bin tona gerileyecek. l Ekonomi Servisi BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Kahve barmeni. 2/ Siirt’in bir ilçesi... Asya ile Avrupa’yı ayıran dağ sırası. 3/ Bir tür yabani kekik, dağ 1 A POGRA F P 2 KUR AL EKO 3 R AMA Y ANA 4 ONA T BAS E 5 N NARA AY 6 İ S BABATA 7 ME T A USUL 8 MARA L R E kekiği... Suudi 9 S A R I K A N A T Arabistan’ın plaka imi. 4/ Madenkömürü katranından elde edilen ve genellikle şeker hastaları nın şeker yerine kullandığı beyaz toz. 5/ Harman yerindeki tahılın taş ve toprakla karışık kalıntısı... Tanrıtanımaz. 6/ Kar şıt.. Pokerde her oyuncu tarafından ortaya konan para. 7/ Yerfıstığı. 8/ Bir şeyi seç mekte ya da yapıp yapmamakta özgürlük... Kırgızistan’ın para birimi. 9/ Bir iskambil oyunu... Eski ve usta gemici. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Kumaş satan kimse... Holmiyum elemen tinin simgesi. 2/ Mesafe... İslam hukukun da, din ve dünya işleriyle ilgili uygulama alanını konu alan bilim. 3/ Bir izin belgesi gerektiği durumlarda alınan para. 4/ Uyar ma, dikkat çekme... Maden külçelerinin eritilip arındırılması. 5/ Kendini beğenmiş kimseler için kullanılan bir alay sözü. 6/ Halat gibi örülmüş iplik çilesi... Önü hen dekli siper. 7/ Utanma, hayâ... Kolza bitkisi ne verilen bir başka ad. 8/ Proton verebilen maddelerin genel adı... “Nice yiğitler yere serilir / Ölen ölür kalan sağlar bizimdir” (Dadaloğlu). 9/ Keten ve yünden dokunan bir kumaş cinsi... Eski dilde su.