Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: ECE KURTULUŞ ABD zamana yaydıSuriye’den çıkışın ağırdan alınacağı iddiaları Trump cephesinden doğrulandı dishab@cumhuriyet.com.tr 2 OCAK 2019 ÇARŞAMBA 7 Suriye’den askeri birliklerini çekme kararı ulusal ve uluslararası kamuoyunda Washington yönetiminin Pentagon’un IŞİD’le mücadele gerekçesini kabul ederek Suriye’den askeri çekilme için dört aylık takvimi onayladığı savunuluyor tartışmaya neden olan ABD Baş zenlediği basın toplantısında “İran kanı Donald Trump, çekilme tak yönetiminin aynı Suriye’de yaptı vimini uzatma işaretleri veriyor. ğı gibi Irak’ı kullanmaya başladığı Amerikan basını, askeri otoritele nı” savundu. Irak’tan üst düzey bir rin baskısının sonucunda çekilme heyetin Şam’ı ziyaret ettiği haber sürecinin 4 aya uzayacağını öne lerinin gündeme yansımasının ar sürerken Trump da attığı tweet’te dından gelen açıklamada Hayman, birliklerin çıkışının ağır ilerleye İran’ın İsrail’e saldırılar için bura ceğini vurguladı. yı bir atlama tahtası olarak kulla New York Times gazetesi, ABD nabileceğini söyledi. ABD Dışişle yönetiminden iki kişiye dayandır ri Başkanı Mike Pompeo ise dün dığı haberinde Trump’ın ABD Sa İsrail Başbakanı Binyamin Netan vunma Bakanlığı’na (Pentagon) Su yahu ile görüştü. Washington’ın riye’deki birliklerin tamamını çek Suriye’den çekilme kararına kar mesi için 4 ay süre verdiğini öne şın bölgede İsrail’i savunma yö sürdü. Habere göre, Trump talima nündeki kararlılığının süreceği tı, geçen haftaki sürpriz Irak ziya mesajını verdiği kaydedildi. retinde IŞİD’e karşı mücadeleden sorumlu Birleşik Ortak Görev Gücü Irak’tan operasyon Doğal Kararlılık Harekâtı Komuta Savaş, istikrarsızlık döngüsündeki Öte yandan, Suriye’de toprak nı Korgeneral Paul J. LaCamera ile Irak ve Suriye’de yeni yıl kutlama kontrolü bitme noktasına gelmek görüşmesinde verdi. ları silahların gölgesinde yapıldı. le birlikte varlığını halen sürdüren ‘Başkası kahramandı’ ABD birliklerinin Suriye’den bir anda çıkmasının güvenlik sorununa neden olabileceği, IŞİD tehdidinin henüz bertaraf edilmediği yönünde asker kökenli yetkililerin uyarıları Washington’da ses getirmişti. Savunma Bakanı Jim Mattis kararın hemen ardından istifa sını sunarken Afganistan’da uzun yıllar görev yapan eski Özel Kuvvetler Komutanı General Stanley A. McChrystal’in hızlı bir çekilmeye karşı uyarıları da basına yansımıştı. Çekilme kararını eleştiren isimlerden Cumhuriyetçi Senatör Lindsay Graham de cumartesi günü Trump’la yaptığı görüşme nin sonunda yaptı ‘Suriye’de bir yılda Suriye İnsan ğı açıklama 1437 çocuk öldü’ Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) verilerine göre, 2018’de Suriye’de 19 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bunlardan 1437’sini çocuklar oluştu da çekilmeyi “ağırdan alma” eğilimini dile getirmişti. ABD Başkanı Trump ise önceki gün attığı tweet’te “Ben başkan olmadan önce IŞİD ile dolu bir karmaşa olan Suriye’de yaptıklarımı Donald Trump’tan başkası yapmış olsaydı ulusal kahraman olurdu. IŞİD neredeyse bitti, biz IŞİD kalıntıları ile mücadele ederken askerle IŞİD’e karşı Irak hava kuvvetleri önceki gün bir operasyon düzenledi. Irak F16 uçaklarının Suriye’nin güneydoğusundaki Susa köyünde, IŞİD’in 30 komutanının toplantı halinde bulunduğu bir binayı havaya uçurduğu belirtildi. Yeni büyükelçilikler Suriye yönetiminin bölge ülkeleriyle artan diplomatik ilişkileri hakkında bir değerlendirme de Kuveyt’ten geldi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Halid el Carullah, BAE ve Bahreyn’in ardından yeni Arap ülkelerinin de Şam’da büyükelçilik ruyor. Britanya merkezli SOHR, ülkedeki çatışmalar sonucu, Suriye’de rimizi aileleri ile birlikte olmaları lerini açmaya başlayabileceği yoru geçen yıl 19 bin 666 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. 2018 yılında ha için yavaşça geri getiriyoruz” ifa munda bulundu. Diplomat, kendile yatını kaybedenlerin 6 bin 349’unu siviller oluştururken 1437’sinin ise çocuk delerini kullandı. rinin ise Arap Birliği’nin kararı ol olması dikkat çekti. SOHR Başkanı Rami Abel Rahman, “Çatışmaların başlama Bu arada İsrail Askeri İstih madan bu yönde bir hamlede bu sından bu yana en düşük ölü sayısı 2018’de kaydedildi” dedi. l Haber Merkezi barat Şefi Tamir Hayman, dü lunmayacaklarını söyledi. Yeni yıla saldırı gölgesi Yeni yıl kutlamaları dünyada genelde sakin geçerken Japonya ve İngiltere’de ise saldırı haberleri öne çıktı. Japonya’nın başkenti Tokyo’da yeni yılı kutlamak için toplanan göstericilerin arasına aracını süren bir kişi, biri ağır olmak üzere 9 kişinin yaralanmasına neden oldu. Şüphelinin sorgusunda yaptığı eylemin “idam cezasının intikamı” olduğunu söylediği kaydedildi. Öte yandan, İngiltere’nin Manchester kentinde bir tren istasyonunda önceki gece meydana gelen saldırıda, biri polis 3 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırgan gözaltına alınırken polis olayla ilgili “terör soruşturması” başlatıldığını duyurdu. Almanya’nın kuzeybatısındaki Bottrop kasabasında da dün bir sürücünün aracını kalabalığın arasına sürmesi sonucunda 4 kişinin yaralandığı belirtildi. Polis, olayın yabancı düşmanlığından kaynaklanan kasıtlı bir saldırı olduğu üzerinde durduklarını açıkladı. Şüphelinin sorgusunda ırkçı ifadeler kullandığı belirtilirken olayda Suriye ve Afganistan kökenli kişilerin yaralandığı kaydedildi. Japon polisi araçlı saldırının ardından bölgeyi güvenlik koridoruna aldı. ‘Bombalı mesaj’ için özür ABD Savunma Bakanlığı’nın nükleer kontrol masası olan ABD Stratejik Kuvvetler Komutanlığı’nın önceki gün Twitter’dan paylaştığı bir mesaj tepki çekti. Mesajda, sığınak delici bir bomba New York’un Times Meydanı’nda geleneksel olarak yılbaşı kutlamalarında düşürülen “kristal top”a benzetildi. “Times Meydanı geleneksel olarak yeni yılı büyük topu düşürerek kutluyor. Eğer gerekirse, biz çok daha büyüğünü düşürmeye hazırız” denildi ve paylaşılan videoda B52 uçağıyla geçen haftalarda test edilen 14 tonluk bombanın fırlatılması görüntüsü yer aldı. Komutanlık, gelen yoğun eleştirilerin ardından mesajı dün kaldırarak özür diledi. Yeni mesajda, “Bir önceki yeni yıl mesajımız tatsızdı ve bizim değerlerimizi yansıtmıyordu. Özür dileriz. ABD’nin ve müttefiklerinin güvenliğine bağlıyız” ifadelerine yer verildi. Staaryıvyaenl’edkaliler Tayvan’da resmi yılbaşı etkinliği “Sarı Yelek” protestosuna sahne oldu. Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ingwen’in de katılımıyla başkanlık sarayı önünde düzenlenen etkinlikler sırasında sarı yeleklerini giyen yaklaşık yüz gösterici yeni vergi zamlarını protesto etti. Göstericilerin bir dini tarikatla da bağlantılı oldukları bildirildi. Sarı Yelekliler eylemleri Fransa’da geçen kasımda akaryakıt zamlarını protesto gösterileriyle başlamıştı. Ardından ise eylemler Macron yönetimi politikalarına tepkiye dönüştü. Benzer protestolar Belçika ve Hollanda’ya da taşındı. Çin’i kızdıracak imza Ulusal güvenlik stratejisinde Çin’i rakip olarak tanımlamasının ardından Pekin’le ticaret savaşına girişen ABD Başkanı Donald Trump’ın, ülkesinin HintPasifik hattındaki güvenlik ve ekonomi merkezli çı Kim’den nükleer uyarı Geçen yılki yılbaşı mesajında Güney Kore için ılımlı ifadeler kullandıktan sonra Kore Yarımadası’ndaki yakınlaşma adımlarını hızlandıran Kuzey Kore lideri Kim Jongun’un, 2019 mesajında ABD’ye dönük uyarıları dikkat çekti. ABD Başkanı Donald Trump ile geçen Haziran’da Singapur’da bir araya gelen ve yarımadanın nükleer silahlardan arınması hedefinde uzlaşıya varıldığını açıklayan Kim, televizyondan yayımlanan konuşmasında ise Washington’ın ülkesine yönelik yaptırımlarına ve baskılarına devam etmesi halinde nükleer silahsızlanma konusunda değişikliğe gidebilecekleri uyarısında bulundu. Trump’la yeniden görüşmeye hazır olduğunu söyleyen Kim, “ABD’nin tek taraflı olarak kendilerini bir şeylere zorlaması ve yaptı karlarını geliştirmeyi hedefleyen bir yasayı imzaladığı bildirildi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre geçen ay Kongre’de kabul edilen, 1.5 milyar dolarlık bir bütçe gerektiren “2018 Asya Güvencesi Girişimi Yasası” rımlarını değiştirmemesi durumunda, ülkesinin egemenliğini savunmak için yeni bir yol aramak zorunda kalabileceğini” ifade etti. Kim, ABD’nin Güney Kore’ye askeri yığınak yapmaması ve bu ülkeyle askeri tatbikatlarını durdurması gerektiğini de sözlerine ekledi. ‘Turlar başlayacak’ Geçen yılki mesajında olduğu gibi bu yıl da Güney Kore’ye dönük olumlu ifadeler kullanan Kuzey Kore lideri, iki ülke arasındaki işbirliğinin artırılmasını istediğini ve ülkesindeki Elmas Dağı’na, güneylilerin gelebilmesi için turların başlayacağını söyledi. Kim, geçen yılki mesajında masasında “bir nükleer düğme bulunduğunu” söyleyerek ABD’yi uyarmış, Güney Kore’ye dönük ılımlı sözleriyle de diyaloğun kapısını açmıştı. Trump tarafından onaylandı. Yasada, “Çin’in dünya genelin de artan stratejik nüfuzuna ve uluslararası sisteme zarar veren hamlelerine karşı durma” hedefi de yer alıyor. Yasa ayrıca ABD Başkanı’na Doğu ve Güney Çin denizlerinde seyrüsefer serbestisini sağlamak üzere müttefiklerle ortak askeri tatbikatlar düzenleme yetkisi de veriyor. Tayvan basını, Trump’ın imzaladığı yasanın, Çin tarafından tanınmayan Tayvan’a silah satışını da kapsadığını kaydetti. Şi’den işbirliği mesajı Öte yandan, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ABD ile Çin arasındaki diplomatik ilişkilerin 40. yıldönümünü kutlamak üzere Trump’a gönderdiği kutlama mesajında işbirliği mesajı verdi. “Tarih, iki ülke için işbirliğinin en iyi seçenek olduğunu gösterdi” ifadelerine yer verilen mesajda, ABDÇin ilişkilerinin çok kritik bir dönemeçte olduğu da vurgulandı. Trump’ın Şi’ye yanıtında da işbirliği ve yapıcı ilişki kavramlarının öne çıktığı bildirildi. ABD ile Çin’in, Trump’ın Mart 2018’de çelik ve alüminyumda yürürlüğe koyduğu ek gümrük tarifelerinin ardından giriştikleri milyarlarca dolarlık ticaret savaşında geçen ay “ateşkes” devreye girmiş, taraflar üç ay boyunca yeni tarife artışı yapmama konusunda uzlaşmıştı. AnkaraRusya hattı zorlu gündemlerle çevrili Son dönemde “yakın müttefik” gi TürkRus ilişkilerini etkiler mi? Bu soruya kestir bi hareket etmeye baş meden “evet” ya da “ha layan Türkiye ile yır” diye yanıt ver Rusya’nın ilişkile mek zor. Bir yandan, ri açısından 2019 pek çok boyutu bulu “hareketli” geç nan TürkRus ilişki meye aday görü lerinin geldiği nok nüyor. 2015 yılın CENK ta tarafların ipleda yaşanan “uçak BAŞLAMIŞ ri bir anda koparıp krizi”nin ardından atmasına kolay ko hasarı onarma sürecine lay izin vermiyor, üste giren iki ülke 2018 bo lik iki ülke şimdiye kadar yunca pek çok alanda bu Suriye’de kendileri için yönde adımlar atmaya tatmin edici bir ortaklık devam etti. Cumhurbaş yaptı. Çekilme kararıy kanı Tayyip Erdoğan’la la Moskova’ya karşı ABD Rusya Devlet Başkanı kozunu oynama şansı Vladimir Putin’in yıl bo nı kaybeden Ankara’nın yunca 20’ye yakın tele “sahadaki patron” fon görüşmesi yapma Rusya’yı karşısına alma sı bile ilişkilerin boyutu sı zayıf bir ihtimal. nu göstermesi açısından Diğer yandan, TürkRus çarpıcı bir veri. işbirliğinin merkezindeki ABD hamlesi dengeyi bozabilir Suriye meselesinin yeniden görüş ayrılığının kaynağına dönüşmesi olasılı İki lideri 19 Kasım’da İstanbul’da buluşturan Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin deniz kısmının tamamlanması töreni enerji alanındaki işbirliğinin uzun dönemde devam edeceğinin yeni bir kanıtı oldu. İki ülkenin birlikte asıl çalıştığı saha ise 2011 yılından bu yana iç savaşın yaşandığı Suriye’ydi. Astana’da geçen yıl başlayan süreçle Türkiye ve Rusya, İran’ın da katılımıyla ülkedeki en güçlü “dış cephe”yi oluşturdu. Ancak, 2018’in son ğı bulunuyor. Türk ve Suriye güçlerinin karşı karşıya gelmesi tehlikesi bir yana, en kısa sürede siyasi sürecin başlamasını sağlamaya çalışan Moskova er ya da geç ülkedeki Türk askeri varlığının son bulmasını gündeme getirecek. Bu potansiyel sorunun alt başlıklarından biri ise Rusya’nın Suriye’deki Kürtlerle bundan sonra nasıl bir ilişki kuracağı ve onlara nasıl rol vereceği. S400 meselesine gelince, ABD’den Patriot satın alma olasılığının güç günlerinde ABD’den An lenmesinden Türkiye’nin karaMoskova hattındaki ön ödemesini de yaptı dengeleri bozabilecek iki ğı Rus S400 füzelerin hamle geldi. den vazgeçeceği sonucu Bunlardan ilki ABD’nin nu çıkarmamak gereki Suriye’den çekilme ka yor. Ankara’nın önümüz rarı alması, ikincisi ise deki 12 aydan az bir sü Türkiye’ye muhtemel re içinde teslim almaya Patriot füzeleri satışı için hazırlandığı füzelerden “yeşil ışık” yakılmasıydı. son dakikada “u dönüşü” Karar hem ABD’nin Suri yapmasının ilişkilerde ye’deki gerçek niyeti hem ciddi bir hasara yol aç de Türkiye boyutu açısın ma tehlikesi bulunuyor. dan Moskova’da kaşla Dolayısıyla Türkiye’nin rın kalkmasına yol açtı. Rus füzeleri kararından Hatta, Moskova’daki ba dönmemesi şaşırtıcı sa zı çevrelerde Türkiye’nin yılmamalı. Ama alındık ABD’nin Suriye’de terket tan sonra füzelerin kul tiği rolünü üstlenmek is lanılıp kullanılmayaca teyebileceği yorumları ğını şu anda belki de hiç yapıldı. Peki, bu gelişme kimse bilmiyor. Juncker’den Bükreş’e sert çıkış Avrupa Birliği’nin (AB) dönem başkanlığının Romanya’ya geçmesiyle birlikte gözler gerilimli BrükselBükreş hattına çevrildi. AB Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker, Romanya’nın 1 Ocak’tan itibaren 6 ay boyunca üstleneceği sorumluluğu yürütmesi konusunda şüphesini önceki gün dile getirirken “Bükreş hükümetinin AB üyesi ülkelere başkanlık yapmanın ne olduğunu tam olarak anlamadığını” savundu. “Sağduyulu davranmak için kendi istekleri ni geride bırakıp başkalarını dinlemeye gönüllü olmak gerekiyor fakat bu noktada benim şüphelerim var” dedi. Romanya’da iktidardaki Sosyal Demokrat Partili eski savunma bakanı Mihai Fifor’den ise bu sözlere tepki yükseldi. Fifor, AB’nin Romanya’ya ikinci sınıf ülke muamelesinde bulunduğunu söyledi. Romanya’ya ilişkin, Macaristan, Polonya’da da olduğu gibi yargı bağımsızlığına yönelik kaygılar son dö nemde AB cephesinde artmış du rumda. Juncker Trump UNESCO ile bağı kopardı ABD ve İsrail’in BM Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) üyeliğinden ayrılmak üzere başlattığı süreç sonuçlandı. Örgütün Filistin sorununda İsrail’e karşı önyargılı tutum izlediğini öne sürerek ayrılmak üzere resmi başvuru yapan iki ülkenin yeni yıldan itibaren artık UNESCO ile üyelik ba ğı kalmadı. ABD’nin II. Dünya Savaşı’nın ardından kuruluşuna öncülük ettiği BM organıyla bağlarını koparması sembolik açıdan önem taşıyor. ABD ve İsrail, örgütü Filistin yönetimini 2011’de üyeliğe kabul ettiği gerekçesiyle “İsrail aleyhtarı önyargıya sahip olmakla” eleştirmişti. C MY B