Katalog

10 14 OCAK 2019 PAZARTESİ İşçi güvencesizİş hayatındaki 10 erkekten 3’ü 10 kadından 4’ü kayıt dışı ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ EKONOMİ AKP müdahalesi n Son 5 yılda 712 bin 738 yeni sendika üyesinden yüzde 7’si DİSK’te, yüzde 30’u Türkİş’te, yüzde 63’ü ise Hakİş’te örgütlendi. Kamudaki sendikalaşma süreçlerine AKP döneminde çok açık bir müdahale olduğu, bunun da sendikal alanda doğrudan Hakİş’e yönlendirildiği ortada. Özellikle kamudaki alt işveren işçilerinin sendikalaşma süreçlerinde bu durum çok daha aleni hale geldi. n 2016 yılında imzalanan toplam 2 bin 725 toplusözleşmeden 256’sı taraflarca bağıtlandı. Geriye kalan 2 bin 469’u ise Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından karara bağlandı. 2017 yılında imzalanan 4 bin 472 sözleşmenin de bin 269’u taraflar tarafından bağıtlanırken, 3 bin 203 sözleşme hakkında kararı YHK verdi. n Pek çok işçi, işyerinde gerçekleştirdiği hak arama faaliyetleri ve eylemler nedeniyle işten atıldı. 2016’da 6 bin 645 işçi, 2017’de ise bin 376 işçi mücadele ettiği için işten çıkarıldı. 2016 yılında 1359, 2017’de ise 857 işçi sendikalara üye oldukları için işten atıldı. n 2017’de 77 bin işçi eylemlere katıldı. En çok eylem yapan sendikalar sırasıyla Birleşik Metalİş, Türk Metal Sendikası ile EğitimSen oldu. Genelİş Sendikası’na göre 2014’te 17 milyon 298 bin olan ücretli ve yevmiyeli çalışanların sayısı, 2017’de yüzde 8 artarak, 18 milyon 690 bine yükseldi. Türkiye’de güvenceli istihdamın yerini sözleşmeli ve güvencesiz çalış yükseldi. Emeğinden başka geçim kaynağı olmayan işçilerin sayısı her geçen gün artıyor. ma aldı. n 2016’da 1.970 işçi, DİSK’e bağlı Genelİş Sendikası’nın yıllığı MUSTAFA ÇAKIR 2017’de ise 2 bin 6 işçi iş kazalarında yaşamını yitirdi. “OHAL’de Emeğin Durumu” n 2014 ile 2017 arasında başlığı ile yayımlandı. Türkiye’nin kayıt dışı istihdam yüzde 30’ların hızla ‘işçileştiğine’ işaret edilen yıl üzerinde seyretti. 2017’de istihdam lığa göre, son 5 yılda Hakİş’in üye edilenlerin yüzde 34’ü kayıtdışı ça sayısı da yüzde 369 oranında arttı. lıştırıldı. Çalışan her 10 erkekten Sendikalı olan yeni işçilerin yüz 3’ü, çalışan her 10 kadından 4’ü ka de 63’ü Hakİş’e bağlı sendikalara yıt dışı çalıştı. üye oldu. Çalışma yaşamındaki ge n Kamuda sözleşmeli personel sa lişmelere yer verilen yıllıktaki dik yısı artıyor, güvenceli kamu işçiliği kat çeken veriler şöyle: nin yerini güvencesiz taşeron işçili n Haziran 2016’dan Aralık ği alıyor. Memur sayısı 20022017 2017’ye kadar kamuda işten çıkarı yılları arasında yüzde 47.7 artarak, lan toplam memur sayısı yaklaşık 2 milyon 831 bin 62 oldu. Sözleş 100 bin, işçi sayısı ise 16 bin. Be meli personel sayısıysa 2002’den lediyelerde ise DİSK/Genelİş üye 2017’ye yüzde 20.8 artarak, 246 si yaklaşık 2 bin 500 işçi işten çıka bin 294’e çıktı. Kamu istihdamın rıldı. KHK ve atanmış yönetimlerce daki değişimden en çok işçiler etki iş akdi feshedilen Genelİş üyelerin lendi. 2002 yılında kamu sektörün den sadece 39’u geri döndü. de işçi sayısı (kadrolugeçici) 449 n Kamuda OHAL sürecinden en bin 956 iken, 2017 yılında yüzde çok etkilenen memurlar oldu. Ha 10.1 düşerek, 404 bin 68 oldu. “Di ziran 2016’dan Aralık 2017’ye ka ğer” statüsünde çalışanlar ise 100 dar toplam memur sayısı 97 bin binin üzerinde. 291 kişi azaldı. Memur sayısın n Belediyelerdeki işçilerin yüzde daki azalışın yerini ise sözleşmeli 43.9’u sürekli işçi, yüzde 59’u ise personel istihdamındaki artış aldı. belediye şirket işçisi. Belediye şir Sözleşmeli personel sayısı 92 bin ketlerinde çalışan işçi sayısı, sürek 123 kişi arttı. li işçi saysısını geçti. n Türkiye işçileşiyor. 2014’te 17 n Son 5 yıllık süre içerisinde top milyon 298 bin olan ücretli ve yev lam sendikalı işçi sayısında 712 bin miyeli çalışanları sayısı, 2017’de 738 artış yaşandı. Bu artışın büyük yüzde 8 artarak, 18 milyon 690 bine çoğunluğu Hakİş’te. l ANKARA Traktör üretimi 24 bin adet düştü Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR), traktör üretiminin 2018 yılında 24 bin 343 adet azalarak 47 bin 689’a düştüğünü açıkladı. 2018’deki traktör üretimi, son 6 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. 2018 Aralık’taki traktör üretimi ise, 2017 Aralık’a göre yüzde 69.5 azaldı. Öte yandan yalnızca üretimde değil, trafiğe tescil edilen traktör sayısında da düşüş olması dikkat çekti. 2018’in ilk 11 ayında trafiğe tescil edilen traktör sayısı 2017’nin aynı dönemine göre yüzde 32.2 düştü. l Ekonomi Servisi Elektrik ve gazda indirim yapılmalı Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, elektrik ve doğalgazdaki indirimlerin zamlar karşısında yetersiz kaldığını belirterek, “Geçen yıl yapılan zamların etkileri ‘kış indirimi’ ile azaltılmalı” dedi. Palandöken, hava koşulları nedeniyle kış aylarında doğalgaz ve elektrik tüketiminin arttığına dikkat çekerek, “Bu aylarda birçok kalemde alınan vergilerde indirim yapılması gerek” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Soma’da iş cinayeti Manisa’nın Soma ilçesinde özel bir madencilik işletmesine ait ocakta “kamalama” işlemi yapılırken meydana gelen iş kazasında iki işçi yaralandı. Soma Devlet Hastanesi’ne kaldırılan işçilerden Emin Karaçam tüm müdahalelere rağmen yaşamını yitirdi. Yaralanan diğer işçinin ayağının kırık olduğu açıklandı. l AA İzmir’deki toplantıya yoğun katılım oldu. Salona sığmayanlar bahçede kurulan ekranlardan toplantıyı takip etti. İBZUMLİRU’ŞDTEULAR Emeklilikte yaşa takılanlar adalet istedi Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (EYTSYDD) üyeleri, İzmir’de bir araya geldi. Yoğun katılımın yaşandığı toplantıda salona giremeyenler, etkinliğin yapıldığı Karşıyaka’daki Deniz Baykal Kültür Merkezi’nin bahçesine kurulan LED ekranlardan takip etti. EYT’liler, “Hükümet uyuma, duy sesimizi”, “Yalnızca adalet istiyoruz”, “EYT burada, Meclis nerede?” sloganları attı. EYTSYDD Genel Başkanı Gönül Boran Özüpark, yaptığı konuşma da siyasi bir gayelerinin olmadığını ifade ederek, “Bu memlekete en fazla emek veren insanlarız. Bizden öncekiler 38 yaşlarında emekli oldukları için bu bir iddia değil, tartışmasız bir gerçektir. Sadece bir yasanın geriye doğru işletilmesinin, hukuki ve mantıksal olarak doğru ve adil olmadığını söylüyoruz” dedi. EYT’lilere CHP İzmir milletvekilleri Kani Beko ile Atilla Sertel'in yanı sıra İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Aytun Çıray da destek verdi. l Ekonomi Servisi ‘Jeotermalde her denetime açığız’ SERHAT ALİGİL Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Başkanı Ali Kındap, jeotermal elektrik santrallarına (JES) yönelik eleştiri lerin çoğunun “bilimsel dayanağı olmayan iddialar” olduğunu savunarak, “Tartışmaları üzüntüyle izliyoruz. Jeotermal en temiz enerji kaynağı” dedi. İzmir’de sektördeki son tartış malarla ilgili açıklama yapan Kındap, her türlü denetime açık olduklarını dile getirerek, “Uygulamada hata varsa bunların araştırılmasını isteriz. Jeotermal tesisler, diğer enerji yatırımları içinde en az alan kullanan yerlerdir. Ayrıca jeotermal kaynakların bitmemesi için çıkardığımız suyu, maliyetine rağmen geri basmak zorundayız. Bazı yerlerdeki koku sorununu gidermek için de çalışıyoruz” değer “Isıtmaya uygun termal sular Türkiye’de yaygın. Sadece Batı bölgelerindeki 30 bin MW’lik potansiyel 6 milyon ko nuta yetecek seviyede. Bu kapsamda devlet ve ya tırımcılarla Denizli, Manisa ve Aydın’da 3 Jeoter mal İhtisas Sera Bölgesi kurduk. 3 bin kişiye istihdam sağlanacak. Bu yıl 67 Şubat’ta yapı Ali Kındap ”lacak Türkiye Jeotermal Kongresi de büyük ilgi görecek. lendirmesini yaptı. Geçen yıl jeotermal kaynaklar dan üretilen elektrik 2017’ye kıyasla yüzde 30 artışla 6.9 milyar kilovatsaate, toplam üretimdeki payı da yüzde 1.82’den yüzde 2.35 yükseldi. Kurulu güç ise 1100 megavattan (MW) 1347 MW’ye çıktı. Kındap, üretim ve yatırımların devamı için 2020’de bitecek kilovatsaat başına 10.5 dolar sentlik desteğin sürmesini talep etti. Riskli ve pahalı Kındap, “Türkiye’de 10 yıl olan süre dünyada 25 yıla, miktar ise 30 dolar sente kadar çıkıyor. Ayrıca jeotermalde arama dönemi riskli ve pahalıdır. Bu nedenle özellikle keşif yapılmamış yerlerdeki arama riskleri de teşvik sistemine dahil edilmeli” dedi. l İZMİR Uzakdoğuluya ek vergi pazarı daralttı Motosiklet tutkunlarının buluşma ve eğitim noktası olarak geliştirilen Motoplex konsepti, Türkiye’de ilk kez İstanbul Kadıköy’de kapılarını açtı. Motosiklet pazarıyla ilgili önemli değerlendirmelerde bulunan Suzuki Türkiye ve Trend Motosiklet Pazarlama A.Ş. Genel Müdürü Ümit Karaarslan, “2018 yılında motosiklet pazarı yüzde 31 daralmayla 39 bin 722 adet seviyesinde kapandı. Bu daralmadaki temel etkenleri; döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar ve faiz hareketleriyle birlikte Uzakdoğu’dan gelen markalara yüzde 20 ek gümrük vergisi uygulanması olarak sıralayabiliriz. Piaggio Grubu olarak bizler geçtiğimiz yıl daralan pazara rağmen pazar payımızı artırmayı başardık. Motosiklet pazarının 2019 yılını 40 bin adetlik bir rakamla kapatmasını bekliyoruz” dedi. Mart ayı sonuna kadar 250 cc altında yer alan motosiklet modellerinden ÖTV alınmaması kararının sektör için rahatlatıcı bir karar olduğunu belirten Ümit Karaarslan, söz konusu vergi indirimlerinin mart ayından sonra da devam etmesini arzu ettiklerini belirtti. 2018’de 32.2 milyar dolarlık otomotiv ihracatı yapıldı Türkiye’de 2018’de 1.5 milyonaraç üretildi Türkiye otomotiv sanayii oldukça hareketli bir 2018 yılını geride bıraktı. Yılın hemen ortasında döviz kurlarında yaşanan gelişmelerle sıkıntılı bir süreçten geçen otomotiv sanayii, yılın son çeyreğinde atılan pozitif adımlar ve kapsayıcı teşviklerle rahat bir nefes aldı. Türkiye otomotiv sanayiine yön veren 14 büyük üyesiyle sektörün çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, 2018 yılında toplam üretim, bir önceki yıla göre yüzde 9 azalarak 1 milyon 550 bin 150 adet olarak gerçekleşti. Otomobil üretimi ise yüzde 10 azalarak 1 milyon 26 bin 461 adet oldu. Türkiye otomotiv pazarı 2018 yılını, bir önceki yıla göre yüzde 35 daralarak 641 bin 541 adet seviyesinde kapatırken, otomobil pazarı ise yüzde 33 daralarak 486 bin 321 adet ile yılı tamamladı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 32.2 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı ise 12.4 milyar dolar ile yılı kapattı. ‘z2oo0lar1c9baikr ’yıl 2019’un zor bir yıl olacağının altını çizen OSD Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün “Trump liderliğindeki ticaret savaşları ve korumacılık eğilimlerinin yanı sıra en önemli ihracat pazarımız olan AB’de beklenen pazar büyümesinin yavaşlaması ve Brexit su¨reci bizim için kritik öneme sahip. İşte tüm bu gelişmeler ışığında OSD olarak, 2019 yılında Türkiye otomotiv pazarının yüzde 27’lik daralmayla 470 bin adetler bandında kapanmasını öngörüyoruz. Üretim ve ihracat performansımız ise sürekliliğini koruyacak. 2019 yılında üretim tarafında yüzde 8’lik bir azalma bekliyoruz. Bu doğrultuda Türkiye toplam otomotiv üretiminin 1 milyon 420 bin adet civarında olmasını bekliyoruz. 2019 yılı sonunda otomobil üretiminin yüzde 8 azalmayla 940 bin adet, otomobil pazarının yüzde 28 daralmayla 350 bin adet, otomobil ihracatının ise 810 bin adet olacağını tahmin ediyoruz. ÖTV ve KDV indirimlerinin seçimler sonrası devam etmeyeceği öngörüsüyle hareket ettiğimizde, Haydar Yenigün ithal araçların pazardaki payının zamanla yani yıl içerisinde artmasını bekliyoruz. Ancak ÖTV ve KDV indirimleri devam ederse tabii ki yerli üretim araçlara eğilim de devam eder” diye konuştu. Dış ticaret fazlası İthalat yapılmayan bir sektör düşünülemeyeceğini söyleyen Yenigün “Türkiye otomotiv sektörü bir şeyler alıp, katma değerli ürün üretme ve bu ürünü ihraç etme noktasında önemli çalışmalar yapıyor. İlk 11 aylık rakamlara baktığımızda; geçtiğimiz yıl 6.4 milyar dolar dış ticaret fazlası veren otomotiv sektörü, 2018 yılının 11 aylık döneminde 11.8 milyar dış ticaret fazlası vererek bu alanda tarihin en yüksek seviyesine ulaşma başarısını elde etti. Türkiye’nin toplam ihracatı göz önüne alındığında kg başına ihracat değerimiz 1.29 dolar iken, otomotivde bizim sattığımız her bir kg eşittir 9.53 dolar ediyor. Yani sektör ortalamasının 7.5 katı oranında kg başına ihracat değerimiz bulunuyor” dedi. Renault’dan rekor motor üretimi Yılın itibarlısı Karsan Yerli üretici Karsan, Marketing Türkiye “The One Awards Bütünleşik Pazarlama Ödülleri”nde, ticari araç sektöründe halk jürisi tarafından “Yılın İtibarlısı” seçildi. Karsan Ticari İşler Genel Müdür Yardımcısı Muzaffer Arpacıoğlu, 2018 yılında yurtiçinde ve yurtdışında önemli başarılara imza attıklarını belirterek, “2 yıl önce ilk tohumlarını serptiğimiz müşteri, kalite ve teknoloji odaklı yaklaşımımızın olumlu sonuçlarını görmekten mutluluk duyuyoruz. 2018 yılında Jest+ ve Atak modellerimiz ile bir yandan yurtiçinde pazar payımızı yükseltirken, yaptığımız ihracat ve kazandığımız ihalelerle de marka bilinirliğimizi ve yaygınlığımızı artırmayı başardık. 2019 yılında ise müşteri memnuniyetini daha da üst seviyelere çıkartmak, yurtiçi ve yurtdışı hedeflerimizin odak noktası olacaktır” diye konuştu. Türkiye’nin en büyük otomobil ve motor üreticisi Oyak Renault, 602 bin 421 motor üreterek yeni bir rekora imza attı. Oyak Renault, yüksek üretim ve ihracat performansıyla motor üretiminde sektördeki liderliğini bir kez daha pekiştirmiş oldu. Kendi vites kutusunu, şasisini ve motorunu üreten Oyak Renault, 2018 yılında 602 bin 421 adet motor üretimi gerçekleştirerek yeni bir rekor kırdı. Geçen yıl, yeni yüksek basınçlı alüminyum enjeksiyon tesisinin temelini atan Oyak Renault, “Sıfır hata, sıfır kaza” mottosuyla iş güvenliği ve kalite unsurlarını ön planda tutarak motor üretiminde bir yılda gerçekleştirdiği en yüksek rakama ulaştı. C MY B