Katalog

BULMACA TASARIM: SERPİL ÜNAY 13 OCAK 2019 PAZAR 13 SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, Türk halk müziği alanındaki çalışmalarıyla ve “Yurttan Sesler” adlı radyo programıyla tanınmış folklorcumuz... Moğollarda erkek şamanlara verilen ad. 2 Mersin’in Mut ilçesinde bir yayla... Dansöz... Optik aygıtlarında objektiften aldığı ışınları göze veren mercek dizgesi. 3 Fatih Sultan Mehmet’in şiirlerinde kullandığı mahlas... Kurutulmuş tohumları çemen yapımında kullanılan ot... Fransa’da bir kent... Nazi partisinin “Kahverengi Gömlekliler” de denen hücum kıtasını simgeleyen harfler. 4 Bir nota... Bir tür deniz taşımacılığı... Hindistan ve Pakistan müziğinde doğaçlamanın belli bir notalar dizisine dayalı melodi çatısı ve kendine özgü ritim kalıpları... Hint müziğine özgü yaylı bir çalgı. 5 Birbirini öldürme... Ahırdan gübre atmaya yarayan delik... Batı Anadolu’da çam ormanları içinde yetişen ve yaprakları şeker hastalığına karşı kullanılan beyaz çiçekli ladin türü. 6 Kimi dillerde erkek cinsten sayılan sözcük... Angola ve Kongo’da yaşa yan bir halk... Bir nota... Lavrensiyum elementinin simgesi. 7 Akciğerleri dinlerken hekimin duyduğu patolojik ses... Siyah renkli bir incir cinsi... Bir peygamber... Kuzey gökkürenin en parlak yıldızı. 8 Macaristan’da bir kent... “Benden selam olsun külfetine / Çıkıp ele karşı ağlamasınlar” (Pir Sultan Abdal)... Vanuatu’nun para birimi... Kestanerengi. 9 Bir işte bir kimse ya da şeyin üstüne düşen görev... Güzel sanat... “Gelinduvağı” da denen ve güzel renkli çiçekler açan dikenli bir ağaççık... Yeni Zelanda’nın plaka imi. 10 Şöhret... İnatçı ve kaba adam... Hukuksal sonuç doğuran bir suç işleyen kimse... “En sinsi bir gibidir geçmeyen zaman” (Y.K. Beyatlı). 11 Ege Denizi’nde Yunanistan’a ait bir ada... Gece kuvvetli bir ışıkla yapılan balık ya da kuş avı... Bir dönem bütün dünyayı sarmış olan bir oyuncak... Trabzon’un Akçaabat ilçesindeki Sera Gölü’ne verilen bir başka ad. 12 Keten ya da pamuktan dokunan, küçük kareli bir kumaş cinsi... I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunda Bu haftaki bulmaca ödülü Gezi Direnişi Emre Kongar Aykut Küçükkaya Cumhuriyet Kitapları 30 ARALIK 2018 1709 KAZANANLAR: Sevil Türk, Erhan Kuzhan, Serap Tekeli, Nevzat Varhan, Sevil Türk, Altay Çokaktaş, ANKARA, Solmaz Aygün, Ersin Elbingil, Mahmut Gencer, İZMİR, Ali Niyazi Öz, Okan Töre, BURSA, Orhan Otar, BALIKESİR, İsmail Duhan, EDİRNE, M. Okyay Ülgen, ANTALYA, Alp Anıl Çamcı, Ahmet Yaşar Atalay, Gönül Şimşek, Nihat Özerdoğan, Elif Er, İSTANBUL, Leyla İzci, ADANA, Özcan Kumaş, SAMSUN, Önder Karagül, ÇANAKKALE, İsmail Alataş, AYDIN, Emine Erol, BALIKESİR, Süleyman Fakıoğlu, TEKİRDAĞ Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 30.12.2018 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Ali Mert’in B*ktan Kitap (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 E RO L P E K C AN V E R BOMAN İ 2 LAP İ LL İ R ADON R A B İ R 3 İ SAL AN Z A R O T MAK S UR E 4AT LA S GAME L AN KAT EM 5 S A NAT M İ ANAÇ RİP Ç 6 C AG L E B İ L E R GAMO F OB İ 7AKY E L AR E İ BADE T LOK 8 N İ NNA R E R İ ZAN NE H İ Y 9ES İ MA L E B A L A F ON NA Ş 10 T A K AB KR İ S S İR KORO 11 T R A K BO S U YAKLAŞ I M K 12 İ N D İ G E N İ S M O RE AR PO 13 A R EN İ N E N T OMO L O J İ 14 Ç İ S A K A Ç O K A 15 Ü Z L Ü K S AY OP E T 16 N E Z EM AN İ MATO 17 D A R E N D E UKAZ L 18 Ü M E R A H İ L A L SO 19 R E Z E N E NAM TU J 20 E T E N S EDREBEK İ kullanılmış bir tür başlık... İsveç İşçi Sendikası’nın kısa yazılışı. 13 Vatanı Kuzey Amerika olup çay gibi haşlanarak içilen şifalı bir bitki... Su kıyılarında yaşayan çok iri bir kuş... İslam kültürlerinde, belirli kurallara uyarak güzel yazı yazma sanatı. 14 Şaşma belirten bir ünlem... “O” gösterme sıfatının eski biçimi... Ahırlarda iki hayvan yeri arasında bölmelik diye konulan kalın sırık. 15 Aziz Nesin’in, taşlamalarını içeren yapıtı... Taraf, yön. 16 Rüzgârların savurup biriktirdiği kum yığınları... Ağaç dallarından örülerek yapılmış arı kovanı ya da hayvanlara yem dökmek için kullanılan sepet. 17 Gemileri, farklı iki su düzeyinin birinden öbürüne aşırmak için yapılmış ara havuz... Muğla’nın bir ilçesi... İzmir’in Menderes ilçesinde antik bir kent. 18 Bir nota... Kapı eşiği... İlaç... Tantal elementinin simgesi. 19 Uzun omuz atkısı... Parfümlerde ve bazı kimyasal maddelerin hazırlanmasında kullanılan organik bir bileşik. 20 Antibiyotik bir ilaç... Taş kırmakta kullanılan büyük çekiç. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 “Yurt Renkleri”, “Ben Mimar Sinan”, “Hıdrellez” gibi yapıtlarıyla tanınmış besteci ve müzik yazarımız... Anadolu’nun birçok yöresinde yaşayan Alevi bir Yörük boyu. 2 Kurduğu topluluklarda Türk tiyatrosunun birçok tanınmış oyuncusunu yetiştiren ünlü tiyatro ve sinema oyuncumuz... Müslümanların bir çocuğun doğumundan yedi gün sonra kestikleri adak kurbanı... Rakuna benzer memeli bir hayvan. 3 Sanı... Eczacılıkta kullanılmış olan kırmızı renkli kil... Kimi mantarlarda üreme organı... Trabzon’un bir ilçesi. 4 Deniz Kuvvetleri’nde bir rütbe... Satranca benzer bir strateji oyunu... Gördüğünü tanıyamama hastalığı... “ gözlü benli dilber / Koma beni el yerine” (Karacaoğlan). 5 Bir nota... Argoda esrar... Dervişlerin giydiği eski ve yamalı hırka... Kuzey denizlerinde yaşayan23 metre uzunluğunda bir balık. 6 Daha uzun bir parçaya giriş olarak çalınan genellikle kısa beste... Argoda ele geçirilmiş, bahşiş olarak alınmış şeye verilen ad... Rize’nin Çameli ilçesinde, Bizans döneminden kalma bir kale. 7 Koca... Erzurum’un bir ilçesi... 18491891 yılları arasında yaşayan, özellikle en iyi Shakespeare yorum 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... cusu olarak efsaneleşen Türk tiyatro sanatçısı... Asık suratlı, somurtkan. 8 Tanrı... Osmanlılarda devlet görevlilerinin yetiştirildiği okul... Damıtık içkilere verilen bir ad... Bir tembih sözcü. 9 Bir maçın sayısal sonucu... Kâğıt oyunlarında ortaya para koyma... Bir ilimiz... Derinlikler... İki tarla arasındaki sınır. 10 Çukurova’da, Türkiye’nin bir deltada oluşmuş en büyük gölü... Doğan kuşunun erkeği... Eski Roma’da ayrıcalıklı patriciler dışında kalan yurttaşlara verilen ad. 11 Eski Mısır’da güneş tanrısı... Akdeniz yöresinde yetişen ve patatese benzer yumruları yiyecek olarak kullanılan bir bitki... Engel... Türk karikatür sanatının, 19001953 yılları arasında yaşamış ünlü ustası. 12 Sakarya iline özgü bir tür köfte... Gümüş elementinin simgesi... Deniz kıyısında dalga aşındırmaeıyla oluşmuş sarp ve yüksek yer... Japon lirik dramı. 13 Ankara’nın Kızılcahamam ilçesinde bir kaplıca... Kırmızı şeylerden aşırı derecede korkma... Bir elektroliz aygıtındaki artı kutup. 14 İtalya’nın iç ve güney kesimlerinde konuşulmuş eski bir dil... Denemelerinin yanı sıra “Antik Acılar”, “Ayçöreği ve Deniz Yıldızı” gibi şiir kitaplarıyla da tanınmış şair ve yazarımız... Türkiye ile Gürcistan arasındaki sınır kapısı. 15 Deride sinirler boyunca birtakım ağrılı fiskelerin dökülmesiyle beliren bir hastalık... Hastalık, dert... Kemana benzer bir çalgı. 16 İlave... Brezilya’nın eski başkentinin kısa söylenişi... İnce ve uzun metal çubuk... “ gelir biter muhabbet / şarkılar susar heves kalmaz” (Attilâ İlhan). 17 Hayvanlardan dökülen kıl... Uzun ve geniş ağızlı yeryüzü çöküntüsü... Bir renk. 18 Almanya ve Avusturya’ya özgü, valse benzer bir halk dansı... Notada durak işareti. 19 “Elif dedim dedim / Kız ben sana ne dedim” (Türkü)... İtalya’ya özgü, inek sütünden yapılan bir peynir. 20 İp merdiven... Argoda rakıya verilen ad. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ [email protected] Gezgin Sahnede SATRANÇ Sürpriz GM SUAT ATALIK [email protected] ikili herkes zonda ¦5 ¦ AR1098 ¦ A102 ¦ D543 ¦ RD32 ¦ 75 ¦ D942 ¦ R104 ¦ V976 ¦ DV63 ¦ 85 ¦ AV7 ¦ A1084 ¦ 42 ¦ AV76 ¦ 982 Briçe birkaç yıl önce başlamış, sonradan dost olduğumuz çok sevgili bir ağabeyle oynuyoruz. Doğudaki rakibimiz deneyimli bir oyuncu, ortağı turnuva briçine yeni geçmiş. Ortak 1¦ açınca doğal olarak 1¦ dedim ve ondan gelen 2¦’e tercih bildirerek 2¦ dedim. Ortağım 3¦ deyince karo durdurucusu sorduğunu düşünerek 3SA dedim. Fakat ortak 2¦ konuşmamı fit olarak düşünüp 4¦ için deneme konuşması yapmış, oysa ben de kör fiti varsa 57 puanlık elim vardır, ona da zon olmaz; yoksa 1¦’e doğrudan 2¦ derdim. Sonuç olarak 3SA’ya geldik ve Doğudaki deneyimli oyuncu kontr attı. Batı yeşil renk saydığı karoyu çıktı. Ele çekip Vale ile aldım ve 10’luya doğru oynayıp karo empası attım, kazanınca ¦Asını da çektim. Batı buna ¦7’liyi attı. Kontrundan körlerin kendisinde olduğunu bildiğimden yerden bir kör oynadım, Batı Vale ile aldı ve ¦Valeyi oynadı; küçük verdim, pik devam etti, 8’liyi koydum. Doğu Rua ile aldı ve pik oynadı. Şimdi iki pik, iki kör ve dört karo lövesiyle sekize geldim. Bir batar da durumu kurtarabilir, çünkü 2¦’lerin de bir kısmı batacaktır. Üçüncü tur pike yerden ¦3’lüyü attım, sonra ¦Asını çekip ¦4’lüyü attım, her iki taraf da uydu. Şimdi ¦Ruayı çektim, soldan Dam geldi, ben yerden ¦Damını attım ve yatacağını anlayan Batı ¦Asını! Ancak yere doğru trefl oynadığımda Batı 10’luyu koyunca Doğu Vale ile el tutmak ve Damın altından kör oynamak zorunda kaldı, 3SA tam oldu. Geçen Haftaki Problemin Çözümü imp KG zonda ¦8 ¦ 732 ¦ RV4 ¦ A76432 ¦ ARDV109 ¦ 65 ¦ A53 ¦ 95 Batı Pas Kuzey Doğu Güney 1¦ 1SA 3¦ 4¦ Herkes Pas Batı AR körü çekiyor ve kör devam ediyor. Oyunu nasıl yapmayı planlıyorsunuz? Analiz ve çözüm: İki kör verdik, bir karo ve bir trefl kaybımız daha var. Eğer Batı ikinci körden sonra karoya hücum etseydi karo empası geçmiyorsa batacaktık. Biz de Batının bize verdiği bu şansı kullanalım: Karo kaybımızı trefle atabiliriz, bu yüzden trefl sağlamalıyız. Bunun için de treflerin 32 dağılmış olması gerekiyor. Ancak yere sadece iki geçişimiz olduğundan önce ¦Ası çekip trefl oynarsak trefleri ancak ¦Asla yere geçince sağlayabiliriz, ancak sağladığımız trefleri kullanamayız. Onun için ilk trefli boşlamalıyız. Sonra olası koz dönüşünü alır, kozları toplar, ¦Asa gider ve trefle çakarız. Daha sonra ¦Rua ile yere geçip sağlanan trefle karo kaybımızı atarız. Tabii bu boşlama tekniği burada yeni oyuncuların bile görebileceği basit bir teknik. Bu problemin püf noktası kozları toplamayı trefleri sağlamadan sonraya bırakmaktır, bu bizi dışardaki 51 pik dağılımına (%13) karşı korur. Eğer kozları önce toplarsak trefl boşladığımızda savunma bir kör daha oynar ve biz kısalırız. Şimdi ise yerdeki ¦8’li bizi bu tehdide karşı korur, el çaka yer çaka olacağı için savunma kör oynayamaz. İşte dört el: ¦8 ¦ 732 ¦ RV4 ¦ A76432 ¦ 76542 ¦ AR10 ¦ 97 ¦ RV10 ¦3 ¦ DV984 ¦ D10892 ¦ D8 ¦ ARDV109 ¦ 65 ¦ A53 ¦ 95 Haftanın Problemi (20192) imp zon yok ¦2 ¦ DV10 ¦ AR42 ¦ AD954 ¦ AR5 ¦ R76542 ¦ V53 ¦2 Batı Kuzey Doğu Güney 1¦1 1¦ Pas 2¦2 Pas 4¦3 Pas 4SA Pas 5¦ Pas 6¦ Herkes Pas 1) 1114, beşli majör yok, trefler daha uzun olabilir. 2) Unasuming (mütavazı) cuebid: Tutuş, 11+ Atak ¦8. Bütün puanlar Doğuda görünüyor. Oyunu yapmak için bir yol görüyor musunuz? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Satrancın oyun kısmı buzdağının su yüzünde kalan ve görünen bölümü gibidir. Bu işin bir de görünmeyen kısmı var. Benim tavsiyem her zaman için oyun analizi ve kişinin kendi fikirlerini çıkarması. Oyun ve varyantların tarihsel gelişimiyle gerçeğe ne kadar yaklaşırsanız, satranç çalışması sizin için o nebze faydalı oluyor demektir. Satranç spor, sanat,bilim üçgeninden belki de eşit suretle yararlandığı için ciddi bir çalışma yapan kişi tarihi fikirleri referans olarak almak zorunda kalacağından, tahtada yaratacağı sürprizler ya tamamen yeni olacak veya daha önce konuya değinenlerin gerekenleri tam manasıyla yerine getiremediği noktaları geliştirecektir: Alexander AlekhineMihail Botvinnik, Nottingham 1936, Sicilya Savunması, Dragon Varyantı 1.e4 c5 2.Af3 d6 3.d4 cd4 4.Ad4 Af6 5.Ac3 g6 (Botvinnik’in o dönemde Dragon Varyantını seçebileceği bilinirdi. İşin ilginci 5...Ac6 6.Fe2 g6 ile gelen dönüşüm 1933 Sovyetler Şampiyonasında Rauzer için tam bir sürpriz olmuştu. Dragon’a karşı 6.Fe3 g6 7.f3 ile özel hücum varyantını oynamaktan mahrum kalan Rauzer, 5...Ac6 6.Fg5 e6 7.Vd2 ile yine kendi adıyla anılacak bir atak şemasına makalelerinde yer vermişti.) 6.Fe2 Fg7 7.Fe3 (Satranç dünyasında bir kişiye birden fazla varyant atfetmek nedense yaygın değildir. Bu yüzden Yugoslav Atak diye anılan Rauzer’in Sistemini tercih etmeyen Alekhine, Botvinnik’in o yıllardaki oyunlarını tur öncesi hazırlıkta esas almış durumda.) Ac6 8.Ab3 Fe6 9.f4 00 10.g4!? (Bu oyundan iki ay evvel düzenlenen SSCB Şampiyonasında Botvinnik’e karşı hem Kan hem de Levenfiş bu agresif varyantı seçtiklerinde fikir dünya şampiyonunun hoşuna gitmiş olsa gerek.) d5 (Bu hamle bir sürpriz değil ama 10...Aa5 11.g5 Siyah için alan dezavantajıyla birlikte Kan partisinde olduğu gibi iyi olmazdı.11...Ad7 12.Fd4!) 11.f5Yenilik (Asıl sürpriz bu ama Botvinnik hazırlıklı olmalı. Leven fiş 11.e5? d4! sonrası er yapısıyla ilgili problemler yaşamıştı.) Fc8 (11...gf5?! 12.ef5!) 12.ed5 Ab4 Tüm devamyollarının üzerinde durduğu birkaç fikir, püf noktası vardır. Botvinnik’in hazırlık ve bilgisi 13.fg6 hg6 14.Ff3 Ag4 15.Fg4 Fg4 16.Vg4 Fc3 17.bc3 Ac2 18.Şf2 Aa1 19.Ka1 Vd5 üzerine ki bu son konum bence belirsiz. 13.d6!? (Alekhine’in ana fikri!) Vd6 (13... ed6!? 14.00 (14.g5? Ff5) Ke8 daha kritik olabilir.) 14.Fc5 Vf4! (Bu da Botvinnik’in sürprizi.Herhalde Alekhine 14...Vd1 15.Kd1 Ac6 16.00 ile hafif üstünlük elde etmeyi umuyordu.) 15.Kf1 Vh2 16.Fb4 Ag4 (16...Vh4 17.Kf2 Ag4 de oyuna dönüşür.) 17.Fg4 Vg3 18.Kf2 Vg1 19.Kf1 (19.Şe2?? Vg4b4) Vg3 20.Kf2 Vg1 Beraberlik. 0,50,5 Zamanında büyük ilgi uyandırmış olan bu oyun hakkında şüpheleri olan klasikleri iyi incelemesiyle meşhur Fischer’den başkası değildi: Robert James FischerSamuel Reshevsky, Maç 1961, 2.Oyun, Sicilya Savunması, Dragon Varyantı 1.e4 c5 2.Af3 Ac6 3.d4 cd4 4.Ad4 g6 (Akselere veya başka bir deyişle hızlandırılmış Dragon bu maç için Reshevsky’nin hazırlığı. İşin ilginç yanı Maroczy Düğümünü Fischer’in bir çok uzmana karşın Siyahla tercih etmesidir.) 5.Ac3 Fg7 6.Fe3 Af6 7.Fe2!? (Fischer Yugoslav Atağa da dönüşebilecek 7.Fc4 00 8.Fb3! varyantını maçın bu partisinde tercih etmiyor.8...Aa5? 9.e5 Ae8 10.Ff7! Şf7 11.Ae6 bu oyundan 3 sene evvelki ABD Şampiyonasında Reshevsky’e hezimet getirmişti.) 00 8.f4 d6 9.Ab3 Fe6 (1992 Vırnyaçka Banya Kapalı GM Turnuvasında GM Goran Çabrilo’ya karşı ilk satranç kitabım olan Fischer’in ‘Hatırlanmaya Değer 60 Oyunum’ isimli eserinde tavsiye ettiği 9...a5!? 10.a4 Fe6 oynamıştım.11.00 Fb3!? 12.cb3 e6) 10.g4 d5 11.f5 Fc8 12.ed5 Ab4 13.Ff3!? gf5 14.a3! fg4 15.Fg2 Aa6 1951 yılı Dünya Gençler Şampiyonasında bu konumda 16.Vd2? Ff5! ile İsviçreli Bhend püf noktasını kaçırmıştı: kritik diyagonal b1h7.16.Vd3!Yenilik e6? (Fischer’in sürprizi karşısında Reshevsky kötü reaksiyon gösteriyor.Doğrusu 16...Vd6 17.000 Ah5 18.Ae4 Vg6 ile önemli çaprazı bırakmamaktı.) 17.000! Ad5 18.h3! g3 19.Khg1 Vd6 20.Fd5 ed5 21.Ad5 (Fischer bu doğal hamlesini eleştirirken 21.Fd4!? Vf4 22.Şb1 Ff5! 23.Kg3 Fd3 24.Kg7 Şh8 25.Kf7 Vd4 26.Kf8 Kf8 27.Ad4 Fg6! 28.Ad5 Ac5’in kompanzasyon vereceğini zannetmiyordu.) Şh8 22.Ff4 Vg6 23.Vd2?! (Asıl sorun burada,23.Ve2! kritik g4 karesini de denetlerdi.) Fh3 24.Kg3 Fg4 25.Kh1 Kfe8 26.Ae3 Ve4? (Bu taktik hamle oyunu sonlandırıcı bir hata ama 26...f5! 27.Vg2 Vf6 28.c3 de Siyah için kötüdür.) 27.Vh2! Fe6 28.Kg7 (28. Ad2! de alternatif.) Şg7 29.Vh6 Şg8 30.Kg1 Vg6 31.Kg6 fg6 32.Ad4 Kad8 33.Fe5 Kd7 34.Ae6 Ke6 35.Ag4 Kf7 36.Vg5 Kf1 37.Şd2 h5 38.Vd8 Siyah terk eder zira 38...Kf8 39.Ah6 var.10 C MY B