Katalog

EKONOMİ DOLAR EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY avro sterlin FAİZ BORSA 1110 OCAK 2019 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.5090 2.6 kuruş 6.3240 5 kuruş 7.0330 3.7 kuruş 19.60 0.07 puan 91.157 460 puan 1525.53 11.69 lira 227.41 1.49 lira Hükümet altın bulduMerkezBankası’nınyerelseçimöncesiHazine’yeaktaracağıkârpayı37milyarlirayayükseldi Merkez Bankası’nın kârından Hazine’ye 37 milyar lira aktarılacağını açıklayan Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, bu rakamın kamu ve piyasa ödemelerinde, KDV iadelerinde kullanılacağını ilan etti Yerel seçim öncesi ekonomide işlerin iyi gittiğini göstermek ama teriyor. Nisan yerine ocakta bu kârın Hazine’ye devredilmesinin temel amacı, etkin sizlik kaynaklı likidite daralmasına dikkat çekti. Albayrak “Gerek kamu tara cıyla piyasaya para vermek nakit yönetimi kapsamında fından, gerek finansal pi için Merkez Bankası’nın kamu yatırımı, kamu ödeme yasalarda oluşacak bu liki Hazine’ye aktaracağı kâr leri, piyasaya ödemeleri ve dite ile piyasanın yavaş ya payının ödemesi nisan ye KDV iade ödemelerinin bu vaş çok daha etkin ve aktif rine ocak ayına alınırken, ekonomik koşullarda çok da bir şekilde toparlan bu paranın büyüklüğü de ha hızlandırılarak piyasaya ması ve daha iyi netleşmeye başladı. Dün likiditenin çok daha hızlı şe bir konuma gel açıklamalar yapan Hazi kilde sunulmasıdır.” mesini, inşallah ne ve Maliye Bakanı Albayrak, bütçe kapsamında Mer Yeni KOBİ paketi hep birlikte el ele vererek da kez Bankası’ndan Hazine’ye Ayrıca bugün, KOBİ’ler ha iyi noktaya devredilecek kârı 20 milyar için Türkiye Bankalar Bir gelmesini sağ lira civarı öngördüklerini liği ile 12 bankanın katıla layacağız” diye hatırlatarak şunları söyledi: cağı “çok önemli” bir kredi konuştu. “Ama geldiğimiz noktada paketinin açıklanacağı du yıl sonunda ortaya çıkan tab yuran Albayrak, özellikle lo bu rakamın 37 milyar li geçen yılın son çeyreğinde ra seviyesinde olacağını gös piyasalarda yaşanan belir Berat Albayrak ‘Türkiye yüksek seviyede belirsizlikle karşı karşıya’ Dünya Bankası, “Küresel Ekonomik Beklentiler” raporunun ardından dün “Türkiye Ekonomik İzleme Raporu”nu da yayımladı. “Türkiye ekonomisi 2019’da alışılagelmişten daha yüksek seviyede belirsizlikle karşı karşıya” denilen raporda, Yeni Ekonomik Program’ın (YEP) makro ekonomik istikrarın kademeli olarak tekrar sağlanması için iyi bir temel oluşturduğu, bunun üzerine inşa edilecek yeni politikaların ekonomide düzenli bir yeniden dengelenme sağlayabileceğini belirtildi. Raporda şu tespit ve önerilere yer verildi: 4 Enflasyon hedefin üzerinde kaldığı sürece ve beklentiler yüksek seyrederken para politikası sıkı kalmaya devam etmeli. 4 Finans sektöründen gele cek, borçlarda kademeli olarak azalmayı sağlayacak adımlar para politikasına eşlik etmeli. 4 Borçların azaltılması sürecini destekleyecek kritik unsur şirket borçlarını yapılandıracak güçlü bir çerçevedir. Bu çerçeve ekonomide sert bir iniş mi yoksa düzenli bir yeniden dengelenme mi olacağını belirleyecek. Öte yandan Dünya Bankası Başekonomisti Franziska Ohnsorge, Türkiye’de kademli bir iyileşme beklentilerine işaret etti. Ohnsorge, “Türkiye’nin, geçtiğimiz 3040 yıl içerisinde para birimleri sert değer kaybı yaşamış ülkelerden fazla bir farkının olmadığını düşünüyoruz. 2019 yılında büyümede yüzde 1.6 ile yavaş bir iyileşme görüyoruz” dedi. Yastık altının temel nedeni ‘devlet el koyacak’endişesi Öget Kantarcı Eticarette cep telefonu gözde GittiGidiyor Genel Müdürü Öget Kantarcı, 2018’de en çok büyüyen ilk beş kategorinin otomobilmotosiklet aksesuvarı, cep telefonu ve aksesuvarı, ev dekorasyon, beyaz eşya ve küçük ev aletleri ile bilgisayar olduğunu söyledi. Geçen yıl kullanıcı sayılarını 3 milyon kişi artırarak 23 milyona çıkardıklarını aktaran Kantarcı, “2018’deki satışlarımızın yüzde 50’si mobil üzerinden gerçekleşti. Mobilden satıştaki artış oranı yüzde 45 oldu” dedi. Yerli ürünleri, internet üzerindeki en büyük açık artırma usulü alışveriş sitesi eBay üzerinden 192 ülkede 177 milyon kullanıcıyla buluşturduklarını kaydeden Kantarcı, “2019’da en az 200 markaya daha eihracatın kapılarını açacağız” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Alkollü içki satış izinleri zamlandı Tarım ve Orman Bakanlığı, tütün mamulleri ve alkollü içkilerle ilgili belgelerin 2019 bedellerini yüzde 23 artırdı. Bandrol ücretleri de aynı şekilde yüzde 23 zamlandı. Buna göre tütün mamulü ve alkollü içkilerin toptan satışı için gerekli olan belgelerin ücreti 5 bin 750 liradan 7 bin 100 TL’ye çıkarıldı. Bu ürünlerin il merkezlerinde veya büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde perakende satışı için gerekli olan belgeler ise 300 TL’den 370 TL’ye çıktı. İl merkezlerinde ve büyükşehir belediyesi sınırlarında açık içki satış belgelerinin fiyatı ise yüzde 1240 TL’den 1530 TL’ye yükseltildi. l ANKARA Kolin, İGA’yı devrediyor İstanbul Havalimanı’nın inşası ve işletmesini üstelenen İGA Havalimanı İşletmesi AŞ’de yüzde 20’lik payı olan Kolin İnşaat, hisselerini devrediyor. Kolin’den yapılan açıklamada, “Farklı işlerimizde de ortaklığımızı sürdürdüğümüz İGA’daki ortaklarımızla İGA’daki hisselerimizin devri üzerine görüşmeleri sürdürüyoruz” denildi. Hürriyet’in konuya ilişkin haberinde ise Kolin İnşaat’ın hisselerini Kalyon Grup’a devrettiği öne sürüldü. Devir işleminin sicil kayıtlarına yansıması ile birlikte Kalyon’un İGA Havalimanı İşletmesi AŞ’deki payı yüzde 40’a çıkmış olacak. l Ekonomi Servisi NoorCM Menkul Değerler Müdürü Mert Yılmaz: Vatandaşta devletin bankadaki dövizlere el koyacağı endişesi hâlâ mevcut. Bu yüzden yastık altındaki para devlet tahvillerine yönelmiyor. Emre Deveci Bireysel yatırımcıya dönük Avro ve dolar cinsin den devlet tahvili (DT) ihra cında ilk haftada oluştuğu açıklanan 1.1 milyar liralık hacmin beklentilerden dü şük olduğunu belirten No orCM Menkul Değerler Yur tiçi Piyasalar Satış Müdürü Mert Yılmaz, belirlenen faiz oranlarının da cazip olmadı ğını söyledi. Mert Yılmaz’ın Gazetemi ze yaptığı açıklamalardan diğer satır başları şöyle: 4 Talep üzerine ihraca de vam kararı alındığı açıklan dı ancak sürecin uzatılması nın talep düşüklüğü nedeni ile olduğunu düşünüyorum. Bireysel yatırımcıdan yeterli talep gelmeyince önce tüzel yatırımcıların da alabileceği açıklandı, sonrasında da sü Dolarda reel kazanç yüzde 15 re uzatıldı. 4 Bu ürün çıkartılır 2018’de finansal yatırım araçları arasında en çok reel getiri dolarda, en çok reel kayıp Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksinde oldu. Türkiye İstatistik Ku en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Yıllık reel kayıp mevduat faizinde yüzde 7.13, devlet iç borçlanma senetlerinde yüzde 15.68 ol ken hangi bireysel yatırımcı grubu hedef alındı; bankada dövizi olan yatırımcı mı yoksa parasını yastık altında olan yatırımcı mı? Sa rumu (TÜİK) verilerine göre, fi du. Yıllık reel getiri avroda yüz yın Albayrak’ın ilk açıkla nansal yatırım araçları yıllık ola de 10.59, külçe altında yüzde maları sanki bankada dövizi rak değerlendirildiğinde dolar, 13.65 olarak gerçekleşti. olan yatırımcının hedeflen tüketici enflasyonu (TÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 15’lik oranla yatırımcısına en yüksek reel getiriyi sağlayan yatırım aracı oldu. Diğer taraftan, BIST 100 endeksi TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 30.27 oranlarıyla yatırımcısına Aralıkta aylık en yüksek reel getiri yüzde 2.06 ile külçe altında, en yüksek reel kayıp ise yüzde 1.53 ile BIST 100 endeksinde oldu. Dolarda ise aralıkta yüzde 0.46’lık reel kayıp yaşandı. l Ekonomi Servisi diğini düşündürdü bana. Dövizini bankada tutan vatandaşın dövizini DT’ye çevirmesi için verilen faiz oranının bankadan daha cazip olması lazım. Yatırımcıya sunulan gerek dolar gerek Av Ev kadınlarına muafiyet MUSTAFA ÇAKIR Hükümet, ev kadınlarından futbol kulüplerine kadar birçok kişiyi ilgilendiren yeni bir torba yasayı, “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adıyla dün TBMM’ye sundu. Buna göre başta ev kadınları olmak üzere oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, dokuma mamulleri, dantel, her nevi nakış işleri, turistik eşya, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri internet ve elektronik ortamlarda satanlar, esnaf muafiyetlerini kaybetmeyecek. Ancak bunun için yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarı asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olamayacak. Diğerleri özetle şöyle: 4 Ölüm, engellilik ve hasta lıkta verilen tazminat ve yardımlar, işsizlik ödeneği ile işe başlatmama tazminatlarından gelir vergisi kesilmeyecek. UEFA için istisna 4 27 Mart 2018 öncesi, karşılıklı sonlandırma veya ikale sözleşmeleri kapsamındaki tazminat, iş kaybı tazminatı, iş sonu tazminatı, iş güvencesi tazminatı gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlardan yapılan gelir vergisi kesintileri ret ve iade edilecek. Ancak bunun için dava açılmaması ve açılan davalardan vazgeçilmesi şartı aranacak. 4 Eğlence vergisinin elektronik belge düzenlenerek ödenebilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verildi. Böylece özellikle sinema işletmecilerinin ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluğu kalkacak. 4 UEFA ile yabancı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzelkişiliklere, Türkiye’de oynanacak olan UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi final karşılaşmaları nedeniyle yapılacak mal ve hizmet teslimleri KDV’den istisna olacak. Bu karşılaşmalar nedeniyle elde ettikleri kazançlar da gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulacak. l ANKARA ro bazlı tahvil faizleri banka faiz oranlarından yüksek değil. Hatta bazı bankalarda daha yüksek faiz oranı bulmak mümkün. Stopaj avantajı var ama bankadan DT’ye geçmek için cazip değil. Bir diğer etken, bireysel yatırımcı dövizini bankada genel olarak kırık vadede tutuyor. Vatandaşın bir kısmı kur yükseldikçe satıp düşünce almaya çalışıyor. DT aldığında parasını bir sene bağlamış olacak. Güven sorunu var 4 Parasını yastık altında tutan yatırımcının ise en büyük sorunu güven. Piyasalarda yaşanan sakinleşmeye, yapılan açıklamalara rağmen vatandaşta devletin bankadaki dövizlere el koyacağı endişesi hâlâ mevcut. Bunun acilen çözülmesi, yatırımcı nezdinde güvenin tesis edilmesi lazım. Bu endişeyi taşıyan yatırımcı için ise faiz oranının önemi yok. Faizi yüksek de verseniz o para yastıkaltından çıkmaz. Vatandaş önce sisteme güvenmeli. 4 Hazine iç borçlanmada faizi aşağı getirebilmek için elini kuvvetlendirmek istiyor ve bu ürünü denedi. Mert Yılmaz Birleşmeler için 30.1 milyar lira Rekabet Kurumu, geçen yıl bildirilen toplam birleşme ve devralma işlemi bedelinin 30.1 milyar lira olduğunu açıkladı. 2018 yılıyla ilgili Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu’na göre, tüm tarafları Türkiye kökenli şirketler arasındaki birleşme ve devralma değeri 10.6 milyar lira olurken, işlem taraflarından en az biri Türkiye ve yabancı şirketlerden oluşan birleşme ve devralma işlemlerinin değeri ise 19 milyar TL olarak gerçekleşti. Tüm tarafları yabancı olan işlem değeri ise 500 milyon lira. Toplam işlem sayısı da 85 oldu. 2017 yılında ise toplam işlem sayısı 90 olurken, bunların değeri 22.3 milyar liraydı. Bunların 5.3 milyar lirası Türkler, 11 milyar lirası Türkler ve yabancılar, 6 milyar lirası da sadece yabancılar arasında gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Çin, Ay’ın ‘karanlık’ yüzündeBD Ay’ın Dünya’ya bakan yüzüne inmişti. Geçen hafta, Çin’in uzaya A gönderdiği bir robot araç Ay’ın Dünya’dan görünmeyen “karanlık” yüzüne indi. Çin uzay yarışında ABD ve Rusya’ya yetişti ve öne geçti. Şimdi karşımızda bir bilimsel teknik bir başarı değil, aynı zamanda Çin’in ekonomik, siyasi ve kültürel bir çekim gücü olarak yükselme süreci içinde simgesel öneme sahip bir olay var. Nereden nereye? Çin uzaya ilk astronotunu 2003 yılında göndermişti; 2013’te bir Çin uzay aracı Ay’ın Dünya’ya bakan yüzüne yumuşak iniş yapmayı başardı. Çin dev adımlarla ilerleyerek ABD ve Rusya’nın yarım asırda kat ettiği yolu, 16 yılda aştı, Ay’ın Dünya’dan görünmeyen, ABD’nin çok riskli olduğunu düşünerek gündemine almadığı, yüzüne ilk denemede inmeyi başardı. Çin’in gönderdiği robot aracın, inişin son aşamasını kendi başına bir “otonom araç” olarak başarmış olması da ayrıca önemliydi. Robot 15 kilometre uzaktan, yavaşlatıcı roketlerini çalıştırarak inişe geçmiş, yüzeye 100 metre kala havada durmuş, ineceği alanı taramış, analiz etmiş ve en uygun yeri seçerek başarıyla inmiş. ABD, 2011’de uzay mekiği uçuşlarını durdurmuştu, uzaya çıkabilmek için Rus yapımı roketleri kullanıyordu. ABD’nin ve Rusya’nın uzay ajansları birlikte çalışıyorlardı. Çin hazırlıklarını tek başına yaptı, robot aracını kendi imalatı bir roketle uzaya çıkardı. Böylece Çin, 2012’den bu yana, süper bilgisayara, Kuantum iletişimi gibi alanlardaki öncülüğüne, uzay çalışmaları alanındaki başarısını eklemiş oluyordu. Gelen gideni aratacak mı? ABD ve Avrupa medyasındaki yorumlar, Çin’in bu başarının teknik olduğu kadar simgesel yanına da vurgu yapıyordu. Genel kanı, Çin’in bu ilk denemede başarılı olamayacağı yönündeymiş. Bu son derecede zor projenin sorunsuz biçimde tamamlanmış olması, Çin’in teknolojik gelişmesine bir hayranlık uyandırıyor ama, Çin’in küresel düzeyde bir çekim gücü, giderek hegemonya merkezi olma yarışındaki hızı kaygı yaratıyor. Gerçekten de Çin yalnızca teknik alanlarda değil kültürel üretim alanında da hızla güç biriktiriyor. Örneğin, Çin’in yükselme sürecinin kültürel boyutunu irdeleyen bir New York Times araştırması, söze “herhangi bir filmde en son ne zaman Çinli bir kötü adam karakteri gördünüz?” sorusuyla başlıyor ve Çin’in, Hollywood kaynaklı kültürel üretim üzerinde gittikçe artan etkisine dikkat çekiyordu. ABD’de, genelde Batı’da, kültür endüstrisinin ekonomik sıkıntıları, mali kaynak ve piyasa erişimi gereksinimleri giderek artıyor. Çin, 2 trilyon dolarlık rezervleri, 1.5 milyar nüfusu, yüzde 67 oranında büyüme hızıyla hem mali kaynak, hem de büyük bir piyasa sunma kapasitesine sahip. Çin devleti, Hollywood filmlerini, Çin’i olumlu bir biçimde göstermeleri karşılığında finanse ediyor, Çin pazarına girmelerine izin veriyor. Çin devleti/sermayesi 19972013 arasında en büyük bütçeli 100 Hollywood filminden 12’sini finanse etmiş. Son beş yılda bu sayı 40’a yükselmiş. Çin’in koyduğu kurallara uymayanlar, Tibet, Dalay Lama gibi hassas konulara dokunan filmler ve örneğin, Justin Bieber, Björk, Jon Bon Jovi, Miley Cyrus, Lady Gaga, Elton John, Katy Perry, Brad Pitt gibi kimi artistler, finansal destek bir yana Çin pazarına dahi sokulmuyorlar. “Kırmızı Şafak” filminin yeni yapımında, metin Çin medyasına sızınca, MGM stüdyoları çekimi tamamlanmış filmin tüm sahnelerindeki Çinli işgalcileri, dijital tekniklerle, 1 milyon dolar harcayarak “Kuzey Koreli” karakterlerle değiştirmiş. “Doctor Strange” filmindeki mistik bilge karakter, orijinal metinde Tibetli olmasına karşın, filmde Keltli bir bilge olarak değiştirilmiş. Ay’ın bu yüzüne ABD gitmiş, geçen yüzyılın ikinci yarısında, kapitalist dünyada onun yaşam tarzının çeşitli versiyonları, kültür endüstrisinin ürünleri egemen olmuştu. Ay’ın “karanlık” yüzüne Çin indi, eğer, bu yüzyılda, kapitalist dünyada onun Konfüçyüs düşüncesine dayanan, otoriter eğilimleri güçlü yaşam tarzının çeşitli versiyonları, eleştiriye tahammülsüz bir kültür endüstrisinin ürünleri egemen olursa şaşırmayacağız: Tükenmiş bir üretim tarzında gelen, gideni aratacaktır. OSB’lerin yarısında su arıtma yok Türkiye genelindeki 222 OSB’yi kapsayan araştırmaya göre, OSB’lerin yüzde 77’sinde çevre yönetim sistemi mevcut değilken, yüzde 58’inde merkezi su arıtma sistemi yer almıyor. Yüzde 86’sında proses atık yönetimi, yüzde 87’sinde tehlikeli atık yönetimi, yüzde 86’sında ambalaj atığı yönetimi de bulunmuyor. 3 bankaya tahvil ihracı yetkisi Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2019 yılı dış finansman programı çerçevesinde dolar cinsinden 2029 vadeli bir tahvil ihracı için dün bankalara yetki verdi. Hazine’den yapılan açıklamada ihraç için Citigroup, Deutsche Bank ve JP Morgan’ın yetkilendirildiği duyuruldu. l AA C MY B