Katalog

12 1 OCAK 2019 SALI [email protected] EDİTÖR: EMRAH KOLUKISA TASARIM: İLKNUR FİLİZ kültür Gişede düş kırıklığı Onları çok2018’dekaybettiklerimiz 2018, ekonomik krizin etkilerinin sinemada da hissedilmeye başlandığı yıl oldu. Satılan bilet sayısında düşüş yaşanırken yılın en çok izlenen filmi uzun yıllardır ilk kez komedi değildi Dünyada ‘roma’, ‘Suyun Sesi’ ve ‘Black Panther’ gibi filmler öne çıkarken, Türkiye’de ‘Ahlat Ağacı’, ‘Anons’ ve ‘Kelebekler’ çok konuşulan, yurt içinde ve dışında ödüllendirilen filmler oldular özleyeceğiz Yeni yılın bu ilk gününde sizler için 2018'in sinemasına dair kapsamlı bir de Roma Ahlat Ağacı 2019’un bu ilk gününde kültür sanat dünyamızın 2018 içinde verdiği kayıpları hatırlayalım istedik. ğerlendirme hazırladık. Bu yılsonu değerlendirmesinde yerli ve yabancı sinema hayatını kaybetti. n Dursun Ali Sarıoğlu (2 Nisan) Tiyatro, sinema ve yı, gişe grafiğini ve dizi oyuncusu Sarıoğlu 81 ya yılın öne çıkanlarını şında kalp krizi nedeniyle ha ele alacağız. Bu ara yata veda etti. emrah kolukısa da elbette 2018'de ödül alan yapımlara da kısaca değinece ğiz. İşte rakamlarla ve 'En İyiler' listeleriyle 2018... Yılın rekoru ‘Müslüm’de Öncelikle şunu hemen saptamakta yarar var: Bu yılki genel gişe hasılatın bir önceki yılın gerisinde. 2017’de 70 milyon 595 bin 469 bilet satılmışken 2018’de bu sayı (son hafta Yılın en iyi yabancı filmleri n 1. “Roma” (y: Alfonso Cuaron) n 2. “Soğuk Savaş” (y: Pawel Pawlikowski) n 3. “Phantom Thread” (y: Paul Thomas Anderson) n 4. “Mekânlar ve Yüzler” (y: Agnes Varda & JR n5. “Hiçbir Zaman Burada Değildin” (y: Lynn Ramsey) n 6. “Müze” (y: Alonso Ruizpalacios) n 7. “Zama” (y: Lucrecia Martel) n 8. “Transit” (y. Christian Petzold) n 9. “Köpek Adası” (y: Wes Anderson) n 10. “Uğur Böceği” (y: Greta Gerwig) (2018’de Türkiye’de vizyona çıkan filmler arasından) Yılın en iyi yerli filmleri n 1. “Ahlat Ağacı” (y: Nuri Bilge Ceylan) n 2. “Anons” (y: Mahmut Fazıl Coşkun) n 3. “Kelebekler” (y: Tolga Karaçelik) n 4. “Aşkın Gören Gözlere İhtiyacı Yok” (Onur Ünlü) n 5. “Sofra Sırları” (y: Ümit Ünal) n 6. “Kar” (y: Emre Erdoğdu) n 7. “Mr. Gay Syria” (y: Ayşe Toprak) n 8. “Daha” (y: Onur Saylak) n 9. “Çirkin Kral Efsanesi” (y: Hüseyin Tabak) n 10. “Son Çıkış” (y: Ramin Matin) (2018’de Türkiye’de vizyona çıkan filmler arasından) Münir Özkul n Münir Özkul (5 Ocak) "Hababam Sınıfı"nın Mahmut Hoca'sı ve Yeşilçam'ın usta oyuncusu Münir Özkul 93 yaşında hayatını kaybetti. 5 n Sevda Aydan (6 Nisan) Kaynanalar dizisinde canlandırdığı Tijen karakteriyle tanınan opera sanatçısı, oyuncu ve ressam Prof. Dr. Sevda Aydan 88 yaşında hayata veda etti. n Cemal Safi (17 Nisan) Yazdığı şiirlerle birçok şarkıya hayat veren, sanat camiasının tanınan ismi Cemal Safi tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. n Galip Kayıhan (1 Mayıs) Müzisyen Galip Kayıhan hariç) 68 milyon 319 bin 285’e gerilemiş, yani yaklaşık yüzde 3.5’lik bir kayıp söz konusu. Aslına bakarsanız yılın ikinci yarısında ciddi bir ekonomik krizin yaşandığı göz önünde tutulursa bu kadarlık bir kayıp yine çok kötü değil, ama açıkçası 2019’da bunun da gerisine düşülmesi çok şaşırtıcı olmaz. 2018’de izleyici yine yerli filmleri yabancı filmlerden daha çok izledi. Müslüm Yılın en çok izlenen filmiyse uzun zamandır ilk kez bir komedi filmi değil, bir dram... Toplam 6 milyon 229 bin 522 seyirciyle (son hafta sonu hariç) “Müslüm” filmi bu yılın rekorunu kırdı ve tüm zamanlar listesinde 5. sıraya yerleşti. Hâlâ gösterimde olan “Müslüm”ün birkaç hafta daha seyirci çekebilirse 4. sıradaki “Fetih 1453”ü geride bırakması çok da zor olmayacak gibi görünüyor. Türkiye’de bu yıl Festivaller, ödüller... Bu yıl 37. kez düzenlenen İstanbul Film Festivali’nde 210 film izleyiciyle buluşurken, yazar ve senarist Osman Şahin, yönetmen Aram Gülyüz ve oyuncu Perihan Savaş, festivalin “Onur Ödülü”ne layık görüldü. 20 yıldır Beyoğlu’nun köklü sinemalarından Atlas Sineması’nın müdürlüğünü üstlenen Cevdet Pişkin ise “Sinema Emek Ödülü”nü aldı. Festivalde Ulusal Yarışma’da Altın Lale ödülü “Borç” adlı filme verildi. En İyi Yönetmen ödülü “Yol Kenarı” filmiyle Tayfun Pirselimoğlu’nun olurken, Ümit Ünal’ın “Sofra Sırları” filmi En İyi Senaryo, En İyi Kadın Oyuncu (Demet Evgar) ve En İyi Kurgu ödüllerini aldı. 25. Adana Film Festivali’nde ise “Sibel” filmi öne çıktı. Çağla Zencirci ile Guillaume Giovanetti’nin yönettikleri “Sibel” En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu (Damla Sönmez), En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Emin Gürsoy) ödüllerini aldı. Tolga Karaçelik yılın başlarında dünyanın en önemli bağımsız film festivali olan Sundance’te Büyük Ödül’ü aldığı “Kelebekler” ile Adana’da En İyi Yönetmen ödü kı bir yıl önce olduğu gibi o boşluğu İstanbul’da düzenlenen Ulusal Yarışma doldurdu. 55. Ulusal Yarışma’da En İyi Film ödülü Tayfun Pirselimoğlu’nun “Yol Kenarı” adlı filmine verildi. Nuri Bilge Ceylan’ın de “Ahlat Ağacı” adlı filmiyle katıldığı 71. Cannes Film Festivali yine yılın en iyi filmlerinden bazılarına ev sahipliği yaptı. Bu yıl Altın Palmiye ödülü Hirokazu Koreeda’nın “Üçkâğıtçılar” adlı filmine verildi. En İyi Yönetmen ödülü ise “Soğuk Savaş” filmiyle Polonyalı sinemacı Pawel Pawlikowski’nin oldu. Venedik’te ‘Roma’... Cannes’ın Netflix filmlerini kabul etmemesi sonucu Venedik Film Festivali’ne katılan Alfonso Cuaron imzalı “Roma” hem Altın Aslan ödülüyle zafere ulaştı hem de birçok yılsonu değerlendirmesinde 2018’in en iyi filmi olarak taçlandırıldı. Yorgos Lanthimos “The Favourite” ile En İyi Yönetmen ödülünü alırken, Mahmut Fazıl Coşkun’un filmi “Anons”, Orizzonti (Yeni Ufuklar) bölümünün Jüri Özel Ödülü’nü aldı. Oscar ödüllerinde ise zafer “Suyun Sesi” adlı filmin oldu. 90. Oscar Ödül Töreni’nde “Suyun 2018’in gişe şampiyonları Türkiye’dE* 1. “Müslüm” 6.229.522 2. “Arif v 216” 4.968.462 3. “Ailecek Şaşkınız” 4.034.858 4. “Yol Arkadaşım 2” 2.335.153 5. “Deliha 2” 2.106.154 6. “Avengers: Sonsuzluk Savaşı” 1.909.967 7. “Aile Arasında” 1.904.942 8. “Rafadan Tayfa Dehliz Macerası” 1.555.302 9. “Hedefim Sensin” 1.483.237 10. “Enes Batur Hayal mi Gerçek mi?” 1.483.848 *İzleyici sayısı Dünyada* 1. “Avengers: Infinity War” $2.048.815.482 2. “Black Panther” $1.347.071,259 3. “Jurassic World: Fallen Kingdom” $1.304.866.322 4. “Incredibles 2” $1.240.445.799 5. “Venom” $853.028.270 6. “Mission: ImpossibleFallout” $787.497.517 Ocak'ta yaşama veda eden Özkul, uzun yıllardır Demans ve KOAH tedavisi görüyordu. n Aydın Boysan (5 Ocak) Mimar ve gazeteci Aydın Boysan organ yetmezliği sonucu 97 yaşında İstanbul Ulus'taki evinde hayatını kaybetti. n Yılmaz Onay (10 Ocak) Yazar ve çevirmen Yılmaz Onay Muğla'nın Bodrum ilçesindeki evinde solunum yetmezliğinden 81 yaşında hayatını kaybetti. n Turan Özdemir (15 Ocak) Sinema ve tiyatro oyuncusu Özdemir geçirdiği kalp krizi sonucu Beykoz'daki evinde yaşamını yitirdi. Nuray Hafiftaş n Nuray Hafiftaş (14 Şubat) Bağırsak kanseri tedavisi gören Türk Halk Müziği sanatçısı Nuray Hafiftaş, 14 Şubat'ta tedavi gördüğü hastanede 53 yaşında hayatını evinde geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. n Arda Öziri (27 Mayıs) Geçirdiği motosiklet kazası sebebiyle 27 Mayıs'ta hayata veda eden oyuncu Arda Öziri, 40 yaşındaydı. n Semavi Eyice (28 Mayıs) Bizans ve Osmanlı sanatına ilişkin çalışmaları ile tanınmış bilim insanı, sanat ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice organ yetmezliği nedeniyle 96 yaşında hayatını kaybetti. n Toron Karacaoğlu (22 Ağustos) Yönetmen, tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı Toron Karacaoğlu, 87 yaşında Altınoluk’ta hayatını kaybetti. n Aram Gülyüz (1 Eylül) Yönetmen, yapımcı ve senarist Aram Gülyüz 1 Eylül'de hayatını kaybetti. 200'e yakın sinema filmi ve dizinin yönetmenliğini üstlenen Gülyüz, 87 yaşındaydı. n Ferdi Merter (19 Eylül) Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yazar, yönetmen, seslendirme sanatçısı Ferdi Merter 79 yaşında vefat etti. n Yakup Yavru (25 Eylül) Tiyatro ve sinema oyuncusu Yakup Yavru, "Sinema Emek Ödülü"'nü almak için bulunduğu Adana'da kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. en çok izlenen yabancı filmse 1 lünü alırken; Mahmut Fazıl Coş Sesi” En İyi Film, En İyi Yönet 7. “Deadpool 2” kaybetti. n Mehmet Uslu (29 Ey milyon 909 bin 967 seyirci ile kun da ilk gösterimini Venedik men (Guillermo Del Toro), En İyi $738.831.962 n Ercan Yazgan (8 Mart) lül) akciğer kanseriyle savaşan “Avengers: Sonsuzluk Savaşı” oldu. “Avengers: Sonsuzluk Savaşı” dünya genelinde de açık ara birinci olurken, ABD’de az farkla “Black Panther”in gerisinde kaldı. Film Festivali’nde yapan son filmi “Anons” ile Yılmaz Güney Ödülü ile FİLMYÖN En İyi Yönetmen ödülünü aldı. Antalya bir kez daha ulusal kategoride yarışma açmazken, tıp Prodüksiyon Tasarımı ve En İyi Film Müziği ödüllerini alırken En İyi Erkek Oyuncu dalında Gary Oldman, En İyi Kadın Oyuncu dalında ise Frances McDormand zafere ulaşan isimler oldular. 8. “Bohemian Rhapsody” $670.599.462 9. “Aquaman” $639.885.000 10. “AntMan and the Wasp” $621.956.028 *Dolar cinsinden hasılat “Kapıcı Cafer” ve Kaygısızlar dizisindeki "Memnun Kaygısız" tiplemesiyle tanınan usta oyuncu Ercan Yazgan tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. n Nur Subaşı: Oyuncu, oyuncu Mehmet Uslu 57 yaşında hayatını kaybetti. n Kemal İnci (30 Eylül) Sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen, senarist ve yapımcı Kemal İnci geçirdiği kalp krizi sebebiyle hayatını kaybetti. 30 Metin Akpınar ve Müjdat Gezen... Tiyatromuzun iki değerli sanatçısı. Yıllardır yaptıkları işlerle sadece üstün yeteneklerini değil saygınlıklarını, kalıcılıklarını kanıtlamış iki üstat... Metin Akpınar; Haldun Taner, Zeki Alaysa ile birlikte o unutulmaz Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nun kurucusu. Ondan önce de Ulvi Uraz’ın rahlei tedrisinden geçmiş. Tiyatro sanatının Demokrasiden mi söz ediyoruz? bir sabah erkenden polis eşliğinde Adliye’ye götürülürler sorgulanmak üzere. Metin Akpınar halkı silahlı isyana kışkırtmaktan, Müjdat Gezen Cumhurbaşkanı’na hakaretten... Bu arada, “Arena” programı da sekiz hafta süreyle yasaklandı! Yakışmadı bu tehditler, bu suçlamalar, bu yasaklar... Ayıp oldu. Çirkin oldu. Sanatçı kimdir? Sanatçı; yaşamı düşünsel, duy Sinema ve Psikiyatri Akbank Sanat’ın düzenlediği “Sinemada İnsanlık Halleri” başlıklı Sinema Psikiyatri Seminerleri serisi ocak ayında da devam edecek. 9 Ocak saat 18.00’da yönetmen Kıvanç yönetmen ve seslendirme sanatçısı Nur Subaşı zatürree teşhisiyle kaldırıldığı hastanede, 10 Mart'ta vefat etti. Nur Subaşı 76 yaşındaydı. n Ercüment Balakoğlu (23 Mart) Usta oyuncu Ercüment Balakoğlu 84 yaşında kanser tedavisi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. n Süreyya Küçük (29 Mart) Oyuncu Süreyya Küçük tedavi gördüğü hastanede 57 yaşında vefat etti. Eylül'de hayatını kaybeden İnci, 85 yaşındaydı. n Bahattin Karakoç (16 Ekim) Şairyazar Bahattin Karakoç tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Karakoç, 88 yaşındaydı. eleştirel yapısını oralarda özümsemiş. Sinemada oynamış. Oynadığı filmler toplumun aynası olmuş... Şimdilerde tiyatrodan ve sinemadan aldıklarınıverdiklerini, engin bilgisini paylaşıyor ders verdiği üniversitede öğrencileriyle. Şanslı gençler... Müjdat Gezen, aynı şekilde, sadece tiyatroya değil, sinemaya da gönül vermiş bir sanatçı. Onun yolu da Ulvi Uraz Tiyatrosu’ndan ve Devekuşu Kabare’den de geçmiş. Tiyatroya olduğu kadar tiyatro eğitimine, sanat eğitimine adamış kendisini. Yıllar önce açmış olduğu MSM (Müjdat Gezen Sanat Merkezi) nice genç tiyatrocu yetiştirdi ve yetiştiriyor. MSM öğrencilerinden ücret almıyor. Parasız bir özel sanat okulu olarak Kadıköy’ün göbeğinde yetkin hocalarla faaliyetlerini sürdürüyor. ‘Gergedan’ ne diyor? Daha çok şey söyleyebilirim bu iki sanatçı üstüne. Ama gerek yok. Zaten yeterince tanınıyor, biliniyor, seviliyor ve sayılıyorlar. Gezen ve Akpınar 21 Aralık akşamı Halk TV’de Uğur Dündar’ın sunduğu “Arena” programına çıktılar ve sırası geldi; ülkece içinde bulunduğumuz açmazları, gözlemledikleri yanlışları eleştirdiler. Eleştiremezler mi? Bugün, iktidar, hemen her fırsatta, bu ülkede demokrasinin varlığından söz ediyor. Bu durumda; eleştiri de demokrasinin gereği olduğuna göre, elbette aksaklıklar konuşulacak, tartışılacaktır. “Arena” programında, Metin Akpınar’ın gündeme getirdiği Eugene Ionesco’nun “Gergedan” adlı oyunu, Türkiye dahil, dünyanın dört bir yanında yıllardır oynayan ve güncelliğini asla yitirmemiş olan bir oyundur. II. Dünya Savaşı’nın eşiğinde kendini göstermeye başlayan faşizmi, Fransa’da bir kasabada yaşayan insanların gergedanlaşmaları üzerinden anlatır yazar. Oyunda ilginç olan, bir gergedan diktatörün varlığından çok, herkesin (bir kişi hariç) adeta gönüllü olarak birbirlerine benzeyen gergedanlara dönüşmesidir... Ucu, faşizmden fanatizme kadar uzanan bir süreç. Nefret söylemi bir hak mıdır? “Arena” programının hemen ertesinde, Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öfkesi bütün televizyon kanallarından yankılandı! Metin Akpınar ve Müjdat Gezen’i “sanatçı müsveddeleri” olarak tanımladı. O da yetmedi, hedef gösterdi, “bedelini ödeyecekler” dedi. Savcılık makamı da görevini derhal yerine getirdi ve sanatçılar gusal, sosyal kriterler üzerinden irdeleyen, sorgulayan insandır. Sanatın işlevi özgür düşünceye alan açmaktır. Bu açıdan bakıldığında, bir ülkenin sanatçılarını tehditkâr bir üslupla bir kalemde “sanatçı müsveddeleri” olarak ilan etmek, yargıyı yönlendirmek bir nefret söylemidir... Ne yazık ki sayın Cumhurbaşkanı her fırsatta sanatçıları aşağılama hakkını kendinde görüyor. Sanat eserine “ucube” diyor, sanatçıya “müsvedde” diyor... İlim ve bilimin buluşmadığı, özgürlüklerin şu ya da bu nedenle kısıtlandığı, demokrasinin varlığının tartışıldığı ortamlarda tutucu politikaların belli alanlara odaklanması kaçınılmaz. Siyaset ve sanat arasındaki ince çizgi özenle korunmak durumundadır. Bu memleketin başında olan kişilerin eleştiriye tahammülsüzlükleri, semtlere varana kadar yaşamları ayrıştırmaları ve de her fırsatta kullandıkları sert üslup, günü geldiğinde birtakım kendini bilmezleri “Yüzde “52’lik milyonları evlerinde zor zapt ediyoruz!” tarzı efelenmelere yönlendirebiliyor. Biraz itidal lütfen... Sansürsüz, baskısız, tehditsiz bir düzen düşüncelerin tartışılmasına, gerçeklerin görülmesine zemin hazırlayacaktır. Ve, bu ülkenin buna ihtiyacı var... Sezer’in “Babamın Kanatları” film gösterimi ile başlayacak etkinlik, “Yabancılaşma: Öldürmeyen Yabancılaşma Çürütür” başlığı altında Arzu Çevikalp (Oturum Başkanı), İshak Saygılı, Kıvanç Sezer ve Kübra Kip’in katılımıyla gerçekleşecek tartışma ile devam edecek. Ülkü Tamer n Ülkü Tamer (2 Nisan) Şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen Ülkü Tamer 81 yaşında Ara Güler n Ara Güler (17 Ekim) Dünyaca ünlü usta foto muhabir Ara Güler, geçirdiği kalp krizi sebebiyle yaşama veda etti. Güler hayata veda ettiğinde 90 yaşındaydı. n Uğur Kıvılcım (27 Kasım) İBB Şehir Tiyatroları oyuncularından sinema ve tiyatro sanatçısı Uğur Kıvılcım 76 yaşında hayata veda etti. "skKdöşeeauklmfe,üanpploaeçkarebrtımşmauas.ıakizdoıdralatunıklr,ai,vrdniıceendmıhasuinurklspautraukırrmdmmeıazavkddlelaaıtkkni,ilannreeı İnsanların düşüncelerinden dolayı yargılanmaması dileğiyle, mutlu yıllar. C MY B