Katalog

Cuma 31 Ağustos 2018 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Artçılar şiddetlendi ekonomi 9 TL’deki değer kaybı sürdü. Dolar/TL 6.84, Avro/TL 8.01’i gördü. Merkez’den gelen istifa haberi TL’deki erimeyi hızlandırırken, Fitch’ten bir not uyarısı daha geldi Hükümetin ekonomiyi toparlamaya dönük açıklamalarına karşın liradaki erimenin de uluslararası kuruluşların olumsuz açıklamalarının da önü alınamıyor. Türk Lirası’ndaki (TL) değer kaybı, dün de sürdü. Güne 6.43 seviyelerinden başlayan dolar/TL kuru 6.8427’yi, güne 7.54 seviyelerinden başlayan Avro/TL kuru 8.0146’yı gördü. TL’nin dolar karşısındaki günlük değer kaybı yüzde 5.8’i buldu. 30 Ağustos Zafer Bayramı sebebiyle dün iç piyasalar kapalıydı ancak düşük hacimli uluslararası piyasalarda TL’nin değer kaybı devam etti. Kurban Bayramı tatilinin bittiği 27 Ağustos’ta 6.12 seviyelerinde olan Dolar/TL kuru, haftanın ilk dört günün rılığı yoktu, buna faiz oranları da dahil. Uzmanlığı yeni bir kamu kuruluşunda kullanılacak hepsi bu” açıklamasında bulundu. Fitch uyardı TL’deki değer kaybını artıran bir diğer gelişme, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’ten yapılan “Lira’daki değer kaybı Türk bankalarına yönelik riskleri artırıyor” açıklaması oldu. Fitch açıklamasında, “Türk bankalarının sermaye pozisyonları, TL’deki değer kaybı, yükselen faiz oranları ve varlık kalitesindeki düşüşle zayıflayacak” ifadeleri yer aldı. Fitch, “Kredi yeniden yapılandırılmasıyla ilgili sunulan yeni çerçeve, takipteki kredi kategorisine yük olarak gelecek” dedi. Acemoğlu: Krizin nedeni Trump’ın kaprisi değil TL’deki değer kaybını Bloomberg’e değerlendiren Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) İktisat Profesörü Daron Acemoğlu, hükümetin aldığı geçici önlemlerin sorunu çözmeyeceğini belirtti. Türkiye’nin devasa cari açığını kapatmak için gerekli yabancı sermaye akımlarının kuruduğunu belirten Acemoğlu, özel sektörün yüksek döviz borcunun ekonomiyi tehdit ettiğini yazdı. Acemoğlu, Türkiye öncelikle atması gereken adımın kurumlardaki kötüye gidişin tersine çevrilmesi olduğunu savundu. Krizin kökeninin vefasız yabancı yatırımcılar ya da kaprisli ABD Başkanı’nın tweet’leri olmadığını belirten Acemoğlu, özel sektördeki düşük verimlilik ve sürdürülebilir olmayan kredi büyümesi gibi yapısal sorunlar bulunduğunu, bunların kökeninde de son 10 yılda ekonomik ve siyasi kurumlardaki bozulma olduğunu öne sürdü. Acemoğlu, çözüm olarak şu adımları sıraladı: Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin azaltılması, medya özgürlüğünün sağlanması, siyasi mahkumların serbest bırakılması, yargı ve Merkez Bankası gibi kurumların bağımsızlığının sağlanması, yerli ve yabancı yatırımcının güvenini artırıcı adımlar. de yüzde 11 artmış oldu. Merkez’de istifa Merkez Bankası (TCMB) Başkan Yardımcısı ve Para Politika sı Kurulu üyesi Erkan Kilimci’nin görevin Bir diğer kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de üç gün önce, Türkiye’deki 20 bankanın notunu indirmişti. Stokçuluk tehlikesi TL’deki büyük değer kaybına para Arjantin’de peso çakıldı, şok faiz artışı geldi den ayrıldığı haberi de TL’deki değer kaybını artırdı. Kilimci’nin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu’na geçeceğini yazan Reuters’a bilgi veren üst düzey bir kaynak, “Kilimci’nin Merkez Banka sı yönetimi ile hiçbir konuda fi lel olarak piyasada birçok ürüne büyük zamlar gelirken, stokçuluk iddiaları da gündeme düştü. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada “Son dönemde finansal piyasalardaki geçici dalgalanmaları fırsat olarak gören bazı spekülatörlerin çeşitli ürün ve ürün gruplarında arztalep dengesiyle uyuşmayan fiyat artışları, stokçuluk vb. piyasa fiyat oluşumunu bozucu davranışlar gerçekleştirdikleri gündeme gelmektedir. Ticaret Bakanlığı olarak gelişmeleri anlık olarak takip ederek, piyasa dengesinin bozulmasını engelleyici tedbirleri almaya devam edeceğiz.” açıklamasın Türkiye gibi Arjantin’de de para birimindeki değer kaybı durdurulamıyor. Gelişmekte olan ekonomilerin tümü için alarm veren gelişmeler yaşanıyor. Arjantin pesosunun dün dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 21’i aşarken, merkez bankası şok faiz artışına giderek oranı yüzde 45’ten yüzde 60’a çekti. Devlet Başkanı Mauricio Macri, para birimindeki değer kaybını durdurmak için Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) 50 milyar dolarlık krediyi erken serbest bırakmasını talep ne Lagarde, Arjantin’in talebi üzerine ödemelerin hızla yapılması için çalışmalara başlandığını açıkladı. Lagarde, Arjantin’le olan “finansal programın aşamalarını gözden geçireceklerini” ifade etti. Arjantin 8 Mayıs’ta yardım için IMF’nin kapısını çalmış, IMF haziranda Arjantin’e 50 milyar dolar borç verilmesini öngören 3 yıllık standby anlaşmasının resmen onaylanmıştı. Ülkede enflasyon temmuzda yüzde 31’i aşmıştı. Pesodaki değer kaybı nedeniyle enflasyonun ağustosta daha artması kir ay da bulundu. l Ekonomi Servisi etti. IMF Başkanı Christi Halk IMF anlaşmasına tepkili bekleniyor. Zamdan kaçış yokErkanKilimci Türkiye beyaz eşya pazarı bu yıl yüzde 5 civarında daralacak. Artan kur ve maliyet artışları nedeniyle pazarda zam ise kaçınılmaz görünüyor. Arçelik Üst Yöneticisi (CEO) Hakan Bulgurlu, dövizdeki aşırı oynaklığın işleri zorlaştırdığını belirterek, “Yüksek kur kaynaklı tüm ekosistemde bir sıkıntı yaratılmış durumda. Bu yıl pazar yüzde 5 daralacaktır. Kur ve maliyet artışını tüketiciye yansıtmak mecburiyetindeyiz ama direnebildiğimiz kadar direneceğiz. Eldeki stoklarımız ve pazarın hareketlerine göre fiyat artışını minimumda tutacağız” dedi. Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Turan Erdoğan da, 2018’in iç pazarda bir daralma ile kapanacağını öngördüklerini belirterek, “Globalleşen bir dünyada artan kur farkının belirli kısmını mümkün olduğu kadar tüketiciye az yansıtıyoruz. Büyük kısmını sineye çektik” diye konuştu. Dünyanın en büyük tüketici elektroniği fuarlarından IFA bugün Berlin’de kapılarını açıyor. Türkiye’den Arçelik’in markaları Beko, Grundig ve Vestel IFA’ya çıkarma yaptı. Beko, hızı ve narin yıkamayı bir arada sunan AquaTech teknolojili çamaşır makinesini ilk kez tanıttı. Arçelik Üst Yöneticisi (CEO) Hakan Bulgurlu, robotların yakın gelecekte günlük hayatın bir parçası olacağını belirterek, “Arçelik olarak solar teknolojiyle evin içinde süpürge gibi çalışan bir robot üzerinde çalışıyoruz. Evin içindeki insanları ve hayvanları algılayacak. Gelecek yılki IFA’ya hazır olacak robotumuz” dedi. Özellikle hammadde fiyatlarını etkileyen dolar kuru ile piyasada fiyat artışlarının kaçınılmaz hale geldiğine dikkat çeken Bulgurlu, “Mecburen biz de artan maliyetleri kademe kademe olmasa da tüketiciye yansıtmak mecburiyetindeyiz. Tüketim düşüşü de bundan kaynaklanacak” diye konuştu. Kurun ihracat anlamında avantaj sağladığını ifade eden Hakan Bulgurlu, “Ancak Sanayi Dünyanın ikinci büyük beyaz eşya üreticisi olan Türkiye’nin dev markaları ile çıkarma yaptığı Tüketici Elektroniği Fuarı IFA 2018’e kur damgasını vurdu Buharla pişirme zamanı 4 Beko’nun IFA’da sergilediği ürün lerden Kombi Buharlı Fırın, pişirme esnasında farklı noktalardan buhar vererek yemeğin homojen bir şe kilde pişmesini sağlıyor. Buharlı pi şirme sayesinde gıdaların vitamin ve mineral değerleri korunuyor. Oğuzhan Öztürk 4 EverFresh+ teknolojisine sahip buzdolapları meyve ve sebzeler de nem kaybını önlüyor ve 30 güne kadar saklanabilmelerini sağlıyor. 4 AutoDosing teknolojisi, bulaşık makinelerinde deterjan miktarını kendi belirleyerek etkin ve ekono mik yıkama sağlıyor. 4 Vacuum Blender, yeni vakum teknolojisi sayesindek besin de Hakan Bulgurlu ve Arçelik Genel Müdür Yardımcısı Oğuzhan Öztürk: Beko markamız ile önümüzdeki dönemde yeni pazarlara giriş yaparak başarımızı artırmayı hedefliyoruz. ğerlerini koruyor ve sağlıklı içecekler sunuyor. mizde ithalat olduğu için herkesin beklediği kadar avantaj sağla Yerliye ilgi devlettenmıyor. Zaten Arçelik’in iş hacmi nin yüzde 65’ten fazlası uluslararası işlerden geliyor. Asya’da birçok yeni işimiz var. Filipinler ve Endonezya’da yeni şirketlerimiz var” değerlendirmesini yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Apple iPhone’a karşı önerdiği Vestel Venus cep telefonları devlet kurumları ve bele la bir araya gelen Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Turan Erdoğan, “Cumhurbaşkanı’nın markamızı işaret etmesi bizi gurur farklı olduğunu herkesin birbirinden komponent ürün aldığını kaydeden Erdoğan, “Mühim olan özgün tasarım yapmak, ihracat ve katma Yeni pazarlar diyelerin siparişiyle haftalık satışlarını yüzde 50 artırdı. landırdı ve şevklendirdi. İna değer sağlamak. Vestel mar nılmaz bir ilgi oldu. Resmi kalı ürünlerde bugüne kadar Bulgurlu, Beko’nun yenilikçi ve akıllı teknolojilerinin global trendler ışığında şekillendiğini anlatarak, “Tüketici iç görülerini ve yeni trendleri temel alarak ha Son tüketicinin ilgisi ise zaman içinde belli olacak. Bu yıl Berlin IFA’ya 28. kez katılan Vestel, 3 bin 800 metrekarelik standında 730 ürünü teknoloji severler kuruluşlardan, bazı belediyelerden ciddi siparişler geldi. Bunları karşılıyoruz. Bu bir domino etkisi de yaratacak. Haftalık bazda satışlarımız yüzde 50 arttı. Tabii son tü 8 ülkeye 10 bin adetlik ihracat yaptık. Japonya’da satış için bir anlaşmamız oldu” ifadesini kullandı. Sineye çektik yatı kolaylaştıran, zaman kazan le buluşturuyor. Şirket Ve keticiye yansıması biraz da Beyaz eşya pazarında kur dıran ve sağlık nus cep telefonlarının yeni ha zaman alacak. Bizim ma ve artan maliyetlerden kay lı yaşamı teşvik eden teknolojiler geliştiriyo ruz” dedi. modeli olan Z30’u ise IFA’da görücüye çıkardı. Z30’un asıl tanıtımı ise ekim ayında Türkiye’de yapılacak. Fuar öncesi Vestel standında basın mensuplarıy lımız kaliteli ve ucuz. Yerli malına bir öncelik verilmesini bekliyoruz. Yerli malına tevecüh Türkiye’de biraz eksik kaldı” ifadesini kullandı. Yerli malında artık tanımın naklı olarak iç pazarda bir küçülmenin söz konusu olduğunu belirterek, 2018’in iç pazarda bir daralma ile kapanacağını öngördüklerini söyledi. Kimsenin malına zam yap mak istemediğini vurgulayan Turan Erdoğan Raf ömrü yedi kat artacak Vestel’in sergilediği bazı teknolojiler ise şöyle: n Vestel Z30: Dokunmatik ekrandaki kavisli 2.5D cam, Notch tipi 6,18” Full HD+ Incell IPS ekran özelliklerine sa hip. 4 GB RAM belleği , 16 MP’lik ön kamerası var. n 8K TV: Vestel 8K TV’ler 7680 x 4320 çözünürlükteki 8K TV ile 4K TV’lere kıyasla 4kat, FHD TV’lere kıyasla 16kat daha fazla ayrıntı sunacak. n VacumBag: 7 kat daha uzun raf ömrü Vakum teknolojisi sunan üründe kapakta bulunan vakum bölmesine poşeti yerleştirip, vakum tuşuna basmak yeterli. Erdoğan, “Globalleşen bir dünyada artan kur farkının belirli kısmını mümkün olduğu kadar tüketiciye az yansıtıyoruz. Ama kur ve maliyetleri arttığı zaman herkes fiyat artışı yapıyor. Az miktarda zam yaptık. Büyük kısmını sineye çektik. Türkiye kur hareketlerinde biraz deneyimli. Öncelikle moralleri bozmamak lazım. Kurda öngörülebilir ve stabil bir yapıya gelinmesini umut ediyoruz” dedi. Türk Telekom ve sorular... Et Balık Kurumu, Süt Endüstrisi Kurumu, Tekel, Türk Telekom, SEKA, Petkim, TEDAŞ, TÜPRAŞ, Şeker Fabrikaları, Sümerbank, DemirÇelikBakır Fabrikaları, Eti KromAlüminyum, Taksan, Borçelik, yem fabrikaları, barajlar... Yazmanın sonu yok. Cumhuriyet tarihinin en önemli değerleri teker teker satıldı. Kiminin önce içleri boşaltıldı, arpalık yapıldı; kimileri kâr ederken satıldı. Çoğu stratejik şirketlerdi. O zamanlar stratejik lafına burun kıvrıyordu özelleştirme gelirlerine bel bağlayan hükümetler ve tabii hiç eksik olmayan liboşlar. Ne oldu? Bugün elimizde hiçbiri kalmadı. İçi boşaltılmış bir ülke, değeri her gün düşen bir Türk Lirası, gıdadan elektroniğe artan bir dışa bağımlılık... Türk Telekom... 13 yıl önce Türkiye’nin en büyük özelleştirmesi olarak lanse edilmişti; bugün ise tarihi başarısızlık olarak literatüre geçti. Ülkelerin belirledikleri stratejik sektörleri ve bu doğrultuda stratejik yatırımları vardır. Telekomünikasyon sektörü de bunlardan biridir. Türk Telekom ülkenin ana sabit telefon hattının da, internet omurgasının da yüklenicisi konumunda. Ayrıca, üzerinden veri, enformasyon ve bilgi akan telekomünikasyon fiziksel altyapısı ile, sadece savunma bağlamında değil, ekonomik, teknolojik ve toplumsal bağlamda da stratejik nitelikte. İlk özelleştirme girişimleri 1994 yılında başladı. Hatırlarsınız IMF ve Dünya Bankası ile anlaşmalarda hep Türk Telekom’un özelleştirilmesi şartı getirilmişti. 2001 krizinin tetikleyicileri arasında da gösterilmişti. 2005 yılında kâr eden bir kurumken kasasında 2 milyar dolarla 6.5 milyar dolara Lübnanlı Hariri ailesi ve Suudi Oger Telecom’a devredilmesine büyük tepkiler olmasına karşın, AKP hükümeti karşı çıkış gerekçelerinin hepsine kulak tıkamıştı. Ne yazık ki hepsi de gerçek çıktı. Olay sadece batan para, ödenmeyen krediler değil. Ülkenin bilgi toplumu altyapısı da aynı zamanda... Birleşmiş Milletler’in bir kuruluşu olan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU: International Telecommunication Union) her yıl “Enformasyon Toplumunu Ölçme Raporu” (Measuring the Information Society) yayımlar. Raporda ülkelerin, bölgelerin ve dünyanın enformasyon ve iletişim teknolojileri (ICT)??kısaca bilgi teknolojileri (BT)? ?alanındaki durumu değerlendirilir. ITU’nun son raporuna bakalım: 176 ülke içerisinde Türkiye 67. sırada yer alabilmiş. Umman Sultanlığı, Malezya, Lübnan, Suudi Arabistan, Kazakistan ve Azerbaycan’ın biraz gerisinde, Katar ve Birleşik Arap Emirliği’nin çok gerisinde kalmış Türkiye. Raporun alt endekslerinden biri olan, bilgi teknolojileri altyapısında ise 78. sıradayız. Kasım ayında UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) ve Birleşik Arap Emirliği ortak projesi olarak ilk kez ülkelerin bilgi zenginliğini belirleyen bir araştırma yayımlandı. Her ülke için Küresel Bilgi Endeksi (Global Knowledge Index) notu hesaplayan bu araştırmaya göre, Türkiye 131 ülke içerisinde 69. sırada. Hemen üstümüzdeki üç ülke: Makedonya, Mauritius, Suudi Arabistan. Hemen altımızdaki üç ülke ise: Moldova, Panama, Moğolistan. Eski CHP Uşak Milletvekili Osman Coşkunoğlu gerek milletvekilliği döneminde gerek sonrasında kamuoyu ile paylaştığı yazıları ile bu konuya en fazla dikkat çekenlerden biri olmuştu. Coşkunoğlu, bu raporların Türkiye’de hiçbir şekilde medyada tartılışmıyor olmasına dikkat çekerek “Görmezliğe gelerek gerçekler yok olmuyor. Bu raporları incelemek ve kamuoyu önünde tartışmak, durumumuzu ve performansımızı iyileştirmek için neler yapılması gerektiğine, geliştirilmesi gereken politikalara ışık tutar. Oysa ne hükümet, ne muhalefet ne de STK’ler bir açıklama yaptı. Buna karşın kendi durumunu öğrenen Birleşik Arap Emirliği bile, geliştirilecek politikalar ve verilecek kararlar için raporun çok değerli katkıları olduğunu medya önünde açıklama özgüvenin gösterebildi” diyor. Konuya bir de bilgi toplumu altyapısı cephesinden bakmak istedim. İnanın uğratılan zarar kadar bu da önemli... ‘Şarbonun sorumlusu hayvancılığı yok edendir’ Kurban Bayramı öncesi Ankara’nın Gölbaşı ilçesindeki çiftliklerde rastlanan şarbon hastalığına ilişkin yazılı bir açıklama yayımlayan Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (ÇİFTÇİSEN), açıklamasında “Şarbonun sorumlusu hayvancılığımızı yok edenlerdir” ifadelerine yer verdi. Türkiye’nin özelleştirmeler öncesinde hayvan ve hayvansal ürünler konusunda kendine yeterli olduğunun ve karkas et ihracatının dahi yapılabildiğinin anımsatıldığı açıklamada, “Hayvan yetiştiricilerini destekleyecek, girdileri ve hayvan ile hayvansal ürünler piyasasını düzenleyecek kamu kurumları tekrardan oluşturulmalı. Meralar ıslah edilerek, özgür mera hayvancılığına dönülmeli. İthalat yerine, hayvan yetiştiriciliği desteklenmeli” denildi. l Ekonomi Servisi C MY B