Katalog

DUNYA Trump bütçe peşinde ABD Başkanı Donald Trump’ın Körfez’deki Arap ülkelerinin liderlerine bir mektup yollayarak ülkesinin bölgede çok fazla para harcadığından şikâyet ettiği savunuldu. New York Times’ın haberine göre Trump, ismi belirtilmeyen ülkele rin liderlerinden, İran’a karşı ittifakın bir parçası olarak bölgedeki askeri maliyetlere daha fazla katkı yapmalarını istedi. Habere göre Trump, şu ifadeleri kullandı: “IŞİD katillerini Suriye’den kovarken, Ortadoğu’nun sorumluluk sahibi ulusları, İran’ın IŞİD’e karşı zaferimizden faydalanmasını engellemek için daha fazla katkı vermeli.” Yaptırım savaşlarıCumartesi12Mayıs2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 13 Cuma namazının ardından sokaklara dökülen İranlılar “Trump hiçbir şey yapamazsın”, “Savaşırız, ölürüz. Teslim olmayız” sloganları ile protesto gösterisi düzenledi. İran’dan sert uyarı ABD’nin Tahran ile nükleer anlaşmadan çekilmesi sonucu Suriye’nin önceki gün bir kez daha İranİsrail çatışma sahasına dönmesinin ardından Birleşmiş Milletler’den “tüm düşmanca eylemlere acilen son verilmesi” çağrısı gelirken tarafların karşılıklı çıkışlar sürüyor. İsrail’in Suriye’de İran’a ait olduğunu iddia ettiği hedefleri vurması sonrası Golan Tepeleri’ni ziyaret eden İsrail Savunma Bakanı Avigdor Lieberman, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’a mesaj yolladı. Liberman “İranlıları (Suriye’den) defedin. Size yardım etmiyorlar. Sadece zarar veriyorlar ve varlıkları sadece sorun” dedi. ‘Aptallık yapmayın’ İran’da dini lider Ali Hamaney cephesine yakın Ayetullah Ahmed Hatemi ise, İsrail’e “Aptalca hareket ederseniz, Tel Aviv ile Hayfa yok olur’’ diye seslendi. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’la nükleer anlaşmadan çekilmesini eleştirirken Tahran’ın anlaşmanın ayakta kalması için Avrupa Birliği’ne (AB) güvenemeyeceğini dile getiren Hatemi, şunları söyledi: “ABD hiçbir şey yapamaz. Onlar hep İran rejimini devirmenin peşinde oldular ve bu amaç kapsamında anlaşmadan da çekildiler. Anlaşmaya imza atan Avrupalılar da güvenilmez. İran’ın düşmanlarına güvenemezsiniz.’’ İran Dışişleri Sözcüsü Behram Kasımi de, İsrail’in Suriye topraklarındaki hedefleri vurmasının ardından uluslararası toplumun tavrına tepki gösterdi. Şam’ın kendini savunma hakkı olduğunu söyleyen Kasımi “Uluslararası toplumun sessizliği İsrail saldırganlığını cesaretlendiriyor” dedi. Çelişkili S300 açıklamaları Suriye’ye S300 hava savunma sistemleri vermesi gündemde olan Moskova’dan çelişkili sinyaller geliyor. Rus basınında çıkan haberlere göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanlarından Vladimir Kozhin S300 füze savunma sistemleri konusunda Moskova’yla Şam arasında bir görüşme olmadığını, Şam’ın bu sistemlere ihtiyaç duyduğunu düşünmediğini söyledi. Konuyla ilgili konuşan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise Suriye’ye yönelik saldırıların ardından Rusya’nın gerekli gördüğü her adımı atma hakkına sahip olduğunu vurguladı. Paşinyan’dan Sarkisyan’a konut Ermenistan’da sokak hareketinin lideri olarak başbakanlığa seçilen Nikol Paşinyan, selefi Serj Sarkisyan’a konut sağlanması için öneri sunma talimatı verdi. İki haftayı aşkın süre devam eden protestoların ardından istifa etmek zorunda kalan Sarkisyan’ın partisi Cumhuriyetçi Parti’nin de kısmi desteğiyle meclisten kabineyi kurma yetkisi alan Paşinyan, dünkü hükümet toplantısında başbakanlık idaresine talimat verdiğini açıkladı. Kabine’nin Sarkisyan’a konut sağlanmasıyla ilgili bir önceki kararı, kendisi reddettiği için iptal edilmişti. ABD’nin nükleer anlaşmadan çıkmasının ardından İran’a yönelik yaptırımları genişletmesine Avrupa’nın tepkisi artarak sürüyor ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ile 2015 yılında varılan nükleer anlaşmadan çekilme ni” savunmaya çağırdı. Le Marie, “Avrupa ülkelerinin ABD’nin kararlarına boyun eğmeye devam edemeyecekleri siyle dünyada yükselen tansiyon Su nin farkına vardıklarını” söyledi. Fran riye üzerinden İranİsrail hattında ça sa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Dri tışma olarak patlak verirken Was an da ABD’nin aldığı yaptırım kararla hington İran Devrim Muhafızları’yla rının ABD’yi ilgilendirdiğini belirterek bağlantıları olduğu gerekçesiyle al “Bizi ilgilendiren kararlar bizimle gö tı kişi ve üç şirketi yaptırım listesi rüşülmeden alınamaz” dedi. Le Drian, ne ekledi. Trump’ın anlaşmadan çıkma kararının ardından İran’a yeni yaptırımlar getirileceği açıklamasıyla Transatlantik ittifakında, ABD ve Avrupalı müttefikleri arasında uzun sü Trump ile AB’nin lokomotif ülkeleri Almanya Başbakanı Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron arasındaki görüş ayrılıkları derinleşti. Avrupalıların kendi şirketlerinin menfaatlerini korumak için bütün hamleleri gerçekleştireceğini de sözlerine ekledi. Nükleer uzlaşının imzalanmasının ardından İran ile milyarlarca dolar redir devam eden anlaşmazlık daha da büyüdü. Fransa’dan, ABD’nin yaptırımlarını etkisiz kılacağını düşündüğü biri dizi önlemi Avrupa Birliği Komisyonu’na önermeye hazırlandıkları çıkışı geldi. BAE ile ortak yaptırım ABD’nin aldığı yaptırım kararlarını açıklayan Hazine Bakanı Steven Mnuchin, “Devrim Muhafızları’na yardımcı olduğunu belirtti. ABD’nin ardından BAE de Washington’ın yaptırım kararı aldığı kişiler ve şirketleri, terör örgütleri listesine dâhil ettiğini açıkladı. Ekonomik egemenlik Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire, Avrupa’yı İran ile ticaret söz konusu olduğunda “ekonomik egemenliği lık anlaşmalar imzalayan Fransız firmaları arasında Airbus, Total, Renault, Peugeot bulunuyor. Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier ise Berlin’in Alman şirketlerine İran ile ticaret yapmaya devam etmeleri için yardım etmeye hazır olduğunu duyurdu. ‘Güveni zedeliyor’ Almanya Başbakanı Angela Merkel, İran Cumhurbaşkanı Hasan bağlı Kudüs Gücü ve döviz tüccarla Ruhani’yle önceki gün yaptığı tele rı için çalışan üç paravan şirket ve altı kişinin kara listeye alındığını” duyur DİPLOMATİK HAMLE fon konuşmasında, Tahran yükümlülüklerini yerine getirdiği sürece an du. Mnuchin, söz konusu şirketlerin İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, laşmayı destekleyeceğini söylemiş Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) kurulduğunu ve bu ülkedeki bankalardaki milyonlarca Amerikan dolarının uluslararası yap GörüşabmçrAaaeeklymkayainelamglnaAeeyrBılasei,1Dry5BelıeşrMkitİiAallaigyşBnikılyDsiilag’eSnövrainelrYıüngüFşükrümaksnnleeüeskdeaBeTr’rneüabınmknuslldasueşiınlşlcm’daişiscealeiadbFkraiei.nrdericati.eFlsrMTaajrnıaucsvmraeorpCnm’ıundimşanthiRü.uukMrhlbeeaaernşkrkiea’ayln,neldıaaüşEynmmndıamedmaaennu tırımlara takılmaksızın Kudüs Mogherini de ev sahipliği yapacak. Zarif’in pazartesi çekilmesini “Uluslararası düze Gücü’ne aktarılması konusunda İran Merkez Bankası’nın da günü ise Moskova’da Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile biraraya gelmesi bekleniyor. ne duyulan güveni zedeliyor” sözleriyle eleştirdi. IŞİD ile savaşta birçok bölgesi yerle bir olan ve yeniden toparlanma çabasındaki Irak’ta parlamento seçimlerine 7 binden fazla aday katılıyor. Irak’ın zor seçimi ABD’nin öncülük ettiği askeri operasyon ve işgalin ardından IŞİD terörüyle de sarsılan Irak’ta halk bugün, cihatçılara karşı zafer ilanı sonrasında ilk seçimler için sandık başına gidiyor. Mezhepsel çeşitlilik içerisindeki, geçen yıl Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) düzenlenen tek taraflı bağımsızlık referandumunun da gerilime sebebiyet verdiği ülkedeki seçimler, Ortadoğu’da artan tansiyon nedeniyle bölge ve dünya başkentlerince de dikkatle izleniyor. İran’ın gözü Şii partilerde 18 vilayetten 329 milletvekilliği için 7 binden fazla adayın yarışacağı seçimlerde Şii ve Sünni Araplar ile Kürtler arasındaki mezhepsel ve etnik ayrımlar siyasetin temel belirleyenlerinden birisi durumunda. Seçimler öncesinde yapılan kamuoyu yoklamaları ve siyasi yorumlarda Başbakan Haydar İbadi’nin liderlik ettiği Zafer İttifakı’nın önde olduğu görüşü hakim. İbadi’nin, kendisi gibi Şii kökenli Hukuk Devleti Koalisyonu’nun lideri, eski Başbakan Nuri Maliki’ye nazaran Sünni nüfus için daha kapsayıcı bir figür olduğu değerlendirmesi yapılıyor. Zafer İttifakı ve Hukuk Devleti Koalisyonu dışında öne çıkan iki hareket de yi ne Şii kökenli ittifaklar: Sürpriz şekilde Irak Komünist Partisi’yle ortak şekilde “Sayrun Koalisyonu” adı altında seçimlere katılan Mukteda el Sadr liderliğindeki Sadr hareketi ve Irak ordusunun elit askerlerinden ve Haşdi Şabi milislerinden destek gören Hadi el Emiri liderliğindeki “Fetih İttifakı”. Irak’ın eski lideri Saddam Hüseyin’e karşı savaşmak üzere kurulan, Irakİran savaşında ise İran Ordusu saflarında savaşan Bedir Tugayı’nın komutanlarından olan Emiri’nin seçimlerden sonra kurulacak hükümet için öngörülen senaryolarda kilit rol oynaması Tahran’ı memnun ediyor. Emiri’ye destek veren Haşdi Şabi güçleri hali hazırda Şam ve Tahran’ın en önemli silahlı müttefiklerinden biri olarak Suriye’de savaşıyor. Kürtler yorgun Irak seçimlerinin bir diğer önemli boyutunu ise Kürt partilerinin alaca ğı oylar oluşturuyor. IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani’nin önderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 2014 yılında yapılan genel seçimlerde yüzde 9 civarında oy almıştı. Tek taraflı bağımsızlık referandumuna öncülük eden Barzani’nin, Bağdat hükümetiyle gerilim sonrasında ekonomik ve askeri olarak sıkıntı yaşadıktan sonra geri adım atmak zorunda kalmasının sonuçları etkileyebileceği yorumları yapılıyor. KDP’nin ardından Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) de önde gelen Kürt partilerinden biri olarak seçimi tamamlaması bekleniyor. Goran Hareketi, Yeni Nesil Koalisyonu ve KYB’den ayrılan Behram Salih liderliğindeki Demokrasi ve Adalet İttifakı’nın da geçen seçimden farklı olarak bu kez meclise girebileceği yorumları yapılıyor. Seçim yarışının öne çıkan isimleri Başbakan İbadi, Haşdi Şabi milislerinden destek gören El Emiri, eski Başbakan Maliki. Bu arada Suriye’de yaşayan Iraklılar oylarını dün kullandı. Cumhuriyetçi Parti’de Haspel çatlağı ABD’de Cumhuriyetçilerin önemli isimlerinden Arizona Senatörü John McCain, CIA Başkanlığı için Senato’da yapılacak oylamada hakkında işkence iddiaları bulunan Gina Haspel için “hayır” oyu vereceğini açıkladı. Beyin kanseri tedavisi gören McCain, Haspel hakkındaki iddialarından rahatsızlığını dile getirdi. Haspel’in bir vatansever olduğuna inandığını belirten McCain “Ancak Haspel’in yurtdışındaki hapishanelerde Amerikalıların yaptığı işkencelere gözetmenlik yapmış olması rahatsızlık verici. Senato görevini yapmalı ve onun adaylığını reddetmelidir” ifadelerini kullandı. McCain, Vietnam Savaşı’nda esir düşerek işkence görmüştü. Beyaz Saray’ın iletişim danışmanlarından Kelly Sadler’ın 81 yaşındaki McCain için “Zaten ölüyor, söylediklerinin bir önemi yok” şeklindeki ifadeleri ise büyük tepki topladı. Büyük Dönüş Yürüyüşü eylemlerinde dün İsrail askerlerinin müdahalesi sonucu 49 Filistinli yaralandı. Gazze’de yine kan döküldü Toprak Günü kapsamında Büyük Dönüş Yürüyüşü’nün 7. haftasında dün yine Gazze’de protesto gösterileri vardı. İsrail güvenlik güçleri ise eylemcilere bir kez daha gözyaşartıcı gaz ve mermiler ile yanıt verdi. Hamas yönetimindeki Gazze Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada bir kişinin öldüğü, 49 kişinin yaralandığı duyuruldu. Ölen kişinin kimliği İsrail askerleri tarafından göğsünden vurulan 40 yaşındaki Caber Selim Ebu Mustafa olarak açıklandı. İsrail ordusunun keskin nişancıları tarafından vurulan16 yaşındaki bir gencin ise durumunun kritik olduğu aktarıldı. Bugüne kadarki gösterilerde İsrail askerlerinin ateşi sonucu en az 52 kişi hayatını kaybetti, 1500’den fazla kişi yaralandı. Protesto gösterileri 30 Mart’ta başlamıştı. Dünkü eylemler 15 Mayıs’ta İsrail’in kurulması ile çok sayıda Filistinlinin evlerini terk ederek mülteci konumuna düşmesinin anıldığı Nakba (Felaket) günü öncesi son cuma gösterisi. ABD Başkanı Donald Trump, geçen yıl büyük tepki çeken Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etme ve ABD elçiliğini Kudüs’e taşıma kararını açıklamış, taşınma tarihi 14 Mayıs olarak açıklanmıştı. Puigdemont vazgeçti İspanya’ya bağlı Katalonya Özerk Yönetimi’nin bağımsızlık girişimi nedeniy le görevden alınan eski başkanı Carles Puig demont, 14 Mayıs’ta yapılacak başkanlık se çiminde yeniden aday olmayacağını açıklar ken, yerine seçilmesi için yakın müttefiki ve bağımsızlık yanlısı Quim Torra’yı işaret etti. Almanya’nın başkenti Berlin’den kamuoyu na açıklamada bulunan Puigdemont, “Grubu muz, Katalan hükümetinin yeni başkanı ola rak parlamento üyesi Quim Torra’yı öneri yor. Böylece kendisi önümüzdeki birkaç gün içinde gerekli sorumluluğu alıp derhal bir hü kümet kurulmasını sağlayabilir” dedi. Puig demont geçen hafta so nu Berlin’de partisin den yetkililerle bir ara ya gelmişti. Toplantı son rası yapılan açıklama da, Puigdemont’un ye niden partinin adayı ola cağı açıklanmıştı. Ancak Puigdemont’un Madrid yönetimiyle yaşanan krizi Puigdemont daha da tırmandırmamak için bu kararından vazgeçtiği tahmin ediliyor. Katalonya’da geçen ekim ayında düzenle nen tartışmalı bağımsızlık referandumu son rası tutuklanma tehlikesiyle Belçika’ya gi den Puigdemont, hakkındaki uluslarara sı yakalama kararı nedeniyle 25 Mart’ta Almanya’da gözaltına alınmıştı. Alman yar gısı, İspanya’nın iadesini istediği Katalan si yasetçiyle ilgili nihai kararını henüz vermedi. Serbest bırakılan Puigdemont’un karar açık lanana kadar Almanya’dan ayrılması yasak. Enver’e kraliyet affı çıkarıyor Malezya’nın yeni Başbakanı Mahathir Muhammed, 61 yıllık koalisyon iktidarına son verdiği seçim zaferinden bir gün sonra, hakkındaki dava yirmi yıldır siyaset gündemine hâkim olan cezaevindeki politikacı Enver İbrahim’in serbest bırakılması için harekete geçti. Halkın Umudu ittifakının lideri 92 yaşındaki Muhammed, Malezya Kralı’nın İbrahim için af çıkarmayı kabul ettiğini söylerken “Bu tam bir af olacak yani sadece affedilmiş olmayacak, derhal serbest bırakılacak. Bundan sonra da politikaya katılmakta tamamen özgür olacak.” ifadesini kullandı. Basın toplantısında yanında bulunan siyasi liderler arasında, Muhammed tarafından Başbakan Yardımcısı olarak atanan İbrahim’in eşi Wan Azizah Wan İsmail de vardı. Bir zamanlar “Malezya’nın müstakbel lideri gözüyle bakılan” muhalif siyasetçi İbrahim, hükümetle yaşadığı anlaşmazlıklardan sonra yolsuzluk ve Malezya’da suç sayılan eşcinsel ilişki iddialarıyla yargılanmış, mahkum edilmişti. Muhammed, seçim öncesi ittifaka gittiği İbrahim’e iki yıl içinde başbakanlık görevini devretmekten söz etmişti. Sözünü tutarsa İbrahim, Malezya’nın yeni lideri olacak. Yeni Başbakan Mahathir Muhammed’in ilk icraatı Enver İbrahim’i serbest bıraktırmak oldu. C MY B