Katalog

Ortak operasyonla IŞİD’in tepe kadrosuna darbe Irak hükümetine askeri danışmanlık yapan Hişam Haşimi, IŞİD liderliğinden beş önemli ismin Irak, Türkiye, ABD tarafından koordine edilen operasyonla yakalandığını duyurdu. Haşimi, IŞİD lideri Bağdadi’nin para transferlerinden sorumlu yardımcısı İsmail İthavi’nin şubat ayında DUNYA Türkiye’de yakalanarak Irak’a teslim edildiğini, telefonundaki bir uygulama üzerinden de dört komutanın tuzağa düşürülerek yakalandığını söyledi. Buna göre dört isim Suriye’den Irak’a geçmeleri için kandırıldı. ABD Başkanı Trump da, Twitter’dan ‘’IŞİD’in en çok aranan 5 lideri yakalandı’’ dedi. TEHLİKELİ TIRMANIŞCuma11Mayıs2018 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Sandıklar açıldı Irak’ta yarın yapılacak genel seçimler öncesinde ilk olarak güvenlik güçleri dün oylarını kullanmaya başladı. Bağdat yönetiminin IŞİD’e yönelik geçen yıl sonunda zafer ilanından sonraki süreçte gerçekleşen seçimler için yoğun güvenlik önlemleri alındı. 13 İran ile İsrail arasında Suriye’de patlak veren askeri gerilim, iki ülke arasında 1973 Arapİsrail Savaşı’ndan bu yana yaşanan en ciddi çatışmalardan birini de beraberinde getirdi. İsrail ve Suudi Arabistan’la Tahran karşıtı ittifaklıktaki ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesinin hemen ardından, Suriye ile İsrail arasındaki Golan Tepeleri’nde başlayan hareketlilikle birlikte bölge önceki gün karşılıklı ateşe sahne oldu. Trump’ın nükleer anlaşmadan çekilme kararını açıklamasıyla Şam çevresindeki İran’a ait mevzileri vuran İsrail ordusu, önceki gece de Golan Tepeleri’ne saldırı düzenlendiği gerekçesiyle yaklaşık 50 İran mevzisinin bombalandığını duyurdu. İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’nün yaklaşık 20 füze ile saldırdığı iddia edilirken İsrail’in karşı saldırısında 20’den fazla savaş uçağı ve 60’tan fazla füze kullanıldığı bildirildi. ABD’nin Tahran’la nükleer anlaşmadan çekilmesi sonrası Suriye bir kez daha İsrailİran çatışma sahasına döndü Golan Tepeleri’ne İsrail tankları konuşlanmış halde. Bölgede tansiyon yükselirken önceki gece Suriye’ye yönelik İsrail hava saldırısı kameralara yansıdı. ‘23 asker ve milis öldü’ İsrail ordusu Suriye’nin güneyin deki Kuneytra iline bağlı Baas ve Hadar bölgelerine tank atışları ve hava akınları düzenlendiğini belir tirken İsrail Savunma Bakanı Lie berman, İran’ın Suriye’deki nere deyse tüm altyapısını vurduklarını söyledi. Suriye medyası ve Rus as ABD savaş keri kaynakları ise Suriye hava savunma sistemlerinin İsrail’in gönderdiği füzelerin yaklaşık yarısını gemisi Akdeniz açıklarında seyrediyor. etkisiz hale getirdiğini aktardı. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, İsrail saldırıları sonucunda 5’i Suriye ordusuna bağlı, 18’i ise yabancı milis güçler olmak üzere 23 kişinin yaşamını yitirdiğini iddia etti. Suriye ordusu ise 3 kişinin yaşamını yitirdiğini savundu. Dı ken İsrail’in kendini savunma hakkı olduğu vurgulandı. Paris, Berlin ve Londra’ dan İran’ın roket saldırısının “provokatif” olduğu çıkışı yükseldi, Rusya’dan Tahran üzerindeki nüfuzunu kullanması istendi. şişleri Bakanlığı da bombardımanın Şam’a yönelik saldırıların yeni bir evresi olduğunu vurguladı. Suriye topraklarında yaşanan gerilimle ilgili ABD, AB ülkeleri ve Rusya’dan üst üste açıklamalar geldi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “İran’ın Suriye topraklarındaki roket ve füze sistemlerinin kabul edilemez olduğu, İran’ın provokatif saldırılarda bulunduğu” savunulur ‘Gerilim düşmeli’ Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron taraflara gerilimi düşürme çağrısında bulundu. Britanya Dışişleri Bakanı Boris Johnson da Suriye’de siyasi çözüm sürecinin önkoşulsuz olarak yeniden başlatılması gerektiğini kaydetti. Suriye’de İran’la birlikte hareket eden Rusya’dan da taraflara itidal çağrısı yapılırken Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İsrail’in “provokatif ola ALMANYA İRAN’A ÇATTI rak görünebilecek eylemlerde bulunmamasını” istedi. ABD’nin İran anlaş Moskova’da temaslarda bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, masından çekilmesinin BMGK kararlarına aykırı olduğunu söy İran’ı “provokasyon yapmaması” konusunda uyar leyen Lavrov, İran ve İsrail dı ve İsrail’in kendini savunma hakkı olduğunu belirtti. Rus mevkidaşı Lavrov ile bir araya gelen Maas ayrıca nükleer anlaşma kapsamında İran’ın yükümlülüklerine bağlı kalmasınının önemli olduğunu kaydetti. Moskova’dan Tahran üzerinde etkisini kullanmasını istedi. arasındaki gerilimin bölge açısından kaygı verici olduğunu belirtti, tarafları da diyaloğa çağırdı. DOÇ. DR. GÜNEŞ: SAVAŞ KAPISI AÇILDI İsrail’in gözü Lübnan’da doğan ergün bir silah gücü karşısında İsrail’in “De Ortadoğu’da ABDİsrailSünni Körfez hattının İran’a karşı uy mir Gökkube” adı verilen hava savunma sisteminin de yetersiz kalabileceği değerlendirme guladığı sert ekonomik ve askeri po lerini aktardı. Suriye sa litikayla ilgili Cumhuriyet’e değerlen hasında da Hizbullah ve dirmelerde bulunan İstanbul Üniver Kudüs Gücü’nün İsrail’i sitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğ ve Suudi Arabistan’ı en retim Üyesi Doç. Dr. Hakan Güneş, dişelendirdiğini vurgula bölgede “savaş kapısının açıldığını”, yan Güneş’e göre, Tel Aviv ve İran’la çatışma sahasının ise Suriye ve Riyad’ın saldırgan konseptini Trump Lübnan olacağını düşünüyor. da kabul etmiş durumda. Suriye’nin Duma’da kimyasal saldırıda bulunduğu iddiaları üzerine 14 ‘Rusya siper olmaz’ Nisan’da ABD, Fransa ve Britanya ta Her geçen gün İran üzerinde artan rafından Şam çevresine düzenle baskı karşısında Rusya’nın olası poli nen hava saldırılarının “danı tikasına ilişkin görüşlerini de şıklı dövüş” olmadığının gö paylaşan Güneş, bu ülkenin rüldüğünü söyleyen Güneş, doğrudan Şam hükümeti he önceki gece yaşanan gerili def alınmadığı sürece İran ve min bölgeye dönük kapsamlı Hizbullah için hava savunmasını bir dizi müdahalenin devrede devreye sokmayı tercih etme olduğunu gösterdiğine işa yebileceğini belirtti. Suriye’de ret ediyor. ABD’nin ekonomik ortak hareket etseler de Anka yaptırımlarla, İsrail’in ise askeri yollarla İran’a uyguladığı Doç. Dr. Güneş ra ve Tahran ile parçalı ilişkiye sahip olan Moskova’nın, kendisi baskının Riyad tarafından da destek için Ukrayna krizi açısından önem ta lendiğini ifade eden dış politika uz şıyan İsrail’le de köklü bir gerilimi ter manına göre, Tahran’ın bölgedeki et cih etmeyeceğini vurguladı. Güneş, kisi kırılmak isteniyor. Ankara’nın da Esad ve Tahran’ın diplo Suriye’de sahada oluşan tablo, Lüb matik düzeyde zora düşmesinden ra nan ve Yemen’deki gelişmelerin İran hatsız olmayacağını belirtiyor. Akade karşıtı cepheyi rahatsız ettiğini be misyene göre, Ankara’nın ABD ve Su lirten Güneş, bu ülkeye karşı arta udi Arabistan ile eski iyi ilişkilere geri cak askeri müdahalelerin ise özellik dönecek bir açık kapı arayışı da sürü le Lübnan ve Suriye üzerinden devam yor. Güneş, Avrupa’nın özellikle eko edeceği görüşünde. Lübnan’da İran nomik çerçevede İran’la yaşanan ge destekli Hizbullah’ın on binlerce kısa rilimden rahatsız olduğu ancak ABD menzilli füzeye sahip olduğu iddiaları İsrail hattını önleyici bir ısrar içinde ol na dikkat çeken akademisyen, böylesi masının ise zor olduğu görüşünde. ‘ABD’ye güvenemeyiz’ Trump çiftinin uçağın kapısında karşıladığı üç ABD’li zafer işareti yaptı. Kim’le zirve 12 Haziran’da Pyongyang yönetiminin üç Amerikan vatandaşını serbest bırakmasının ardından dün ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jongun ile 12 Haziran’da Singapur’da bir araya geleceklerini açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kuzey Kore’ye giderek Kim’le görüşmüş, önceki gün de beraberinde bu ülkede hapiste olan üç ABD’liyle birlikte ülkeye dönmüştü. Maryland’de Andrews Hava Kuvvetleri Üssü’ne inen uçaktaki üç ABD’liyi ise Trump çifti karşıladı. Trump yaptığı açıklamada, Kim’e bu üç vatandaşını serbest bırakmasından dolayı teşekkür etti, bu adımın “iyi niyet göstergesi” olduğuna işaret etti. “Onları bu kadar çabuk dışarı çıkarabilmiş olmamız, şu anda devam eden sürece dahil olan birçok insanın çabalarını takdir niteliğinde” ifadesini kullandı. Trump, Kuzey Kore liderine atıfla “ülkesini gerçek dünyaya döndürmek istediğine inanıyorum” dedi. Paşinyan’ın ilk icraatı istihbarata Ermenistan’ın yeni Başbakanı Nikol Paşinyan, göreve gelmesinin ardından devlet kadrolarında değişim yapmakta vakit kaybetmedi. Paşinyan, emniyet ve istihbarat birimleri şeflerinin görevden alınmaları yönünde talimat verdi. Transatlantik ittifakında uzun süredir devam eden çatırda ma, Trump yönetiminin İran kara rıyla birlikte daha da derinleşiyor. Avrupa Birliği’nin (AB) lokomotif ülkesi Almanya’nın Başbakanı An gela Merkel, birliğin ABD’den ayrı şarak ortak bir dış politika belirle mesi gerektiğini söyledi. Merkel’in, Fransa Cumhur başkanı Emmanuel Macron’un, Avrupa’nın bütünlüğü için ça Macron’a Şarlman Ödülü’nü Merkel takdim etti. ba gösterenlere verilen Ulusla görüş ayrılıklarına işaret eden Mer rarası Şarlman Ödülü’nü aldığı, kel, “Avrupa’nın kendi kaderini eline Almanya’nın Aachen kentindeki tö alması gerekiyor. Bu gelecekteki en rende yaptığı konuşmada, “Bizi koru önemli görevimiz” dedi. ması için sadece ABD’ye güvenebileceğimiz zamanlar artık geride kaldı” Savaş ve barış meselesi ifadesi dikkat çekti. ABD ile İran ve ti AB’nin ABD’ye olan bağımlılığı cari işbirliği gibi konularda yaşanan azaltma amacıyla kendi ordusunu kur ma önerisi, birliğin sıcak gündemlerinden. Diğer yandan konuşmasında Ortadoğu’da tırmanan şiddete de değinen Merkel, taraflara “itidal” çağrısında bulundu ve bölgede durumun “savaş veya barış meselesine dönüştüğünü” ifade etti. Macron da Avrupa’da reformlara hız verilmesi çağrısı yaptı. Öte yandan Avrupa Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker, İran kararı sonrasında Washington’ı dünyanın başka bölgeleriyle işbirliği yapmamakla suçladı. AB’nin küresel liderlik pozisyonunda ABD’nin yerini alması gerektiğini söyledi. AB, İran’la uluslararası anlaşmaya Tahran’ın uyduğuna işaretle devamından yana tutumuyla dikkat çekiyor. Ancak ParisBerlin hattından revize edilebileceğine yönelik çıkışlar da ara ara yükseliyor. lMidMueMbuhrahalaişkhalbemayaftaemhkptaireaendn Malezya’da 92’lik rüzgâr Malezya’da muhalefet koalisyonu, genel seçimlerde tari lendiriliyor. Zira Birleşik Malay Ulusal Partisi’nin önderliğindeki BN, ül hi bir zafere imza attı. Malezya’nın ke Britanya’dan bağımsızlığını kazan 92 yaşındaki eski başbakanı Mahat dığı 1957’den beri iktidarı elinde tu hir Muhammed öncülüğündeki Hal tuyordu. Daha önce 22 yıl boyunca kın Umudu ittifakı, genel seçimler ülkeyi yöneten Muhammed, 2015 yı den birinci çıkarak 61 yıldır ülkeyi lında patlak veren yolsuzluk skanda yöneten Milli Cephe (BN) koalisyonu lının ardından koalisyondan ayrılmış iktidarına son verdi. Seçim komisyo tı. Muhammed, 2013 seçiminde ana nu, Halkın Umudu’nun hükümet için muhalefet partisi konumuna yükse gerekli 112 sandalyelik barajı geçip len Halkın Umudu’nun “şoförüyle Dünyanın seçilen en yaşlı lideri olarak tarihe geçen Muhammed dün destekçileriyle bir araya gelmesinin ardından başbakanlık için yemin törenine katıldı. Öte yandan koltuğunu yitiren Başbakan Necip Rezak ise yenilgiyi kabul ettiklerini duyurdu. Rezak, uzun süredir kamu fonu 1MDB’ye yönelik milyarlarca dolarlık usulsüzlük yapıldığı iddialarının merkezindeydi. mecliste 115 sandalye kazandığını duyurdu. Mahathir Muhammed basına yaptığı açıklamada, “İntikam peşinde değiliz, hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etmek istiyoruz” dedi. Muhammed liderliğindeki blokun kazanması, ülke tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak değer eşcinsel ilişki kurma”, “görevi kötüye kullanma”yla suçlanan ve halen hapiste bulunan eski lideri Enver İbrahim destekçileriyle koalisyon kurmuştu. Muhammed, İbrahim’i serbest bırakıp affedeceğini, “eninde sonunda İbrahim lehine politikadan çekileceğini” açıklamıştı. Suriye üzerinden İranİsrail kapışması A BD Başkanı Trump’ın 2015’teki nükleer anlaşmayı çöpe atmasını takip eden iki gecede, Suriye sahası İsrailİran çatışmasıyla anıldı. 1973 Arapİsrail savaşından beri İsrail’le en büyük askeri gerilim yaşandı. Batılı muhabirler derhal ‘İsrail semalarında İran roketleri’ gördüler ama kimin kime ne fırlattığı biraz karışık. İsrail, İran’ın Kudüs Güçleri’nin Suriye’den Golan Tepeleri’ne 20’den fazla füze fırlattığı ve yanıt verildiğini duyurdu. Hedefleri salt İranlılar olmadı.   Suriye’ye bakılırsa, tıpkı bir gece önce aslında aylardır olduğu gibi İsrail, Kuneytra bölgesinde Baas ve Hadar kentlerine saldırdı ve Suriye Hava Savunması karşılık verdi. Tabii İsrail 1967 savaşında ele geçirdiği Golan’ı kendisine ait görürken, uluslararası hukuka göre burası Suriye toprağı. HHH Kesin olan, nükleer anlaşmaya vurulan darbe eşliğinde Suriye üzerinden İran’la savaş temasının devreye sokulduğu. Ancak İsrail’in ‘önleyici saldırı’ söylemi biraz tuhaf sonuçlar verdi. Uluslararası hukuka uymayan bu söylem ‘düşmanın saldırı kapasitesini ortadan kaldırmak’ maksatlıyken, Golan’a sallanan ve İsrail’i kendini savunmak durumunda bırakıp Demir Kubbe’yi zorladığı anlaşılan füzeler aksini işaret etmekte. Ayrıca Moskova, Suriye hava savunmasının İsrail füzelerinin yarıdan fazlasını vurduğunu duyurdu. SANA görüntüler yayımladı. HHH Elbette İsrail’in askeri üstünlüğü ortada. Fakat saatler süren füze/topçu ateşli tansiyon, İsrail’in Şam’a “Bize yanıt verirseniz fena yaparız” demesiyle şimdilik bitti. Suriye hava savunması talim yapmış oldu. İran, aylardır hedef olmasına rağmen İsrail’e yanıt vermiyordu. Yanıtı Golan üzerinden mi oldu? Yoksa İsrail provokasyon mu yaptı? Aslını bilmek zor. HHH Aşikâr olan, Suriye üzerinde arzuladıkları statükoyu tesis edemeyenlerin hali. İsrail, Suriye’de açıkça cihatçı grupları destekledi, kapısında İran’ı buldu, ‘varoluşsal tehdit’ algısı had safhaya çıktı. ABD artık derdine deva değil, kilidi Rusya’da. Bu yüzden Netenyahu, Trump’a nükleer anlaşmayı çöpe attırır attırmaz Moskova’ya gitti. Nazilere karşı 9 Mayıs Zafer Bayramı’nda Rusya lideri Putin ile birlikte durdular. Davet ‘hasımlarını kendine yakın tutmayı’ tercih eden Putin’den gelmiş. İki lider de İkinci Dünya Savaşı’nda ölen milyonların anıldığı ‘Ölümsüz Alay’ın yürüyüşüne büyükbabalarının fotoğrafıyla katıldı. Netenyahu Kızıl Meydan’daki geçit töreninde S400’leri izleme fırsatı buldu. Kremlin’deki buluşmaya dair Ruslar yine ketum. Putin ‘Nazilere karşı ortak anılar’ başlığıyla 9 Mayıs temasının dışına pek çıkmadı. Sadece Ortadoğu’daki hali ‘çok gergin’ diye niteleyip İsrail’le birlikte tansiyonu düşürmek ve çatışmayı bitirecek çözümler geliştirme umudunu ifade etti. Tabii çatışmaları çıkartan Putin değilken, Batılıların petrol fiyatları artınca ‘Rusya kâr ediyor’ diye bağırmaları manidar.   Çok konuşan yine Netenyahu oldu. İranlıları yine Nazizm ve Holocaust’la andı. Rusya’nın İsrail’in Suriye’deki askeri eylemlerini sınırlandıracağı kaygılarının temeli olmadığını savundu. HHH ‘Sınırlandırma kaygısının temeli yoksa’, o zaman Rusya, İsrail’e Suriye’de istediğini yapması için ‘yeşil ışık yakmış’ olsa gerek. Oysa önceki gece Suriye ile İran’ın İsrail’e verdikleri yanıt, Rusya’nın onları da ‘sınırlandırmadığının’ ispatı. İsrail ve ABD medyasında ise İsrail’in, Rusya’nın İran ile kapışmasına karışmaması karşılığında Suriye’deki stratejik çıkarlarını güvenceye alması için ABD ile çalışmasına yardım edeceği yorumları var. O zaman önce “Rusya’nın Suriye’de stratejik çıkarı ne” sorusu çıkar. Ve eğer bir ‘büyük koalisyon’ kurulmuyorsa bu işte bit yeniği var. Bana kalırsa, Rusya’nın ‘eğer İsrail, Suudiler ve ABD cihatçılara desteği keser, Esad’ın zaferini kabul edip yanıltma harekâtlarına son verirlerse, İran’ın Suriye’deki varlığını azaltmayı’ önermesi daha mantıklı. İran, salt Suriye’de Rusya’nın müttefiki değil, Avrasya stratejisinde ortağı. Eğer bu durum ve Moskova’nın nükleer anlaşma ile rejim değişikliğine dair tutumu değişmediyse, aksini iddia etmek zor. Bağımsızlar birinci çıktı Tunus’ta Bin Ali rejiminin devrilişinin ardından ilk kez gerçekleşen yerel seçimlerde bağımsız aday listeleri ülke genelinde oyların 32.9’unu alarak geleneksel partileri geride bıraktı. Tunus Yüksek Seçim Komisyonu’nun hafta sonu gerçekleşen seçimlere dair resmi açıklamasına göre bağımsızlar, ülke genelindeki 24 vilayete bağlı 350 yerel yönetim birimindeki toplam 7 bin 177 belediye meclis üyeliğinden 2 bin 367’sini, İslamcı Ennahda (Diriliş) 2 bin 135’ini, Nida Tunus ise 1595’ini kazandı. C MY B