Katalog

Cuma 23 Mart 2018 EDİTÖR: ÖZGÜR ÖZKÜ / ASLAN YILDIZ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ haber 13 Afrin’de tuzak: 3 şehit ‘Cinnet’ içinde mi? R.T. Erdoğan, ünlü (!) sarayında, “15 Mart” günü topladığı lise öğrencilerine yaptığı konuşmada, “Dil Devrimi’ adı altında, tatsız, tuzsuz, ruhsuz, renksiz kelimelerin tasallutuna sokularak, milletimizin medeniyeti ile arasındaki bağ zayıflatılmaya, koparılmaya çalışılmıştır” demiş. Ne var ki değerli dostlar, şu söylemi oluşturan “19” sözcüğün, “11”i Türkçe, “7”si Arapça, biri Farsça; demek neredeyse “yüzde 58”i (%58) Türkçe... Ardından gelen, “Aslında damarlarımız kesilmiştir”de de, Türkçe oranı “%66”. Sürdürürsek, “Tarihle olan bağımız kesilmiştir” vurgusunda da bu oran “%75”. “Dil Devrimi”ne bu denli karşıysan bu Türkçe oranların anlamı ne? Yanıt vermeyeceğine göre “dil” konusunda yaşananlara şöyle bir değinerek, biz versek diyorum değerli dostlar, umarım katılırsınız... Türk dilinin, iki büyük olay yaşadığı konunun uzmanlarınca onaylanır; ilki dilimizin “%65”e varan oranda yabancı özellikle Arapça, Farsça sözcüğü içine alması, böylece Türkçe olmaktan uzaklaşması, ötekisi de yine özüne dönmesi, benliğine kavuşması. Türklerin İslam dinini kabul edip Orta Asya’dan, Batı’ya doğru göç etmeleriyle birlikte yabancı sözcükler de akın akın dilimize girmeye başlamış, bu durum yüzyıllarca sürmüştü. Osmanlı döneminde, Türkçe konusunda bir iki kıpırdanış görülmüşse de başarılı olamamış, ancak “Büyük Millet Meclisi”nin açılıp, “Kurtuluş Savaşı”nı yürütecek olan “Hükümet”in kurulması ve “İlk Hükümet Programı”nda, “Türkçe” sorununun da yer almasıyla somut bir adım atılacaktı. “Dil Devrimi”nin yapıtaşı olan “Yazı Devrimi”, “1928”de gerçekleştirilince, sıra Türkçe’nin yeniden yaşama geçirilmesine gelir. Peki, bu nasıl olacaktı? 1932 yılına gelindiğinde çözüm için ilk adım, sivil bir kurum, “Türk Dil Kurumu” oluşturularak atılır. Kurumun üyeleri, Anadolu’ya dağılarak yaşayan, unutulmak üzere olan, kaybolan sözcükleri, deyimleri derledi topladı; cilt cilt “Tarama Sözlüğü” oluşturuldu. Bir süre sonra, belirli bir aşamaya gelince, yüzde doksanı Arapça olan yasa dilinin, “Medeni Kanun” bölümünün Türkçeleştirilmesine başlanır; neredeyse “yüzde yüz” Türkçe olarak yeniden düzenlenir; artık kapı açılmıştır, yürüyüş sürdürülür. Peki, bu arada öteki diller, özellikle yoğun alıntı yaptığımız Arapça ve Farsça ne durumdaydı? Anımsanacağı gibi, Araplar, “sekizinci yy”da “Aristo” çevirilerine başladıklarında, karşılaştıkları pek çok kavrama, Arapça karşılıklar “yaratma” çabası içinde oldular, neredeyse “iki yüzyıl” boyunca. “20. yy”da, “Batı tekniği”nin getirdiği sayısız kavrama, sözcüğe de, kurdukları “Arap Dil Derneği”, bir bir “Arapça” karşılıklar bulur, “mikroskop” için “michâr”, “teleskop”a “mikrab”, ilk örneklerdir. Ayrıca, günümüzdeki uluslararası adların kimilerini de Arapçalaştırmaktan çekinmemişlerdir: Posta’ya “berîd”, telgrafa “berkîye”, radyoya “mizya”, istasyona “mahatta”, asansöre “mîsad” gibi... Farsçada da, bu süreç yaşanmıştır; bu dilde de, bisiklete “düçerha”, istasyona “istagâh”, gazeteye “ruzname”, kültüre de “ferhenk” gibi karşılıklar üretilerek, “dil bilinci” içinde bir dönem, Erdoğan’a göre bir “cinnet dönemi” yaşamışlardır; sanırım yer yer de sürdürmekteler... Kuşkusuz, Batı’da da bu olgu, bu bağlamda gelişti; “Alman Dil Derneği” ve çalışmaları en bilinenlerdendir; özellikle Macarca’nın öyküsü, Türkçe yönünden ilginçtir; Macarca da, iki dilin, “Latince” ve “Almanca”nın yoğun saldırısına uğramıştı; “Macarca” erimeye başladığı gibi, ‘Macarlık’ da tükeniyordu...” Bu durum yaygınlaşınca, Macarlar bir bakıma“yeniden bir dirilişle”, daha “19. yy”da, yabancı “on bin” sözcüğü dillerinden söküp attılar; böylece “Almanlaşmak”tan kurtuldukları bilinir. Bizim için de dikkate alınacak bir durum... Ne ki Erdoğan’a göre, Macarlar, bir “cinnet dönemine” girmiş olmuyorlar mıydı? “15 Mart” günü Erdoğan, tabelalardaki “alıntı” sözleri de eleştirdi; haklı; bu konuda öneri de sundu: “İnternet Kafe” yerine “Kıraathane”... Eh, dört dörtlük bir öneri; çünkü, “kıraat”, Arapça, “hane”de Farsça... Ne demişler, “olursa ancak böyle olur!”... 23 MART 2018 SAYI: 33770 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına Orhan Erİnç İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay Genel Yayın Yönetmeni MURAT SABUNCU Yazıişleri Müdürü Yazıişleri Müdürü (Sorumlu) Haber Koordinatörü Bülent Özdoğan Faruk Eren Aykut Küçükkaya Reklam Direktörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Görsel Yönetmen: Hakan Akarsu l Ekonomi: Olcay Büyüktaş l Dış Haberler: Mine Esen l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Yurt Haberler: Selin Görgüner l Fotoğraf: Uğur Demir l Düzeltme: Mustafa Çolak Web Koordinatörü: Oğuz Güven editor@cumhuriyet.com.tr Ankara Temsilcisi: Erdem Gül Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Okur Temsilcisi: Güray Öz guray@cumhuriyet.com.tr Yayın Kurulu: Orhan Erinç (Başkan), Güray Öz (Bşk. Yrd.), Ali Sirmen, Hikmet Çetinkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Hakan Kara. l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Doğan Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:31 05:17 05:42 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 06:56 13:17 16:42 06:41 13:01 16:27 07:04 13:24 16:50 Akşam 19:26 19:10 19:32 Yatsı 20:46 20:28 20:49 Kent merkezinde mayın ve patlayıcı temizliği yapıldığı sırada önceden tuzaklanan el yapımı patlayıcı infilak etti. Patlamada 3 asker de yaralandı Afrin merkezinde bomba ve patlayıcı aramatarama düştü. Ev hanımı anne Melek Çalışan’a Kepez Kaymamamı Hamdullah çalışması sırasında önce Suphi Özgödek ve aske den tuzaklanan el yapımı ri yetkililer tarafından acı patlayıcı infilak etti. Pat haber verildi. Şehidin kız lamada 3 asker şehit ol kardeşi Rümeysa ve er du, 3 asker yaralandı. Şe kek kardeşi Baha ile ai hitlerin cenazeleri, sınır le fertleri ve yakınları bü dan alınarak Hatay Devlet yük üzüntü yaşadı. Bekâr Hastanesi’ne götürülür olan şehidin ailenin 3 ken, yaralılar da bölgedeki ilk müdahalelerinin ardın Muhittin T. Çalışkan H. Kadir Demiral Gökhan Güllü çocuğundan en büyüğü olduğu ve bir ay ön dan hastanelere taşınarak tedaviye alındı. re önce izne geldiği 3 gün önce tekrar Afrin’e gittiği öğrenildi. ce ailesini ziyarete geldiği bildirildi. Şehidin babası Arif 3 gün önce gelmişti Afrin’de şehit olan Piyade Söz Çalışkan’ın ise 3 yıl önce kalp leşmeli Er Hasan Kadir Demiral’ın krizi sonucu hayatını kaybettiği Afrin’de şehit olan Uzman Jan (23) acı haberi, askeri yetkili kaydedildi. Şehidin cenazesinin darma Er Gökhan Güllü’nün ler tarafından merkez Antakya il Burdur’un Bucak ilçesinde top Tokat’ın Turhal ilçesindeki evi çesindeki Aksaray Mahallesi’nde rağa verileceği öğrenildi. ne acı haber gitti. İlçe Kaymakamı Ahmet Süheyl Üçer, Beledi oturan babası Mustafa Sami Demiral’a verildi. Şehidin karde Akar Kilis’te ye Başkan Yardımcısı Yusuf Ge şi Taner Demiral’ın da İstanbul’da Öte yandan Genelkurmay Baş niş ve askeri yetkililer tarafın vatani görevini yaptığı öğrenildi. kanı Orgeneral Hulusi Akar, kuv dan oğullarının şehit olduğu ha Piyade Sözleşmeli Er Muhittin vet komutanlarıyla, dün sabah Su beri anne Naciye ve baba Şahin Talha Çalışkan’ın (22) Antalya’nın riye sınırına gidip birlikleri denet Güllü’ye iletildi. Şehidin bir sü Kepez ilçesindeki evine de ateş ledi. l CUMHURİYET/ DHA/İHA Şükrü Çakar Bitlis’te 1 şehit, 1 YARALI Bitlis merkezine 30 kilometre uzaklıktaki Hizan yolu üzerinde bulunan Sehi Ormanları bölgesinde yürütülen operasyonlar sırasında, PKK’li teröristlerin tuzakladığı el yapımı patlayıcı, askerlerin geçişi sırasında infilak etti. Patlamada, 1 asker şehit oldu, 1 asker de DHA yaralandı. Şehit olan Jandarma Uzman Çavuş Şükrü Çakar’ın (36) Konya kent merkezinde oturan babası Abdullah ve annesi Emine Çakar’a, acı haber, askeri yetkililer tarafından verildi. 15 yıllık uzman çavuş olan Şehit Şükrü Çakar’ın evli ve iki çocuğu olduğu öğrenildi. Pompeo bekleniyor Almanya’dan bir uyarı daha Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ‘’Türkiye’nin güvenlikle ilgili tüm meşru menfaatlerine karşın Afrin’de olanlar; binlerce sivilin kovuşturmaya maruz kalması, hayatını kaybetmesi veya kaçmak zorunda kalması kabul edilemez. Bu durumu en güçlü dille kınıyoruz’’ uyarısının ardından Almanya Dışişleri Bakanı Haiko Maas, Türkiye’nin Afrin’de sivil halkın güvenliğini sağlamaktan sorumlu olduğunu söyledi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Merkel’e tepki gösterildi. Açıklamada “Müttefiklerimizi Türkiye aleyhindeki dezenformasyon faaliyetlerine prim vererek terörü destekleyen ülke konumuna düşmek yerine, ülkemizle yakın eşgüdüm ve istişare içinde Suriye’de kalıcı barış, güvenlik ve istikrarın tesisi için çaba harcamaya davet ediyoruz” denildi. l Dış Haberler Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı’nın göreve başlamasıyla ‘Mınbiç’in çözüleceğini belirtti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD ile Suriye’de “ye rel sahiplenme” modelinde anlaş tıklarını belirtirken ABD’nin iliş kileri normalleştirme arzusun da olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, Minbiç’ten PYD/YPG’nin çekilme si için “bir anlayışa varıldığını” söylerken, sürecin yeni Dışişleri Bakanı Pompeo göreve geldikten sonra tamamlanacağını duyurdu. Bakan Çavuşoğlu, “ABD ile üzerinde çalışılan model Mınbiç’ten sonra Rakka dahil Fırat’ın doğusundaki tüm bölgeler için geçerli olacak” derken, “Bu model ile YPG’nin bu bölgelerden çekilmesi ve oranın demografisine göre bir yönetim oluşturulması öngörülüyor. Plan uygulanmazsa yapılacak tek şey teröristlerin temizlenmesi, bu sadece Suriye için değil Irak için de geçerli” dedi. l ANKARA / Cumhuriyet 2 AY SONRA GÖRÜŞTÜLER Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Trump, iki aylık aradan sonra telefon aracılığıyla görüştü. Görüşmeyle ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Görüşmede, NATO müttefiki ve stratejik ortak olan iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinin önemi teyit edilerek bölgesel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulmuştur. İki lider, müşterek stratejik sınamalar karşısında daha yakın işbirliği yapmak için atılan adımların sürdürülmesi ve ikili ilişkileri olumsuz etkileyen hassasiyetlerin giderilmesi hususlarında mutabık kalmışlardır” dedi. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr F16 EĞİTİM UÇUŞUNDAYDI Nevşehir’de askeri uçak düştü: 1 şehit Nevşehir’in Gülşehir ilçesi Ovaören Köyü yakınlarında dün akşam eğitim uçuşunda olan bir F16 uçağı düştü. Kazanın ardından bölgeye sağlık ve itfaiye ekipleri sevk edildi. Kazada 1 asker şehit oldu. Kazayla ilgili ilk açıklama Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Twitter hesabından yapıldı. Açıklamada, “Eğitim maksadıyla bölgede bulunan bir F16 uçağı, Nevşehir civarında kaza kırıma uğramıştır” denildi. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin resmi sitesinden yapılan açıklamada ise 18.30 sularında eğitim maksadıyla kalkış yapan bir F16 tipi savaş uçağının henüz bilinmeyen bir nedenle kaza kırıma uğradığı bildirildi. Arama kurtarma ekiplerinin derhal arama faaliyetlerine başladığı belirtilen açıklamada, kısa sürede uçağın enkazına ve bir personelin naaşına ulaşıldığı bilgisi verildi. l ANKARA/Cumhuriyet BM’DEN AFRİN AÇIKLAMASI: Gelen bilgiler tedirginlik yarattı Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, Afrin’den ayrılanlardan TSK ve ÖSO’nun kontrolündeki bölgede yağ malama ve keyfi gözaltılar ile ilgili bilgi aldıklarını ancak bölgede olmadıkları için doğrulayamadıklarını belirtti. Stephane Dujarric Dujarric, günlük basın brifinginde, “Bu böl geden ayrılan insanlarla konuşuyoruz. Onlar, durumun ağır olduğunu söylüyor. Sivillere yö nelik şiddet tehditleri, keyfi gözaltı ve yağma lamalarla ilgili bilgi veriliyor” dedi. Dujarric, bölgeden edindikleri bilgilerin BM’de güçlü bir tedirginlik yarattığını da söz lerine ekledi. l Dış Haberler GUARDIAN GAZETESİ: Muhalifler ittifaka doğru ilerliyor İngiliz Guardian gazetesi, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) Afrin’de kontrolü sağlaması sonrası, Suriye’nin kuzeyindeki muhalif grupların Türkiye’nin desteğinde yavaş yavaş “ittifaka doğru ilerlediğini” yazdı. Gazetenin Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde bulunan muhabiri Kareem Shaheen’in haberinde, “Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad rejimi altında ve Rusya’nın desteğinde yaşanan yenilgilerden sonra, Afrin’de son yıllarda nadir görülen türden bir başarı yakaladı” ifadeleri yer aldı. Guardian muhabirine konuşan ve haberde ismi değiştirilen Türkiye destekli bazı muhalif güçler, Afrin’de yaşadıkları zafer sonrası ilk kez “birlik olduklarını” söyledi. Haberde, bu savaşçılardan birinin şu sözlerine yer verildi: “Esad bile bizi bir araya getirmeyi başaramamıştı. Yakıp yıkma politikası izleyen rejimden askeri ve siyasi olarak daha zayıfız ve biz birbirimizi ihanetle suçlarken, birçok bölge düşüyor. Halk bütün isyancı gruplardan nefret ediyor ve bu, bir gün birleşik bir ordu kurduğumuzda, değişecek.” ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com CAFERİ: İHLAL KABUL EDİLEMEZ Irak’tan Erdoğan’a Sincar tepkisi Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el Caferi’nin Bağdat’ta Tür kiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Ahmet Yıldız ile yaptığı görüşme sonrası Caferi’nin ofisinden ya zılı bir açıklama yapıldı. DW Türkçe’de yer alan açıklamada “Irak, komşu ülkeler İbrahim den askeri operasyon düzen el Caferi leyen herhangi bir gücün top rakları üzerindeki varlığına izin vermeyecektir” denildi. Irak hükümetinin, Türk güçlerinin Irak sınır ihlalini kabul etmediğini söyleyen Caferi, Türkiye’nin Başika Kampı’ndaki birliklerini de çekmesini istedi. Erdoğan “Eğer Irak Merkezi Yönetimi bu PKK’yı temizlemezse Sincar’da on ları biz temizleriz. İki gün içerisinde Sincar’da 38 tane PKK’lıyı etkisiz hale getirdik. Bu devam ederse daha ileri gideriz” demişti. C MY B