Katalog

Pazartesi 12 Mart 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Akdeniz’de gaz savaşı ekonomi 11 Doğu Akdeniz’de İsrail, Mısır, Lübnan, Güney Kıbrıs ve Türkiye arasındaki doğalgaz çekişmesi giderek sertleşiyor. Savaş tehlikesi artıyor Doğu Akdeniz’de zaten var olan gerilim, bölgedeki zengin doğalgaz kaynakları üzerinde hâkimiyet yarışı nedeniyle giderek artıyor. İsrail, Mısır ve Güney Kıbrıs arasında doğalgazın çıkarılması ve taşınması konusunda işbirliği artarken, İsrail ile Lübnan, Türkiye ile Güney Kıbrıs ve Türkiye ile Mısır arasındaki çekişme şiddetleniyor. Bölgede doğalgaz arama ve çıkarma çalışmalarını büyük petrol ve doğalgaz tekelleri yaptığı için çekişmeye ABD ve AB de müdahil olmuş durumda. Boru hattı zor Artan gerilime dikkat çeken İngiliz Financial Times gazetesi, söz konusu zengin gaz kaynaklarının ülke ekonomilerine zenginlik katmak yerine daha fazla karşı karşıya gelişe neden olduğunu, bölgeden Avrupa’ya olası gaz ihracatının giderek zorlaşmakta olduğunu vurguladı. Gazete, son dönemde Kıbrıs adası açıklarındaki gaz keşif çalışmaları nedeniyle Türkiye, Güney Kıbrıs ve Mısır arasında; Lübnan ile İsrail arasındaki tartışmalı deniz bölgesinde Beyrut’ın sondaj çalışması başlatmak istemesi nedeniyle de bu iki ülke arasında gerilimin tırmandığına dikkat çekti. İsrail gazının Avrupa’ya sevkinde en az maliyetli güzergâhın Türkiye olduğu belirtiliyor ancak bunun için ya Kıbrıs üzerinden ya da Lübnan ve Suriye üzerinden boru hattı gerekiyor. Şu anki siyasi koşullarda iki hattın inşası da zor görünüyor. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Mısır ile Güney Kıbrıs arasındaki 2013’te imzalanan enerji işbirliği anlaşmasını tanımadıklarını şubatta açıklamış, Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ebu Zeyid, Akdeniz’deki ekonomik haklarının ihlal edilmesini kabul etmeyecekleri yanıtını vermişti. Lübnan, Eni, Total ve Rus Novatek ile gaz keşif anlaşması yaptı ancak İsrail buna izin vermeyeceğini açıkladı. Hizbullah da İsrail’e yanıt vererek, ülkenin gaz kaynaklarını savunacaklarını söyledi. l Ekonomi Servisi Petrol ve doğalgaz devleri bölgede ABD Jeolojik Araştırma Ajansı (United States Geological Survey – UNGS), Türkiye’nin güneyinden Filistin Gazze Şeridi kıyılarına kadar olan bölgede 3.5 trilyon metreküp doğalgaz rezervi bulunduğunu tahmin ediyor. İsrail Tamar bölgesinde 320 milyar metreküp, Leviathan bölgesinde 600 milyar metreküp, Güney Kıbrıs Aphrodite bölgesinde 130 milyar metreküp, Mısır Zohr bölgesinde tahminen 850 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunuyor. Britanyalı BP, İtalyan ENI, Amerikan Exxon, Rus Rosneft ve Fransız Total firmaları bölgede bulunuyor. Denizbank için sermaye artışı Denizbank’ı satın almak üzere görüşmeler yapan Birleşik Arap Emirlikleri bankası Emirates NBD, 2 milyar dolarlık sermaye artışına gitmeyi planlıyor. Reuters, bu adımı Denizbank’ı satın alma hazırlığı olarak değerlendirdi. Rus Sberbank’ın Rusya’ya dönük yaptırımlar nedeniyle satmak istediği Denizbank için görüşmeleri sürdüren Emirates NBD’nin sermaye artışı kararının 27 Mart’taki yönetim kurulu toplantısında ele alınacağı belirtildi. Dubai’nin en büyük bankası olan Emirates NBD’nin, Denizbank için teklifini martta sunacağı ancak satış işleminin aylar sürebileceği haberi basına yansımıştı. Sberbank’ın Denizbank’ta sahip olduğu yüzde 99.9’luk payın değerinin 4.12 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Çelik pazarlığı başladı ABD ile Japonya ve Avrupa Birliği (AB) arasında çelik ve alüminyuma uygulanan ek gümrük vergilerinden muafiyet için müzakereler başladı. ABD Başkanı Donal Trump’ın perMalmstrom şembe günü imzaladığı ek vergilerden Kanada ve Meksika gibi muaf olmak isteyen Japonya ve AB temsilcileri, önceki gün Trump’ın müzakereler için görevlendirdiği ABD ticaret temsilcisi Robert Lighthizer ile Brüksel’de bir araya geldi. AB’nin ticaret komiseri Cecilia Malmstrom, görüşmeyi “samimi” olarak nitelendirdi ancak henüz bir netlik sağlanmadığını ifade etti. Müzakerelere devam edileceği açıklandı. Trump, ek vergiden muaf olmak için ülkeleri ABD’nin taleplerini yerine getirmeye çağırmıştı. On binlerce çiftçi yollara döküldü Hindistan’da kavurucu sıcaklara rağmen on binlerce çiftçi, hükümetin tarım politikalarını protes to etmek için yollara döküldü. Kredi borçlarının silinmesini ve tarımsal ürünler için daha iyi fiyat talep eden çiftçiler dört günde 180 km yol yürüdü. Dün eyalet başkenti Mumbai’ye ulaşan çiftçilerin sayısı 50 bini buldu. KDV iadesi hayal CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdoğdu, KDV Yasa Tasarısı’nı eleştirdi: “Hükümetin 160 milyar TL KDV iadesi yapacağı sözü boş bir hayal.” CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TBMM’ye sevk edilen Katma Değer Vergisi (KDV) Kanun Tasarısı ile piyasa da KDV iadelerinin ödeneceğine ilişkin iyimser bir hava oluştuğunu belirterek, “Oysa tasarıda böyle bir mad Aykut Erdoğdu de yok. Hükümetin bugüne kadar birikmiş yaklaşık 160 milyar TL KDV iadesi yapacağı boş bir hayal” dedi. Faiz artar Erdoğdu yaptığı yazılı açıklamada, seçimler öncesinde KDV iadeleri ödenecekmiş gibi piyasaya yeni bir “havuç” gösterildiğini vurguladı. Tasarıdaki ifadeden 160 milyar liralık birikmiş KDV alacağının yasa çıkınca üç ay içinde ödeneceği gibi bir anlam verilmeye çalışılmasına rağmen gerçekte bunun tamamen Maliye Bakanlığı’nın inisiyatifine bırakıldığının altını çizen Erdoğdu, “Erken bir sevinç ve gerçekçi olmayan bir beklenti var. Zira bütçede böyle bir para yok. Varsayalım ki Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın belirttiği gibi 3 aylık sürede ödemeye kalktılar. Hazine kasasındaki 30 milyar TL’ye ek borçlanmaları ve yeni vergi getirmeleri gerekir. O zaman da faizleri yukarı çekerler. Yani seçim arifesinde sınırlı bir ödeme yaparak geçici bir canlılık yaratsalar bile faizlerin yükselmesine engel olamazlar” diye konuştu. Ödemelerin “bütçe imkanları” denilerek Maliye Bakanlığı’nın keyfiliğine bırakılmasıyla “verginin yasallıktan çıkarılıp idareleşeceğini” de ifade eden Erdoğdu, “Hangi sektöre ne kadar iade yapılacağı, ne zaman yapılacağı tamamen bakanlığın inisiyatifinde. Bu durum KDV üzerinden verginin yasallığını askıya alıp yetkiyi bakanlığa bırakarak idareleştiriyor” dedi. Vatandaşın iğneden ipliğe her şeyi satın alırken KDV ödediğini ancak hükümetin aracı mükelleflerden tahsil etmesi gereken KDV’yi toplayamadığını kaydeden Erdoğdu, tahsilat oranının yüzde 49’a kadar düştüğüne dikkat çekti. l ANKARA / Cumhuriyet Korkular, yadsımalar Seçimlere giden yolda ülkeyi çok ağır sorunlar bekliyor. İktidar da, muhalefet de bu sorunları aşabilmek için büyük riskleri göze almak zorunda kalacaklarının bilincinde; tedirginlik giderek korkuya dönüşüyor. Rıza alanı daralıyor OHAL, YSK vesayeti altında yapılan, mühürsüz oylarla kirlenen anayasa referandumunun sonuçları, AKP liderliğindeki siyasal İslamın, toplumun, rızasını alabildiği kesiminin sınırlarına dayandığını, dahası, bu sınırların gerilemeye başladığını gösterdi. AKP seçim kaybederek muhalefete geçtiğinde var olmaya devam edebilecek bir parti değil. Partinin liderliği, seçimler yaklaştıkça kaybetmemek için yapmak zorunda kalacağı (almak zorunda olduğu riskleri) yolsuzlukları düşündükçe tedirgin oluyor. AKP liderliği, bu riskleri azaltmak için “yerlimilli” etiketli bir cephe kurmaya çabalarken, Cumhurbaşkanı da, dinci Prof. Dr. Ahmet Akgündüz’ün, “ehli sünneti bu bid’at asrında müdafaa eden hocalar” olarak tanımladığı kimi tiplerin, “içtihatlarının” yarattığı infiali yatıştırmayı amaçlayan açıklamalar yapıyor. Cumhurbaşkanı önce, Kuran’ı, “Tanrı’nın sözü” olduğunu unutup, “15 asır önceki hükümlerle uygulayamazsınız” gerekçesiyle zamana uyarlamaktan söz etti; Prof. Akgündüz’ün, “Haddinizi aşarak şer’î meselelerde fikir beyan etmeyiniz! Zira ne müçtehid ve ne de fıkıhçısınız!” uyarısından sonra “haddimize mi düşmüş” açıklamasıyla bir “U” dönüşü yaptı. Bu “U dönüş”, iktidarı salt Erdoğan’a bağlayanlar açısından, gücün siyasal İslam içinde, dağılımına ve özelliklerine ilişkin önemli bir uyarı oldu. Kadınları, çocukları hedef alan taciz, tecavüz ve cinayetlerin AKP döneminde, bu ülkede daha önce görülmemiş düzeylere çıkmasının toplumda yarattığı gerginliği, AKP liderliği, “Bunları yayımlamayın halkı çıldırtacaksınız”, “Bizde kadına el kalkmaz, siz esas Avrupa’ya bakın” gibi panik kokan açıklamalarla yatıştırmaya çalışıyor. Ancak, liderlik, siyasal İslamın ideolojisinin “sert çekirdeğindeki”, kadın, çocuk, cinsellik anlayışlarını yadsımaya (unutturmaya) çalıştıkça, bu anlayışlar kendilerini hareketin iktidar noktalarında, değer verilen ağızlardan, tekrar tekrar ortaya koyuyor. Muhalefetin yadsıdığı... Ana muhalefet partisi CHP, bu haliyle önümüzdeki seçimleri kazanamayacağını biliyor. Ancak bu durumu değiştirmek için gereken riskleri alamadığından, söylemini bu gerçeği yadsıyarak kurmaya çalışıyor. Geçen hafta bu durum, kendini Saadet Partisi (SP) ile AKP arasındaki çelişkiye umut bağlamak biçiminde gösterdi. SP, AKP’nin ittifak önerisini kabul etmeyerek demokrasiden, uzlaşmaktan söz edince, büyük ilgi çekti. Birilerinin aklına da Bernie Sanders geldi, Ekmeleddin taktiği anımsandı, Gül umudu canlandı. Rivayete göre, SP “her iki mahalleye” de konuşabiliyordu; muhalefet siyasal İslamın iç çelişkilerinden yararlanmalıydı, SP’yi de kapsayabilecek geniş bir demokrasi cephesi kurmalıydı. Ancak gerçek şu ki, SP’nin demokrasi aşkı, uzlaşmacı yaklaşımı, onun ne tözüyle ne de özüyle uyumludur. Shadi Hamid’in, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da, siyasal İslam üzerine yaptığı kapsamlı çalışmaların da doğruladığı gibi, bu, muhalefetteyken cepheyi genişletmek, “karşı mahallenin” tepkisini çekmemek için benimsenen (2000’li yıllarda AKP’yi anımsayınız), iktidara yakınlaştıkça terk edilen bir yaklaşımdır. Dahası, AKP / siyasal İslamın medya üzerindeki hâkimiyetinden dolayı, muhalefetin sesini “karşı mahalleye” salt konuşarak ulaştırma şansı da sıfıra yakındır. Bu engel, ancak, o da belki, sözü, yandaş medyanın görmezden gelemeyeceği çapta ve içerikte etkinliklerle birleştirerek aşılabilir. AKP, seçimlerin sonuçlarını belirleyecek yasal, idari, kurumsal, teknolojik önlemleri çoktan almış, seçimleri muhalefet açısından işlevsizleştirmiştir. Bu yüzden ilk elde atılacak adımlar, bu seçimler karşısında alınması gereken tavra ilişkin olmalıdır. Bu olağanüstü durum yok sayılarak yapılan hesapların, AKP ve siyasal İslamın iktidarına destek vermekten başka bir işlevi olmayacaktır. Venezüella’nın notu yine düştü Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Venezüella’nın kredi notunu “Caa3” seviyesinden “C” seviyesine düşürdü, kredi görünümünü “negatif”ten “durağan”a çekti. Kurum tarafından yapı lan açıklamada, ülkenin kredi notunun düşürülmesiyle ilgili, ödeme kapasitesindeki aşınmanın tahvil sahiplerine büyük kayıplar getirmesi beklentisi ile borcunu yeniden yapılandırması konusundaki kısıtlamalara işaret edildi. Venezüella’nın petrol üretimindeki düşüşün devam ederek yabancı para cinsinden nakit akışındaki baskıyı artıracağı vurgulanan açıklamada, “Venezüella’nın petrol sektörünün ülkenin kötüleşen finansal durumunu yansıtması muhtemel” ifadesine yer verildi. Nicolas Maduro ‘Karşı avukat ücreti’ korkusu bitti Tüketici Başvu mahkeme masrafları korkusuru Merkezi Ge nun sona erdiğini söyledi. nel Başkanı Av. İb Güllü, tüketicilerin internet rahim Güllü, aldı üzerinden bile başvurabildikle ğı ürün ya da ri Tüketici Hakem Heyetlerin hizmet ku de hak ararken karşılarına çı surlu çıkan kan masraflar korkusunun so veya abo na erdiğini vurgularken, “Karşı nelik fatu avukat ücreti korkusundan hak rasına itira aramaktan çekinen tüketicilerin zı olan tü önü açılmış, karşı vekâlet ücre keticilerin ti davaya konu meblağın yüzde İbrahim Güllü avukatlık ve 12’si ile sınırlandırılmıştır” dedi. UBER: Türkiye’de potansiyel büyük UBER araçlarına yapılan saldırılardan sonra şirketten ilk açıklama geldi. Hürriyet’e yapılan açıklamada, “Önceliği miz bu zor zamanlarda UBER sürücü ortaklarımızın yanında durmak, onlara gereken hukuki yardımı sağlayıp destek olmaktır” denildi. 2014 yılında Türkiye’ye açılan UBER, şu anda iki farklı araç tipiyle hizmet veriyor. Bunlardan biri Mercedes Vito gibi lüks hafif ticari araçlar. Diğeri de taksi platformu. Şirketten paylaşılan bilgilere göre taksi platformunda hizmet veren taksilerinin sayısı 2 bini aştı. C MY B