Katalog

DUNYA Pazartesi 5 Şubat 2018 Nükleer BİR DÖNEM DAHA ANASTASİADİS Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu için dün sandık başına gidilen Güney Kıbrıs’ta halihazırda bu koltukta oturan sağın adayı Nikos Anastasiadis ipi göğüsleyen isim oldu. Geçen hafta yapılan ilk turda Anastasiadis yüzde 35, ana muhalefetteki komünist AKEL’in desteklediği Stavros Malas ise yüzde 30 oy almıştı. İlk sonuçlara göre Anastasi adis, ikinci turda oyların yüzde 55.9’unu aldı. Anastasiadis, KKTC yönetimi ile Crans Montana’da yarım bıraktığı çözüm müzakerelerini yeniden başlatacağını açıklamıştı. Öte yandan, KKTC’de hükümetin yeni kurulmakta olmasına ve her iki tarafta müzakere taleplerinin henüz olgunlaşmamasına işaretle, çözüm sürecinin yol haritasına ilişkin belirsizliklerin arttığı yorumları yapılıyor. ‘çığırtkanlık’dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM:EMİNEBİLGET 13 Son iki ayda sırasıyla yayımladığı Ulusal Güvenlik ve Savunma strateji belgelerinin ardından üç gün önce açıkladığı nükleer doktriniyle de iki süper güç Rusya ile Çin’i tehdit olarak tanımlayan, “hantal silahlar yerine kullanılabilir, modernize nükleer silah ve başlıklar” üretmeyi hedefleyen Washington’a karşı Moskova’nın ardından Pekin ve Tahran’dan da tepkiler yükseldi. ‘Hayal kırıklığı’ Belgede en çok atıfla yer alan Moskova, kendisine yönelik suçlamaları reddederken ABD’yi “savaş çığırtkanlığıyla” suçladı. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da ABD’nin planının kendisinde “derin bir hayal kırıklığı” yarattığını söyledi. “Nükleer Durum İnceleme Belgesi” adı verilen ABD Çin’den ABD’nin yeni nükleer doktrinine ‘Soğuk Savaş zihniyeti’ tepkisi geldi nükleer doktrininde Rusya, İran ve Kuzey Kore’yle birlikte nükleer tehdit olarak görülen Çin ise Washington’ın nükleer silah deposunu daha düşük seviyeli nükleer başlıklı füzelerle çeşitlendirme planına tepki gösterdi. ABD belgesinde Pekin’in yaratabileceği nükleer tehdidin “abartıldığı” savunuldu. Belgede “ABD’nin Asya’daki çıkarları için büyük engel” olarak anılan Çin’in Savunma Bakanlığı sözcüsü ta rafından yapılan açıklamada, dünyada barış eğiliminin güçlendiği hatırlatıldı ve “Umarız ABD Soğuk Savaş zihniyetinden çıkar ve öncelikli olarak nükleer silahsızlanma sorumluluğunu üstlenir” ifadelerine yer verildi. ‘Tehlikeli düşüncesizlik’ Uluslararası nükleer anlaşmaya rağmen doktrinde tehdit olarak görülen İran’ın Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Kitle imha silahları kullanımını insanlık suçu olarak gören ABD’liler, rakiplerine karşı kullanmak için nükleer deposunu modernize etme amacıyla silahlanma yarışına girdi” dedi. Washington’ın nükleer silahlar konusunda çelişkili bir tutum sergilediğini söyledi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Twitter’dan yaptığı açıklamada “ABD’nin silahlara sırtını dayayarak insanları nükleer ölüme yaklaştırdığını” savundu. Trump’ın İran’la nükleer anlaşmayı ortadan kaldırmak istemesini de “tehlikeli düşüncesizlik” olarak tanımladı. Doktrinin hedefindeki bir diğer ülke olan Kuzey Kore’den ise “ABD’nin nükleer güce sahip Pyongyang’dan korktuğu” çıkışı geldi. Öte yandan Avrupa Birliği’nin lokomotif ülkesi Almanya’dan ABD’nin nükleer hamlesinin ardından uyarı geldi. Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, dünyada nükleer silahlanma yarışının yaratacağı tehlikeye işaret ederek Soğuk Savaş dönemine atıf yaptı. Silahsızlanma çabalarının önemine değindi. Peşmergeye ‘silah davası’ Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) Türkiye üzerinden yapılan bir silah kaçakçılığı ABD’de yargıya taşındı. ABD’den Kuzey Irak’a araçlar içerisinde silah taşırken Türkiye’de yakalanan biri ABD’li 2 kişi hakkında soruşturma tamamlandı. New York Times gazetesinde yer alan habere göre, iddianamede silahların gemilerle Türkiye’ye, oradan da Irak’a geçirildiği belirtildi. İddianemede, ilk nakliyatın Şubat 2017’de yapıldığı, kasım ayındaki sevkıyatın ise Türk yetkililerce fark edildiği bildirildi. Sanıklardan Iraklı Kürt Rewend Halil Eldawi, silah kaçakçılığını IKBY’nin Peşmerge Bakanlığı’nın izni ile yaptığını öne sürerken bakanlık ise bu iddiayı yalanladı. Suriye’de uzun süre IŞİD’in elinde kalan Deyr Ez Zor, yaralarını sarmaya çalışıyor. Çatışmalar nedeniyle büyük yıkıma uğrayan Aziz Meryem Süryani Ortodoks Kilisesi’nde yıllar sonra ilk ayin geçen cumartesi günü gerçekleşti. ‘Pyongyang, Berlin’i kullandı’ Birleşmiş Milletler (BM) tarafın dan nükleer ve balistik füze çalışmalarında kullanılabilecek maddelerle ilgili yaptırımları deldiği ilan edilen Kuzey Kore için bir iddia da Berlin’den geldi. Almanya’nın iç istihbarat servisi Anayasayı Koruma Teşkilatı (BfV) Başkanı HansGeorg Maassen, Pyongyang’ı Berlin’deki büyükelçiliği üzerinden nükleer ve füze geliştirme programları için parça temin etmekle suçladı. Birleşmiş Milletler’in cuma günü yayımlanan raporunda Kuzey Kore’nin nükleer çalışmaları kapsamında yasak parça ihraç ederek geçen yıl “yaklaşık 200 milyon dolar” kazandığı açıklanmıştı. Alman NDR radyo kanalına konuşan BfV Başkanı Maassen ise “tedarik ve teminle ilgili birçok çalışmanın Berlin’den yapıldığını” tespit ettiklerini söyledi. Teknolojinin detaylarıyla ilgili bilgi vermeyen Maassen, teçhizatın sivil ve askeri amaçlarla kullanılıyor olabileceğini söyledi. Alman yayın kuruluşu ARD de BfV’nin Kuzey Kore’nin çalışmalarına ilişkin ilk ipuçlarına 2016 ve 2017 yıllarında ulaştığını öne sürdü. Rusya, Batı’yı suçladı Suriye’nin İdlib bölgesinde önceki gün Rusya’ya ait bir savaş uççağının El Kaide bağlantılı örgüt tarafından düşürülmesiyle birlikte silahlı grupların ellerindeki teçhizat, hava savunma sistemlerine yönelik tartışmalar bir kez daha alevlendi. İdlib, TürkiyeRusyaİran arasındaki Astana süreciyle birlikte “çatışmasızlık bölgesi” kapsamında yer alıyor. TSK’nin bu çerçevede konuşlu olduğu İdlib’de diğer yandan da Rusya destekli Suriye ordusunun cihatçılara yönelik operasyonları sürüyor. El Kaide bağlantılı Tahrir el Şam’ın üstlendiği Rus Su25 jetinin düşürülmesi, pilotun çıkan çatışmada öldürüldüğü haberlerinin ardından Rus parlamentosunun alt kana dı Duma’nın Savunma Komitesi Başkan Yardımcısı Yuriy Şvıtkin, “Bugüne kadar onların elinde MANPADS (taşınabilir hava savunma sistemleri) yoktu. Belli ki yabancı ülkeler tarafından sağlanıyor” tepkisini gösterdi. Bu çerçevede Batı ülkelerini işaret eden Şvitkin, silahların kaynağının araştırılmasını istedi. Pentagon reddetti Moskova’dan gelen tepkiler üzerine ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Suriye’de işbirliği yaptıkları örgütlere “karadan havaya” tipi silah sağlamadıkları açıklaması yaptı. Pentagon sözcüsü Rus jetinin MANPADS ile vurulduğu haberini değerlendireceklerini belirtirken ABD’nin operasyonla rının Suriye’nin doğusundaki IŞİD’e karşı savaşa odaklandığını kaydetti. Suriye’de silahlı grupların elinde bulunduğu savunulan “taşınabilir hava savunma sistemleri” 2012 yılından bu yana tartışma konusu. Suriye Hava Kuvvetleri’ne ait uçakların düşürülmesiyle gündeme gelen sistemlerle ilgili daha önce silahların Libya ve Türkiye üzerinden ülkeye sokulmuş veya Suriye ordusunun elindeki malzemelerin el değiştirmiş olabileceği iddiaları basına yansımıştı. 2016 sonlarında dönemin ABD Başkanı Obama’nın Suriyeli muhaliflere sağlanacak silahlarla ilgili kimi kısıtları kaldırmasının ardından MANPADS’lara erişimin artacağı kaygısı Moskova tarafından paylaşılmıştı. İsrailMısır, Sina ittifakında SPOR BİRLEŞTİRDİ... Güney Kore’de bu ay yapılacak Kış Olimpiyatları için Kuzeyli ve Güneyli sporculardan ortak şekilde oluşturulan Kore kadın buz hokeyi takımı ilk kez sahaya çıktı. Kore takımı, hazırlık karşılaşmasında İsveç’e 31 yenildi. Maç öncesinde birleşme yanlıları destek gösterisi düzenledi. TIR’ın içinde 200 sığınmacı ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkeye izinsiz göçmen girişlerini engellemek için sınırına duvar örmek istediği Meksika’da, 200 civarında Guatemala, Honduras ve El Salvador vatandaşını kaçak yollardan ABD’ye taşıyan bir TIR yakalandı. Meksika’nın ABD sınırındaki Tamaulipas eyaletin de yakalanan 198 kişinin TIR’ın için de su ve yemeğin olmadığı koşullar da bulunduğu bildirildi. TIR’ın içinde ki 80’e yakın ço cuktan 24’ünün tek başına yol culuk yaptığı du yuruldu. Ölüm cül koşullarda gerçekleşen bu insan kaçakçılığının şüphelisi olarak 3 kişi gözaltına alındı. ABD’nin Los Angeles kentinde önceki gün Trump’ın göçmen karşıtı uygulamaları protesto edildi. İsrail’in Mısır’ın Sina bölgesinde cihatçı militanlara karşı yaklaşık iki yıldır hava saldırıları düzenlendiği, operasyonların Kahire yönetiminin onayıyla gerçekleştiği iddia edildi. ABD’de yayımlanan New York Times gazetesinin haberine göre, uzun süredir Sina’nın kuzeyinde IŞİD ve bağlantılı militanlara yönelik mücadelede etkin olamayan Mısır, çareyi halihazırda sınır yakınındaki cihatçı yapılanmadan dolayı güvenlik kaygısı taşıyan İsrail ile gizli ittifaklıkta buldu. Geçmişte iki ülkenin savaşlardan barış sürecine ilerleyen kırılgan ilişkilerine atıf yapılan haberde şimdilerde ise Mısır ve İsrail’in “ortak bir düşmana karşı gizli bir müttefiklikte gizli bir savaş yürüttükleri” yorumu yapıldı. İsrail’in operasyonlarının 2015’in sonunda bölgede bir Rus yolcu uçağının düşürülmesinin ardından başladığı savunuldu. ‘100’ü aşkın operasyon’ Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi’nin onayıyla birlikte Kuzey Sina’da 100’den fazla hava saldırısı düzenlediği kaydedildi. İsrail’in üzerlerinde hangi ülkeye ait olduğuna dair işaret olmayan İnsansız Hava Araçları (İHA), savaş uçakları, helikopterlerle bombardımanları gerçekleştirdiği ifade edildi. Gazeteye konuşan ismini açıklamayan ABD’li yetkililer İsrail’in askeri desteğiyle birlikte Mısır güçlerinin Sina’da cihatçılara karşı etkinlik sağladığını savundu. Ancak buna karşın gizli askeri işbirliğinin Ortadoğu barış görüşmeleri açısından sorun yaratabileceği, Mısır’ın kendi toprak güvenliği için İsrail’e bağımlı olduğu görüşüne de dikkat çekildi. Washington yönetiminin, yakın müttefiki İsrail’le Mısır arasındaki ittifakı desteklediği biliniyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesinin ardından ilk yurtdışı ziyaretini Suudi Arabistan’a gerçekleştirmesi, Kral Selman ve Mısır Devlet Başkanı Sisi ile birlikte “Uluslararası Radikal Düşünceyle Mücadele Merkezi’nin açılışında hep birlikte ellerini bir küreye koydukları görüntüleri tartışma yaratmıştı. Haberde, IŞİD’le mücadelenin yanı sıra aralarında Mısır’ın da yer aldığı kimi Arap ülkesinin İran karşıtlığında ABDİsrail blokunun yanında yer aldığına da işaret edildi. KANLI BASKIN... İsrail güçlerinin önceki gün işgal altındaki Batı Şeria’da Burkin köyüne baskınında 19 yaşında Filistinli bir gencin yaşamını yitirdiği duyuruldu. İsrail askerlerinin bölgeye girmesi üzerine yaklaşık 200 Filistinlinin protesto düzenlendiği, araçlara taş attığı belirtildi. İsrailli yetkililer, Filistinli gencin askeri aracın kapısını açmaya çalışması ardından hedef alındığını savundu. ABD’nin Kudüs’ü İsrail başkenti olarak kabul etme kararıyla birlikte bölgede tansiyon daha da yükselirken geçen aralıktan bu yana çıkan olaylarda en az 20 Filistinli ve bir İsrailli yaşamını yitirdi. Yerleşime devam... İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun dünkü kabine toplantısında işgal altındaki Batı Şeria’daki “kaçak yerleşimlere yasal izin verileceği” yönünde açıklama yaptığı savunuldu. Uluslararası tepkilere karşın İsrail, Filistin topraklarında yerleşim genişletme planından geri adım atmıyor. Geçen aylarda İsrailli yetkililer binlerce yeni yerleşim konutu planlandığı açıklaması yapmıştı. Haaretz gazetesinin haberine göre, Netanyahu Batı Şeria’da geçen aralıkta bir hahamın öldürülmesine yanıt olarak yaklaşık 40 Yahudi ailenin yaşadığı “kaçak bir yerleşime yasal izin için yeşil ışık yakılacağını” söyledi. Öte yandan İsrail İşçi Partisi lideri Avi Gabbay, Filistinlilerle barış görüşmelerinin başarısız olması halinde İsrail’in herhangi bir anlaşma yapmadan Batı Şeria’dan çekilmesi gerektiğini belirtti. Papa Françesko ile görüşecek olan Erdoğan’ın, Vatikan’ı Bayar’dan 59 yıl sonra ziyaret edecek ilk cumhurbaşkanı olacağına dikkat çekiliyor. Papa Françesko 2014’te Türkiye’yi ziyaret etmiş, din ve düşünce özgürlüğünün önemine vurgu yapmıştı. İtalya’ya ‘tam üyelik’ mesajı Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki yüksek tansiyonu dü şürmeye yönelik karşılıklı çabalar sü rerken gözler Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bugünkü Vatikan ve Roma te maslarına çevrili. Ziyareti öncesinde İtal yan La Stampa gazetesine konuşan Erdo ğan, AB’ye tam üyelik istenildiğini vur guladı, “diğer seçenekler bizi tatmin et mez” dedi. Erdoğan’ın Fransa ziyaretin de Cumhurbaşkanı Macron, Türkiye’ye tam üyeliğe karşıtlığını dile ge BERLUSCONİ tirmişti. Gelecek ay seçimlere ha dönemine ATIF zırlanan İtalya’ya ziyareti öncesinde ise AB’nin verdiği sözleri tutmasını beklediklerini dile getiren Erdoğan, birliğin İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ve Başbakan Paolo Gentiloni ile görüşmelerinden ne beklediği sorusu üzerine Erdoğan ilişkilerin geliştirilmesinin önemine değin müzakereleri blo di. “Eski Başbakan Ber ke ettiğini, ilerlemedeki eksikliği Türkiye’ye mal ettiğini savundu. AB’den Tür lusconi, yakın dostumdur. Ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin Berlusconi döneminde çok canlı olduğunu söyleyebilirim. O atmos kiye’deki OHAL feri yeniden elde et ve insan hakları ihlallerine yönelik yükselen tepkilere ilişkin soru üzerine meliyiz. Örneğin “Attack Agusta Westland” helikopterleri için önemli bir anlaşma yapmıştık. Bu tür işbirliklerini geliştir ise Erdoğan’ın mek istiyoruz” dedi. “Türkiye’nin (AB’ye) katılımı, iç siyasi meselelere fe da edilemez” dediği belirtildi. “Avrupa Parlamentosu’nda PKK sembolleri gi yen, taşıyan vekiller olduğuna” deği nen Erdoğan “bu kabul edilemez” dedi. Gündem Kudüs Erdoğan’ın Vatikan’da Papa Françesko ile görüşmesinin ana gündem maddesinin Kudüs konusu olacağı daha önce de gündeme yansımıştı. ABD Başkanı Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararı sonrası Papa ile buluşacak olan Erdoğan, La Stampa’ya demecinde şu ifadeleri kullandı: “Trump’ın uluslararası hukuka aykırı açıklamasından sonra (Papa ile) konuştuk. Bu görüşmeden ötürü Papa’ya teşekkür etmek istiyorum. Kudüs yalnızca Müslümanların meselesi değil. İkimiz de kentin statüsünün korunmasından yanayız.” ‘Dindar olmak her şey demek’ Bir inanç insanı olan Papa ile bir araya geleceği hatırlatılan Erdoğan, kendisinin de inançlı olduğunu ve bunun kendisi için ne kadar önemli olduğu sorusuna ise “Dindar olmak, inanç, benim için her şey demek. İnancımın bana emrettiklerinden daha azını yapamam ve bunlar benim için birer öncelik” yanıtını verdi. Korsika geniş özerklik peşinde Avrupa’da özerklik tartışmalarının Katalonya dışındaki bir diğer merkezi olan Fransa’ya bağlı Korsika’da halk daha fazla demokrasi ve özerklik talebiyle gösteri yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yarın ziyaret edeceği 330 bin nüfuslu Akdeniz adasında yapılan gösteriye binlerce kişinin katıldığı bildirildi. Gösteride mali özerkliğin genişletilmesi, Korsika dilinin tanınması, ana karada yaşayan Fransızlara mülk satışının kısıtlanması ve siyasi mahkumların serbest bırakılması talepleri dile getirildi. Atina’da Makedonya protestosu Yunanistan’ın başkenti Atina dün Makedonya karşıtı eyleme sahne oldu. Makedonya’nın Atina tarafından ülke ismi olarak kabul edilmesine karşı cepheden, aşırı sağcıların da aralarında olduğu, en az 150 bin kişi meydana çıktı. Protestocular hükümetin Makedonya ile uzun yıllardır devam eden ülke ismine ilişkin krize yönelik çözüm çabalarına karşıtlıklarını dile getirdi. Yunanistan, Büyük İskender’in lideri olduğu tarihi Makedonya’nın tek varisi olduğunu iddia ediyor. Tek Makedonya’nın kendi topraklarındaki bölge olduğunu savunuyor. C MY B