Katalog

17 milyarlık ‘torba’ TBMM Plan ve Bütçe’de görüşülen, ‘torba tasarı’nın devle EKONOMİ temaliyeti,17milyar298milyon lira olarak hesaplanıyor. DOLAR 3.7810 2.1 kuruş AVRO 4.6660 1.5 kuruş FAİZ 13.06 0.07 puan Sosyal adalet8 EDİTÖR:ŞEHRİBANKIRAÇ TASARIM:SERPİLÜNAY makası açılıyor Küresel sorun haline gelen sosyal adaletsizlikle başa çıkmanın yolu, eğitim, kara para aklamanın yolunu kapatmak ve eşit işe eşit ücretten geçiyor Zengin ve fakir ülkeler arasındaki sosyal adalet makası giderek açılıyor. Çünkü yoksul ülkelerde sosyal adaletsizliklerle mücadeleye yeterince ekonomik kaynak ayrılamıyor. Oysa bunu çok da zor olmayan bazı adımlarla önlemek mümkün. DW Türkçe’de yer alan analize göre gelir miktarı arttıkça, vergilendirmenin de daha yüksek bir dilimden yapılması, sosyal adaleti sağlamanın en etkili yollarından biri. Bu sistemde az kazanandan az, çok kazanandan ise çok vergi alınıyor. Ancak pek çok ülkede gelir vergisi, varlık vergisine oranla daha yüksek. Bu durumda menkul ve gayrimenkullerden elde edilen rant gelirlerinden daha düşük vergi alınıyor. İşçiler ise vergi yükü altında eziliyor. Ya çapında yılda 50 ile 70 milyar Avro’luk bir vergi geliri kaybı söz konusu. Bu küresel üretim zincirinin bedelini ise söz konusu düşük maliyetli üretimin yapıldığı yerdeki insanlar ve doğa ödüyor. Örneğin küresel şirketler, bir ülkenin kara sularındaki hemen hemen tüm balıkları avladığında ya da büyük miktarlarda toprak satın alıp tarımsal üretim yaptığında, yerel balıkçı ve çiftçilerin ayakta kalma şansı da yok ediliyor. Bedeli doğa ödüyor Vergi kaçakçılığı ve kara para aklamayı önlemek için üretimin yapıldığı ülkede vergilendirme yapılırsa, yoksul ülkeler kamu yatırımları için gerekli kaynağı da sağlanmış olur. Ayrıca ‘kirleten öder’ prensibi uygulanırsa, şirketler çevre ve iklim dostu Kadınlar toplumsal gelişim sürecine yeterince katılmazsa sosyal adaletsizliğin giderilmesi mümkün olmayacak. Herkes için eğitim Dünyanın her yerinde, toplumun üst tabakasında yer almanın en önemli yolu eğitimden geçiyor. BM’nin 2030 Ajandası ile tüm ülkeler ‘Herkes için eğitim’ imkânını sağlamayı taahhüt etti. Özellikle kalkınmakta olan ülkelerin ‘Ekonomi 4.0’ olarak adlandırılan dijital ekonomi çağını yakalaması ancak eğimle mümkün. Eğitim seviyesinin yükselmesi, aynı zamanda demokrasi bilincini de güçlendiriyor. Aynı zamanda iyi eğitimli insanların işsiz kalma riski çok düşük olduğu için sosyal adalet de büyük ölçüde tesis ediliyor. Bu da çatışma ve şiddet olaylarının azalmasına neden oluyor. ni ‘çok kazanandan az, az kazanandan çok vergi’ prensibi işli Kadınerkek eşitliği şartyor. Ayrıca vergi kaçakçılığı ne üretime daha fazla önem verir. Oysa vergi adaleti prensibine dönülse hem dar gelirliler ver deniyle pek çok ülke önemli ölçüde gelirden mahrum kalıyor. AB Komisyonu’nun tahminlerine göre, gerek vergi kaçırma gerekse dev şirketlerin bilanço manipülasyonu nedeniyle AB gi yükü altında ezilmez hem de çok kazanandan çok vergi alınarak, eğitim ve sağlık gibi alanlardaki yatırımlara yeni kaynak sağlanabilir. l Ekonomi Servisi İster zengin ülkelerde olsun ister yoksul: Kadınlar, aynı işi yapan erkeklere göre genelde daha düşük bir gelir elde ediyor. Bu alandaki ilerleme mevcut hız ve anlayışta devam ederse, ücret lerde kadınerkek eşitliğinin sağlanması ancak 217 sonra mümkün olacak. Siyaset ve ekonomideki elit tabaka içinde kadınların sayısı ve rolü de pek fazla değil. Kadınların çocuk ve hasta bakımı ile ev işleri gibi ‘bedavaya’ üstlendikleri ek görevlerin parasal değeri dünya genelinde ortalama 10 milyarı doları buluyor. Nesillerin iyi eğitim alması kadınlar sayesinde mümkün oluyor. Sabancı şirket peşinde Tütün üreticisi fiyattan dertli Manisa’nın Saruhanlı ilçesindeki tütün üreticileri, belirlenen düşük fiyatlardan şikâyetçi. Naylon seralar altında tütün fidelerini yetiştirmeye başlayan üreticiler geçen yıl ürettikleri tütünleri henüz satamadıklarını söylüyor. Tütünde uygulanan kota nedeniyle zor duruma düşen Manisalı üreticiler bu senenin tütününü üretmeye başladı. Yılın 10 ayını tütün üretimine ayıran yurttaşlar, naylon seralar altında toprağa tohum atarak fide yetiştiriyor. Özellikle kadınların büyük emek harcadığı tütün üretiminde fideler, nisanmayıs aylarında toprakla buluşacak. Saruhanlı Ziraat Odası Başkanı Aydoğan Okur, “Geçmişte 10 bin dekara yakın tütün ekim alanı vardı, şu anda ilçede ancak 2 bin dekara yakın tütün ekimi yapılıyor. Fiyatların gerilemesi, meşakkatli bir iş olması insanları zorluyor. Bu sebeple çiftçi de yavaş yavaş bundan kaçıyor. Geçen yıl kilosuna 17 lira fiyat vermişlerdi, ancak 15 liraya düşürdüler” dedi. l Ekonomi Servisi Tüketicide güven düşüşü sürüyor Tüketici güveni, tasarruf etme olasılığındaki yüzde 1.9 ve işsiz sayısı beklentisindeki yüzde 0.7 düşüşlere karşın, genel ekonomik durum ve hanenin maddi durum beklentilerindeki hafif yükselmelerle, şubatta yüzde 0.1 azalarak bir önceki aya göre yatay gelişti. Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, şubatta ayında 72.25’e geriledi. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 0.2 artarak şubatta 91.3’e çıktı. Tasarruf etme ihtimali endeksi ocak ayında 26.2 iken, şubatta yüzde 1.9 azalarak 25.7 oldu. l Ekonomi Servisi Dinçer, hayat ve bireysel emeklilik tarafında satın almalarla ilgili olduklarını, banka işbirlikleri olan şirketlerin kendileri için daha cazip olduğunu açıkladı Sabancı Holding Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer, hayat ve bireysel emeklilik tarafında satın almalarla ilgili olduklarını açıkladı. Sigorta sektörünün mevcut ya pısından dolayı elementer taraf ta konsolidasyonun bugüne ka dar zor olduğunu, acentelerin tüm sigorta şirketleri ile çalışabilme imkânının satın almaları anlamsız kıldığını söyleyen Dinçer, “Dolayı sıyla bugüne kadar satın almala ra elementer tarafta soğuk durduk. Önümüzdeki dönemde bir fırsat çı Fırat Kuruca Haluk Dinçer Uğur Gülen kar mı bilmiyorum, çıkarsa mutlaka bakıyoruz. En son birkaç ay önce bir fırsat vardı baktık, sonra vazgeçtik. Hayat ve emeklilik tara fında daha fazla ilgiliyiz. Orada da çok nadiren çıkıyor fırsatlar. Ban Sigortada gidecek yol çok ka işbirlikleri olan şirketler bizim için daha cazip” dedi. Dinçer, teknolojinin şirketler ara Sigorta sektöründeki büyümenin ekonomik gelişmişlikle ve servet birikimiyle ilintili olduğunu söyleyen Sabancı Holding Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer, “Sigorta sektörünün dünya pazarındaki prim üretimi 4.7 trilyon dolar, Avrupa’da 1.5 trilyon dolar iken Türkiye’de ise 13 milyar dolar. Türkiye’nin çok yolu var” dedi. Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen ve AvivaSA Genel Müdürü Fırat Kuruca’yla birlikte Sabancı Holding Sigorta Grubu’nda ve sektörde yaşanan gelişmeleri değerlendiren Dinçer, elementer sigorta pazarında Aksigorta’nın 2017’de yüzde 39 büyüyerek 2.6 milyar TL prime, pazarında yüzde 51 büyüme ile 461 milyon TL prime ulaştığını aktardı. Aksigorta ve AvivaSA’nın Sabancı Holding’in gözde şirketleri arasında yer aldığını belirten Dinçer, 2018’de Aksigorta’da yüzde 2530 prim artışı; AvivaSA’da hayat sigortalarında sektörün üzerinde büyüme beklediklerini sında rekabeti şekillendireceğini anlatarak, zayıf olan şirketlerin yarıştan düşeceğini de dile getirdi. İki şirket de büyüdü AvivaSA 2017’de 15.2 milyar TL fon büyüklüğü ulaşırken, yüzde 19.5 pazar payı ve 900 bin BES katılımcı sayısıyla toplamda 2 milyonu aşkın müşteriye çıktı. AvivaSA 2017’de yüzde 38 büyüme ile 145 milyon TL net kâr elde ederken; Ak sektörde daha gidecek AvivaSA’nın hayat sigortası söyledi. sigorta da 137 milyon TL net kar el Kış hissedilmeden geçtideetti.lEkonomiServisi İnci Deri Yönetim Kurulu Başkanı Ali Murat Kızıltaş, bu yıl kışın hissedilmeden geç tiğini belirterek, deri çizme ve bot satışlarının düştüğünü, bu rada satışları arttırmak için indirimler yaptıklarını söy ledi. Kızıltaş, “Önceki dö nemlerde kışın en fazla sa tılan grup botlar ve çizmeler olurken bu yıl kadın ayak kabısı satışı öne geçti” dedi. Türkiye’nin 36 şehrinde 99, yurtdışında ise 4 ülke de 5 mağaza ile hizmet veren moda perakende markası İn ci Deri’nin patronu Kızıltaş, Ali Murat Kızıltaş 2018’e “Ürünü değil müşteri deneyimini satışa dönüştür me” amacıyla girdiklerini, bu yıl 354 milyon TL ciro ve yüzde 30 büyüme hedeflediklerini söyledi. Geçen yıl 1 milyon 976 bin ürün sattıklarını anlatan Kızıltaş, “Verimlilik odak noktamız. Kâr etmeyen mağazalardan çıktık, 2017’de 11 tane mağaza açtık 7 tane kapattık. Bu yıl mağazalarda yenilemelere gideceğiz. Bu yıl yurtdışında 20,5 yıl sonra ise 60 mağazaya ulaşacağız. Çanta satışlarımız çok arttı. Deri ceketlere ağırlık veriyoruz. Şu anda 70 mağazada deri ceket var bunu tüm mağazalara yayacağız. Satışlarımızın yüzde 55’i kadın, yüzde 45’i erkek. incideri.com, internet mağazamız genel satışların yüzde 4’ünü oluşturuyor. En yüksek cirolu 1. mağazamız olarak da ilk sırada yer alıyor. Eticaret sitemizin toplam cirodaki payını 2018’de yüzde 7’ye çıkartmayı hedefliyoruz” diye konuştu. Girişler azalıyor Mağazalarda kapı giriş sayılarının düştüğünü, bunun perakende sektörünün genel sorunu olduğunu anlatan Kızıltaş, “Kapı girişleri düşmeye devam edecek. Lokasyonlarda kapı girişlerinde yüzde 40, genel ortalamada da yüzde 10 düşüş var. Müşterilerin yüzde 76 internete bakıp mağazaya geliyor yüzde 28’i satışa dönüyor” ifadesini kullandı. l Ekonomi Servisi BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 113.432 2.449 puan 1093.68 83 kuruş 162.75 12 kuruş Çarşamba 21 Şubat 2018 3. havalimanı ve davet işleri Bu başlık altında daha önce yazdım. Yine yazıyorum. Zira başta Karayolları, TCDD olmak üzere yatırımcı kamu idareleri, büyük ihalelerde “davet” yönteminden vazgeçmiyor. (Dahası yatırımcı olmayan sayısız idare de bu sistemin “avantajı”nı gördüğü ya da gösterildiği için liste uzuyor.) Onlar vazgeçmeyince de hem bütçeden aktarılacak kaynaklar artıyor, hem de sorular. “3. havalimanı ve başkanlık” başlıklı dünkü yazının sonunda Cengiz İnşaat’ın, 2017 yılı boyunca aldığı davetli ihalelerin 3 milyar TL’ye yaklaştığını duyurduk. 3. havalimanını üstlenen beş şirketten biri olan Cengiz’in geçen sene aldığı bu projeleri hatırlayıp listelemekte kamu yararı var: 792.9 milyon TL – T26’nın açılmamış kısmıyla YHT hattına bağlanması (İçtaş ile) 891.6 milyon TL – BandırmaBursaAyamaOsmaneli demiryolu 607.3 milyon TL – Kastamonu Çankırı yolu 527.4 milyon TL – Trabzon Aşkale Köstere Deresi Toplam: 2 milyar 819 milyon TL 2.8 milyar TL, Cengiz İnşaat’ın Karayolları ile TCDD’den aldığı dört davet işinin, toplam sözleşme büyüklüğü. Şirketin; afet ve öngörülemeyen hallerde uygulanan davet yönteminin dışındaki yöntemle aldığı ihaleler yaklaşık 6 milyar. Açık ihaleyle alınan işlerin başında, Rize Havaalanı geliyor. 1 milyar 78 milyon TL’ye bağlanan bu ihaleyi Cengiz İnşaat, Aga Enerji ile birlikte yapıyor. Aga, resmi olarak görünmese de Bayburt Grup bünyesinde şirket olarak biliniyor. Yanı sıra 1.4 milyar TL’lik Kastamonuİnebolu bölünmüş yol ihalesini de Cengiz, yine geçen yıl yapılan ihalede Özaltın İnşaat ile birlikte aldı. 2.8 milyar TL’si davetli olmak üzere Cengiz İnşaat’ın 2017 yılı boyunca devletin 8 ihalesini kazanarak sözleşme imzaladığı toplam büyüklük 7.9 milyar TL’nin üzerine çıktı. Diğer İGA AŞ şirketleri Cengiz İnşaat, 3. havalimanını üstlenen İGA’yı kuran beş şirket (Cengiz, Mapa, Limak, Kolin, Kalyon) içinde pazarlık yöntemiyle ihale alan tek şirket değil. Afet, sel, olağanüstülük koşulu olmaksızın, 21/b’nin yoğun uygulandığı 2017 yılında, Mapa İnşaat, toplam 1 milyar 26 milyon TL sözleşme büyüklüğüyle iki Karayolu projesi üstlendi. İhale bedeli 905 milyon TL olan AyvacıkKüçükkuyu yolu işini ise Kolin İnşaat ile Kalyon İnşaat birlikte aldı. Kalyon İnşaat ayrıca 225.8 milyon TL ihale bedeliyle, kamu zararıyla dolu batık bir hikâyesi olan başlanıp bitirilememiş Sabuncubeli tünelinin “ikmal işlerini” üstlendi. 3. havalimanı beşlisinden bir diğeri Kolin İnşaat’ın pazarlık yöntemiyle üstlendiği üç projeden (toplam büyüklük 2 milyar 12 milyon TL) birinin, 503.7 milyon TL büyüklüğündeki AKMKızılay metro hattı olduğunu hatırlatalım. Toparlayacak olursak, dört şirketin 2017 boyunca, yol, tünel, demiryolu projeleri için seçilmesiyle üstlendiği ihalelerin büyüklüğü 6.2 milyar TL’ye yaklaşıyor. Cengiz İnşaat 2 milyar 819 milyon Kolin İnşaat 2 milyar 121 milyon Mapa İnşaat 1 milyar 26 milyon Kalyon İnşaat 226 milyon TL. Kamu idarelerinin 2017 yılında 21/b yöntemiyle yaptığı ihaleler yakllaşık 36 milyar TL’lik bir büyüklüğe ulaştı. Dört şirket bu büyüklüğün altıda birini yürütüyor. Sonuç olarak, 3. havalimanını yapan İGA A.Ş’yi oluşturan Limak dışındak dört şirket, 2017 yılı boyunca Karayolları ile TCDD’den 21/b yöntemiyle aldığı ihale bedelleri, bütçe kaynakları açısından ciddi büyüklüklere ulaşmış durumda. Konunun sorunlu ve bol soru işaretli kısmını, bu yollara ihtiyacın olup olmaması değil, ihalelerinin halka duyurulmadan, ilan edilmeden kapalı kapılar ardında yapılması oluşturuyor. KISA... KISA... l Eurogroup Maliye Bakanları, İrlanda Merkez Bankası Başkanı Philip Lane’in adaylıktan geri çekilmesinin ardından Avrupa Merkez Bankası Başkan Yardımcısı koltuğunu İspanya Ekonomi Bakanı Luis de Guindos’a verilmesini tavsiye etti. l Akbank, Türkiye’deki bankacılık ve finansal işlemler arasında en iyilerinin belirlendiği ‘2018 Türkiye Bonds & Loans Ödülleri’nde farklı kategorilerde toplam 6 ödülün sahibi oldu. l Aselsan, Savunma Sanayii Müsteşarlığı’ndan 106.47 milyon liralık ek sipariş aldı. C MY B