Katalog

Cuma 23 Kasım 2018 [email protected]. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ CEO’LAR UMUTSUZ ekonomi 11 Önde gelen holdinglerin üst yöneticileri en büyük problemin belirsizlik olduğunu vurgulayarak, 2019 yılında küçülmeye gideceklerini açıkladı Yıla hızlı başlayan Türkiye’nin önde gelen holdingleri özellikle yılın ikinci yarısında yüksek kur ve siyasi çalkantılar nedeniyle 2018’i küçülme ile kapatacak. 2018’de dev holdingler hedef tutturmakta zorlanırken, holdinglerin üst düzey yöneticilerinin (CEO) 2019 ajandasında ise belirsizlik ve küçülme var. Martta yapılacak yerel seçimler ve ekonomi hedeflerdeki farklı tahminler nedeniyle CEO’lar, 2019’un öngörülebilir olmaktan çıktığını vurgulayarak yatırımlarda frene bastıklarını açıkladı. Kolay dönem değil Capital ve Ekonomist dergilerinin organizasyonu ile düzenlenen CEO Club toplantısında konuşan holding yöneticileri 2019 için karamsar bir tablo çizdi. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur, 2019’un piyasalarda hem talep hem de fonlama açısından zorluklar yaratacağını vurgulayarak, “2018’de hedeflerimizin altında kaldık. Dolardaki dengeler de bu durumu etkiliyor. En büyük sıkıntımız geleceği öngörememekten kaynaklanıyor. 2019’da ilk iki çeyrek küçülme bekliyoruz. 3’üncü çeyrekten itibaren en fazla yüzde 12 büyüme öngörüyoruz. İç piyasada talep yönlü sıkıntı olacaktır ve iç piyasada bazı işlerde küçülme olacak” ifade sini kullandı. Sadece iç pazara bağlı ola rak çalışan holdinglerin bu dönemde büyük sıkıntı yaşa dığını anlatan Uğur, “Bizim en büyük şansımız ABD ol du. Boru işimiz Microsoft ile aynı kârlılıkta. Enerjide 260 milyon dolarlık yenilenebi Agah Uğur Ahmet Dördüncü Ali Ülker Atalay Gümrah lir enerji yatırımımız var. Bi rincisinin kredisini bulduk Hurşit Zorlu ikincisini bulmaya çalışıyo Hüsnü Akhan ruz. Yatırımda dikkatli davra nıyoruz. Kolay bir dönem de ğil. Bu seneki bütçemiz 5.2 milyar dolardı. İyi bir büyüme planlamıştık, bütçenin altında kalacağız. 4.8 milyar dolarla yılı kapatacağız yine de dolar En büyük sorun belirsizlikbazında yüzde 3 büyüme sağ lıyoruz” dedi. Ödsemıkeınletrı de ArCvrborğıialeıuEnaEtddOtyrıycaıöauak’ızhnsklnraluaeaktcladmrauöıAlııbtdnrşdatgalııcareaknşeelarılaldilkiıahiyTrnak,lroeGyaapcarültaumttlııurnağCahukbE,iyOetüka’zslkBeduıudmeiHsiykıe3üıvllesybeTnrüüüiümnzyrdikAüaaeilmkyinyhe2leeaa5settn’ialkniy,knoi2ö,bnD0neoi1oenr9mtğfo’dilumairsaasşiinynnöGoiiznröneudnlblicakueleklikiyt eoyşnslbiöaatiyündcoZa“ayeoalEçocaütlğıruniacsmımlğanıuGönığeiınnridnıvasnıueaikeemnyıbntiaa2ualşyöni0rldaCnedlş1aateEeıh9m.tmyçOia2çioen’çlb0skioiesu1nZlbdlem9oiiHrünrr’rmadsşaulyiuaürazı,kl yeni ülkelerde olarak ele alacaklarını dile getirdi. lik ortamının oluşma maceraları biraz daha iş geliştirme kapsamında değerlendirip, odak Akkök Holding CEO’su Ahmet Dördüncü ise “Yönetici olarak beni en çok sıkıntıya sokan önümü görememek. 2019 bütçelerini hazırlamaya eylülde başladık. O zaman dolar 7 TL ile biter dedik buna göre arkadaşlar bütçe yaptı. 2019 yılında sı. Belirsizlik ortamında cebinde parası olan harcamak istemiyor, iş insanı da yatırım yapmak istemiyor. O açı larını iyi olduk şirketleri yönlendirme şeklimiz sahayı dan ortam, yatırım ka ken, 2019’da büyümenin çok düşük veya hiç olmayacağını, enflasyonda belirli bir düşme olacağını varsayıyoruz ama temel şey duyarlılık ve senaryo analizleriyle grup şirketlerimizi yönetmeye çalışıyoruz. Şirketlerin esnek olması ve hızlı hareket edebilmesi gerekiyor” diye konuştu. Nakit yönetimi önemli Zorlu, yurtdışı işlerinin Türkiye’deki işlerinden daha hızlı büyüdüğünü ifade ederek, “2019’a bakacak olursak öngörülerde bulunmak, tahmin yapmak oldukça ları gruplarda, iyi markalarda çalışmaya verdiklerini bildirdi. l Ekonomi Servisi avkeımödadıelnaedanmibı.bkeaDaoşköslnmaırktgddrıaenüıokkttnlliıaşcreladerütırknim,ı.lıpgiendiöykdirlaeemvseaoedlnyaaaeckaikt”midzelves3anur0rdar.’ilr.BralYdarüııirtnlğıçıninemüdlzeiailerzktirmezi9nmaidmazeyeilaıybnnbaüiıpyrydaüuüerznmğeer zor. Her yıl bunu yaşıyoruz ama bu sene bunu yapmak daha da zor. 2019 için nakit yönetimi, etkin bilanço ve işletme sermayesi önemli bir alan” dedi. İki yıl zor geçecek Konkordatoda sayı 500’ü geçti Borçlarını çeviremeyerek konkordato başvurusu yapan şirket sayısı 500’ü aştı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 9 Kasım’da yaptığı açıklamada konkordato başvurusu yapan ve geçici mühlet kararı alan şirket sayısının 356 olduğunu belirtmişti. Sözcü’nün haberine göre, geride kalan 13 günde bu sayıya 140’tan fazla şirket daha eklendi. Pekcan, İstanbul’da 132, Ankara’da 50, İzmir’de 27, Kocaeli’nde 26, Bursa 13, Hatay 11, Mersin 9, diğer illerde ise 88 firmanın konkordato başvurusu yaptığını dile getirmişti. l Ekonomi Servisi Tarım ihracatına Eximbankdesteği Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türk Eximbank’ın yeni başlattığı ‘Mevsimsel Kredi Destek Programı’ uygulaması ile bu yıl sonuna kadar tarıma dayalı sektör ihracatçılarına 200 milyon dolarlık ilave finansman sağlayacağını açıkladı. Bakan Ruhsar Pekcan, “Bu kapsamda, sektörde özellikle mevsimsel alımlar ve alım dönemleri itibarıyla finansmana ihtiyacın yoğun olduğu dönemler için ‘Mevsimsel Kredi Destek Programı’ uygulamaya alınmıştır. Türk Eximbank, yeni başlattığı bu uygulamasıyla 2018 sonuna kadar pamuk, incir, üzüm, zeytin, fındık, kayısı ve diğer tarım ürünleri ihracatı yapan firmalarımıza 200 milyon dolar ilave finansman sağlayacaktır” dedi. l Ekonomi Servisi Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak da kabul etti: Ekonomi yavaşladı Bakan Berat Albayrak: Enflasyonla mücadeleye en büyük desteği sıkı maliye politikası verecek. Vergide yük çalışanda Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine göre, vergide en büyük pay çalışanların gelirlerinden doğrudan kesilen gelir vergisinde olacak. Gelecek yıl alınacak vergi gelirlerinin alt kalemleri şöyle: n Gelir vergisi: 171.9 milyar lira. Kurumlar vergisi: 74.2 milyar lira. Dahilde alınan KDV: 70.7 milyar lira. ÖTV: 162.6 milyar lira. İthalde alınan KDV: 165.8 milyar lira. Damga vergisi: 20.8 milyar lira. Harçlar: 27.7 milyar lira. Banka ve sigorta muameleleri vergisi: 19 milyar lira. Motorlu taşıtlar vergisi: 16 milyar lira. Diğer vergiler: 27.8 milyar lira. n Hazine Müsteşarlığı 2017 sonu itibarıyla 77.6 milyar lira olan bütçesinin 74.9 milyar lirasını kullandı. Müsteşarlık harcamaları dağılımında en büyük payı yüzde 75.70 ile faiz giderleri oluşturdu. Maliye Bakanlığı’nın 2017 harcamaları içerisinde en büyük pay ise yüzde 41.05 ile SGK’ye gitti. Gelecek yıl diğer idarelerin finansmanında kullanılacak ödeneklerin dağılımında da en büyük payı yüzde 26.94 ile SGK alacak. n 20142018 döneminde yaklaşık 245 bin mükellef nezdinde vergi incelemesi yapıldı. Yaklaşık 78 milyar lira ceza kesilmesi önerildi. n 2019’da bütçe gelirleri yüzde 17.4 artarak 880.4 milyar liraya, vergi gelirleri yüzde 20 artarak 756.5 milyar liraya, vergi dışı gelirler ise yüzde 4 artarak 123.9 milyar liraya çıkacak. Bütçede 3 şey yok Görüşmeler sırasında söz alan CHP’li Selin Sayek Böke, “Türkiye’de IMF’siz bir IMF programı uygulandığını” vurgulayarak “Faizle kavga edip, faizi artıracak adımlar atıyorsunuz. Bu bütçede üç şey yok; demokrasi, bir gelecek ve krize çare yok” dedi. MUSTAFA ÇAKIR TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki bütçe maratonunun son gününde Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesi görüşüldü. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, öncü göstergelerin 2018’in ikinci yarısında ekonomide yavaşlamaya işaret ettiğini söyledi. Hükümetin hedeflerine göre ise toparlanma ancak 2 yıl sonra 2021 yılında olabilecek. Bakanlık verilerine göre kayıt dışı ekonominin oranı yüzde 26.80. Gelecek yıl vergi gelirleri içerisinde en büyük pay çalışanların gelirlerinden kesilen gelir vergisinde olacak. Bütçeye göre 2019’da 171.9 milyar lira gelir vergisi hedefleniyor. İşsizlik artacak Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden dikkat çeken veriler şöyle: n İşsizlikte önümüzdeki iki yıl zor geçecek. İşsizlik oranının 2019 sonunda yüzde 12.1’e yükselmesi, 2021’de yüzde 10.8’e gerilemesi bekleniyor. n Kayıt dışı ekonominin GSYH’ye oranı yüzde 26.8. Kayıt dışı istihdam oranı ise yüzde 33.9. n Mükelleflerin uyum düzeyinin artırılması ve kayıtlı ekonominin teşvik edilmesi amacıyla yeni bir vergi veri ve risk analiz merkezi kurulacak. l ANKARA ‘2 bin TL’ye ev mi geçindirilir?’ CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay’ın asgari ücretin 2 bin TL olması yönündeki talebini “Asgari ücret 2 bin TL isteniyor. 2 bin TL nedir arkadaşlar. 2 bin TL ile kira mı ödenir, ev mi geçindirilir, çocuğun masrafı mı karşılanır, üç öğün yemek mi yenir. 2 bin TL ile günde üç öğün simit yeseniz, onu bile karşılamıyor” diye değerlendirdi. CHP lideri Kılıçdaroğlu ve Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay’ı ziyaret etti. Asgari ücretin tutarının bir sorun olduğuna işaret eden Kılıçdaroğlu, “Asgari ücretten vergi alınması başlı başına bir ayıptır. Gidin bakın, vergi şampiyorları listelerine bakın, asgari ücretli vergi yükü altında ezilmektedir. 2 bin lira alacak, gidecek yüzde 18 KDV ödeyecek, gelir vergi si, damga vergisi, harçlar, her şeyi ödeyecek. Bu açıdan işçinin sesini duymaları gerekir” dedi. Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay’ın “2 bin TL ile başlayalım. Onun dışında enflasyon neyse üzerine koyalım diyoruz” diye araya girmesi üzerine Kılıçdaroğlu, “Enflasyonun altına düşmeyin Sayın Başkan. Mutfakta yangın var, o yangını görmezlikten gelmeyin” diye konuştu. l ANKARA Atalay Kılıçdaroğlu ‘Vah vah sen Türkiye’de mi kaldın?’ Bir bilim insanı... Dünyaca ünlü, çığır açan katkılarından dolayı ödül üzerine ödül alan, üstelik hayli genç... Bu toprakların yetiştirdiği, içimizden biri Prof. Dr. Metin Sitti. Kırşehirli Köy Enstitülü öğretmen bir babanın oğlu. Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği’nde lisans ve yüksek lisansını yapmış. Doktora derecesini Tokyo Üniversitesi’nden almış. Kaliforniya Berkeley Üniversitesi’nde araştırmalarını yürütmüş. Halen, Almanya’daki Max Planck Topluluğu’nun tek Türk üyesi, Carnegie Mellon Üniversitesi’nde seçkin profesör ve Stuttgart Üniversitesi’nde onursal profesör unvanlarına sahip. Max Planck Enstitüsü Akıllı Sistemler Bölümü yöneticisi. Küçükölçekli fiziksel akıllı sistemler, gezgin mikrorobotlar, tıbbi ve doğadan esinlenen minyatür robotlar, mikro/nanomalzemeler ve mikro/ nanomanipülasyon konularında dünya çapında ses getiren araştırmalar yapıyor ve bunların bazılarını halihazırda ürün haline getirmiş durumda. Sitti’yi biz tanıyorduk. Hatta kendisini ve çalışmalarını Herkese Bilim Teknoloji dergisinde sıkça gündeme getiriyorduk. Sitti, önceki gün Koç Üniversitesi’nin bu yıl üçüncüsünü verdiği Rahmi Koç Bilim Ödülü’nün sahibi oldu. Kendisi gibi bir bilim insanı olan eşi ile İstanbul’a geldi ve ödülünü Rahmi Koç’un elinden aldı. Ödül töreni öncesinde kendisi ile küçük bir söyleşi gerçekleştirdik. Bilimsel çalışmaları çok önemli Sitti’nin ama bir o kadar önemli olan bu noktaya nasıl geldiği, hevesleri, tutkuları, bu ülkeye ve gençlere verdiği mesajlar. “Bilim insanları yurda dönmeli” çağrısı yapan ama bunu yaparken eşzamanlı olarak bilim insanlarını gözaltına alan, akademik özgürlükleri kısıtlayan siyasi iktidarın, Sitti’nin bu sözlerini ne kadar umursayacağını bilmiyoruz ama aktarmak görevimiz. “Bir ülkede araştırmanın ana kaynağı doktora öğrencisidir” diyor Sitti ve ekliyor; “Türkiye’nin en büyük kaybı doktora öğrencisini tutamaması”. Kendinden örnek veriyor. “Doktoramı da Türkiye’de yapmayı istiyordum. Başarılı bir öğrenciydim. Boğaziçi’nden kabul geldi. Koridorda karşılaştığım hocam beni görünce ‘Vah vah sen burada mı kaldın? Bir yere gidemedin mi?’ dedi. ‘Aman hocam burada kalmayı ben kendim istedim’ desem de kafama bir kurt düşmüştü. Tam da bu sırada Tokyo Üniversitesi’nden gelen önemli bir teklif vardı. Kabul ettim ve gittim.” Aslında iyi ki de gitmiş. “Japonya’ya ilk gittiğimde akıllı robotlar üzerine çalışıyordum. Orada beni küçük robotlarla çalışmaya yönelttiler. Akıllı robotlar güzel bir konuydu ama küçük robotlar daha da meydan okuyucu bir konu olarak dikkat çekiciydi, hatta o zamanlar nano robotlar yoktu” diye anlatıyor nedenini. Sitti’nin üzerinde çalıştığı projesinden bahsedelim bu noktada: En ulaşılmaz bölgelere girebilen mikro robot kapsüller. Hedefteki bölgeye gerekli ilacı salgılayabiliyor, hatta mide içinde birkaç gün kalarak mide iltihaplarını veya tümörleri tedavi edebiliyor. Şimdilik hayvan deneyleri sürüyor. (Uzun söyleşiyi Herkese Bilim Teknoloji dergisinde bir sonraki hafta okuyabilirsiniz.) Türkiye’de bilimde ve akademide özgürlük şart diyor ve ekliyor: Mutlaka ve mutlaka bilim politikadan ayrılmalı. Siyasetten arındırılmalı. En büyük sorun bu. Uzun vadeli politikalarla bilimi özerkleştirip ona kaynak sağlanmalı. Japonya ve Güney Kore çok geriden başlayıp çok ileri gidebildiler. Türkiye her zaman potansiyeli çok olan bir ülke ama bir türlü değerlendiremiyor. Sitti’nin Koç Üniversitesi’nde kısmi zamanlı olarak çalışmaya başlayacak olması önemli. Zaten kendisi de “bilim insanlarına yurda dönün çağrısı” konusunda ortak işbirlikleri ve kısmi zamanlı çalışma gibi akıllıca yöntemler geliştirilebileceğini ve geçiş sürecinde bir köprü oluşturulabileceğini vurguluyor. Gençlere de mesajı var Sitti’nin: “En iyi not illa başarı anlamına gelmiyor. Bir dünya vizyonu kazanmaya çalışın, sosyal alanlar ve özellikle sanat da aynı şekilde önemli. Sadece bilimsel çalışmaya odaklanmak yerine kendi kişisel olarak zevk aldığınız alanları saptamaya çalışın. Ben suluboya resim çok yaptım, film yapım, derslerine gittim .. Bunların faydasını kendi mesleğim ve çalışma alanımda da hayli gördüm...” Kerkük’ten Ceyhan’a petrol akışı artacak Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, Kerkük’ten Ceyhan Limanı’na giden petrol sevkıyatının günlük 60 bin varilden 100 bin varile çıkacağını açıkladı. Başkent Bağdat’ta konuşan Abdulmehdi, petrolün ülke bütçesinin önemli kaynağını oluşturduğunu ifade ederek, “Kerkük petrolünün Irak Kürt Bölgesel Yönetimi üzerinden sevkıyatına başlandı. Bu, günlük 60 bin varilden 100 bin varile çıkacak” dedi. Statüsü merkezi hükümet ile Bölgesel Kürt Yönetimi arasında çekişme konusu olan Kerkük, Ekim 2017’de tekrar Bağdat yönetiminin eline geçmişti. l Ekonomi Servisi C MY B