Katalog

Trump’tan çeliğe vergi DOLAR ABD Başkanı Donald Trump, ithal çeliğe gümrük vergisine hazırlanıyor. Gerekçe olarak EKONOMİ ulusalgüvenlikgösteriliyor. 3.5410 1.2 kuruş AVRO 4.1440 0.1 kuruş FAİZ 11.75 0.03 puan 8 [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY Bütçe dikiş tutmuyor BORSA 106.913 2.624 puan ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 974.17 6.09 lira 144.75 91 kuruş Çarşamba 16 Ağustos 2017 Temmuzdaki 1 milyar liraya yakın fazla da, başkanlık referandumu öncesi yapılan düzenlemelerin yükünü hafifletmedi. Bütçe 24.3 milyar lira açık verdi Hükümetin ekonomiyi destekleme gerekçesiyle birçoğu nu referandum öncesinde ya şama geçirdiği düzenlemeler nedeniyle bütçe açık verme ye devam edi yor. Ocaktem muz dönemin de bütçe 24.3 milyar lira açık MUSTAFA ÇAKIR verirken, Maliye Bakanı Naci Ağbal, ekono miyi destekleyici uygulama ların sona ermesiyle birlikte bütçe açığındaki artışın aza lacağını savundu. Temmuz ayında bütçeden yapılan “ör tülü ödenek” harcamaları da 90.2 milyon lira oldu. Maliye Bakanlığı, temmuz ayında bütçeden yapılan har camaları gösteren tablola rı yayımladı. Buna göre, tem muz ayı ile ocaktemmuz dönemine ilişkin bütçe uygulama sonuçları özetle şöyle: Yine açık: Temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23.3 artarak 52.5 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 21.5 artarak 51.5 milyar lira oldu. Ocaktemmuz döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.7 artışla 351.7 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 18.9 artışla 376 milyar lira olarak gerçekleşti. Vergiler kurtardı: Temmuzda vergi gelirleri tahsilatı yüzde 27.6 artarak 46 milyar 63 milyon lira oldu. Ocaktemmuz döneminde ise vergi gelirleri yüzde 15.6 artışla 292 milyar 134 milyon lira olarak gerçekleşti. İyileşmenin göstergesi vergi: Bütçenin temmuzda fazla verdiğine dikkat çeken Maliye Bakanı Naci Ağbal, bu iyileşmenin 15 Temmuz dar be girişiminin etkisinin ber taraf edilmesi ile ekonomi deki hızlı toparlanmanın bir göstergesi olarak vergi gelir lerinde kendisini gösterdiği ne işaret etti. Ağbal, vergi ge lirlerinin normal patikasına döndüğünü, yapılandırma ya salarından kaynaklı tahsilat ların da etkisi ile tem muzda vergi gelirle rinin yüzde 27.6 ora nında arttığına dik kat çekti. Azalacak umudu: Maliye Bakanı Ağbal, ocaktemmuz dönemin deki açı ğın “eko nomik büyü Naci Ağbal meyi destekleyici kararların ve teşvik unsurlarının” etkisinden kaynaklandığını, bunun 9 milyar TL’sinin sosyal güvenlik primlerinin yılın son üç ayına ertelenmesiyle oluştuğunu bildirdi. Ağbal, önümüzdeki dönemde ekonomiyi destekleyici uygulamaların sona ermesiyle açıtaki artış trendinin azalacağını savundu. Milletvekilleri için harcamalar: Bütçeden temmuzda milletvekillerinin zam, tazminat ve ödenekleri için 32.9 milyon lira harcama yapıldı. Güvenlik harcamaları: Güvenlik ve savunmaya yönelik mal, malzeme ve hiz met alımları temmuz ayında 557.6 milyon lira oldu. Yıl başından beri yapılan harcamaların toplamı 3.3 milyar lirayı buldu. “Örtülü” 1.2 milyara ulaştı: Nereye harcandığı açıklanmayan, bütçe giderleri içerisinde de “gizli hizmet giderleri” olarak gösterilen “örtülü ödenekten” temmuz ayında 90.2 milyon lira harcama yapıldı. Yıl başından bu yana “örtülü ödenekten” yapılan harcamaların toplamı da 1.2 milyar liraya çıktı. Kira harcamaları arttı: Kiralar için devletin kesesinden temmuz ayında yapılan harcamalar arttı. Haziranda bu kalemden 93.4 milyon lira harcama yapılırken, temmuz da rakam 119.6 milyon liraya yükseldi. Taşıt kiralamaları için 42.9 milyon lira harcama yapıldı. l ANKARA Memur insanca zamda ısrarlı Hükümetten en az kamu işçisine yapılan 12.5 oranında zam isteyen memur, uzlaşma olmaması halinde gidilecek Hakem Kurulu’nun çare olmayacağını dile getiriyor Turkven, Medical Park’tan çıkma kararı aldı Turkven’in, Medical Park’tan çıkış için blok hisse satışı ve halka arz alternatiflerini değerlendirdiği öne sürüldü. Girişim sermayesi şirketi Turkven, Mavi Giyim’den son yılların en büyük halka arzını yaparak haziranda çıkmıştı. Medical Park’ta yüzde 40 payı olan ABD’li Carlyle Group, payının tamamını 2013 sonunda Turkven’e satıp ortaklıktan çekilmişti. Hastanenin diğer ortaklarından Muharrem Usta ve Sancak Grubu da hisselerinin bir bölümünü Turkven’e devretmişti. Turkven yetkilileri ise konuya ilişkin açıklama yapmadı. l Ekonomi Sevrisi HSBC’nin geliri 791 milyon lira HSBC Türkiye, 2017 yılının ilk yarısında 93 milyon lira net kâr elde etti. HSBC Türkiye’nin solo finansal tablolarına göre, 2017 yılının ilk altı aylık döneminde net kârı, 93 milyon lira oldu. HSBC Türkiye’nin aktif büyüklüğü 26.8 milyar TL olurken, ekonomiye nakdi ve gayri nakdi krediler aracılığıyla sağladığı destek 17 milyar TL’ye ulaştı. Bankanın 2017’nin ilk yarısı itibarıyla faaliyet gelirleri 791 milyon TL olarak gerçekleşti. l Ekonomi Servisi BDDK zorunluya yeni oran getirdi Bankaların, TCMB’de tuttuğu zorunlu karşılıkların dikkate alınma oranı yüzde 100’e yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) temmuz sonunda paylaştığı, ilgili taslak Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kapsamda, “Merkez Bankası’ndaki zorunlu karşılıklarının dikkate alınma oranı yüzde 50’den yüzde 100’e yükseldi. Karardan en çok Halkbank ve İş Bankası’nın daha pozitif etkileneceği belirtildi. l Ekonomi Servisi MUSTAFA ÇAKIR Hükümetin 2018 için yüzde 3+3, 2019 için yüzde 3+3’lük ilk teklifini reddeden memur konfederasyonları, kamu işçisine yapılan yüzde 12.5 oranındaki zamma dikkat çekti. Memur da, kamu işçisine yapılan artış oranında zam istiyor. Ancak bu kez hükümetin 3+3 ile başlaması önümüzdeki günlerde yapılması beklenen ikinci teklifin de düşük kalacağı yorumlarına neden oldu. Sözleşmede anlaşma sağlanamaması halinde gidilecek olan hakem kurulunda ise hükümetin seçtiği üyeler çoğunlukta bulunuyor. Bu hafta bitmesi şart Toplu sözleşme takviminde 21 Ağustos’a kadar müzakerelerin devam etmesi öngörülüyor. Bu kapsamda hükümetin de teklifini revize ederek bu tarihe kadar ya da bu tarihte yeni bir teklif sunması bekleniyor. 2015’deki görüşmelerde de hükümet ilk olarak 2016 yılı için yüzde 4+4, 2017 yılı için de 3+3 zam önermişti. Ancak sonrasında hükümet teklifini önce birinci yıl için yüzde 5+4, ikinci yıl için 3+3 olarak revize etmiş, sonrasında da birinci yıl için 6+5, ikinci yıl için de yüzde 3+4’e çıkardı. Bu oranlarda toplusözleşme imzalanmıştı. Ancak bu kez hükümetin ilk teklifini daha düşük bir oranda, 3+3’ten başlatması, yeni tekliflerde de artışın sınırlı kalacağının işareti olarak değerlendiriliyor. Memur konfederasyonları ise kamu işçilerine 2017 için verilen yüzde 7.5+5 oranındaki zamma dikkat çekerek, memurlara da en az bu oranda zam yapılmasını bekliyor. oSelmyyaaznen olmazsa Türkiye KamuSen Genel Başkanı İsmail Koncuk, 2017’de kamu işçilerine yüzde 12.5 zam, ek öde melerine 250 TL zam, 3 bin TL’den düşük maaş alanlara 90 TL iyileştirme ya pan iktidarın önerisini çifte standart olarak nitelendiren Koncuk, şunları söyledi: “Yüzde 3+3’ün da ha büyüğü ne olabilir ki? Bu oranlarla müzakere başlayabilir mi? Mesela, 5+5 deselerdi, müzakereye başlanabilirdi. En azından kamu işçilerine 2017’de verilen yüzde 12.5’lik zam, ek ödeme olarak 250 TL (yılda bir defaya mahsus olarak), 3 bin TL altında maaş alanlara 90 TL iyileştirme gibi zam oranları ile eşleşmiş olurdu. Biz de derdik ki, ortalama memur maaşının altında alanlara 100 TL iyileştirme yapılsın. Ama yapılan zam teklifinde seyyanen zam bile yok. Seyyanen zam olmazsa olmazımızdır.” Toplu sözleşme takvimine göre, 21 Ağustos’ta toplu sözleşme müzakarelerinin sonuçlanması gerekiyor. Anlaşma sağlananaması halinde ise yetkili konfederasyon olarak MemurSen, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na başvuru hakkına sahip. Toplam 11 üyeden oluşan hakem kurulunun 6 üyesi hükümet tarafından belirleniyor. Kurul toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alıyor. Ayrıca yasaya göre, kurulun kararları kesin ve toplusözleşme hükmünde. Yani kurulun aldığı karara karşı itiraz edilemiyor. l ANKARA Özel sektör borç çıkmazında Ticari krediler hariç kısa ve uzun vadeli kredi borcu toplam 227.2 milyar dolara ulaştı. Özel sektörün yurtdışından sağladığı kredi borcu haziran sonunda, uzun vadeli kredilerle 8.7 milyar dolar artarak 210.9 milyar dolara; kısa vadeli borcu da 2 milyar dolar artarak 16.3 milyar dolara ulaştı. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre, haziran ayında özel sektörün ticari krediler hariç kısa ve uzun vadeli kredi borcu nun toplamı 227.2 milyar dolara ulaştı. Borçluya göre dağılım açısından ele alındığında uzun vadeli kredi borcunda 2016 yılı sonuna göre bankaların kredi biçimindeki borçlanmaları 308 milyon dolar azalırken tahvil ihracı biçimindeki borçlanmaları 5.4 milyar dolar artarak 29.8 milyar dolara ulaştı. Tahvil stoku da 132 milyon dolar azalışla 4.4 mil yar dolar düzeyinde oldu. Söz konusu dönemde, fi nansal olmayan kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 4 milyar dolar arttı, tahvil stoku da 5.7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Alacaklıya göre dağılım incelendiğinde, uzun vadeli kredi borcuna ilişkin olarak, haziran sonu itibarıyla tahvil hariç özel alacaklılara olan borç, bir önceki yıl sonuna göre 89 milyon dolar artarak 147.5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Döviz kompozisyonuna bakıldığında, 210.9 milyar dolar tutarındaki uzun vadeli kredi borcunun yüzde 60.1’inin dolar, yüzde 33.8’inin Avro, yüzde 4.3’ünün Türk lirası ve yüzde 1.8’inin de diğer döviz cinslerinden oluştuğu belirlendi. l Ekonomi Servisi Alışverişe ‘Lezzet arası’ Vedat Başaran Carrefoursa, Marmara Forum ve Marmara Park işbirliğiyle marketlerinde hizmet veren restoranlarını, Türkiye’nin önde gelen şeflerinden Vedat Başaran’ın katkısıyla “Lezzet Arası” adıyla yeniledi. Tüm malzemelerin CarrefourSA reyonlarından temin edildiği Lezzet Arası, yakında CarrefourSA’nın diğer hipermar ketlerinde de açılarak tüketicilerle buluşacak. Tüketiciye gastronomik yaşam alanı olan Lezzet Arasın’da alışverişine ara vererek hem dünya hem Türk mutfaklarından seçme lezzetlerle mola olanağı sunuluyor. Carrefoursa Genel Müdürü Z. Hakan Ergin, Türk mutfağından saçme lezzetlerin yanı sıra dünya mutfağından en çok tercih edilen yemekleri, menüler halinde tüketicilerle sunulduğunu belitti. Gastronomi şefi Vedat Başaran, “Lezzet Arası’nda mevsimine göre balık çeşitlerinden, kırmızı ve beyaz ete, pizzadan, fastfood çeşitleri ve Türk damak tadına uygun ev yemeklerine kadar birçok lezzeti bir arada sunuyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi İhalenin kaybedeni kim? Kamu İhale Kanunu’nda (KİK) yer alan “davetli ihale”yöntemi”, olağanüstü durumlarda başvurulması gereken istisnai bir yöntem olmasına karşın, bilinçli bir siyasi tercihle adeta “kural” olarak kullanılıyor. Ağırlıkla “duble yol” projelerinde yoğunlaşan davet yöntemi, son dört yıldır artan bir ivmeyle ciddi bir proje stoku ve mali büyüklüğe erişmiş durumda. Proje listesi ve bütçe kaynaklarından aktarılan ihale bedelleri, davet yönteminin, siyasi ve ekonomik bakımdan iç içe girmiş kilit rol oynadığını gösteriyor: AKP hükümeti ile belli müteahhitlik firmalarına karşılıklı olarak birbirlerinin ömür ve olanaklarını genişletme fonksiyonu. Davet yöntemine bu üstünlüğü kazandıran bir özellik, İdare’ye “istediğini çağırma” yetkisi ise, diğeri pazarlıkların ilansız olması nedeniyle gözlerden uzak yapılması. Bu da, yüz milyonlarca TL’lik ihalelerin, bir kez bile “yanlışı eksiği var mı” sorusu sorulamadan sonuçlandırılması anlamına geliyor. Böylece kamu görevlisi konumundaki bazı kişilere sağlanması muhtemel kişisel çıkarlar da gizli kalmış oluyor. Tesadüf olmayan çakışmalar Duble yolda davet yöntemiyle verilen projeler, devletin büyük altyapı projelerinde krediye, işletme süresinde belli garantilerin sağlandığı Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) yöntemine dönüşüyor. Büyük tutarlı “duble yolların” verildiği büyük müteahhitlik firmalarıyla, daha gelişmiş tekniklerin ve finansman modellerinin kullanıldığı KÖİ projelerini üstlenen bazı firmaların aynı isimlerden oluşması ise tesadüf değil. Tıpkı, duble yol projelerinde rakip konumundaki pek çok firmanın, KÖİ projelerinde aynı konsorsiyumlarda yer alışının tesadüf olmaması gibi. Geçenlerde, bütçeden müteahhitlere ayrılan paylardaki artışları aktardığım bir yazının başlığı “Ak müteahhit cumhuriyeti” başlığını taşıyordu. İronik görünen bir başlığın, bütçeyi kullanma tercihleri ve iktidar kadrolarıyla “simbiyoz” ilişkileri dikkate alınırsa, gerçekliği yansıttığı da anlaşılacaktır. Bu çerçeve içinden bazı ilginç örnekler, bize fikir verebilir: Akkuyu Nükleer Santralı’nın yüzde 49’unu CengizKolinKalyon ortaklığının satın alacağı açıklamasını hatırlarsınız. Üç firma bu satın almaya, adeta atanmışçasına “talip oldurulmuş” olabilir mi? Cengiz Kolin Kalyon, 3. havalimanının da ortakları. Hani iktidar medyasının günlerce “Almanya kıskanıyor” yazdığı projenin. Ne hikmetse Almanya ile siyasi gerginliğin sürdüğünü sandığımız bir anda aniden Siemens’in kazandığı açıklanan YEKA ihalesinde Alman firmasının yanında yer alan iki Türk firmasından biri de Kalyon. Üstelik, Türk devletinin kilovatsaatini 12.35 dolar/sent’ten satın alacağı nükleer enerjinin ortağı ile, kilovatsaatini 3.48 dolar/sent’ten alacağı rüzgâr santralları konsorsiyumunun ortağı o. Devletin alım garantisi verdiği iki enerji projesi arasında, kilovatsaat başına 9 sentlik bir fark var. Ve iki projenin de Türk ortağı aynı firma. Kaybeden kim peki sizce? Suudiler yeni yılla KDV’ye geçiyor Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri düşük petrol fiyatları nedeniyle önümüzdeki yıl ocak ayından itibaren KDV almaya başlayacak. Diğer Arap ülkeleri de uygulamayı 2018’in ilerleyen aylarına bırakacak. Körfez İşbirliği Konseyi’ni oluşturan altı Arap ülkesi, mali dengelerinin düşük petrol fiyatlarıyla baskı altına kalmasının ardından vergi politikasındaki uzun bir dönemin en büyük değişikliklerden biri üzerinde uzlaşıya vararak gelecek yıl yüzde 5 oranında KDV koyma kararı aldılar. l Ekonomi Servisi Mardan Palace rezervasyon alımlarını durdurdu Mardan Palace Hotel, rezervasyon alımlarını durdurdu. Otelin rezervasyon numarası arandığında ’Tesisimiz kapalı, dolayısıyla rezervasyon alamıyoruz’ yanıtı veriliyor. Antalya’nın Kundu bölgesinde Azeri asıllı Rus işadamı Telman İsmailov tarafından 2009’da 1.4 milyar dolara mal edilen ve World Travel Awards 2010’da ‘Dünyanın En Lüks Oteli’ seçilen Mardan Palace Hotel, borçları yüzünden zor günler yaşıyor. l Ekonomi Servisi ÇAYKUR Kuzey Osetya’ya paketleme fabrikası kuruyor Yurtiçi ve yurtdışındaki pazar ağını hızla genişleten ÇAYKUR son olarak Kuzey OsetyaAlania Cumhuriyeti’nde çay paketleme fabrikası kurmak için Kuzey OsetyaAlania Cumhuriyeti yöneticileri ile bir protokol imzaladı. l Ekonomi Servisi C MY B