Katalog

Laptop yasağı kalkıyor ABD’nin Atatürk Havalimanı’ndan yapılan uçuşlara getirdiği elektronik yasağını kaldır EKONOMİ makararınıİngiltere’nindeizlemesi bekleniyor. DOLAR 3.5290 0.7 kuruş AVRO 4.0830 0.3 kuruş FAİZ 11.38 0.04 puan 8 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Beko:Bir yıllık OHAL’de 112 bin 530 kişi ihraç 27 Mayıs ve 12 Eylül ile kıyaslandığında mağduriyetin olağanüstü katlandığını söyleyen Beko, durumu ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük kamu görevlisi tasfiyesi’ olarak yorumladı Olağanüstü halin (OHAL) emeğe zararlı olduğunu belirten DİSK Başkanı Kani Beko, OHAL’den en büyük zararı kamu çalışanlarının gördüğünü ve ülke tarihinde eşi benzeri görülmeyen bir ihraç tablosu ile karşı karşıya kalındığını söyledi. Devrimci İşçi Sendikası Konfederasyonu (DİSK), 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen ve bir yılını dolduran Olağanüstü Hal (OHAL) süresince emek alanında yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu genel merkez binasında düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. DİSK Genel Başkanı Kani Beko ve DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu’nun da katıldığı toplantıda, “Adalet ve Demokrasi için OHAL kaldırılsın” pankartı asıldı. 20 Temmuz 2015’te Suruç’ta katledilen 33 genci anarak sözlerine başlayan Beko, “Devleti ele geçirmeye çalışan bir yapıyla mücadele yeni bir hukuksuzluğun inşa edilmesinin fırsatı değil, hukuk devletinin yeniden kurulmasının fırsatı ve aracı olmalıdır” dedi. Devre dışı kaldı OHAL’in ilanı ile Meclis’in devre dışı bırakıldığının altını çizen, OHAL döneminde 26 Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) yayımlandığını ve 107 yasada değişikliğin yapıldığını hatırlatan Beko, “KHK ile yapılan düzenlemelerin önemli bir bölümünün OHAL’in ilan edilme gerekçesiyle ilgisi yoktur. Kış lastiğinden Varlık Fonu’na, Rektör seçiminden grev ertelemeye ka dar uzanan çeşitlilikte pek çok konuya dair düzenleme KHK’ler ile yapılmıştır” diye belirtti. Bir yıllık OHAL döneminde 112 bin 530 kişinin kamudan ihraç edildiğini hatırlatan Beko, şöyle konuştu: “Cumhuriyet tarihinin en büyük kamu görevlisi tasfiyesi yaşanmıştır. Kamudaki ihraç ve tasfiyeler 27 Mayıs, 12 Eylül gibi darbe dönem leriyle kıyas kabul etmeyecek kadar kapsamlıdır. 12 Eylül’de kamudan 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu kapsamında 5 bin kişinin çıkarıldığı düşünülecek olursa 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yaşanan tasfiyenin boyutları daha iyi anlaşılabilir.” İşçi zarar gördü Kayyım atanan belediyele rin birçoğunun DİSK Genelİş Sendikası’nın örgütlü olduğu belediyeler olduğunu söyleyen Beko, “Belediyelerden KHK ile ihraç edilen Genelİş Sendika sı üyesi işçilerin sayısı 506’dır. Kayyımın iş sözleşmelerini fes hettiği Genelİş üyesi işçilerin sayısı da 1456’dır. Böylece toplam 1959 Genel İş üyesi KHK ve kayyım mari feti ile işten çıkarıl mıştır. İşlerine ia de edilen Genel İş üyesi işçi sayısı 50 ile sınırlı kal mıştır. 28 Genelİş üyesinin iş sözleş mesi ise askıya alınmış tır” diye belirtti. l Ekonomi Servisi Kani Beko İtina ile grev yasaklanır Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın grev hakkı ile ilgili sözlerine de değinen Beko, OHAL’in çalışma hayatında ağır sonuçlara neden olduğunu söyledi. Beko, OHAL’in iş ve emek yaşamına yansıyan sorunlarını şu şekilde sıraladı: 4 KHK’ler ile çok sayıda vakıf üniversitesi, hastane, vakıf, dernek, gazete, televizyon, dergi, yayınevi ve dağıtımcı kapatıldı ve malvarlıkları Hazine’ye ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi. 4 Ancak bu işçilerin özel hukuk çerçevesindeki alacakları KHK ile kaldırıldı. 4 OHAL sırasında sendikaların faaliyetlerinin tedbiren durdurulması mümkün ancak kapatma hukuka aykırı. 4 12 Eylül darbesinin ardından dahi sendikalar kapatılmamış, faaliyetleri durdurulmuş ve haklarında kapatma davası açılmıştı. OHALKHK ile sendikaların temelli kapatılması anayasaya. 4 OHAL bahane edilerek birçok sendikal faaliyet ve işçi eylemi yasaklandı veya engellendi. 4 DİSK’in, bunun yanı sıra DİSK’e bağlı, Birleşik Metalİş, Gıdaİş, GüvenlikSen, Limterİş ve Nakliyatİş’in de aralarında olduğu sendikaların, çalışma yaşamına ilişkin konulardaki bazı basın açıklamaları ve bilgilendirme amaçlı kimi salon toplantıları engellendi. 4 AKP, OHAL’e kadar olan iktidar döneminde toplam 8 grevi ertelemişken sadece bir yıllık OHAL uygulaması boyunca 5 büyük grev milli güvenlik, genel sağlık ve finansal istikrarı bozucu olduğu gerekçesiyle ertelendi/yasaklandı. 4 Yasaklanan grevler arasında Birleşik Metalİş’in iki grevi de vardır. l Ekonomi Servisi ‘yBaütyırüımmeyovakr’ Once fon, sonra devir TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik, büyümenin yarattığı ılımlı tabloyla birlikte yatırımlarda da istenilen canlanmanın görülmesini istediklerini söyledi. Bilecik, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin TÜSİAD’ı ziyareti sonrasında yaptığı açıklamada, “Mevcut ekonomik durumda birinci önceliğimizin yatırımları canlandırmak ve verimlilikte artış sağlamak olduğuna inanıyoruz” dedi. Bilecik, finansal risklerin arttığına işaret ederek, “Reel sektörün borç riski, yurt dışı finansmana bağımlılık ve kur riski de geçerliliğini koruyor. Bankacılık üzerindeki baskılar, hatta rekabeti engelleme yönünde verilen sinyaller bu kırılgan finansal ortamda piyasa güvenini sarsarak zarar verici boyutlara ulaşabiliyor. Yurtdışı borçlanma maliyetlerinin arttığını ve daha da artacağını görüyoruz. Bu ortamda güvene ihtiyacı var” diye konuştu. l Ekonomi Servisi KRDeVelaslaeckatğöırüvanr Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Toplantısı’nda konuşan Maliye Bakanı Naci Ağbal, 32 yıldır yürürlükte olan Katma Değer Vergisi (KDV) kanunundan önemli şikâyetler olduğunu söyledi. Ağbal, uygulandığı şekliyle tüketimi değil üretimi, yatırımı, işletmeleri ve ihracatı vergilendiren bir vergiye dönüşmüş olduğunu anlattı. KDV yasasıyla işletmelerin, devlette birikmiş ciddi alacakları olduğunu söyleyen Ağbal, “Reel sektörün devletten 140 milyar lirayı aşan bir KDV alacağı var” dedi. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ise, ihracatın desteklenmesi ve yabancı yatırımcıların Türkiye’ye çekilebilmesi için KDV’de değişlik konusunda bakanla mutabık olduklarını dile getirdi. l Ekonomi Servisi Varlık Fonu’na alınan Türkiye Petrolleri saha hizmetlerini de TPIC’e devretti. Tasfiyenin ilk adımı olan bu işlemle, taşeron dönemi de başlamış olacak Düve kesimi yasağının Kurban Bayramı’na az bir süre kala alınmasından yakınan besiciler, yasağın fiyatları artıracağından dolayı endişe duyduklarını belirtti. Düve yasağı fiyatı artıracak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın düve kesimini yasaklamasının ardından besiciler, yasağın fiyatları artıracağını ileri sürdü. Kararın Kurban Bayramı’na az bir süre kala alınmasının kendilerini ve alıcıları zor durumda bırakacağını ifade eden besiciler, düvelerin ellerinde kalmasından ve hayvan fiyatlarının artmasından endişeli olduklarını söyledi. Fiyat artışıyla tosun fi yatının 10 bin TL’ye, dana fiyatının 5 bin TL’ye çıkacağını söyleyen besici Hüseyin Kalkan, “Çoban tutulmuş, o kadar masraf edilmiş. Elinde 500 düvesi olan ne yapsın?” dedi. Fiyat artışının koyuna olan talebi artıracağını kaydeden Kalkan, “Bu sefer koyun fiyatları bin liranın üzerine çıkacak. Benim elimde 150 tane dişi toklu var. Ben satamıyorum mecbur damızlık yapacağım. Daha önceden söylenseydi hiç almazdım” dedi. Ağrı’da özellikle dişi hayvanların çok olduğunu aktaran Ağrı Hayvan Borsası tüccarı Nihat Sönmez ise, yasaklanmanın bayrama 2 ay kala yapılmasından dert yandı. “Kış aylarında söylenilseydi biz de ona göre tedbirimizi alırdık” diyen Sönmez, “Bizi mağdur etmesinler. Çözüm istiyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi MUSTAFA ÇAKIR Hükümet, Türkiye Varlık Fonu’na aldığı Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TP) saha hizmetlerini de “vergi cenneti” olarak bilinen Jersey adalarında kurulu Turkish Petroleum International Company Limited Şirketi’ne (TPIC) devretti. Hükümetin kararı Resmi Gazete’de yer aldı. Karara göre TP’nin sondaj, workover, kuyu tamamlama ve jeofizik operasyonları servis hizmeti işlerine ait her türlü araç, iş makinesi, kule, gemi, diğer her türlü ekipman, malzeme, sondaj park sahaları ve müştemilatı, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü’ne ait TPIC’e bedelsiz olarak devredildi. Irak başta olmak üzere yurtdışında da petrol arama faaliyetlerinde bulunan TPIC, İngiltere’ye ait Jersey (Kanal) Adaları’nda kuruldu. Jersey adaları “vergi cenneti” olarak ifade ediliyor. Resmi Gazete’deki karara göre, devredilen servis hizmet işlerinde kullanılan taşınmazlar da bedelsiz TPIC’in kullanımına tahsis edildi. Operasyon başladı Petrolİş Sendikası Ankara Şube Başkanı Şuayip Gül, TPIC’in Jersey’de kurulu bir şirket olduğuna dikkat çekti. TP’nin küçültülmesi, daraltılması anlamına gelen bu devrin aslında bir “tasfiye ve taşeronlaştırma operasyonu” olduğunu söyleyen Gül, karardan 2 bin 900 işçinin etkileneceğini söyledi. Gül, kadrolu işçi yerine “taşeron işçi” çalıştırılacağını savundu. l ANKARA BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 106.735 682 puan 945.70 33 kuruş 140.52 50 kuruş Cuma 21 Temmuz 2017 Maliye Bakanı’ndan büyük itiraf Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın KDV’yle (Katma Değer Vergisi) ilgili açıklamasını görünce duraksadım. Yanlış okuduğum tereddüdüyle ikinci kez baktım. “Milyonun üzerinde işletmenin hemen hemen hiç KDV ödemediğini” söylüyordu Ağbal. Evet evet. Doğru okuyorsunuz: Resmi verilere göre “milyonun üzerinde şirket” KDV ödemiyor. Tabii bu ifadenin önü, arkası, bir bağlamı var. Maliye Bakanı KDV sisteminden herkes gibi kendilerinin de şikâyetçi olduklarını, yatırım, üretim, istihdamın önünde ciddi engel oluşturduğunu, “az sayıda firmadan KDV toplayabildiklerini” belirtiyor. Bir kere teslim etmek lazım: Ağbal’ın TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi ) toplantısında söylediği bu sözler, samimiyet kadar cesaret de içeriyor. Bugüne dek hangi bakandan sorumlu olduğu alana dair bir sistem özeleştirisi duyduk? Tabii Ağbal’ı açık olmak zorunda bırakan bir nesnel olgu yok değil. Ellerindeki veriler. Somut rakamlar gerçekliğin örtülmesine izin vermiyor. Daha önce bu köşede nisan ayı bütçe verileri dolayısıyla değindiğim sorun, kartopu gibi büyüyerek bugüne taşınmış. Haziran ayı gelir rakamlarından söz ediyorum. KDV büyük kara delik Muhasebat Genel Müdürlüğü’nce hafta başı açıklanan son gelir rakamları, telaş yaratmayacak gibi değil. Yılın başından bugüne dek tahakkuk eden KDV tutarı: 80 milyar 909 milyon TL. Yaklaşık 81 milyar TL diyelim. Peki, Maliye bu tutarın ne kadarını tahsil edebilmiş? 25 milyar 862 milyon TL’sini. (Yaklaşık yüzde 32.) Dikkat ediniz. Maliye, tahsil etmesi gereken 55 milyar TL KDV’yi alamıyor... (Fikir versin: Bütçeden ülke genelinde memurlara her ay ortalama 11 milyar TL ödeniyor.) İşte bu korkunç tutar, Bakan Ağbal’ın itiraf ettiği “milyonun üzerindeki işletme”ye karşılık geliyor. Bir yandan vergi tahsil edemeyip diğer yandan “siyasi talimatla” harcama musluklarını açmaksa Hazine’nin borçlanma ihtiyacını artırıyor. Tabii Bakan Ağbal, o konuşmada kamu harcamalarına eleştirel bir tutum getirmiyor. Siyasi talimatla yapmak zorunda kalınan, “hayır” denilemeyen talimatlar yüzünden bozulan bütçe disiplinine makyajlı bir açıklama getiriyor: “Bu yıl ekonominin ihtiyaçlarını dikkate alarak maliye politikasında bir miktar gevşeme yaptık” diyor. Ama bu durumun Merkez Bankası’nın para politikasına destek değil, köstek anlamına geldiğini ifade etmiyor. Onun yerine “dolaylı vergiler üzerinden fiyat ayarlamalarına neden olacak ve bu yolla enflasyonu yukarıya çekecek bir vergisel düzenlememiz olmayacak” diyor. Sonuçta tahakkuk ile tahsilat rakamları arasında ortaya çıkan bu derin uçuruma, ancak reform zamanının geldiği izahıyla yetiniyor. O vakit, iktidarda 15 yıldır aynı partinin olduğunu biz hatırlatalım. Ve soralım: Tam 15 yıldır KDV’nin tüketimi değil de üretimi ve ihracatı vergilendirir hale gelmesinin önünde CHP mi, yoksa HDP mi engel oluşturdu da 55 milyar TL’lik vergi tahsil edilemiyor? S&P: Varlık kalitesi sorun yaratabilir S&P Küresel Reyting Direktör Yardımcısı Kouyoumdjian, Türk bankalarının görece düşük tasarruf oranı karşısında döviz cinsinden borçlanmaya olan yüksek bağımlılığının, temel risk olarak görüldüğünü söyledi. Bu durumun, bankaları uluslararası sermaye piyasalarında ani şekilde değişen dinamiklere maruz bıraktığını vurgulayan Kouyoumdjian, “Kredi büyümesinin mevcut seviyesi tasarruflarla daha uyumlu olsa da... Eğer kredi büyümesi 20102014 döneminde gördüğümüz gibi tekrar hız kazanırsa bu, bankaların kredi profili üzerinde ek baskı oluşturabilir” dedi. l Ekonomi Servisi KISA... KISA... l Bosch Türkiye ve Ortadoğu Başkanı Steven Young, bu sene Türkiye’ye grup olarak 650 milyon lira yatırım yapacaklarını açıkladı. Yatırımın en büyük payının Bursa’ya yapılacağı belirtildi. l Beyaz eşya satışları ÖTV’nin eylül sonuna kadar sıfırlanmasının da etkisiyle Ocak Haziran döneminde yüzde 27 artarken; ihracat yüzde 2’lik sınırlı artış kaydetti. l Bankaların proje finansmanları 5 ayda 4 milyar dolar oldu. Yatırım iştahının az olması ve düşük enerji fiyatlarının, hacmin düşük kalmasında etkili olduğu düşünülüyor. C MY B