Katalog

DUNYA ‘Suriye’de birlikte çalışabiliriz’ Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rus mevkidaşı Vladimir Putin’i ilk kez Versailles Sarayı’nda ağırladı. Rus Çarı Petro’nun 300 yıl önceki ziyaretine dair sergi vesilesiyle 3 saat görüşen iki lider, birlikte çalışma vurgusu yaptı. Macron, Putin’le son derece açık sözlü bir görüşme yaptıklarını, bir dizi görüş ayrılığı olduğunu, ama terörle mücadele ve Suriye başta olmak üzere Rusya ile birlikte çalışacaklarını söyledi. Suriye devletini koruyacak demokratik geçişten söz eden, kimyasal silah kullanımını “kırmızı çizgi” diye niteleyen Macron, Rus haber kanalları RT ve Sputnik’i Fransa seçiminde yalan haber yapmakla suçladı. Salı 30 Mayıs 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ İttifakta çatlak sesi 13 Trump ile Avrupalı liderler arasında uzlaşıdan uzak görüntü, Merkel’den Londra Washington hattına güvensizlik çıkışı ‘bir dönem sona erdi’ yorumlarına yol açtı ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa çıkarmasında sergilediği politika ve tavırlara Almanya Başbakanı Angela Merkel’in gösterdiği tepki, 2. Dünya Savaşı sonrası kurulan dünya düzeninin temelinden sarsıldığı tartışmasını beraberinde getirdi. Trump ile Avrupa liderlerinin NATO ve G7 buluşmalarında savunma bütçesinden ticaret ve klim değişikliğine uzanan pek çok konuda uzlaşısızlık görüntüsünün yankıları sürerken önceki gün Merkel’den Münih’te bir bira çadırında şu çıkış gelmişti: “Son günlerde şunu tecrübe ettim: Avrupa’nın diğerlerine (ABD ile Britanya’ya) yüzde 100 güvendiği günler geride kaldı. Biz Avrupalılar kendi kaderimizi kendimiz çizmeliyiz.” Dün ABD medyası bu sözleri “bir dönem sona erdi” yorumları eşliğinde manşetlere çıkardı. Trump’ın ziyaretinin “ABDAvrupa ilişkileri açısından felaketle sonuçlandığında” sözbirliği eden Amerikan medyası, ABD ile Britanya arasındaki özel ilişkiden daha önemli olan WashingtonBerlin ittifakının tehlikeye girdiğine dikkat çekti. Washington Post “Avrupa’nın de facto lideri Merkel, siyasi retorikte belirgin bir değişime gitti. Buna Trump’ın feci Av Merkel ile Trump geçen hafta NATO zirvesinde bir araya gelmişti. rupa turu yol açtı. Merkel’in sözleri Trump’ın icraatlarının sonucudur. Merkel’inki fevri bir tepki değil, daha güçlü, daha kendinden emin ve liderliği ABD’ye bırakmaya daha az eğilimli bir AB inşa etme çabası” diye yazdı. ‘Tektonik kayma’ New York Times, Merkel’in sözlerini “tektonik kayma” diye niteledi. “Avrupa’nın en etkili lideri, Trump’ın NATO, Rusya, iklim değişikliği ve ticaret hakkındaki pozisyonlarından rahatsız” diyen gazete, eylülde genel seçim sınavından geçecek şansölyenin seçmenlere Almanya’nın Fransa ile birlikte “daha baskın rol oynayacağı” mesajı verdiğini belirtti. Atlantic dergisindeki makalede de, 1945’ten beri önce Sovyetler’in, son ra Rusya’nın Almanya’yı Amerikan ittifakından uzaklaştırıp kendine yaklaştırmaya yönelik çabalarının, sonunda Trump sayesinde başarılı olacağı görüşü yer aldı. ‘Batı’yı zayıflatıyor’ Belçika’nın De Tijd gazetesi Trump’ın Merkel’in “sabır taşını çatlattığını” vurgularken AB’den ayrılma süreci başlatan Britanya’da İçişleri Bakanı Amber Rudd “Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine güçlü bir ortak olmaya devam edeceğimiz güvencesi veriyoruz” açıklaması yaptı. Bu yorumlar üzerine dün sözlerinin arkasında durduğunu belirten Merkel, Trump’la Paris İklim Anlaşması konusundaki anlaşmazlığa dikkat çekip “Diğer G7 ülkelerinin ABD yönetiminden farklı olarak anlaşmayı desteklemeleri ve hayata geçireceklerini ortaya koymaları doğru tavırdır” dedi. Merkel’in seçimdeki rakibi Sosyal Demokrat Parti (SPD) lideri Martin Schulz, Trump’ı “otoriter bir hükümdar” diye niteleyip “Avrupa ülkeleri arasında her seviyede daha güçlü işbirliği, verilecek en iyi karşılıktır” dedi. SPD’li Dışişleri Bakanı Sig DAMAT KRİZİ BÜYÜYOR Dokuz günlük yurtdışı turunun ardından Washington’a dönen ABD Başkanı Trump’ın Avrupa ve ülkesinden gelen uyarıları ne kadar dikkate alacağı meçhul, zira ekibinin Rusya ile ilişkilerine dair FBI soruşturması damadına dayandı. Trump’ın danışmanı ve kızı Ivanka’nın da kocası Jared Kushner’in, Rus yetkililerle gizlice haberleşmek için geri planda iletişim kanalı oluşturmak istediği iddialarının ardından, Beyaz Saray’daki rolünün azaltılacağı savunuluyor. ABC kanalı, Trump’a yakın insanların sessizce “Kushner’in geri adım atmasının, belki de izne çıkmasının vaktinin geldiğini” konuştuğunu aktardı. Ancak Trump, New York Times’ta yer alan açıklamasında “Kushner ülke için çok iyi işler yapıyor. Ona güvenim tam” dedi. mar Gabriel, Trump’ın Suudilere dev silah satışını da eleştirip “ABD hükümetinin uzağı göremeyen, dar görüşlü politikaları, AB’nin çıkarlarına tezat oluşturmaktadır. Bunun sonucunda Batı küçülmüş, en azından zayıflamıştır” çıkışını yaptı. Fransa Savunma Bakanı Sylvie Goulard ise Trump’ın sözlerini Avrupa’nın kendi savunma kapasitesini oluşturmak için teşvik olarak almayı savundu. İsrailli bakana yolsuzluk soruldu Yolsuzluklarla çalkalanan İsrail siyasetinde bu kez hükümet ortağı olan ultra Ortodoks parti Şas’ın lideri ve İçişleri Bakanı Aryeh Deri, eşi Yaffa ile birlikte sorgulandı. Bakanlık fonlarının Deri ailesi ve yakın çevresine akıtılması, kara para aklanması ve vergi kaçırılmasıyla ilgili soruşturmada biri bir bakanlık müsteşarı, biri önemli bir işadamı olduğu belirtilen 14 kişi de gözaltına alındı. Deri çiftine son yıllarda mülkiyetlerine geçirdikleri emlakları nasıl finanse ettikleri soruldu. Doha’dan Suudi aktivist adımı Doha ile Riyad arasında gerilim sürerken dün gündeme Katar’ın, bir Suudi insan hakları aktivistini sınırdışı ettiği haberi düştü. Bu kişinin 49 yaşındaki Mohammed alOtaibi olduğu, eşiyle birlikte 24 Mayıs’ta sınırdışı edildiği kaydedildi. Çiftin Norveç’e gideceği iddiaları basına yansıdı. Katar Emiri Al Sani’ye atfedilen “ABD’ye karşı ve İran’ı destekleyici” açıklamanın ardından Doha ile Riyad liderliğindeki Körfez ülkeleri arasında kriz patlak vermişti. Doha hükümeti, Katar Resmi Haber Ajansı’nın hacklendiğini ve yorumların Katar Emiri’ne ait olmadığını söylese de özellikle KatarSuudi Arabistan ilişkileri son yılların en kötü seviyesine indi. Öte yandan Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanı Anwar Gargash, Körfez’deki Arap birliğinin büyük bir krizle karşı karşıya olduğunu belirterek güveni tekrar oluşturma çağrısı yaptı. FBI, MI5’i uyarmış Britanya’nın Manchester kentinde bir konseri kana bulayan saldırıyla ilgili yeni bir iddia ortaya atıldı. Britanya basınına göre, FBI, Britanya iç istihbarat ajansı MI5’i saldırının faili Salman Abedi hakkında üç ay önce uyardı. 2016’dan beri ABD’nin izleme listesinde olan Abedi’nin izine, Libya’daki örgütler üzerinde yapılan soruşturmada rastlandığı öne sürüldü. MI5’da konuyla ilgili iç soruşturma başlatıldığı belirtildi. Musul’un batısından gelen fotoğraflar yaşanan yıkımı gözler önüne serdi. Şsıini mır ihliasmlerledsein Irak güçlerinin Musul’u IŞİD’den katılıyor. Sınıra yönelik bu hamle, kurtarmaya yönelik operasyon Şam yönetimine İran’ın desteğini ları sürerken İran destekli Iraklı ulaştırabilecek bir ikmal hattı daŞii milisler, IrakSuriye sınırında ha kurulması yolunda önemli bir ki köyleri IŞİD’den kurtardı. Haş adım atıldığı yorumlarına yol açtı. di Şabi denilen Şii milisler Irak or Irak’ta, IŞİD’den Şii milislerin dusu bünyesinde operasyonlara kontrolüne geçen bölge, şu an iti barıyla ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrol alanına komşu. Çoğunluğunu Suriyeli Kürtlerin oluşturduğu SDG’nin, Iraklı Şii milislerin Esad güçleriyle buluşmasına izin verip vermeyeceği henüz bilinmiyor. Fas’ta yüksek tansiyon Fas’ın kuzeyinde Rif bölgesinde hükümete yönelik protes Huseyma kentinde hafta sonundan bu yana sokaklara dökülen eylem tolar sürerken dün güvenlik güç ciler, “Hükümet yozlaşmış”, “Hepi lerince hakkında arama emri çıka miz Zefzafi’yiz” sloganları attı. rılan muhalif hareketin liderlerinden birinin gözaltına alındığı ha Diğer kentlere yayıldı beri halihazırdaki gerilimi daha da En Nador ve Tanca, başkent Ra artırdı. Bölgeden uzun süredir zor bat, Kazablanka ve ülkenin gü lu ekonomik koşullar ve işsizlik neyinde yer alan Tiznit kenti de vurgusuyla hükümet karşıtı sert protestolara sahne oldu. Yetki eleştiriler geliyordu. liler, güvenlik güçlerinin 22 ki Tüm bu kriz ortasında geçen şiyi gözaltına aldığını açıkladı. ekim ayında Huseyme kentinde Mouhcine Fikri (31) isimli bir balıkçının, güvenlik güçleri tarafın Birçok kentte sokaklara çıkan protestocular hükümete istifa çağrıları yaptı. 2010’da Tunus’ta, Muhammed Buazizi (26), meyve ve sebze satarken zabıtayla tartışmasının ardın dan el konulan balıklarını çöp kam rede gösteriler Fikri için adalet arayı dan protesto için valiliğin önünde yonundan almaya çalışırken presle şının yanı sıra ekonomik durumu pro kendini yakmıştı. Halk yaşanan olay me haznesinde sıkışarak trajik şekilde testoya dönmüştü. Eylemlerin lider la sokağa dökülürken Tunus’ta baş yaşamını yitirmesiyle protestolar da lerinden Nasser Zefzafi hakkında ge layan protestolar diğer Arap ülkele ha da alevlenmişti. Fikri için muhale çen cuma günü arama emri çıkarılma rine yayılmış, Mısır, Libya, Suriye, fet partileri ve insan hakları örgütleri sı, ardından dün de gözaltına alınma Yemen’in aralarında olduğu ülkeler eylem çağrısında bulunmuş, kısa sü sı, bölge halkının tepkisine yol açtı. El “Arap Baharı”nın etkisine girmişti. Temer’e 100 bin kişilik müzikli protesto Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde ülkenin ünlü müzisyenlerinin de katılımıyla düzenlenen sağcı Devlet Başkanı Michel Temer karşıtı gösteride yaklaşık 100 bin kişi, istifa ve seçim çağrısı yaptı. Eylemciler Temer’i yolsuzlukla suçladı. İşçi Partili Dilma Rousseff’in yolsuzluk iddialarıyla devlet başkanlığı görevinden alınması sürecinde komplo kurmakla da suçlanan Temer’i “‘darbeci” olarak niteledi. Anketlere göre halkın yüzde 85’i erken seçim istese de bunun için anayasa değişikliği gerekiyor, zira mevcut düzenlemeye göre Temer’in istifa etmesi ya da görevden ayrılması halinde Kongre, seçimlerin yapılacağı Ekim 2018’e kadar başka birini görevlendirecek. İstifa etmeyeceğini, yanlış bir şey yapmadığını savunan Temer ise Adalet Bakanı’nı görevden aldı. Yerine Şeffaflık Bakanı Torquato Jardim’i atadı. Diğer yandan kamuoyu araştırmalarına göre onaylanma oranı yüzde 5 seviyesine düşen Temer, Brezilya’da son 30 yılın en az desteklenen devlet başkanı oldu. Aleyhindeki gösterilerin ülke çapında yayılması üzerine kamu düzeninin tesisi gerekçesiyle orduyu görevlendiren Temer, tepkiler üzerine söz konusu kararnameyi geri çekmek zorunda kalmıştı. Kuzey Kore liderinin, askeri yetkililerle füze denemesini izlerkenki görüntüleri yayımlandı. Kim’den geri adım yok Kuzey Kore, füze programını durdurması yönünde uluslararası toplumun baskılarına karşın, üç haftada üçüncü füze denemesini gerçekleştirdi. Pyongyang, bu kez kısa menzilli Scud füzesi denedi, testin başarılı olduğunu belirtti. 120 kilometre irtifaya ulaşan ve yaklaşık altı dakika havada kalan füze, 450 kilometre kat ederek Japonya karasularına düştü. Güney Kore ordu sözcüsü, birden fazla füzenin fırlatılmış olabileceğini belirterek konuyu araştırdıklarını bildirdi. ‘Çin’e saygısızlık’ Hafta sonu G7 zirvesinde, “büyük problem Kuzey Kore’nin çözüleceği” sözünü veren ABD Başkanı Donald Trump denemenin ardından, “Kuzey Kore bir balistik füze daha atarak komşusu Çin’e çok büyük saygısızlık yaptı ama Çin, gayret etmeyi sürdürüyor” diye tweet attı. ABD Savunma Bakanı James Mattis önceki gün Kore kriziyle ilgili bir soruya verdiği yanıtta, diplomatik çözümün başarısız olmasının felaket anlamına geleceğini vurgulayarak “Kuzey Kore’de bir çatışma çıkması büyük ihtimalle pek çok insanın hayatı boyunca gördüğü en kötü savaşa neden olur” demişti. ABD’nin diplomatik çözüm için sıkıştırdığı Çin’den ise füze denemesinin ardından bir kez daha itidal mesajı geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı, K. Kore’ye BM kararlarına uyma çağrısı da yaptı. Son deneme, Japonya ve Güney Kore tarafından da kınandı. Kimi uzman, ülkenin adım adım ABD’yi vurabilecek kıtalararası balistik füze geliştirmeye doğru ilerlediği iddiasında. Kuzey Kore ise silah programını ABD tehditlerine karşı bir meşru savunma olarak geliştirdiğini öne sürüyor. Miçotakis yaşamını yitirdi Yunan siyasi hanedanlıklarının en önemlilerinden birinin lideri olan Konstantin Miçotakis 98 yaşında hayata gözlerini yumdu. “Modern Yunanistan’ın babası” Eleftherios Venizelos ile bağ lantılı, Osmanlı döneminde Girit’te si yasete başlayan bir aile den gelen Konstantin Mi çotakis 1946’dan itiba ren aralıksız milletvekil liği yapıp siyaseti 2004’te 85 yaşındayken bırak tı. 1967’de askeri cunta tarafından tutuklanan Miçotakis ama dönemin Dışişleri Bakanı İhsan Sab ri Çağlayangil’in yardımıyla Türkiye’ye kaçarak Fransa’ya sürgüne giden Miço takis, 1974’te ülkeye döndükten sonra kendi Yeni Liberal Parti’sini Karaman lis hanedanlığının partisi Yeni Demok rasi (ND) ile birleştirdi. 198493 arası ND lideri ve 199093 arası başbakan ola rak PASOK lideri Andreas Papandreu ile epik kavgalara tutuştu. ABD taraftarlığı, Bush’larla dostluğu, hem yolsuzluklara karışıp hem bütçede sıkı tasarruf önlemlerini savunmasıyla tanındı, bu yüzden “Drakula” lakabını al dı. Kıbrıs’ta çözüm yanlısıydı. Oğlu Kirya kos Miçotakis ND lideri, kızı Dora Bako yanni de eski Atina Belediye Başkanı ve eski dışişleri bakanı olan bir ND vekili. Zapatistalar’dan kadın aday Meksika’da gelecek yıl başkanlık seçimlerinde ilk kez yerli bir aday yarışacak. Ülkenin 32 eyaletindeki 58 yerli topluluğundan 848 temsilcinin katıldığı Ulusal Yerli Kongresi’nde yerli hakları için mücadele eden Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu’nun da desteğiyle Yerli Hükümeti Konseyi sözcülüğü ve devlet başkanlığı adaylığına bir kadın seçildi: María de Jesús Patricio Martínez. 57 yaşındaki 3 çocuk annesi Martínez, önde gelen bir insan hakları savunucusu. Guadalajara Üniversitesi’nin Yerli Topluluklara Destek Birimi’nin çalışanı olarak yerli hareketinde sözü sayılan bir isim. C MY B