Katalog

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 12 Pazar 23 Nisan 2017 EDİTÖR: DENİZ ÜLKÜTEKİN TASARIM: FUNDA YAŞAR ERDOĞDU Çocuk saltanatıBir haftalık Tarih 23 Nisan 1931; Meclis kurulalı 11, saltanat yıkılalı, Cumhuriyet ilan edileli 8 yıl olmuş... Genç Cumhuriyet medeniyet yolunda emin adımlarla ilerliyor. Cumhuriyet’in ilkelerini şiar edinen gazetemiz, bir haftalığına saltanatı yeniden ilan edivermiş Türkiye Cumhuriyeti’nin devrimlerine bağlılık ilkesiyle yayın hayatına başlayan Cumhuri küçük halefleri bir haftalık bayramlarının ilkini tes’it ediyorlar. Çocuk haftası yavruların milli bünyede bir kıymet, O günlerdeki adıyla Himayeyi Etfal Cemiyeti’nin bir senelik çalışmaları şu yet gazetesi, Cumhuriyetin ilk yılla bir kuvvet olduğunu ifade eder. Bu ye şekilde aktarılmıştı: rında “milli bayramlarda” yapılan et di günlük müddet, onların eğlence, “78 bin 568 çocuğa yar kinliklere de öncülük yapıyordu. Ga DENİZ zevk ve hâkimiyet devresidir.” dmzeeıtneçıoTncüuarktkıllaidyrıeğiçıCi2un3mdNehviusrraiimny’elıetnir’i1nb1ini.lyeilıkbldiarödnsıüü mreülÜinğLKiÜTEKçİoN cu‘Vkalatarınkıokrourmumakalka başlar’ ne askıya almıştı. Çocuk ilavesinde yayım Elbette Cumhuriyetin ilk yıllarında yaşa lanan bir ilave şu başlığı taşıyordu. “Bir haf nan yokluktan en çok da çocuklar nasibini talık çocuk saltanatının ilk günü.” Elbette alıyordu. Yıllarca süren savaşta anasızbaba genç Cumhuriyetin ilk yıllarında milli bay sız kalmış olanlar, yokluk içinde okuluna de ramlar bugün olduğu gibi geçiştirilmesi ge vam etmeye çalışanlar, ülkedeki çocuk nü reken bir gün olarak görülmüyor, tersine fusunun çoğunluğunu oluşturuyordu. Cum tüm haftaya yayılıyordu. Bu yüzden Cumhu huriyet öncesinde Anadolu’daki sağlık hiz riyet gazetesi de kaldırılan saltanatın yerine metlerinin yeterince verilmemesinden dola bir haftalık çocuk saltanatı ilan etmişti. yı salgın hastalık tehdidi altındaydı çok sayı Gazetenin ilk sayfası da çocuk. Bu konu da gazetede gündeme getiriliyor ve hiçbir çocuğun kendi bayramında Gazetenin ilk sayfasındaki makalede perişan kıyafetler içinde olmaması gerektiği ise 23 Nisan’ın öneminden ve Türkiye Bü hatırlatılıyordu. yük Millet Meclisi’nin Gazi Mustafa Kemal Öte yandan Cumhuriyetin henüz Kur Atatürk’ün en büyük eseri olmasından bah tuluş Savaşı sırasında kurulan ve Gazi sediliyor ve günün çocuklar açısından an Paşa’nın “Vatanı korumak çocukları koru lam ve önemine değiniliyordu: “23 Nisan’ın makla başlar” sözünü ilke edinerek yurdun muazzam bir ulviyatı daha var. Bugün ço dört bir yanındaki çocuklara yardım için cuk haftası da başlıyor. Milli Hükümet tari çalışan Çocuk Esirgeme Kurumu’nun faali hinin başladığı günde Cumhuriyet neslinin yetlerine de yer veriliyordu. dım etmişlerdir ki, bu miktar teşkilat olan yerlerdeki himayeye muhtaç çocukların yüzde 20’sidir. Tekmil memlekette ilk tahsil çağında bulunan 1 milyon 346 bin 281 çocuktan ancak 478 bin 886’sı mektebe gidebiliyor. Diğerlerinin devam edememesine sebep yoksulluk, gıdasızlık ve saire gibi maddi imkânsızlıklardır. Himayei Etfal’in tam yardımı için teşkilatı 1 buçuk milyon çocuğa göre genişletmek lazımdır. Bu vaziyet kaşısında Himayei Etfal’in ne kadar ağır vazife altına girdiğini takdir etmek ve ona yardım eylemek lazımdır.” Cumhuriyetin ilk yıllarında çocuk bayramı kutla 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı manşetine taşıyan gazetemiz Cumhuriyet’in arşivinden birkaç yaprak. Genç Cumhuriyet gazetesinin ilk yıllarında milli bayramlar bugün olduğu gibi geçiştirilmesi gereken bir gün olarak görülmüyor, tersine tüm haftaya yayılıyordu. maları ve çocukların yaşadığı sorunlar böyle yanımıştı Cumhuriyet gazetesi sayfalarına. İlerleyen yıllarda, Türkiye Atatürk ilkeleri temelinde başlattığı yükselişi ileriye taşıyacak, sanayisi, ekonomisi hep bir adım ileriye gidecekti. Öte yandan çocukların yaşadığı sorunların pek azı değişim gösterecekti. Yine pek çok çocuk yoksulluğun içinde bir hayat sürmek zorunda kalacak, kimisi temel eğitime bile ulaşamayacaktı. Üstelik Cumhuriyet öncülerinin çocukların sorunlarına gösterdiği hassasiyet de ilerleyen yıllarda pek azalacak, çocuklara yönelik politikalar da siyasi rüzgârların etkisiyle bir oraya bir buraya savrulacaktı. Cumhuriyet’e yeni müdür Çocukların hâkimiyet haftasında da İstanbul’daki resmi kurumların başına birer çocuk tayin edilmişti. Bugüne kadar süren gelenek, daha o günlerde kendisine bürokraside yer bulmuştu anlayacağınız. “10. ilk mektep talebesinden Remzi Efendi Vali, ayni mektepten Hamdun Efendi Polis müdürü, 20’inci ilk mektepten Orhan Efendi Belediye reisi, 5. mektepten Salâhattin Efendi Fırka Heyeti İdare Reisi, 10. mektepten Zerin Hanm Hilâliahmer reisi, Besinci mektepten İlhan Efendi Tayyare Cemiyeti reisi, 20. ilk mektepten Müyesser Hanım Kadmlar Birliği reisi, 20. mektepten Bedia Hanım Dikis Yurdu müdürü, 20. mektepten Mübeccel Hanım hastabakıcı, beşinci mektepten Hüseyin ve onuncu mektepten Halit Efendiler Cumhuriyet tahrir müdürü, birinci mektepten Ekrem Efendi Yeni Gün müdürü...” Çocuklar için 24 sayfa Cumhuriyet gazetesi de diğer kurumlar gibi yeni görevlendirme yapmış Hüseyin ve Halit Efendiler, haber müdürü olarak görevlerine başlamıştı. Hem de bugünkü gibi 23 Nisan sabahı göstermelik bir tören olarak değil, tam bir hafta boyunca sürecekti bu görev. 1937 yılında ise gazete, 3 bin çocuğun sinemaya götüreleceğini müjdeliyordu. Bir başka müjde ise çocuklar için gazete tarafından hazırlanan 3 renkli ve 24 sayfalık ilaveydi. 23 Nisan sabahı saat 11.00’de dönemin en büyük eğlencesi için çocuklar Taksim’deki Türk Sineması ve Melek si neması ile Şehzadebaşı Ferah Sineması’nda toplanacaktı. İlavede ise “Ankara niçin ve nasıl devlet başkenti oldu” isimli makalesinin yanında, Turhan Tan’ın “Türk Tarihinde millet meclisleri”, İsmail Habib’in “23 Nisan’ın derin ve engin anlamı” başlıklı yazıları ve dünyaca ünlü yazar Stephen Zweig’ın Gizli Koleksiyon isimli kısa hikâyesi yer alıyordu. C MY B